0112-KDIL3-2.4011.21.2017.1.DJ - Opodatkowanie podatkiem PIT otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 12 marca 2017 r. (data wpływu 12 marca 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku - jest prawidłowe.

W dniu 12 marca 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Dnia 20 lutego 2016 r. zmarła ciotka Wnioskodawcy - siostra jego ojca. W dniu 30 czerwca 2016 r. w Kancelarii Notarialnej w obecności wszystkich spadkobierców: ciotki Zainteresowanego (siostry zmarłej), oraz dwóch sióstr Wnioskodawcy, brata i Wnioskodawcy, zostały zawarte następujące akty: Akt Notarialny - Oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, Akt Notarialny - Protokół dziedziczenia, z którego wynika sposób dziedziczenia: siostra zmarłej (ciotka Zainteresowanego) 1/2, córka brata zmarłej 1/8, druga córka brata zmarłej 1/8, syn brata zmarłej 1/8 oraz Wnioskodawca jako drugi syn brata zmarłej 1/8.

Przedmiot spadku stanowiło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu o powierzchni 38,10 m² - Akt Poświadczenia Dziedziczenia.

W dniu 28 lipca 2016 r. Zainteresowany złożył zeznanie SD-3 do urzędu skarbowego. Całe mieszkanie zostało wycenione na 240 000 PLN, z tego 1/8 to 30 000 PLN. Decyzję od Naczelnika Urzędu Skarbowego Zainteresowany otrzymał 10 sierpnia 2016 r., kwota podatku od spadków i darowizn dla II grupy podatkowej - 1 905 PLN. Podatek został zapłacony 22 sierpnia 2016 r. w całości.

Wszyscy spadkobiercy postanowili dokonać działu spadku i znieść współwłasność lokalu na rzecz jednego ze spadkobierców ze spłatą pozostałych. Dnia 10 października 2016 r. w tej samej kancelarii został zawarty Akt Notarialny dotyczący odpłatnego działu spadku, nastąpiło zniesienie współwłasności mieszkania. Został zapłacony podatek od czynności cywilnoprawnych. Jedynym właścicielem tego mieszkania została siostra zmarłej, która zapłaciła pozostałym czterem spadkobiercom po 30 000 PLN.

Wnioskodawca otrzymał ekwiwalent pieniężny, wynikający z odpłatnego działu spadku, za spadek otrzymany po siostrze ojca. Uzyskana kwota spłaty nie przekracza 1/8 całego spadku (240 000). Zainteresowany już zapłacił podatek od spadków i darowizn, zgodnie z decyzją Naczelnika Urzędu Skarbowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w wyniku dokonania odpłatnego działu spadku po zmarłej i zniesienia współwłasności w odziedziczonej nieruchomości, w zamian za otrzymaną spłatę w kwocie 30 000 PLN, Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2. Czy w związku z tym, że otrzymana spłata nie przekracza wartości posiadanego udziału w spadku, nie powoduje to przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w wyżej wymienionej ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, w myśl art. 212 Kodeksu cywilnego, gdy rzeczy nie da się podzielić, może być przyznana jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty. W rezultacie, w wyniku zniesienia współwłasności, dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności, poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności. Zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia wówczas, gdy w wyniku tego zniesienia podatnik otrzymuje rzecz (nieruchomość), która przekracza udział, jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał.

Odpłatny dział spadku, jest konsekwencją nabytych praw w wyniku otrzymania spadku, które podlegało opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. Dokonana spłata była równa ułamkowej części odziedziczonego spadku. Nie powstał przychód z odpłatnego zbycia, a od spadku Wnioskodawca zapłacił już podatek od spadków i darowizn. Nie ma podstaw do opodatkowania kwoty spłaty podatkiem od osób fizycznych. Nie może być płacony podwójny podatek: raz od spadku, a drugi raz od odpłatnego działu spadku. Nie są to dwie różne sytuacje, jedna wynika z drugiej.

Zainteresowany pragnie zaznaczyć, że odpłatny dział spadku, potwierdzony Aktem Notarialnym, został zawarty tytko między spadkobiercami i tylko w ramach masy spadkowej. Wnioskodawca otrzymał tylko równowartość 1/8 z 240 000 PLN czyli 30 000 PLN, co odpowiada udziałowi w spadku. Ciotka Zainteresowanego (siostra zmarłej) jest teraz jedynym właścicielem mieszkania i dokonała spłaty pozostałych spadkobierców w częściach ułamkowych, wynikających z Aktu Poświadczenia Dziedziczenia. Nie było to odpłatne zbycie, a zniesienie współwłasności na rzecz jednego ze spadkobierców, na skutek braku możliwości podziału rzeczy, z obowiązkiem spłaty pozostałych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw nastąpi po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

W myśl art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, ze z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Zatem w omawianej sprawie nabycie przez Wnioskodawcę udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu w spadku po zmarłej ciotce nastąpiło w dniu jej śmierci, tj. 20 lutego 2016 r.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Stosownie do art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Art. 1037 § 1 ww. Kodeksu stanowi natomiast, że dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

W myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Natomiast zgodnie z jego art. 211 i 212 zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Z treści wniosku wynika, że wnioskodawca był jednym z pięciu spadkobierców swojej ciotki zmarłej dnia 20 lutego 2016 r. Przedmiotem spadku było spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu o powierzchni 38,10 m². W dniu 10 października 2016 r. wszyscy spadkobiercy dokonali działu spadku i zniesienia współwłasności lokalu na rzecz jednego ze spadkobierców ze spłatą pozostałych, w tym Wnioskodawcy. Wnioskodawca wskazał, że suma spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego.

Wyjaśnić przy tym należy, że okoliczność, że dział spadku następuje ze spłatą od spadkobiercy, nabywającego na wyłączną własność składniki majątkowe wchodzące w skład spadku na rzecz innych spadkobierców powoduje, że czynność taka ma charakter odpłatny. Zatem dla Wnioskodawcy czynność odpłatnego działu spadku w świetle prawa cywilnego stanowi formę zbycia - wówczas mamy do czynienia z odpłatnym zbyciem udziału w nieruchomości lub prawie, które wyczerpuje dyspozycję przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Bez znaczenia jest bowiem, czy do odpłatnego zbycia dochodzi w drodze umowy sprzedaży, zamiany, działu spadku, czy zniesienia współwłasności. Użyte w powyższym przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy "odpłatne zbycie" oznacza każde przeniesienie prawa własności lub praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres umów.

W myśl art. 155 ustawy - Kodeks cywilny, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Tym samym określenie "zbycie" odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności, nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału. Pod pojęciem "odpłatnego zbycia" należy rozumieć zatem każde zdarzenie i każdą czynność prawną, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości lub praw (lub udziału w nich) za wynagrodzeniem, w tym odpłatne zbycie udziału w nieruchomości lub prawie w drodze działu spadku.

Jednocześnie wyjaśnić należy, że okoliczność, że dział spadku, którego przedmiotem jest prawo własności nieruchomości, następuje ze spłatą na rzecz pozostałych spadkobierców, a więc ma charakter odpłatny nie jest jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu zbycia takiego udziału. W sytuacji, w której spłata równa jest wartości udziału w spadku i nie przekracza go, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Zatem, otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności kwoty spłaty ekwiwalentnej do posiadanego udziału w spadku, nie powoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że wartość spłaty nie przekracza wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego. W rezultacie na Wnioskodawcy z tytułu otrzymania spłaty, nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych ani zgłoszenia otrzymanej kwoty do urzędu skarbowego.

Końcowo, tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14b § 1 ww. ustawy - Ordynacja podatkowa, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Mając powyższe na względzie, należy stwierdzić, że interpretację prawa podatkowego wydaje się wyłącznie na wniosek zainteresowanego i tylko w jego indywidualnej sprawie.

Z uwagi na to, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, został złożony przez Wnioskodawcę jako jednego ze spadkobierców nieruchomości, zaznacza się, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla innych spadkobierców, którzy także otrzymali spłatę w ramach działu spadku. Pozostali spadkobiercy, chcąc uzyskać interpretację indywidualną, powinni wystąpić z odrębnymi wnioskami o jej wydanie.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.