0113-KDIPT2-1.4011.72.2024.2.RK - Rozliczanie PIT w związku z odsetkami podatkowymi i odszkodowaniem z tytułu tych odsetek

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

26 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 22 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych otrzymania odszkodowania. Uzupełniła go Pani - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 8 marca 2024 r. (wpływ 11 marca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Biuro rachunkowe, które prowadziło Pani księgi błędnie naliczyło podatek dochodowy. W związku z powyższym, musiała Pani uregulować różnicę wraz z odsetkami za zwłokę. Następnie otrzymała Pani na rachunek bankowy odszkodowanie od firmy ubezpieczeniowej w której biuro rachunkowe miało wykupiona polisę w wysokości odsetek, jakie musiała Pani uregulować w związku z błędnym rozliczeniem podatku dochodowego. Odsetki, które Pani wpłaciła nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

W piśmie z 8 marca 2024 r. stanowiącym uzupełnienie wniosku doprecyzowała Pani opis wskazując, że prowadzi Pani jako osoba fizyczna jednoosobową działalność gospodarczą, zgodnie z wpisem do CEiDG od 29 marca 2001 r.

Podstawowe zakresy działalności to:

* 68.20.Z - Wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi,

* 41.10.Z - Realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków;

* 85.10.Z - Placówki wychowania przedszkolnego.

Dla działalności gospodarczej stosuje Pani opodatkowanie podatkiem liniowym, na zasadach określonych w art. 30c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i prowadzi Pani podatkową księgę przychodów i rozchodów.

Odszkodowanie od ubezpieczyciela otrzymała Pani 7 listopada 2023 r., a pozostałą kwotę odsetek, których nie wypłacił ubezpieczyciel 8 listopada 2023 r. od biura rachunkowego. Błędne naliczenie podatku dochodowego dotyczyło 2021 r. Podatek wraz z odsetkami wpłaciła Pani 18 października 2023 r.

Pytanie

Czy otrzymane odszkodowanie jest przychodem podatkowym?

Pani stanowisko w sprawie (sformułowane we wniosku i jego uzupełnieniu)

Wypłacona przez towarzystwo ubezpieczeniowe kwota odszkodowania z polisy OC biura rachunkowego świadczącego na rzecz Pani firmy usługi, odpowiadająca wysokości zapłaconych odsetek za zwłokę, nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu, na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jest ona tylko odpowiednikiem wydatku poniesionego przez Pani firmę z tytułu odsetek za zwłokę uiszczonego z opóźnieniem podatku (z winy biura rachunkowego), który to wydatek nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodu. W żaden sposób nie wzbogaciła się Pani.

Gdyby uznać inaczej tj., że otrzymane odszkodowanie jest przychodem podatkowym, doszłoby do sytuacji, w której nigdy nie otrzymałaby Pani równowartości należnej Pani rekompensaty. Z jednej strony bowiem odpowiedzialność ubezpieczyciela sprawcy szkody (jak i samego sprawcy) jest ograniczona do wartości rzeczywistej szkody (art. 361 Kodeksu cywilnego), z drugiej, jako poszkodowana - musiałaby Pani od wartości odszkodowania zapłacić podatek dochodowy. Pani sytuacja byłaby więc gorsza (nie z Pani winy) od tej, w której nie doszłoby do szkody.

Podobne stanowisko można znaleźć w wyrokach NSA z 13 lipca 2010 r. sygn. akt II FSK 455/09, z 14 października 2008 r., sygn. akt II FSK 985/07 i z 1 grudnia 2005 r. sygn. akt FSK 2673/04 lub w interpretacji z 11 października 2022 r. Nr 0111-KDIB1-2.4010.504.2022.1.AK.

Otrzymane odszkodowanie było jedynie zwrotem poniesionego wydatku, który ani nie był Pani winą, ani nie spowodował w żaden sposób wzbogacenia. Gdyby biuro rachunkowe nie popełniło błędu w rozliczeniu wpłaciłaby Pani należny podatek w ustawowym terminie, nie narażając się na dodatkowy wydatek i komplikacje.

Należny podatek wraz z odsetkami wpłaciła Pani niezwłocznie po otrzymaniu od biura poprawionych wyliczeń nie czekając na wypłatę odszkodowania, w celu zminimalizowania skutków błędu popełnionego przez biuro rachunkowe.

W związku z powyższym, uważa Pani, że zwrot zapłaconych odsetek za zwłokę, nie stanowi dla Pani przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm.):

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami.

Kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

Zatem do kosztów uzyskania przychodów podatnik ma prawo zaliczyć wszystkie koszty, zarówno te bezpośrednio, jak i pośrednio związane z przychodami, o ile zostały one prawidłowo udokumentowane, za wyjątkiem kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

* został poniesiony przez podatnika,

* jest definitywny (rzeczywisty),

* pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

* poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia ich źródła lub może mieć inny wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,

* został właściwie udokumentowany,

* nie może znajdować się w grupie wydatków, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Koszty ponoszone przez podatnika należy ocenić pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu. Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu osiągnięcia przychodów, nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty. Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz, aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób, gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

Natomiast jak stanowi art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, można stwierdzić, że co do zasady przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, mająca definitywny charakter, którą może on rozporządzać jak własną - przychód powstaje zatem z momentem jego faktycznego uzyskania przez podatnika, czyli wpływu, bezpośrednio do majątku podatnika względnie na jego rachunek, wymienionych środków, skutkującego powstaniem po stronie podatnika możliwości dysponowania tymi środkami.

Stosownie zaś do art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Przepis ten nakazuje ujmować dla celów podatkowych przychody, które jeszcze nie zostały otrzymane przez podatnika, ale są mu należne, tj. stanowią przedmiot wymagalnych świadczeń.

Literalna wykładnia powołanego przepisu prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Do przychodów podatkowych podatnik winien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe. W piśmiennictwie i judykaturze przychód podatkowy identyfikowany jest z trwałym przysporzeniem majątkowym zwiększającym wartość aktywów (zob. P. Małecki, M. Mazurkiewicz, CIT. Podatki i rachunkowość - Komentarz do art. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. LEX 2014). Podobny pogląd wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 12 lutego 2013 r. sygn. akt II FSK 1248/11, stwierdzając, że z istoty podatku dochodowego wynika, że jest on ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu), a zatem przychodem jest ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększyć jego aktywa. Przychodem jest zatem takie przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym, które definitywnie powiększa aktywa osoby prawnej.

Tak więc przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, o ile nie została wyłączona z przychodów podatkowych, na podstawie art. 14 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Katalog wydatków wymienionych w tym przepisie ma charakter zamknięty. Niedopuszczalne jest więc rozszerzanie go na inne kategorie nieujęte wprost w tym przepisie.

I tak, zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Na gruncie językowym pojęcie "zwrot" oznacza "zwrócenie czegoś", zaś "zwrócić" to "oddać komuś jego własność" (Słownik języka polskiego, wersja internetowa https://sjp.pwn.pl).

Aby dany wydatek mógł być zaliczony do kategorii "innych wydatków", o których mowa w art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, konieczne jest, by "wydatek ten nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów" w rozumieniu przepisu art. 23 tej ustawy oraz by wydatek został wcześniej przez podatnika poniesiony, a następnie zwrócony podatnikowi. Przy czym, wydatek zwrócony powinien być odpowiednikiem wydatku poniesionego.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych i innych należności, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

Przez "należności budżetowe" należy rozumieć zarówno należności budżetu państwa, jak i budżetów samorządowych. Do należności budżetowych należą wszelkiego rodzaju podatki oraz opłaty. Należnościami budżetowymi są także inne należności publicznoprawne, co do których przepisy prawa wyraźnie stanowią, że są one dochodem budżetu państwa albo dochodem budżetów jednostek samorządowych.

Należności, do których zastosowanie znajdą przepisy Ordynacji podatkowej, to także niepodatkowe należności budżetu państwa, do których ustalenia lub określenia uprawnione są organy inne niż podatkowe. Należności, do których stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej muszą wynikać ze zobowiązań o charakterze publicznoprawnym, tzn. musi istnieć wyraźny przepis prawa stanowiący o zastosowaniu przepisów Działu III Ordynacji podatkowej do tych należności.

Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pani działalność gospodarczą od 29 marca 2001 r. Biuro rachunkowe, które prowadziło Pani podatkową księgę przychodów i rozchodów błędnie naliczyło Pani podatek dochodowy i musiała Pani uregulować różnicę wraz z odsetkami za zwłokę. Odsetki, które Pani wpłaciła nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Błędne naliczenie podatku dochodowego dotyczyło 2021 r. Podatek wraz z odsetkami wpłaciła Pani 18 października 2023 r. W związku z tym, że biuro rachunkowe miało wykupioną polisę, otrzymała Pani odszkodowanie od ubezpieczyciela 7 listopada 2023 r.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy i powyższe przepisy prawne wskazać należy, że zapłacone przez Panią odsetki za zwłokę z tytułu nieterminowej wpłaty nie stanowią kosztu uzyskania przychodów na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, wypłacone Pani kwoty odszkodowanie odpowiadające wysokości zapłaconych odsetek za zwłokę z tytułu nieterminowej wpłaty, nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 3a ww. ustawy. Otrzymane przez Panią odszkodowanie od ubezpieczyciela jest bowiem odpowiednikiem wydatku poniesionego tytułem odsetek za zwłokę od uiszczonego z opóźnieniem podatku dochodowego z winy biura podatkowego, który to wydatek nie został zaliczony do kosztów podatkowych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Przy wydawaniu interpretacji dokonałem wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. W ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego nie przeprowadzam postępowania dowodowego, lecz opieram się jedynie na stanie faktycznym przedstawionym we wniosku. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem zapytania. Inne kwestie nieobjęte pytaniem nie podlegały ocenie.

W odniesieniu do powołanej przez Panią interpretacji należy stwierdzić, że zapadła ona w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania w sprawie będącej przedmiotem Pani wniosku.

Natomiast w odniesieniu do przywołanych przez Panią orzeczeń sądowych, stwierdzić należy, że na ocenę prawidłowości analizowanej kwestii nie może wpłynąć powołane orzecznictwo, ponieważ zapadło ono w odniesieniu do indywidualnego i właściwego tylko temu orzecznictwu opisu sprawy. W związku z powyższym, nie negując takiego orzecznictwa, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zauważyć, że moc obowiązująca zaprezentowanych przez Panią wyroków zamyka się w obrębie spraw, dla których zostały wydane.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

* Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.).