0112-KDIL2-1.4011.3.2020.1.DJ - Cesja wierzytelności z tytułu ubezpieczenia komunikacyjnego a PIT.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 27 grudnia 2019 r. (data wpływu 3 stycznia 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika - jest nieprawidłowe.

W dniu 3 stycznia 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenia przyszłe.

Spółka zamierza prowadzić działalność z zakresu profesjonalnego dochodzenia odszkodowań na rzecz swoich klientów. Odszkodowania, których ma dotyczyć prowadzona działalność mają skupiać się głównie na ubezpieczeniach komunikacyjnych. Spółka będzie nabywać we własnym imieniu, na własny rachunek i na własne ryzyko (w większości przypadków) roszczenia wynikające z umów ubezpieczenia od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, a także od osób prawnych. Nabycie takich wierzytelności ma być dokonywane na podstawie zawieranych umów cesji wierzytelności, na podstawie których cedent będzie przenosił na spółkę ogół praw wynikających z umowy ubezpieczenia. W zamian za to otrzyma od cesjonariusza (Spółki) zadośćuczynienie, stanowiące rekompensatę za powstałą szkodę.

Ze strony cedenta oferta jest całkiem korzystna, ponieważ nie musi we własnym zakresie dochodzić roszczeń, wynikających z zaistniałej szkody, a środki należne z zakładu ubezpieczeń (pomniejszone o wynagrodzenie należne cesjonariuszowi) otrzymuje bezpośrednio na rachunek bankowy zgodnie z terminem określonym w umowie (7-14 dni od daty podpisania umowy). Natomiast cesjonariusz już we własnym zakresie będzie dochodził należnych kwot od zakładu ubezpieczeń. Może również dochodzić do sytuacji, że Spółka od razu po dokonaniu zakupu wierzytelności będzie ją odsprzedawać.

Spółka zastanawia się również nad zakupem warunkowym wierzytelności, tzn. że w wyniku podpisanej umowy pomiędzy cedentem a cesjonariuszem, cesjonariusz staje się właścicielem wierzytelności, ale zapłata za cedenta dokonywana jest dopiero po wyegzekwowaniu należnej kwoty od firmy ubezpieczeniowej. Po wyegzekwowaniu należnej kwoty przez cesjonariusza cedent otrzyma kwotę pomniejszoną o wynagrodzenia cesjonariusza (kwota należna cedentowi zostanie określona w umowie).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy Spółka w przypadku zawierania umów cesji wierzytelności i dokonywania za nie zapłaty, stanowiącej rekompensatę/odszkodowanie powinna pobierać zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (dotyczy to umów cesji wierzytelności, zawieranych z osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej)?

2. Czy Spółka w przypadku zawierania warunkowych umów cesji wierzytelności z osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej zobowiązana jest do dokonywania potrąceń z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych od przekazywanych im kwot po wyegzekwowaniu należnego ubezpieczenia?

Zdaniem Wnioskodawcy, zarówno w pytaniu 1 oraz 2 wypłacane kwoty cedentom przez Spółkę stanowią wypłatę odszkodowania z tytułu praw majątkowych pomniejszoną o wynagrodzenie należne cesjonariuszowi (Spółce). W związku z tym, że są to kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, pomniejszone o wynagrodzenie należne Spółce, to zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych powinny być zwolnione z podatku, a więc Spółka nie powinna pełnić roli płatnika tego podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionych zdarzeń przyszłych jest nieprawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Natomiast art. 18 ww. ustawy stanowi, że za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

Zawarte w tym przepisie wyliczenie praw majątkowych ma charakter otwarty, o czym świadczy użyte przez ustawodawcę sformułowanie "w szczególności". Jednocześnie treść tego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zarówno przychody z wykonania (wykorzystania) tych praw jak również z ich zbycia.

Zgodnie natomiast z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Stosownie do art. 42 ust. 1 ww. ustawy, płatnicy, o których mowa w art. 41, przekazują kwoty pobranych zaliczek na podatek oraz kwoty zryczałtowanego podatku w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki (podatek) - na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika wykonuje swoje zadania, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. Jednakże w przypadku gdy podatek został pobrany zgodnie z art. 30a ust. 2a, płatnicy, o których mowa w art. 41 ust. 10, przekazują kwotę tego podatku na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

W myśl art. 42 ust. 2 pkt 1 tejże ustawy, płatnicy, o których mowa w ust. 1, są obowiązani przesłać podatnikom, o których mowa w art. 3 ust. 1, oraz urzędom skarbowym przy pomocy których naczelnicy urzędów skarbowych właściwi według miejsca zamieszkania podatnika wykonują swoje zadania - imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 41 ust. 1, sporządzone według ustalonego wzoru.

Stosownie do art. 42g ust. 1 ustawy, płatnicy oraz podmioty, o których mowa w art. 42a, przesyłają roczne obliczenie podatku, o którym mowa w art. 34 ust. 7, oraz informacje, o których mowa w art. 34 ust. 8, art. 35 ust. 10, art. 39 ust. 1 i 3, art. 42 ust. 2 pkt 1, art. 42a ust. 1 oraz art. 42e ust. 6:

Treść powyższych przepisów zobowiązuje płatnika do obliczania i poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od osób, które uzyskują od płatnika przychody o których mowa w art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w tym m.in. przychody z praw majątkowych.

Z przedstawionych we wniosku zdarzeń przyszłych wynika, że Spółka (Wnioskodawca) zamierza prowadzić działalność z zakresu profesjonalnego dochodzenia odszkodowań na rzecz swoich klientów. Spółka będzie nabywać we własnym imieniu, na własny rachunek i na własne ryzyko (w większości przypadków) roszczenia wynikające z umów ubezpieczenia (głównie komunikacyjnych) od osób fizycznych nieprowadzących działalność gospodarczą, a także od osób prawnych. Nabycie takich wierzytelności ma być dokonywane na podstawie zawieranych umów cesji wierzytelności, na podstawie których cedent będzie przenosił na Spółkę ogół praw wynikających z umowy ubezpieczenia, a w zamian za to otrzyma od cesjonariusza (Spółki) zadośćuczynienie, stanowiące rekompensatę za powstałą szkodę. Cedent nie musi we własnym zakresie dochodzić roszczeń, a środki należne z zakładu ubezpieczeń (pomniejszone o wynagrodzenie należne cesjonariuszowi) otrzymuje bezpośrednio na rachunek bankowy zgodnie z terminem określonym w umowie. Natomiast cesjonariusz już we własnym zakresie będzie dochodził należnych kwot od zakładu ubezpieczeń, ale może również się zdarzyć, że Spółka od razu po dokonaniu zakupu wierzytelności odsprzeda ją. Spółka rozważa również zakup warunkowy wierzytelności, tzn. że w wyniku podpisanej umowy pomiędzy cedentem a cesjonariuszem, cesjonariusz stanie się właścicielem wierzytelności, ale zapłata za cedenta dokonywana będzie dopiero po wyegzekwowaniu należnej kwoty od firmy ubezpieczeniowej - cedent otrzyma kwotę pomniejszoną o wynagrodzenia cesjonariusza (kwota należna cedentowi zostanie określona w umowie).

W tym miejscu wskazać należy, że wierzytelność jest prawem podmiotowym, które w stosunku zobowiązaniowym przysługuje wierzycielowi. Przy podziale praw na majątkowe i niemajątkowe podstawę będzie stanowił interes, jaki one realizują. Prawa majątkowe związane są z interesem ekonomicznym danego podmiotu. Będą to więc także wierzytelności, wynikające ze stosunków zobowiązaniowych, w wysokości wartości świadczeń majątkowych.

Instytucja zmiany wierzyciela została określona w artykułach 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145). Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przeniesienie takie w prawie cywilnym jest określane jako przelew wierzytelności (cesja). Jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew wierzytelności powinien być dokonany też w formie pisemnej. W wyniku przeniesienia (przelewu, cesji) wierzytelności, wygasa u dotychczasowego wierzyciela (cedenta) stosunek zobowiązaniowy z dłużnikiem, powstają natomiast nowe stosunki zobowiązaniowe w rozumieniu cywilnoprawnym pomiędzy nabywcą wierzytelności (cesjonariuszem) a dłużnikiem oraz pomiędzy zbywcą a nabywcą wierzytelności, jeżeli przeniesienie wierzytelności jest odpłatne. Na gruncie przepisów podatkowych transakcja odpłatnego zbycia wierzytelności jest zdarzeniem wywołującym określone skutki podatkowe.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że kwoty pieniężne, wypłacane przez Wnioskodawcę z tytułu zawierania umów cesji wierzytelności z osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej, a w przypadku zawierania warunkowych umów cesji wierzytelności z osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej kwoty pieniężne, przekazywane przez Wnioskodawcę po wyegzekwowaniu należnego ubezpieczenia, będą stanowiły u zbywcy tej wierzytelności (klienta) przychód z praw majątkowych, od których Wnioskodawca jako płatnik będzie zobowiązany do odprowadzenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Jednocześnie należy wskazać, że ww. kwoty wypłacane przez Wnioskodawcę, nie korzystają ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z tym przepisem, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

Wypłacane przez Wnioskodawcę kwoty nie spełniają warunku określonego w ww. przepisie, bowiem nie są one wypłacane przez towarzystwo ubezpieczeniowe z tytułu zawartego ubezpieczenia, a jedynie kwotami pieniężnymi wypłacanymi w związku z nabyciem w drodze odpłatnej cesji wierzytelności z tytułu roszczeń klientów o wypłatę odszkodowań przez towarzystwa ubezpieczeniowe.

Zatem kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, które nie zostały wypłacone bezpośrednio przez towarzystwo ubezpieczeniowe nie są zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Z samej bowiem konstrukcji umowy ubezpieczenia wynika, że wypłaty odszkodowania dokonuje ubezpieczyciel.

Wskazuje na to treść art. 805 § 1 ustawy - Kodeks cywilny, który stanowi, że przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Zatem z umowy ubezpieczenia wynika, że obowiązkiem ubezpieczającego jest zapłata składki, natomiast obowiązkiem zakładu ubezpieczeń jest spełnienie określonego świadczenia, tj. wypłata odszkodowania.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca - zarówno w przypadku zawierania z osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej umów cesji wierzytelności i dokonywania za nie zapłaty, stanowiącej rekompensatę/odszkodowanie, a także w sytuacji zawierania warunkowych umów cesji wierzytelności z osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej i przekazywania kwot pieniężnych po wyegzekwowaniu należnego ubezpieczenia - będzie zobowiązany, na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do obliczenia, pobrania i wpłacenia podatku dochodowego z tytułu wypłaty klientom (cedentom) ww. kwot pieniężnych.

Interpretacja dotyczy zdarzeń przyszłych przedstawionych przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.