0113-KDIPT1-3.4012.278.2022.1.MJ - Brak opodatkowania kary umownej w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 maja 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 25 maja 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania kary umownej w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego. Uzupełnili go Państwo pismem z 24 czerwca 2022 r. (data wpływu 24 czerwca 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Burmistrz Miasta... działając w imieniu Gminy... będącej jednostką samorządu terytorialnego, wydał Zarządzenie nr... z dnia 19 kwietnia 2021 (z późn. zm.) w sprawie utworzenia i organizacji parkingów niestrzeżonych płatnych na terenie..

Na mocy powyższego zarządzenia na terenie miasta... utworzonych zostało 7 niestrzeżonych parkingów płatnych, czynnych całą dobę przez 7 dni w tygodniu. Warunki korzystania z parkingów - "Regulamin parkingów niestrzeżonych płatnych" został podany do wiadomości korzystającym z parkingów poprzez wywieszenie go wraz z cennikiem na tablicy znajdującej się na każdym z ww. parkingów obok parkomatu, a każdy użytkownik pojazdu poprzez wjazd na teren parkingów wyraża zgodę na warunki zawarte w "Regulaminie" i zobowiązuje się do ścisłego przestrzegania jego postanowień.

Gmina... jako prowadząca parkingi płatne 24 godz./h świadczy usługi na rzecz osób fizycznych oraz podmiotów, polegające na wynajmowaniu za opłatą na określony czas miejsc postojowych dla samochodów osobowych oraz autokarów parkujących na terenie poszczególnych parkingów.

Z chwilą wjazdu na parking i wykupieniem biletu opłaty parkingowej dochodzi do zawarcia umowy najmu miejsca postojowego, pomiędzy właścicielem parkingów, tj. Gminą..., a użytkownikiem pojazdu. Rozwiązanie umowy najmu następuje z chwilą wyjazdu z parkingu. Dowodem najmu miejsca parkingowego jest bilet parkingowy pobrany w parkomacie znajdującym się przy wjeździe na każdy z parkingów oraz umieszczenie go w widocznym miejscu za przednią szybą pojazdu na czas parkowania pojazdu (zawarcia umowy).

Zgodnie z zapisem regulaminu parking jest niestrzeżony płatny 24 godziny na dobę, przez 7 dni w tygodniu, a za korzystanie z parkingu na zasadzie najmu Gmina... (wynajmujący) pobiera opłatę wg stawki: 2 zł za postój do pół godziny, 4,50 zł za każdą rozpoczętą godzinę, 7 zł za każdą rozpoczętą godzinę postoju autobusów.

W przypadku stwierdzenia braku biletu parkingowego lub ważnego biletu parkingowego wynajmujący (Gmina...) pobiera od najemcy (użytkownika pojazdu) opłatę dodatkową w kwocie 200 zł, która ma charakter kary umownej, należnej z tytułu zawartej umowy o parkowane pojazdu.

Kontrolę w zakresie zgodności parkowania pojazdów z "Regulaminem parkingów niestrzeżonych płatnych" prowadzą osoby posiadające imienne upoważnienia wydane przez Burmistrza Miasta..

Pytanie

Czy kara umowna w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Gmina... jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług VAT. Zarządzeniem Burmistrza Miasta Nr.. z dnia 19 kwietnia 2021 (z późn. zm.) tworzy się parkingi niestrzeżone płatne na terenie miasta..

W momencie wjazdu na teren parkingu Najemca zgodnie z obowiązującym regulaminem, ma obowiązek wykupienia biletu parkingowego jednorazowego lub dobowego. W przypadku stwierdzenia braku biletu parkingowego lub ważnego biletu najemca zapłaci wynajmującemu opłatę dodatkową w kwocie 200,00 zł. Określona opłata ma charakter kary umownej należnej z tytułu zawartej umowy o parkowanie pojazdu. Za każdy dzień opóźnienia w zapłacie opłaty dodatkowej naliczane będą odsetki ustawowe za opóźnienie.

Gmina... stoi na stanowisku, iż nałożona na korzystającego z parkingu w sposób niezgodny z regulaminem, kara umowna jest odszkodowaniem. Opłata dodatkowa ma charakter sankcyjno-odszkodawczy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Istotą kary umownej jest rekompensata nie zaś płatność za świadczenia.

W Państwa przekonaniu nałożenie na kierowcę korzystającego z parkingu kary umownej w formie opłaty dodatkowej nie jest przeniesieniem na rzecz osoby korzystającej z parkingu prawa do rozporządzania towarami jako właściciel.

Ponadto, Gminie... w momencie wymierzania kary umownej nieznany jest beneficjent tej opłaty. Opłaty dodatkowej nie można uznać za formę wynagrodzenia za świadczone przez Państwa Gminę na rzecz klientów usługi parkingowe.

Nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Istotą kary umownej jest rekompensata, nie zaś płatność za świadczenie.

Nie występuje tu wzajemność jaka zachodzi pomiędzy świadczeniem usługi a wynagrodzeniem za te usługi.W sytuacji gdy klient nie naruszy regulaminu, wówczas w ogóle nie powstanie obowiązek zapłaty kary umownej, pomimo wykonania przez Państwa Gminę usługi parkingowej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Z treści przywołanego przepisu art. 8 ust. 1 ustawy wynika, że ustawodawca przyjął generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Stąd też należy stwierdzić, że definicja "świadczenia usług" ma charakter dopełniający definicję "dostawy towarów". Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Co do zasady, każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi usługę w rozumieniu ustawy. Przy czym muszą być spełnione następujące warunki:

- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług. Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz świadczącego usługę, oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem, w niezbędnym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie tego ostatniego, odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.), rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 Kodeksu cywilnego) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 Kodeksu cywilnego).

W myśl postanowień art. 471 Kodeksu cywilnego:

Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej powołanych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Zagadnienie dotyczące kar umownych regulują natomiast przepisy Działu II Kodeksu cywilnego - "Skutki niewykonania zobowiązań". Zgodnie z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego:

Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Przepis art. 483 Kodeksu cywilnego jest bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa, tzn. kary umowne mogą być wyłącznie sankcją za niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie zobowiązań niepieniężnych.

Z cytowanego wyżej art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że kara umowna jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, wprowadzanym do umowy w ramach swobody kontraktowania, mającym na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami w wyniku zawartej przez nie umowy i służy realnemu wykonaniu zobowiązań (wyrok SN z 8 sierpnia 2008 r., V CSK 85/08). Przewidziany umową obowiązek zapłaty kary umownej ma w stosunku do zasadniczego obowiązku dłużnika wynikającego z tej umowy charakter uboczny (akcesoryjny).

Zastrzeżenie kary umownej można zatem traktować jako formę uproszczoną redakcji warunków umowy, która pozwala na przyjęcie przez strony, że wypadki niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, stanowią jednocześnie podstawę do domagania się zapłaty kary umownej.

Kara umowna ma charakter czynności jednostronnej i nie wiąże się z otrzymaniem jakiegokolwiek świadczenia. Zapłata tej kary nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Z uwagi na powyższe stwierdzić należy, że jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań i kar umownych nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem. Ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

Z opisu sprawy wynika, że na terenie miasta... utworzonych zostało 7 niestrzeżonych parkingów płatnych, czynnych całą dobę przez 7 dni w tygodniu. Gmina jako prowadząca parkingi płatne 24 godz./h świadczy usługi na rzecz osób fizycznych oraz podmiotów, polegające na wynajmowaniu za opłatą na określony czas miejsc postojowych dla samochodów osobowych oraz autokarów parkujących na terenie poszczególnych parkingów. Z chwilą wjazdu na parking i wykupieniem biletu opłaty parkingowej dochodzi do zawarcia umowy najmu miejsca postojowego, pomiędzy właścicielem parkingów, tj. Gminą a użytkownikiem pojazdu. Rozwiązanie umowy najmu następuje z chwilą wyjazdu z parkingu. Dowodem najmu miejsca parkingowego jest bilet parkingowy pobrany w parkomacie znajdującym się przy wjeździe na każdy z parkingów oraz umieszczenie go w widocznym miejscu za przednią szybą pojazdu na czas parkowania pojazdu (zawarcia umowy). Zgodnie z zapisem regulaminu parking jest niestrzeżony płatny 24 godziny na dobę, przez 7 dni w tygodniu, a za korzystanie z parkingu na zasadzie najmu Gmina (wynajmujący) pobiera opłatę wg stawki: 2 zł za postój do pół godziny, 4,50 zł za każdą rozpoczętą godzinę, 7 zł za każdą rozpoczętą godzinę postoju autobusów. W przypadku stwierdzenia braku biletu parkingowego lub ważnego biletu parkingowego wynajmujący (Gmina) pobiera od najemcy (użytkownika pojazdu) opłatę dodatkową w kwocie 200 zł, która ma charakter kary umownej. Kontrolę w zakresie zgodności parkowania pojazdów z "Regulaminem parkingów niestrzeżonych płatnych" prowadzą osoby posiadające imienne upoważnienia wydane przez Burmistrza Miasta..

Państwa wątpliwości dotyczą opodatkowania kary umownej w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego.

Mając na uwadze przywołane przepisy oraz opis sprawy należy stwierdzić, że kara umowna w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług lub dostawę towarów, lecz swoistego rodzaju odszkodowanie, rekompensatę, karę umowną określoną zgodnie z regulaminem korzystania z parkingu. Otrzymana przez Państwa kara umowna nie jest związana z opłatą za korzystanie z miejsca parkingowego lecz z niewywiązaniem się klienta z obowiązków przewidzianych w regulaminie.

Zatem, przedmiotowa kara umowna w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego za wjazd na parking nie będzie stanowiła wynagrodzenia za dostawę towaru bądź świadczenie usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy i w konsekwencji nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym, Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosujecie się Państwo do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).