0112-KDIL2-1.4011.283.2023.3.MKA - Zastosowanie preferencyjnego rozliczenia wspólnie z małżonkiem

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 marca 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 28 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości preferencyjnego rozliczenia wspólnie z małżonkiem. Uzupełnił go Pan pismem z 19 maja 2023 r. (wpływ 19 maja 2023 r.) oraz - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 23 maja 2023 r. (wpływ 23 maja 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanów faktycznych i zdarzenia przyszłego

Z uwagi na stan zdrowia Pana żony (...), Sąd Rejonowy w (...) wydał postanowienie o jej całkowitym ubezwłasnowolnieniu, a Pana ustanowił jej prawnym opiekunem (sygn. akt (...) z 10 maja 2019 r.). Od wielu lat mieszkają Państwo we wspólnym domu jednorodzinnym i prowadzą Państwo wspólnie gospodarstwo domowe. Od początku choroby Pana żony (rok 2017) sprawuje Pan jednoosobowo stałą opiekę nad małżonką. Postępująca choroba Alzheimera doprowadziła do stanu, w którym Pana małżonka jest zupełnie niesprawna zarówno umysłowo jak i fizycznie - samodzielnie bez pomocy osoby trzeciej nie jest w stanie samodzielnie egzystować (orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym wydane przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania i Niepełnosprawności w (...) znak (...) z 19 maja 2022 r.). W celu umożliwienia korzystania z procesów życia codziennego w ubiegłym roku był Pan zmuszony wyposażyć Państwa samochód osobowy w specjalny fotel dla pasażera (wysuwany i opuszczany poza obrys kabiny pojazdu) oraz zainstalować w domu schodową windę krzesełkową umożliwiającą pokonywanie schodów z poziomu parter - piętro. 10 lutego 2023 r. drogą elektroniczną przesłał Pan wspólne z małżonką rozliczenie podatku PIT-37 za rok 2022. Podczas spotkania w dniu 22 lutego z pracownikami Urzędu Skarbowego w (...), na którym chciał Pan wyjaśnić sposób udokumentowania poniesionych nakładów na wymienione zakupy, uzyskał Pan informację, że w myśl przepisów Kodeksu Cywilnego i Opiekuńczego ubezwłasnowolnienie powoduje rozdzielność majątkową i z tego powodu nie mogą Państwo korzystać z możliwości wspólnego rozliczenia dochodów. W związku z tym, w następnym dniu przekazał Pan skorygowane rozliczenia PIT-37 odrębne dla Pana i odrębne dla Pana żony. Poniesione wydatki na likwidację barier architektonicznych i technicznych w łącznej kwocie ponad 70 tys. zł w żadnym stopniu nie były refundowane ze środków PFRON. Osobne rozliczenie dochodów za rok ubiegły skutkowało zmniejszeniem odliczenia podatków o około 3 880 zł. Dla zapewnienia właściwej i stałej opieki nad niepełnosprawną małżonką musiał Pan zrezygnować z prowadzenia działalności gospodarczej i od roku 2022 utrzymują się Państwo tylko z emerytur. Brak wspólności majątkowej małżeńskiej nie nastąpił w wyniku zawartej pomiędzy Państwem umowy a został spowodowany decyzją Sądu o ubezwłasnowolnieniu Pana żony, mającą zapewnić jej dobro i umożliwić podejmowanie za nią decyzji w sprawach życia codziennego.

Pytania

1) Czy w świetle przedstawionego wyżej stanu faktycznego zasadnym jest egzekwowanie wymogu wspólności majątkowej małżeńskiej czy też może Pan zastosować formę wspólnego z małżonką rozliczenia dochodów za rok 2022?

2) Czy można usankcjonować dokonane przez Pana wspólne rozliczenie dochodów za lata 2019-2021, tj. od czasu decyzji Sądu o ubezwłasnowolnieniu Pana małżonki?

3) Czy będzie Pan mógł skorzystać z możliwości wspólnego rozliczenia dochodów z ubezwłasnowolnioną małżonką w roku bieżącym (2023)?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, wydając postanowienie o ubezwłasnowolnieniu Pana małżonki Sąd nie poinformował Pana o fakcie tak istotnym jak ustanie małżeńskiej wspólności majątkowej. Przez cały okres nie był Pan świadomy, że nie istnieje pomiędzy Panem a Pana żoną rozdzielność majątkowa. Stąd takie a nie inne Pana postępowanie w sprawie rozliczeń dochodów na poszczególne lata. Jednocześnie chciałby Pan zaznaczyć, że w okresie choroby Pana małżonki wyraźnie uległ zmianie stopień wspólności małżeńskiej. Zmiana tryby życia: zamiast dotychczasowych corocznych wakacyjnych wyjazdów urlopowych - systematyczne raz na kwartał prywatne wizyty u specjalisty we Wrocławiu, prywatne badania, duże wydatki na leki jak również na wymianę urządzeń i instalacji domowych - to wszystko nie jest oznaką rozdzielności majątkowej małżeńskiej. Wydanie indywidualnej interpretacji o możliwości wspólnego rozliczania dochodów z ubezwłasnowolnioną małżonką może zapewnić poszanowanie zasad sprawiedliwości społecznej oraz opieki nad osobą niepełnosprawną.

W świetle powyższych argumentów, uważa Pan za słuszne wydanie indywidualnej interpretacji o możliwości wspólnego rozliczenia podatkowego z ubezwłasnowolnioną małżonką przez cały okres ubezwłasnowolnienia i trwania związku małżeńskiego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 6 ust. 1 ww. ustawy:

Małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów.

Na podstawie art. 6 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu, które dotyczyło dochodów (przychodów) uzyskanych do 31 grudnia 2020 r.:

Małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy mogą być, z zastrzeżeniem ust. 8, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26, art. 26e i art. 26h; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.

Na podstawie art. 6 ust. 2 ww. ustawy, w brzmieniu, które dotyczy dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.:

Małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, pozostający w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej:

- mogą być, z zastrzeżeniem ust. 8, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot pomniejszających dochód; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.

Zgodnie z art. 6 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wniosek, o którym mowa w ust. 2, może być wyrażony przez jednego z małżonków. Wyrażenie wniosku przez jednego z małżonków traktuje się na równi ze złożeniem przez niego oświadczenia o upoważnieniu go przez jego współmałżonka do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie ich dochodów. Oświadczenie to składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.

W myśl art. 6 ust. 3 ww. ustawy:

Zasada wyrażona w ust. 2 ma zastosowanie również, jeżeli jeden z małżonków w roku podatkowym nie uzyskał przychodów ze źródeł, z których dochód jest opodatkowany zgodnie z art. 27, lub osiągnął dochody w wysokości niepowodującej obowiązku uiszczenia podatku.

Z art. 6 ust. 3a tej ustawy wynika, że:

Zasady i sposób opodatkowania, o których mowa w ust. 2 i 3, mają zastosowanie również do:

- jeżeli osiągnęli podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75% całkowitego przychodu osiągniętego przez oboje małżonków w danym roku podatkowym i udokumentowali certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych; przepis ust. 8 stosuje się odpowiednio.

Stosownie do art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu które stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych do 31 grudnia 2021 r.:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Stosownie do art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu które stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych do 31 grudnia 2021 r.:

Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Stosownie do art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu które stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

Z wnioskiem o wspólne opodatkowanie dochodów mogą wystąpić małżonkowie, jeżeli spełnią łącznie, określone w art. 6 ust. 2 i 8 ustawy, następujące warunki:

* są polskimi rezydentami podatkowymi,

* pozostają w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej:

- przez cały rok podatkowy albo

- od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego, w przypadku gdy związek małżeński został zawarty w trakcie roku podatkowego (dotyczy przychodów uzyskiwanych od 1 stycznia 2021 r.),

* do końca 2021 r. nie miały w stosunku do nich zastosowanie przepisy o 19% podatku liniowym oraz przepisy o ryczałcie (z wyjątkiem najmu prywatnego), a od 1 stycznia 2022 r. nie stosują przepisów o 19% podatku liniowym lub przepisów ustawy o ryczałcie (z wyjątkiem dotyczących najmu prywatnego) w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń,

* nie podlegają opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy o podatku tonażowym lub ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Wyjaśnić należy, że ustawodawca wprowadzając uprawnienie polegające na możliwości wspólnego rozliczenia się małżonków, wyraźnie określił warunki jakie należy spełnić by móc z niego skorzystać. Spełnienie ww. warunków łącznie powoduje możliwość skorzystania z prawa do łącznego opodatkowania dochodów małżonków.

Z opisu zdarzenia wynika, że jest Pan opiekunem prawnym ubezwłasnowolnionej żony. Mieszkacie Państwo we wspólnym gospodarstwie domowym. Żona ma orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności. Wymaga stałej opieki. W maju 2019 r. nastąpiło ubezwłasnowolnienie Pana żony. Pana wątpliwości dotyczą możliwości rozliczenia się wspólnie z żoną.

Celem wyjaśnienia Pana wątpliwości należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 53 § 1. ww. ustawy:

Rozdzielność majątkowa powstaje z mocy prawa, w razie ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że ubezwłasnowolnienie Pana żony, które nastąpiło w maju 2019 r. spowodowało ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej. W związku z powyższym nie został spełniony jeden z warunków uprawniających do wspólnego opodatkowania małżonków, tj. pozostawanie we wspólności majątkowej przez cały rok podatkowy.

Zatem, począwszy od 2019 r. nie ma Pan prawa do łącznego rozliczenia przychodów Pana i Pana żony w sposób określony w art. 6 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, Pana stanowisko stwierdzające, że jest Pan uprawniony do wspólnego rozliczenia z żoną, przez cały okres ubezwłasnowolnienia i trwania związku małżeńskiego, jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

- stanów faktycznych, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzeń,

- zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

* Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 259 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 z późn. zm.).