0112-KDIL3-2.4011.13.2017.1.NK - Brak opodatkowania spłaty udziału w lokalach mieszkalnych otrzymanej w ramach działu spadku.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku (data wpływu 3 marca 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku podatkowego - jest prawidłowe.

W dniu 3 marca 2017 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku podatkowego.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca w wyniku śmierci ojca w dniu 4 czerwca 2015 r. stał się ustawowym spadkobiercą 1/2 masy spadkowej, czyli udziału o wartości 140 000 zł, co dotyczy lokali mieszkalnych po zmarłym.

Nabycie spadku zostało potwierdzone notarialnie dnia 15 czerwca 2015 r.

Zainteresowany wraz z siostrą, która ma także udział 1/2 masy spadkowej, zamierzają dokonać zgodnego jej podziału.

W związku z tym, że przedmiotowych lokali nie da się podzielić, dział spadku Wnioskodawca planuje przeprowadzić zgodnie z art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, w ten sposób, że siostra dokona spłaty pieniężnej na rzecz Wnioskodawcy w celu rozdysponowania składników spadku, stając się jedyną właścicielką nieruchomości.

Spłata zostanie dokonana jedynie do wysokości udziału w masie spadkowej o równowartości 140 000 zł, a umowa znosząca współwłasność masy spadkowej w postaci nieruchomości zostanie zawarta w formie notarialnej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w związku z otrzymaniem w przyszłości spłaty udziału w lokalach mieszkalnych ze spadku Wnioskodawca zobowiązany będzie opłacić podatek dochodowy od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, w myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, można dokonać zniesienia współwłasności między innymi przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. Natomiast stosownie do art. 1037 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, dział spadku może nastąpić na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami. Znosząc współwłasność nieruchomości Wnioskodawca dokona z siostrą działu spadku.

Dział spadku - zdaniem Zainteresowanego - jest rozdysponowaniem składników spadku między spadkobiercami. W ocenie Wnioskodawcy dział spadku obejmującego nieruchomości, polegający na przyznaniu jej wyłącznej własności jednemu spadkobiercy i pieniężnej spłaty drugiemu, nie mieści się w związku z powyższym w pojęciu odpłatnego zbycia nieruchomości, które stanowi źródło przychodu w podatku dochodowym.

Jak wskazuje Zainteresowany, w związku z powyższym, dokonanie działu spadku w przyszłości w taki sposób, że drugi spadkobierca dokona spłaty pieniężnej udziału Wnioskodawcy w masie spadkowej do jego wysokości, nie zobliguje go do opłacenia podatku dochodowego od osób fizycznych od równowartości jego udziału.

Wnioskodawca zaznacza, że jego stanowisko znajduje odzwierciedlenie w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 9 listopada 2011 r., z którego wynika, że spłata otrzymana przez jednego spadkobiercę od drugiego przy dziale spadku obejmującego nieruchomość, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości (sygn. akt I SA/Łd 1173/11).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje zatem generalną zasadę, że sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego.

Należy wyjaśnić, że pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż, czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej oraz własności praw majątkowych za odpłatnością, a zatem również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

W przypadku sprzedaży nieruchomości lub udziału w niej decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma data nabycia tej nieruchomości i forma prawna jej nabycia.

W przedstawionym we wniosku opisie zdarzenia przyszłego Zainteresowany wskazał, że w 2015 r. w drodze spadkobrania nabył 1/2 udziału w lokalach mieszkalnych. Wnioskodawca, wraz z drugim spadkobiercą, zamierza przeprowadzić podziału spadku w ten sposób, że drugi spadkodawca obejmie ww. lokale na własność dokonując jednocześnie spłaty udziału należącego do Zainteresowanego.

Wnioskodawca wskazał, że spłata zostanie dokonana jedynie do wysokości jego udziału w masie spadkowej, a umowa przenosząca własność nieruchomości zawarta zostanie w formie aktu notarialnego.

W związku z powyższym Zainteresowany powziął wątpliwość, czy otrzymanie przez niego spłaty za zbycie 1/2 udziału w odziedziczonych w 2015 r. lokalach mieszkalnych powoduje po jego stronie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Należy zatem w tym miejscu wyjaśnić, że zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

Stosownie do art. 924 i art. 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia, potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Natomiast z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, to zgodnie z art. 1035 Kodeksu, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Stosownie do art. 1037 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Stosownie do zapisów art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie, w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Wyjaśnić przy tym należy, że okoliczność, iż dział spadku następuje ze spłatą od spadkobiercy, nabywającego na wyłączną własność składniki majątkowe wchodzące w skład spadku na rzecz innych spadkobierców powoduje, że czynność taka zyskuje charakter odpłatny.

W związku z powyższym dla Wnioskodawcy czynność odpłatnego działu spadku w świetle prawa cywilnego stanowi formę zbycia - mamy bowiem do czynienia z odpłatnym zbyciem 1/2 udziału w lokalach mieszkalnych będących przedmiotem spadku na rzecz innego spadkobiercy, które wyczerpuje dyspozycję przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Bez znaczenia jest bowiem, czy do odpłatnego zbycia dochodzi w drodze działu spadku, zniesienia współwłasności, umowy sprzedaży czy zamiany. Użyte w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy "odpłatne zbycie" oznacza każde przeniesienie prawa własności lub praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres umów.

Jednocześnie wyjaśnić należy, że okoliczność, iż w wyniku działu spadku Zainteresowany otrzyma spłatę, a więc dział ten będzie miał charakter odpłatny - nie oznacza od razu powstania obowiązku zapłaty podatku dochodowego z tytułu zbycia przysługującego mu udziału. W sytuacji bowiem, w której spłata równa jest wartości udziału w spadku lub nie przekracza go, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej.

Zainteresowany przedstawiając opis zdarzenia przyszłego wprost wskazał, że spłata dokonana zostanie jedynie do wysokości przysługującego mu udziału w masie spadkowej, a stąd płynie jednoznaczny wniosek, że wartość spłaty jaką otrzyma od drugiego spadkobiercy w wyniku działu spadku nie przekroczy wartości przysługującego mu udziału w masie spadkowej. W związku z powyższym uznać należy, że spłata ta będzie ekwiwalentna do posiadanego przez Wnioskodawcę udziału w spadku.

W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Podsumowując poczynione powyżej rozważania stwierdzić należy, że otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku spłaty nie spowoduje powstania przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata otrzymana przez Zainteresowanego w wyniku działu spadku nie przekroczy wartości przysługującego mu udziału w masie spadkowej.

Końcowo, należy wskazać, że przywołane w treści wniosku orzeczenie sądu administracyjnego nie może wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tego orzeczenia, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy stwierdzić, że zdaniem tut. organu, teza badanego rozstrzygnięcia nie ma zastosowania w przedmiotowym postępowaniu.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.