0113-KDIPT1-2.4012.812.2022.1.JSZ - Dodatkowa karna opłata parkingowa jako nieobjęta VAT-em

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA -

stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 listopada 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 16 listopada 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania podatkiem VAT opłaty dodatkowej nakładanej w przypadku stwierdzenia parkowania pojazdu innego rodzaju niż dopuszczony na terenie danego parkingu, niezamieszczenia ważnego biletu parkingowego na podszybiu pojazdu, parkowania poza miejscami wyznaczonymi, palenia lub używania otwartego ognia, lub też zanieczyszczania parkingu.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Podstawowym przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest zarządzanie parkingami ogólnodostępnymi, wynajmowanymi w tym celu od podmiotów trzecich lub zarządzanymi dla tych podmiotów.

W zależności od zawartej umowy ww. podmioty trzecie:

- płacą Wnioskodawcy wynagrodzenie za zarządzanie parkingiem, z tytułu sprawowania pieczy nad powierzonymi terenami, między innymi utrzymywania czystości, czytelnego oznakowania parkingu, usuwania nieprawidłowo zaparkowanych pojazdów, jak również zapewniania odpowiedniej rotacji pojazdów na parkingach poprzez pobieranie opłat parkingowych albo

- pobierają od Wnioskodawcy czynsz dzierżawny z tytułu korzystania z parkingów i pobierania pożytków w postaci opłat parkingowych, od kierowców poszczególnych pojazdów.

Niezależnie od formuły współpracy Wnioskodawcy z ww. podmiotami trzecimi przychody z tytułu pobierania opłat zawsze są przychodem Wnioskodawcy.

W przypadku wykrycia przez Wnioskodawcę naruszenia określonych postanowień regulaminu danego parkingu, zamieszczonego na jego terenie, właściciel pojazdu zostaje przez Wnioskodawcę obciążony karą umowną, zwaną również opłatą dodatkową (dalej: opłata dodatkowa). Przedmiotowa sankcja jest przez Wnioskodawcę nakładana w przypadku stwierdzenia parkowania pojazdu innego rodzaju niż dopuszczony na terenie danego parkingu, niezamieszczenia ważnego biletu parkingowego na podszybiu pojazdu, parkowania poza miejscami wyznaczonymi, palenia lub używania otwartego ognia, lub też zanieczyszczania parkingu.

Wniesienie opłaty dodatkowej nie zwalnia użytkownika parkingu z uiszczenia opłaty za parkowanie (najem miejsca parkingowego) w kwocie wynikającej z cennika obowiązującego na terenie danego parkingu.

Ściągane od właścicieli pojazdów opłaty dodatkowe stanowią rekompensatę ponoszonych przez Wnioskodawcę kosztów wynagrodzeń personelu kontrolującego przestrzeganie postanowień regulaminów, jak również kosztów zatrudniania personelu ustalającego tożsamość właścicieli pojazdów, usuwania zanieczyszczeń powstałych na terenie parkingów, naprawiania szkód poniesionych przez użytkowników parkingów w ramach odpowiedzialności cywilnej Wnioskodawcy - np. zastawienie dojazdu na niektóre miejsca parkingowe innym pojazdom. Z tytułu ponoszenia przez Wnioskodawcę kosztów wymienionych w zdaniu poprzednim właściciele pojazdów obciążeni opłatami dodatkowymi nie uzyskują jakichkolwiek, choćby potencjalnych, korzyści.

Funkcją opłat dodatkowych jest również motywowanie użytkowników parkingów do unikania zachowań zagrażających bezpieczeństwu i porządkowi, tudzież możliwie komfortowemu korzystaniu z parkingów przez innych kierowców.

Pytanie

Czy opłata dodatkowa, o której mowa w opisie stanu faktycznego, stanowi wynagrodzenie z tytułu wykonywania przez Wnioskodawcę czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy dodatkowa opłata karna jest odszkodowaniem, które nie stanowi wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przez dostawę towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). Z kolei, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT).

Wnioskodawca zawiera z osobami fizycznymi korzystającymi z parkingów umowy najmu miejsc postojowych, z tytułu których Wnioskodawca otrzymuje opłaty parkingowe, opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Opłaty parkingowe są należne w każdym przypadku, również w razie naruszenia regulaminu parkingu.

Natomiast nałożenie opłaty dodatkowej jest wynikiem nieprzestrzegania regulaminu parkingu, a nie zajęcia miejsca parkingowego (czyli zawarcia umowy najmu tego miejsca). Tym samym opłata dodatkowa stanowi karę umowną - zryczałtowane odszkodowanie.

Określona należność stanowi wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług wówczas, gdy przysługuje podatnikowi w zamian za określone zachowanie, uzgodnione przez podatnika z usługobiorcą. Tym samym pomiędzy stronami musi istnieć stosunek cywilnoprawny, określający treść zobowiązań każdej ze stron - tj. zobowiązania niepieniężnego usługodawcy i zobowiązania pieniężnego usługobiorcy.

Przesłanki opodatkowania danej należności podatkiem od towarów i usług trafnie wyliczył Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 maja 2021 r., o sygn. I FSK 1047/18: "1. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia; 2. świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie)".

W tym samym orzeczeniu Naczelny Sąd Administracyjny kontynuuje wywód, stwierdzając, co następuje:"Określone świadczenie będzie podlegało opodatkowaniu VAT jako usługa wówczas, gdy ww. warunki będą spełnione łącznie, ponieważ aby usługa podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią wynagrodzenie za wykonaną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia (...)".

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, pomiędzy Wnioskodawcą a osobą korzystającą z parkingu powstaje stosunek zobowiązaniowy, w ramach którego Wnioskodawcy przysługuje opłata parkingowa, stanowiąca odpłatność będącą w bezpośrednim związku z udostępnieniem (wynajmem) miejsca postojowego. Tym samym od przedmiotowej opłaty parkingowej Wnioskodawca zobowiązany jest odprowadzać podatek od towarów i usług.

Treść wyżej wskazanego stosunku zobowiązaniowego wynika również z regulaminu danego parkingu, który zawiera określone nakazy i zakazy, zabezpieczające interes prawny Wnioskodawcy, właściciela terenu, jak również pozostałych użytkowników parkingu. Sankcją za naruszenie poszczególnych postanowień regulaminu jest opłata dodatkowa. Tak więc Wnioskodawca ustanawiając określony regulamin nie godzi się na konkretne zachowania osób parkujących pojazdy, a w przypadku ich wykrycia i udokumentowania żąda od właścicieli pojazdów zapłaty odszkodowania w postaci opłaty dodatkowej. W przeciwieństwie do opłaty parkingowej opłata dodatkowa jest wynikiem zachowań użytkowników parkingu naruszających regulamin, czyli stosunek zobowiązaniowy. Opłata dodatkowa ma charakter zryczałtowany, gdyż rzeczywista wysokość szkody ponoszonej przez Wnioskodawcę nie jest możliwa do obliczenia.

Podsumowując, otrzymana kara umowna nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony Wnioskodawcy (brak jest chociażby związku między wysokością nałożonej kary umownej a czasem w jakim pozostaje pojazd na miejscu parkingowym bez opłaty postojowej). Nie można zatem traktować ww. opłat za świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Nałożone opłaty sankcyjne nie są związane z opłatą za korzystanie z miejsca parkingowego, lecz z niewywiązaniem się klienta z obowiązków zapisanych w regulaminie.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w aktualnej linii interpretacyjnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, przykładowo w interpretacjach indywidualnych:

- z dnia 31 maja 2022 r., o sygn. 0111-KDIB3-1.4012.279.2022.1.ABU,

- z dnia 20 lipca 2022 r., o sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.278.2022.1.MJ.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą":

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Co do zasady, każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi usługę w rozumieniu ustawy. Przy czym muszą być spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług. Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz świadczącego usługę, oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem, w niezbędnym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego.

Na gruncie tego ostatniego, odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.) rozróżnia dwa rodzaje szkód: deliktową (wynikającą z czynów niedozwolonych) oraz kontraktową (wynikającą z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania umownego).

I tak, stosownie do art. 415 Kodeksu cywilnego,

Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Natomiast w myśl art. 471 Kodeksu cywilnego,

Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej powołanych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Zagadnienie dotyczące kar umownych regulują natomiast przepisy Działu II Kodeksu cywilnego - "Skutki niewykonania zobowiązań".

Zgodnie z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego:

Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Przepis art. 483 Kodeksu cywilnego jest bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa, tzn. kary umowne mogą być wyłącznie sankcją za niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie zobowiązań niepieniężnych.

Z cytowanego wyżej art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że kara umowna jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, wprowadzanym do umowy w ramach swobody kontraktowania, mającym na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami w wyniku zawartej przez nie umowy i służy realnemu wykonaniu zobowiązań (wyrok SN z 8 sierpnia 2008 r., V CSK 85/08). Przewidziany umową obowiązek zapłaty kary umownej ma w stosunku do zasadniczego obowiązku dłużnika wynikającego z tej umowy charakter uboczny (akcesoryjny).

Zastrzeżenie kary umownej można zatem traktować jako formę uproszczoną redakcji warunków umowy, która pozwala na przyjęcie przez strony, że wypadki niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, stanowią jednocześnie podstawę do domagania się zapłaty kary umownej.

Kara umowna ma charakter czynności jednostronnej i nie wiąże się z otrzymaniem jakiegokolwiek świadczenia. Zapłata tej kary nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Z uwagi na powyższe stwierdzić należy, że jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań i kar umownych nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem. Ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

Z opisu sprawy wynika, że jesteście Państwo czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Podstawowym przedmiotem Państwa działalności gospodarczej jest zarządzanie parkingami ogólnodostępnymi, wynajmowanymi w tym celu od podmiotów trzecich lub zarządzanymi dla tych podmiotów. Niezależnie od formuły współpracy Państwa z ww. podmiotami trzecimi przychody z tytułu pobierania opłat zawsze są Państwa przychodem. W przypadku wykrycia przez Państwa naruszenia określonych postanowień regulaminu danego parkingu, zamieszczonego na jego terenie, właściciel pojazdu zostaje przez Państwa obciążony karą umowną, zwaną również opłatą dodatkową. Przedmiotowa sankcja jest przez Państwa nakładana w przypadku stwierdzenia parkowania pojazdu innego rodzaju niż dopuszczony na terenie danego parkingu, niezamieszczenia ważnego biletu parkingowego na podszybiu pojazdu, parkowania poza miejscami wyznaczonymi, palenia lub używania otwartego ognia, lub też zanieczyszczania parkingu. Wniesienie opłaty dodatkowej nie zwalnia użytkownika parkingu z uiszczenia opłaty za parkowanie (najem miejsca parkingowego) w kwocie wynikającej z cennika obowiązującego na terenie danego parkingu. Ściągane od właścicieli pojazdów opłaty dodatkowe stanowią rekompensatę ponoszonych przez Państwa kosztów wynagrodzeń personelu kontrolującego przestrzeganie postanowień regulaminów, jak również kosztów zatrudniania personelu ustalającego tożsamość właścicieli pojazdów, usuwania zanieczyszczeń powstałych na terenie parkingów, naprawiania szkód poniesionych przez użytkowników parkingów w ramach Państwa odpowiedzialności cywilnej - np. zastawienie dojazdu na niektóre miejsca parkingowe innym pojazdom. Z tytułu ponoszenia przez Państwa kosztów wymienionych w zdaniu poprzednim właściciele pojazdów obciążeni opłatami dodatkowymi nie uzyskują jakichkolwiek, choćby potencjalnych, korzyści. Funkcją opłat dodatkowych jest również motywowanie użytkowników parkingów do unikania zachowań zagrażających bezpieczeństwu i porządkowi, tudzież możliwie komfortowemu korzystaniu z parkingów przez innych kierowców.

Odnosząc się do kwestii objętych zakresem zadanego pytania należy stwierdzić, że kara umowna w postaci opłaty dodatkowej nakładana w przypadku stwierdzenia parkowania pojazdu innego rodzaju niż dopuszczony na terenie danego parkingu, niezamieszczenia ważnego biletu parkingowego na podszybiu pojazdu, parkowania poza miejscami wyznaczonymi, palenia lub używania otwartego ognia, lub też zanieczyszczania parkingu, nie będzie stanowić wynagrodzenia za świadczenie usług lub dostawę towarów, lecz swoistego rodzaju odszkodowanie, karę umowną określoną zgodnie z regulaminem korzystania z parkingu. Otrzymana przez Państwa kara umowna nie jest związana z opłatą za korzystanie z miejsca parkingowego lecz z niewywiązaniem się klienta z obowiązków przewidzianych w regulaminie.

Zatem, przedmiotowa kara umowna w postaci opłaty dodatkowej nie będzie stanowić wynagrodzenia za dostawę towaru bądź świadczenie usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy i w konsekwencji nie będzie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym stanowisko Państwa należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2651). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm. (dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2651).