0113-KDIPT2-1.4011.692.2021.2021.3.AP - Wartość początkowa środka trwałego

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 7 grudnia 2021 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0113-KDIPT2-1.4011.692.2021.2021.3.AP Wartość początkowa środka trwałego

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

- stanowisko w części prawidłowe

- stanowisko w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w części dotyczącej: ustalenia wartości budynku inwentarskiego (stajni) oszacowanego na datę zakupu jest prawidłowe; ustalenia poniesionych nakładów na ulepszenie tego środka trwałego, na podstawie sporządzonego w dniu 9 listopada 2020 r. operatu szacunkowego przez rzeczoznawcę majątkowego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 lipca 2021 r. wpłynął Pani wniosek z 19 lipca 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani - w odpowiedzi na wezwania - pismem z 12 października 2021 r. (wpływ 13 października 2021 r.) oraz pismem z 29 listopada 2021 r. (wpływ 1 grudnia 2021 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pani osobą fizyczną, polskim rezydentem podatkowym. Prowadzi Pani działalność gospodarczą jako przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Jest Pani czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przedmiotem Pani działalności jest obecnie działalność hotelowa i gastronomiczna.

Na podstawie aktu notarialnego Repertorium A nr... z dnia 15 marca 2002 r. wraz z małżonkiem zakupiła Pani od. Skarbu Państwa nieruchomości rolne, stanowiące zorganizowane gospodarstwo rolne, składające się z działek nr...., o powierzchni 1,1182 ha, nr...., o powierzchni 0,8456 ha, nr...., o powierzchni 184,0001 ha, nr...., o powierzchni 0,4229 ha, nr...., o powierzchni 0,4508 ha, - o łącznej powierzchni 186,8376 ha - wraz ze znajdującymi się na nich budynkami, budowlami, urządzeniami i drzewostanem, położone w miejscowości..., powiat..

Przedmiotową nieruchomość zakupiono za cenę określoną przez rzeczoznawcę majątkowego na łączną kwotę.... zł. W akcie notarialnym nie zostały wyodrębnione ceny cząstkowe dla poszczególnych działek, budynków, budowli i urządzeń.

W wyniku podziału jednej z nabytych działek wyodrębniono działkę nr.... z zabudowaną stajnią i działkę nr.... (niezabudowaną).

Na podstawie decyzji z dnia 27 listopada 2007 r., wydanej przez Starostę Powiatu, na wniosek małżonków, zmieniono przeznaczenie ww. nieruchomości z budynku gospodarczego stajni na budynek użytkowy. Uchwałą Rady Gminy nr... z dnia 24 stycznia 2014 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi..., przedmiotowa nieruchomość objęta została miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.

Na podstawie umowy o częściowy podział majątku objętego byłą ustawową wspólnością majątkową małżeńską Repertorium A nr... z dnia 28 maja 2019 r. przeniesiono na Panią wyłączne prawo własności nieruchomości gruntowej składającej się z działek numer.... i numer...., położonych w miejscowości.., powiat..., dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą numer.. Tym samym, stała się Pani właścicielką tych nieruchomości.

W okresie od nabycia ww. nieruchomości, tj. od 2002 r., zmieniono jej przeznaczenie. Z budynku gospodarczego stajni powstał budynek przeznaczony do działalności gastronomicznej i hotelowej. Na parterze budynku obecnie znajduje się sala bankietowa, zaplecze kuchenne, szatnie i toalety. Natomiast na piętrze budynku znajduje się 25 pokoi hotelowych oraz pomieszczenia gospodarcze. Nakłady poczynione na zmianę przeznaczenia budynku były dokonywane przez szereg lat ze środków prywatnych małżonków i nie obciążały kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej. Małżonkowie nie posiadają dowodów zakupu materiałów budowlanych oraz nabytych usług. Mimo wykorzystywania do celów działalności gospodarczej nieruchomość nie została ujęta jako składnik majątkowy tej działalności. W ślad za tym, nie dokonywała Pani odpisów amortyzacyjnych, które zaliczane byłyby do kosztów podatkowych.

W 2020 r. wprowadziła Pani ww. nieruchomość do składników majątkowych związanych z prowadzoną działalnością i wykorzystuje w celu świadczenia usług hotelowych i gastronomicznych.

W związku z powyższym ma Pani wątpliwości, w jaki sposób ustalić wartość początkową środka trwałego.

Posiada Pani operat szacunkowy z dnia 9 listopada 2020 r., sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego, z którego wynika:

- wartość rynkowa nieruchomości zabudowanej (całej) w wysokości.... zł,

- wartość rynkowa gruntu bez uwzględnienia zabudowy w wysokości..... zł,

- wartość budynku inwentarskiego (stajni) ustalona na datę zakupu (2002 r.) w wysokości.... zł.

12 października 2021 r. uzupełniła Pani wniosek, na wezwanie Organu, i wskazała, że działalność gospodarczą prowadzi od października 2007 r., która jest w podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowana na zasadach ogólnych, przy zastosowaniu stawki liniowej. W podatku od towarów i usług jest podatnikiem tego podatku. Dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzona jest podatkowa księga przychodów i rozchodów. Nieruchomość wraz z innymi budynkami gospodarczymi i gruntami została nabyta z zamiarem prowadzenia działalności rolniczej. Budynki nie były wykorzystywane do działalności rolniczej. Nieruchomości zostały nabyte do majątku prywatnego małżonków.

W związku ze zmianą przeznaczenia budynku stajni na budynek przeznaczony do działalności gastronomicznej i hotelowej, zostały wykonane prace:

- ocieplenie fundamentów,

- nowe instalacje sanitarno-kanalizacyjne, elektryczne,

- renowacja cegieł na suficie kleina,

- wymiana więźby dachowej i połaci dachowej,

- ocieplenie budynku,

- tereny zewnętrzne, w tym tereny zielone oraz parking,

- dostosowanie budynku pod przepisy p.poż., w tym wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, montaż klap oddymiania,

- dobudowanie zewnętrznych klatek schodowych - dwie sztuki,

- dostosowanie zaplecza kuchennego do wymogów sanitarnych,

- remont istniejących i dobudowanie nowych łazienek.

Etap zmiany przeznaczenia budynku gospodarczego na budynek przeznaczony do działalności gastronomiczno-hotelowej został zakończony w 2007 r. Budynek byłej stajni po przeprowadzonym remoncie jest wykorzystywany do działalności gospodarczej od 2007 r. Wartość początkową budynku ustalono w oparciu o wycenę biegłego. Do amortyzacji została zastosowana stawka przewidziana dla budynków w wysokości 2,5% na okres 27 lat (40 lat - 13 lat od 2007 r.). Wycena biegłego rzeczoznawcy dokonana w listopadzie 2020 r. została wykonana na podstawie wartości odtworzeniowej elementów budynku inwentarskiego wykorzystywanych w budynku usługowym, oszacowanej z wykorzystaniem cen jednostkowych obiektu porównawczego, z uwzględnieniem stopnia zużycia na datę zakupu nieruchomości, odniesioną do powierzchni użytkowej. Wyceny dokonano zgodnie z art. 151 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz w oparciu o Powszechne Krajowe Zasady Wyceny - Krajowy Standard Wyceny Podstawowy nr 1 pt. "Wartość rynkowa i wartość odtworzeniowa" (KSWP1). Koszty przyjęte w wycenie zostały oparte o analizę obiektów podobnych.

29 listopada 2021 r. uzupełniła Pani ponownie wniosek, na wezwanie Organu, i wskazała, że zgodnie z treścią operatu szacunkowego dotyczącego określenia wartości rynkowej nieruchomości gruntowej, zabudowanej budynkiem usługowym, sporządzonym przez uprawnionego rzeczoznawcę majątkowego, wycena obejmuje wartość nieruchomości zabudowanej, w tym:

- wartość rynkową gruntu,

- wartość budynku inwentarskiego na datę zakupu.

Jak wskazuje rzeczoznawca majątkowy w operacie szacunkowym: "Na datę zakupu nieruchomości przez aktualnego właściciela budynek położony w granicach działki o numerze ewid....., który po zmianie sposobu użytkowania i gruntowej przebudowie i rozbudowie na datę wyceny jest użytkowany jako hostel z zapleczem gastronomicznym/salą bankietową, pełnił funkcję budynku inwentarskiego, który do lat osiemdziesiątych XX w. był użytkowany jako stajnia/obora w gospodarstwie rolnym. W budynku po remoncie i przebudowie, a stanie aktualnym na datę wyceny, wykorzystano fragmenty ścian zewnętrznych i strop w części obecnego budynku (...). Wartość elementów pierwotnego budynku gospodarczego, na bazie którego został rozbudowany budynek w obecnym stanie, oszacowano z uwzględnieniem stopnia zużycia elementów budowlanych na datę zakupu nieruchomości przed remontem, rozbudową i zmianą sposobu użytkowania."

Tym samym należy stwierdzić, że operat szacunkowy obejmuje nakłady poniesione na ulepszenie budynku. Nakłady na budynek były ponoszone w latach 2006-2007. Nie jest Pani w posiadaniu dokumentów dotyczących poniesionych nakładów. Od momentu zmiany przeznaczenia budynku stajni na budynek użytkowy, wiedziała Pani, że będzie on wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej.

Pytanie:

Czy w przedstawionym stanie faktycznym wartość początkową środka trwałego - opisanej wyżej nieruchomości - można ustalić jako sumę dwóch składników:

- wartości budynku inwentarskiego (stajni) oszacowanego na datę zakupu oraz

- poniesionych nakładów na ulepszenie tego środka trwałego,

ustalone na podstawie sporządzonego w dniu 9 listopada 2020 r. operatu szacunkowego przez rzeczoznawcę majątkowego?

Pani stanowisko w sprawie

W przedstawionym stanie faktycznym wartość początkową środka trwałego - opisanej nieruchomości - można ustalić jako sumę dwóch składników, tj.:

- wartości budynku inwentarskiego (stajni) oszacowanego na datę zakupu oraz

- poniesionych nakładów na ulepszenie tego środka trwałego,

ustalonych na podstawie sporządzonego w dniu 9 listopada 2020 r. operatu szacunkowego przez rzeczoznawcę majątkowego.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Stosownie do art. 22 ust. 8 ww. ustawy, kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a-22o, z uwzględnieniem art. 23, rozumiane jako odpisy amortyzacyjne.

W myśl art. 22a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

Przy czym, zgodnie z art. 22g ust. 3 ww. ustawy, za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawne, do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczana w drodze, montażu instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych opłat notarialnych, skarbowych i innych odsetek, prowizji oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.

W myśl powołanego przepisu, na prawidłowe ustalenie wartości początkowej środka trwałego będą miały wpływ wszelkie wydatki mające związek z jego przystosowaniem do stanu kompletności i zdatności do użytku w dniu przyjęcia go do używania. W związku z tym do wartości początkowej środka trwałego należy zaliczyć zarówno wydatki poniesione na jego zakup, jak również wydatki związane z jego ulepszeniem, poniesione do dnia przyjęcia tego środka trwałego do używania.

Jednakże stosownie do art. 22g ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli nie można ustalić ceny nabycia środków trwałych lub ich części nabytych przez podatników przed dniem założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu, o których mowa w art. 22n, wartość początkową tych środków przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia.

Przy ustalaniu wartości początkowej poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zgodnie z ust. 1 pkt 3-5 oraz ust. 2, 8, 9, 14 i 15, przepis art. 19 stosuje się odpowiednio (art. 22g ust. 16 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 19 ust. 3 ww. ustawy, wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycie.

Z przywołanych przepisów wynika, że zasadnicze znaczenie dla sposobu ustalenia wartości początkowej środka trwałego ma sposób jego nabycia. Przy czym, możliwość ustalenia wartości początkowej środka trwałego poprzez wycenę dokonaną przez podatnika dotyczy jedynie przypadków, w których środek trwały został nabyty przed dniem założenia ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, i brak jest możliwości ustalenia ceny nabycia. Ten sposób ustalenia wartości początkowej stanowi wyjątek od obowiązujących zasad ustalania tejże wartości według zasad określonych w art. 22g ust. 1 pkt 1 ww. ustawy. Niemożność ustalenia wartość początkowej środka trwałego, zgodnie z generalną zasadą winna mieć przy tym charakter obiektywny, a więc dotyczyć, np. tych sytuacji, w których podatnik nie posiada - bo nie musi posiadać - stosownych dokumentów stwierdzających wysokość poniesionych przez niego wydatków na nabycie określonego składnika majątku (dotyczących nabycia określonego składnika majątku przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej, czy też przeznaczenia do działalności gospodarczej prywatnego składnika majątku lub cena nabycia konkretnego składnika majątku nie została określona).

Jednocześnie wskazuje Pani, że wprowadzenie do majątku Jej przedsiębiorstwa, jako środków trwałych, nieruchomości uprzednio nabytych i pierwotnie wykorzystywanych do celów prywatnych jest swoistym nabyciem środka trwałego. Wprawdzie w takiej sytuacji prawo własności pozostałe przy tej samej osobie, jednak następuje istotna zmiana przeznaczenia i statusu środka trwałego (z rzeczy używanej na potrzeby osobiste, na środek trwały wykorzystywany w działalności gospodarczej).

Za takim rozumieniem nabycia przemawia przepis art. 22g ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie stwierdzono, że środek trwały można nabyć w drodze, spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób. Ustawodawca celowo użył w tym przepisie klauzuli generalnej chcąc objąć zakresem tego przepisu jak najszerszą grupę stanów faktycznych i prawnych. W konsekwencji, nabycie w inny nieodpłatny sposób może oznaczać także przekazanie dla celów prowadzonej działalność gospodarczej rzeczy dotychczas używanej prywatnie, zwłaszcza że rzecz wykorzystywana na cele związane z wykonywaną działalnością gospodarczą poddana jest zupełnie innemu reżimowi prawnemu, niż rzecz wykorzystywana jedynie dla prywatnych celów (np. podatnik nabywa prawo do jej amortyzowania, czy uwzględnienia w kosztach w przypadku sprzedaży).

Podobne stanowisko zaprezentował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w wyroku z dnia 9 maja 2013 r., sygn. akt I SA/Ke 217/13, w którym to stwierdził: "Podczas, gdy, w ocenie Sądu, wymagał rozważenia pogląd skarżącego, że w sytuacji, gdy podatnik wprowadza do majątku swego przedsiębiorstwa jako środek trwały samochód ciężarowy uprzednio nabyty do celów prywatnych i tak wykorzystywany, to dochodzi do swoistego nabycia środka trwałego, bowiem wprawdzie nie zmienia się właściciel pojazdu, jednakże pojazd ten zaczyna z momentem przekazana go na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą służyć uzyskiwaniu przychodu przez podatnika, podczas gdy w okresie wcześniejszym nie pozostawał z tą działalnością w żadnym związku. Można przyjąć na gruncie niniejszej sprawy, że prawodawca w tym przepisie umożliwia również podatnikom swoiste nabywanie na potrzeby działalności gospodarczej (np. poprzez wprowadzenie do ewidencji środków trwałych), rzeczy stanowiących własność podatnika, a wykorzystywanych dotychczas jedynie prywatne. W konsekwencji, nabycie w inny nieodpłatny sposób może oznaczać także przekazanie przez podatnika rzeczy dotychczas używanej do celów osobistych podatnika dla celów prowadzonej działalności gospodarczej. Uprawniony jest w efekcie wniosek, że przekazanie przedmiotowego samochodu na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej było swoistym jego nieodpłatnym nabyciem przez skarżącego, występującego tutaj w podwójnej roli - zbywcy (prywatnej osoby fizycznej) i nabywcy (przedsiębiorcy)."

Podobnie stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 10 listopada 2006 r., sygn. akt II FSK 1231/05: "W ślad za powołanym orzecznictwem - skoro Wnioskodawca nabył przedmiotową nieruchomość na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej w sposób przewidziany w art. 22g ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to wartość nieruchomości wyznaczyć należy na podstawie wartości rynkowej z dnia nabycia i wprowadzenia nieruchomości do ewidencji na cele prowadzonej działalności."

W opisanym stanie faktycznym nie można ustalić wartości początkowej ww. nieruchomości w oparciu o art. 22g ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Cena nabycia wynikająca z aktu notarialnego w żaden sposób nie odzwierciedla wartości ww. środka trwałego, gdyż można stwierdzić, że obecnie nieruchomość ta posiada zupełnie odmienną charakterystykę, niż miało to miejsce w latach, gdy weszła Pani w jej posiadanie. Nabyła bowiem pomieszczenie gospodarcze - stajnię, a obecne jest to dwukondygnacyjny budynek usługowy - hostel z zapleczem gastronomicznym i salą bankietową. Jest to zatem odmienna nieruchomość, niż w czasie jej nabycia przez Panią. Można uznać, że przedmiotowa nieruchomość nie została de facto nabyta, a powstała ona w wyniku nowego projektu budowlanego i udzielonego przez Starostę Powiatu Wrocławskiego pozwolenia na przebudowę i rozbudowę z dnia 27 listopada 2007 r. Nie ma zatem wątpliwości, że cena nabycia przedmiotowej nieruchomości nie jest w żaden sposób znana, gdyż nie była ona nigdy przedmiotem transakcji kupna-sprzedaży jako nieruchomość gruntowa, zabudowana hostelem z zapleczem gastronomicznym. Wraz z małżonkiem zakupiła Pani nieruchomości rolne, stanowiące zorganizowane gospodarstwo rolne, w tym stajnię.

Pojęcie "nie może ustalić", użyte w powołanym przepisie art. 22g ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych winno być odnoszone do okoliczności danej sprawy, może ono wynikać z rożnych sytuacji, nie zostało bowiem wyraźnie przez prawodawcę określone. Należy brać pod uwagę trudności obiektywne, związane z czynnikami niezależnymi od podatnika.

W analizowanym stanie faktycznym takie właśnie czynniki wystąpiły. Przede wszystkim jest to upływ czasu, który jednoznaczne i w znaczący sposób wpływa na wartość nieruchomości (zakupiono tę nieruchomość w 2002 r.). Z upływem czasu powiązane są również inne czynniki obiektywne, jak zmieniająca się rzeczywistość gospodarcza, czy też otoczenie przedmiotowej nieruchomości, co skutkuje znacznym wzrostem cen nieruchomości w nich umiejscowionych. Co więcej, w momencie nabycia ww. nieruchomości miała przeznaczenie rolnicze - budynek gospodarczy (stajnia). Na podstawie decyzji z dnia 27 listopada 2007 r., wydanej przez Starostę Powiatu zmieniono przeznaczenie tej nieruchomości z rolniczej na użytkowy, co również znacząco wpłynęło na wartość przedmiotowej nieruchomości. Natomiast Uchwałą Rady Gminy z dnia 24 stycznia 2014 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowana przestrzennego wsi, przedmiotowa nieruchomość objęta została miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Nastąpił wzrost wartości nieruchomości na skutek uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, gdyż przeznaczenie podstawowe działek z terenów rolniczych zmieniło się w przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową. Efektem tego był wzrost wartość nieruchomości.

Podkreślić również należy, że jak wskazano w opisie stanu faktycznego, w 2002 r. małżonkowie nabyli nieruchomości rolne stanowiące zorganizowane gospodarstwo rolne, składające się z działek nr...., o powierzchni 1 1182 ha, nr...., o powierzchni 0 8456 ha, nr...., o powierzchni 184 0001 ha, nr...., o powierzchni 0,4229 ha, nr...., o powierzchni 0,4508 ha wraz ze znajdującymi się na nich budynkami, budowlami, urządzeniami i drzewostanem, za cenę łączną w kwoce.... zł. Cena nabycia nieruchomości ustalona została z uwzględnieniem wartości określonych przez rzeczoznawcę majątkowego, na łączną kwotę....zł. W cenie tej nie określono wartości poszczególnych składników przedmiotu sprzedaży. Zatem nie jest znana historyczna cena nabycia nieruchomość - stajni.

W świetle powyższego, nie budzi wątpliwości, że Pani sytuacja jest szczególna.

W Pani ocenie, właśnie dla takich przypadków ustawodawca wprowadził, jako rozwiązanie szczególne, możliwość oceny wartości środka trwałego metodą określoną w art. 22g ust. 8 ustawy o podarku dochodowym od osób fizycznych.

Słuszność powyższego stanowiska potwierdza Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w treści przywołanego już wyroku, w którym to wskazał również: "Tymczasem użyte w powołanym przepisie art. 22g ust. 8 u.p.d.o.f. pojęcie "nie może ustalić" winno być odnoszone do okoliczności obiektywnych, może ono wynikać z różnych sytuacji, nie zostało bowiem wyraźnie przez prawodawcę określone. Każda sytuacja winna być analizowana indywidualnie, zarówno w kontekście trudności obiektywnych, jak i w kontekście nałożonych na podatnika obowiązków odnoszących się do dokumentowania określonych zdarzeń w zależności od tego, czy wydatki ponoszone są w związku z działalnością gospodarczą, czy dotyczą majątku niesłużącego jeszcze tej działalności. Organ pominął możliwości ustalenia wartości początkowej/wprowadzanego po raz pierwszy do ewidencji środka trwałego - metodą określoną w art. 22g ust. 8 up.d.o.f. w sytuacji, gdy podatnik w odniesieniu do tego składnika majątku nie miał jeszcze obowiązku gromadzić dokumentów księgowych i nie obciążał go obowiązek dokumentowania wydatków w sposób, który uzależnia uznanie ich za koszt uzyskania przychodów. Oceniając w tym kontekście sytuację skarżącego nie sposób nie zauważyć, że jest ona szczególna. Wydaje się, że właśnie dla takich przypadków ustawodawca wprowadził, jako rozwiązanie szczególne, możliwość oceny wartości środka trwałego metodą określoną w art. 22g ust. 8 u.p.d.o.f."

Reasumując, w Pani ocenie, nie jest znana cena nabycia przedmiotowej nieruchomości, gdyż w akcie notarialnym zakupu określono cenę nabycia dla całego przedmiotu umowy (zorganizowanego gospodarstwa rolnego), a nie dla poszczególnych składników tworzących nabyte gospodarstwo rolne. Istotne są również okoliczności, że nastąpiła zmiana przeznaczenia nieruchomości z rolnej na użytkową, co podwyższyło jej wartość oraz objęcie jej miejscowym panem zagospodarowania przestrzennego. Dodatkowo, z uwagi na znaczny upływ czasu od dnia nabycia przedmiotowej nieruchomości i zmianę rzeczywistości gospodarczej, również nastąpił wzrost wartości tej nieruchomości.

Z uwagi na okoliczności, posiadane dokumenty nabycia nie pozwalają ustalić wartości początkowej ww. nieruchomości oraz okoliczności wskazane w opisie stanu faktycznego, które wpłynęły na zmianę jej wartości, uzasadniają zastosowanie art. 22g ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i przyjęcie wartości początkowej nieruchomości jako sumy dwóch składników:

- wartości budynku inwentarskiego (stajni) oszacowanego na dzień zakupu oraz

- poniesionych nakładów na ulepszenie tego środka trwałego

ustalonych na podstawie sporządzonego operatu szacunkowego przez rzeczoznawcę majątkowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku w części dotyczącej: ustalenia wartości początkowej budynku inwentarskiego (stajni) oszacowanego na datę zakupu jest prawidłowe; ustalenia poniesionych nakładów na ulepszenie tego środka trwałego, na podstawie sporządzonego w dniu 9 listopada 2020 r. operatu szacunkowego przez rzeczoznawcę majątkowego jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Ustalając wartość początkową środka trwałego, rozważania należy zacząć od przytoczenia treści art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), który stanowi, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera wykazu wydatków, który przesądzałby o ich zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, zatem przyjmuje się, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością, których celem jest osiągnięcie przychodów lub zabezpieczenie albo zachowanie źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości.

W takim ujęciu kosztami tymi będą zarówno wydatki pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas, gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

Aby wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu winien, w myśl powołanego przepisu spełniać łącznie następujące warunki:

- pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu

- być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

- nie znajdować się na liście kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

- być właściwie udokumentowany.

Należy zaznaczyć, że wykazanie związku poniesionych kosztów z przychodami oraz okoliczności, że ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiąganych przychodów (lub na zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów) obciąża podatnika, bo to on wywodzi skutki prawne w postaci zmniejszenia zobowiązania podatkowego.

Zgodnie z art. 22 ust. 8 ww. ustawy, kosztami uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a-22o, z uwzględnieniem art. 23.

Przepis art. 23 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na:

a)

nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów,

b)

nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie innych niż wymienione w lit. a) środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym również wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanych części,

c) ulepszenie środków trwałych, które zgodnie z art. 22g ust. 17 powiększają wartość środków trwałych, stanowiącą podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych - wydatki te, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, są jednak kosztem uzyskania przychodów przy określaniu dochodu z odpłatnego zbycia rzeczy określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d, oraz gdy odpłatne zbycie rzeczy i praw jest przedmiotem działalności gospodarczej, a także w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku związanych z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, bez względu na czas ich poniesienia.

W myśl art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

a)

budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,

b)

maszyny, urządzenia i środki transportu,

c) inne przedmioty - o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

W myśl art. 22c pkt 2 ww. ustawy, amortyzacji nie podlegają budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami lub lokale mieszkalne, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy, jeżeli podatnik nie podejmie decyzji o ich amortyzowaniu, zwane odpowiednio środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi.

Stosownie do treści art. 22f ust. 1 ww. ustawy, podatnicy, z wyjątkiem tych, którzy ze względu na ogłoszoną upadłość nie prowadzą działalności gospodarczej, dokonują odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 22a ust. 1 i ust. 2 pkt 1-3 oraz w art. 22b.

W myśl art. 22n ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zapisów dotyczących środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonuje się w ewidencji najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego, o którym mowa w art. 22h ust. 1 pkt 4.

Zgodnie z art. 22d ust. 2 ww. ustawy, składniki majątku, o których mowa w art. 22a-22c, z wyłączeniem składników wymienionych w ust. 1, wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zgodnie z art. 22n, najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 4.

Stosownie do treści art. 22h ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem art. 22k, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji (wykazu), z zastrzeżeniem art. 22e, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór; suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których, zgodnie z art. 23 ust. 1, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Przepis art. 22h ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od ujawnionych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nieobjętych dotychczas ewidencją, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym te środki lub wartości zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Powyższy przepis określa więc moment rozpoczęcia dokonywania odpisów amortyzacyjnych od ujawnionych środków trwałych nieobjętych dotychczas ewidencją.

Zatem, odpisów amortyzacyjnych można dokonywać od wartości początkowej środka trwałego, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek wprowadzony został (zostanie) do ewidencji środków trwałych.

Zasady ustalania wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych, która stanowi podstawę obliczenia odpisów amortyzacyjnych określa art. 22g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Prawidłowe ustalenie wartości początkowej środków trwałych jest bardzo istotne, ponieważ jej wysokość kształtować będzie wartość odpisów amortyzacyjnych.

Zgodnie z art. 22g ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z uwzględnieniem ust. 2-18, uważa się w razie odpłatnego nabycia - cenę ich nabycia a w razie wytworzenia we własnym zakresie - koszt wytworzenia.

Stosownie do art. 22g ust. 8 ww. ustawy, jeżeli nie można ustalić ceny nabycia środków trwałych lub ich części nabytych przez podatników przed dniem założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu, o których mowa w art. 22n, wartość początkową tych środków przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia.

W myśl art. 22g ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli podatnik nie może ustalić kosztu wytworzenia, o którym mowa w ust. 4, wartość początkową środków trwałych ustala się w wysokości określonej z uwzględnieniem cen rynkowych, o których mowa w ust. 8, przez biegłego, powołanego przez podatnika.

Przy ustalaniu wartości początkowej poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zgodnie z ust. 1 pkt 3-5 oraz ust. 2, 8, 9, 14 i 15, przepis art. 19 stosuje się odpowiednio (art. 22g ust. 16 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 19 ust. 3 ww. ustawy, wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.

Z zacytowanych powyżej przepisów wynika, że zasadnicze znaczenie dla sposobu ustalenia wartości początkowej środka trwałego ma sposób jego nabycia. Przy czym, możliwość ustalenia wartości początkowej środka trwałego poprzez wycenę dokonaną przez podatnika lub przez biegłego dotyczy jedynie przypadków, w których środek trwały odpowiednio został nabyty przed dniem założenia ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych lub w przypadku, gdy został wytworzony przez podatnika we własnym zakresie i brak jest możliwości ustalenia ceny nabycia lub kosztu wytworzenia. Te sposoby ustalenia wartości początkowej stanowią wyjątek od obowiązujących zasad ustalania tejże wartości wg zasad określonych w art. 22g ust. 1 pkt 1 i 2 ww. ustawy. Niemożność ustalenia wartości początkowej środka trwałego, zgodnie z generalną zasadą winna mieć przy tym charakter obiektywny, a więc dotyczyć np. tych sytuacji, w których podatnik nie posiada - bo nie musiał posiadać - stosownych dokumentów stwierdzających wysokość poniesionych przez niego wydatków na nabycie lub wytworzenie określonego składnika majątku (dotyczących np. wytworzenia określonego składnika majątku przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej, czy też przeznaczenia do działalności gospodarczej prywatnego składnika majątku).

Zasad wyrażonych w art. 22g ust. 8 przedmiotowej ustawy, nie można stosować do składników majątku, które zostały nabyte lub wytworzone w ramach (w trakcie) prowadzonej działalności gospodarczej lub z zamiarem wykorzystywania ich na potrzeby tej działalności. W takim bowiem przypadku ponoszone koszty nabycia wytworzenia środków trwałych powinny być właściwie udokumentowane.

Obowiązujące przepisy nie pozostawiają podatnikowi dowolności w podjęciu decyzji, czy chce dany składnik majątku uznać za środek trwały i wprowadzić do wykazu. Jeżeli składnik spełnia kryteria środka trwałego, to automatycznie staje się środkiem trwałym, który (z wyjątkami przewidzianymi w przepisach, np. w § 14 ust. 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2002 r. w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych), powinien zostać ujęty w wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. W takim przypadku nie można mówić o ujawnieniu środka trwałego, o którym mowa w art. 22h ust. 1 pkt 4 i art. 22n ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przedmiotowej sprawie wykorzystywała Pani przedmiotową nieruchomość do celów działalności gospodarczej, mimo że nie została ona ujęta jako składnik majątkowy tej działalności jako ujawniony środek trwały, o którym mowa w art. 22h ust. 1 pkt 4 ww. ustawy. W sytuacji, gdy powyższy budynek spełniał kryteria środka trwałego, to automatycznie stał się środkiem trwałym i powinien zostać ujęty w wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Ponadto, z opisu sprawy wynika, że zakup nieruchomości rolnej w 2002 r. przez małżonków, podział jednej z działek oraz przeniesienie wyłącznego prawa własności nieruchomości gruntowej na Panią, a także zmiana jej przeznaczenia, związane są z prowadzoną działalnością gospodarczą. Poczyniono szereg czynności oraz inwestycji budynku gospodarczego stajni aby powstał budynek przeznaczony do działalności gastronomicznej i hotelowej (czyli w zakresie w jakim prowadzi Pani działalność), który był wykorzystywany do celów Pani działalności gospodarczej.

Nie można przyjąć, że w trakcie procesu inwestycyjnego ponosiła Pani wydatki niemożliwe do udokumentowania, w szczególności w sytuacji, w której wiadomy od początku był cel wykorzystywania tej części nieruchomości do prowadzenia działalności gospodarczej (podział, zmiana przeznaczenia, przeniesienie prawa własności).

Działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług hotelowych i gastronomicznych rozpoczęła Pani w październiku 2007 r., ale nakłady ponosiła w latach 2006-2007, zatem wiedziała Pani w jakim celu je ponosi, tzn., była Pani świadoma, że po zakończeniu prac zaraz otworzy działalność gospodarczą, w której będzie wykorzystywała budynek gospodarczy stajni, który zmienił przeznaczenie na budynek przeznaczony do działalności gastronomicznej i hotelowej. Zmiana przeznaczenia nastąpiła zgodnie z decyzją właściwego organu 27 listopada 2007 r. Zatem, już wcześniej musiała Pani wystąpić z wnioskiem o zmianę przeznaczenia ww. nieruchomości i ponosić nakłady takie, by zmiana przeznaczenia była możliwa.

Zatem, powinna Pani gromadzić faktury oraz inne dokumenty potwierdzające wysokość poniesionych wydatków związanych z prowadzoną inwestycją, co umożliwiłoby prawidłowe ustalenie wartości początkowej nieruchomości.

Jak już uprzednio wskazano, ustalenie wartości początkowej środka trwałego w drodze wyceny dokonywanej przez podatnika, ma charakter wyjątku od ogólnej zasady ustalania tej wartości na podstawie rzeczywistych, udokumentowanych wydatków poniesionych na nabycie, bądź wytworzenie środka trwałego. Jako wyjątki, te sposoby ustalenia wartości początkowej mogą być stosowane wyłącznie w ustawowo określonych sytuacjach, tj. wtedy, gdy ustalenie rzeczywistej wysokości wydatków na podstawie posiadanej dokumentacji nie jest możliwe z przyczyn obiektywnych. Nabywając nieruchomość z zamiarem używania nieruchomości lub jej części do prowadzenia działalności gospodarczej, powinna Pani swoje wydatki właściwie udokumentować (tym bardziej prowadząc działalność hotelową i gastronomiczną przystosowała budynek stajni na budynek użytkowy w celu świadczenia usług hotelowych i gastronomicznych, który wykorzystywała Pani w swojej działalności bez wprowadzania go do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych).

Mając na uwadze powołane przepisy stwierdzić należy, że ustalenia wartości początkowej wskazanego we wniosku środka trwałego powinna Pani dokonać w dwojaki sposób:

- w odniesieniu do budynku inwentarskiego (stajni), skoro w akcie notarialnym nie zostały wyodrębnione ceny cząstkowe - na podstawie art. 22g ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

- natomiast wartość nakładów w związku z prowadzoną inwestycją (ulepszeniem) powinna zostać określona na podstawie faktycznie poniesionych wydatków (powinna Pani posiadać dokumenty potwierdzające ich wysokość).

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540, z późn. zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i musi się Pani zastosować do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)

z zastosowaniem art. 119a;

2)

w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)

z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl