0112-KDIL1-3.4012.429.2022.1.MR - Rozliczanie VAT w związku z nabyciem za granicą i darowaniem samochodu osobowego

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

- prawidłowe - w zakresie braku obowiązku rozpoznania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów z tytułu nabycia przez Wnioskodawcę na terytorium Niemiec samochodu używanego (pytanie oznaczone we wniosku nr 1);

- prawidłowe - w zakresie wskazania czy darowizna samochodu na rzecz podmiotu z Ukrainy stanowi odpłatną dostawę towarów na terytorium Polski oraz określenia miejsca opodatkowania ww. darowizny (pytanie oznaczone we wniosku nr 2 i nr 3);

- prawidłowe - w zakresie braku obowiązku udokumentowania fakturą dokonanej przez Wnioskodawcę darowizny samochodu na rzecz podmiotu z Ukrainy (pytanie oznaczone we wniosku nr 4);

- nieprawidłowe - w zakresie obowiązku wykazania darowizny samochodu na rzecz podmiotu z Ukrainy w pliku JPK_VAT, jako transakcji opodatkowanej poza terytorium Polski (pytanie oznaczone we wniosku nr 5).

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 października 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 30 września 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Fundacja (dalej: Wnioskodawca lub Fundacja) jest podatnikiem podatku od towarów i usług zwolnionym z opodatkowania na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.

Fundacja nie jest zarejestrowana jako podatnik VAT-UE.

Głównym celem działalności Wnioskodawcy jest prowadzenie działalności kulturalnej, oświatowej oraz działalności w zakresie dobroczynności, pomocy społecznej i kultu religijnego, polegających na (...). Celem Fundacji jest w szczególności: (...)

Zgodnie ze statutem Fundacja może prowadzić działalność zarobkową, w tym działalność gospodarczą, przy czym Wnioskodawca zaznacza, że działalność ta jest marginalna i Wnioskodawca posiada z tego tytułu status podatnika VAT zwolnionego.

W maju 2022 r. Wnioskodawca wziął udział w transakcji, która miała następujący przebieg:

1. W maju 2022 r. na terytorium Niemiec Wnioskodawca dokonał zakupu samochodu używanego marki X (...).

Sprzedającym był komis niemiecki: (...) dalej: Sprzedawca.

Na potwierdzenie sprzedaży, (...)2022 r. została wystawiona faktura VAT, na której widoczny jest numer NIP Wnioskodawcy z kodem literowym PL. Zapłaty dokonano (...)2022 r. Cena sprzedaży opiewała na (...) euro. Na fakturze nie wykazano podatku VAT. Faktura zawierała adnotację, że sprzedaż jest zwolniona z podatku na podstawie § 4 Nr I Buchstable b UStG (a więc z uwagi na dostawy eksportowe oraz dostawy wewnątrzwspólnotowe). Towar miał zostać odebrany bezpośrednio z placu postojowego Sprzedawcy w Niemczech, na warunkach odpowiadających Incoterms EXW, a Fundacja zadeklarowała, że towar będzie wywieziony do Polski pod jej adres siedziby.

Według wiedzy Wnioskodawcy, przedmiot darowizny został odebrany przez ww. osobę w dniach (...)2022 r. Po odbiorze samochodu Fundacja w żaden sposób nie brała udziału w organizacji transportu oraz transporcie przedmiotu darowizny na Ukrainę ani w żadnych innych czynnościach podjętych przez Obdarowanego na terytorium Niemiec, przed opuszczeniem przez samochód tego kraju, np. ubezpieczenia samochodu. Z chwilą odbioru samochodu na Obdarowanego przeszło całe ryzyko związane z przedmiotem darowizny. Transport/wysyłkę towaru na Ukrainę zorganizował i przeprowadził samodzielnie Obdarowany.

4. (...)2022 r. samochód został zgłoszony przez Obdarowanego do oclenia na terytorium Ukrainy. Wnioskodawca na dowód tego posiada fotokopię papierowego zgłoszenia celnego wydanego przez ukraiński urzędu celny (...) na którym naliczone są opłaty celnoskarbowe i podatkowe (zgłoszenie celne nr...). Fundacja posiada również inne dokumenty poświadczające przemieszczenie samochodu będącego przedmiotem darowizny na Ukrainę, np. fotokopię ukraińskiego dowodu rejestracyjnego ww. samochodu. Poza tymi dokumentami Fundacja nie posiada żadnych innych dowodów na to, że samochód opuścił terytorium Unii Europejskiej.

5. Na terytorium Polski Fundacja nie wykazała, żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu, tzn. ani wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, sprzedaży krajowej, ani eksportu.

Fundacja wskazuje, że ewentualny obrót z tytułu darowizny wraz z dotychczasowym obrotem z tytułu transakcji podlegających opodatkowaniu ale z opodatkowania zwolnionych nie przekracza ustawowego limitu 200 tys. zł wynikającego z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.

Pytania

1. Czy nabycie na terytorium Niemiec samochodu używanego stanowi wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów na terytorium Polski?

2. Czy miejscem opodatkowania darowizny samochodu na rzecz Obdarowanego jest terytorium Polski?

3. Czy darowizna samochodu na rzecz Obdarowanego stanowi na gruncie ustawy o VAT odpłatną dostawę towarów opodatkowaną na terytorium Polski?

4. Czy darowiznę samochodu na rzecz Obdarowanego należy udokumentować fakturą z polskim nr NIP stosując stawkę VAT NP i czy faktura powinna zawierać jakieś dodatkowe adnotacje?

5. Czy Wnioskodawca powinien wykazywać darowiznę samochodu na rzecz Obdarowanego jako transakcje opodatkowaną poza terytorium Polski w części deklaracyjnej pliku JPK-VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1.

W ocenie Wnioskodawcy, nabycie na terytorium Niemiec samochodu używanego nie stanowi wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium Polski.

Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022. 931 t.j. z 29 kwietnia 2022 r., dalej: ustawa o VAT), przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podlegają:

Z powołanego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wymienione czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia jest terytorium kraju, przez które - w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy - rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

Zatem wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów podlega opodatkowaniu na terytorium Polski wyłącznie w sytuacji, w której nabycie ma miejsce na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie zaś do art. 9 ust. 1 ustawy o VAT, przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4, rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.

Z wyżej zacytowanej definicji wynika, że aby doszło do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (dalej: WNT) muszą być spełnione następujące przesłanki:

Ponadto, w art. 9 ust. 2 ustawodawca stawia dodatkowe warunki nabywcy i dostawcy, bez zaistnienia których nie dojdzie do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Zgodnie z tym przepisem:

Przepis ust. 1 stosuje się pod warunkiem, że:

Zatem, transakcja może zostać uznana za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy pod warunkiem, że nabywcą towarów transportowanych z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego kraju członkowskiego jest podatnik, o którym mowa w art. 15, lub podatnik podatku od wartości dodanej, a nabywane towary mają służyć działalności gospodarczej podatnika, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa powyżej, natomiast dokonujący dostawy towarów jest podatnikiem, o którym mowa w art. 15, lub podatnikiem podatku od wartości dodanej.

Jak stanowi art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody.

Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych - art. 15 ust. 2 ustawy.

Podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy).

Ponadto, w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o VAT, przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4, rozumie się również przemieszczenie towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz, należących do tego podatnika, z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju, jeżeli towary te zostały przez tego podatnika na terytorium tego innego państwa członkowskiego w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo zaimportowane, i towary te mają służyć działalności gospodarczej podatnika.

Przy czym, w ocenie Wnioskodawcy, przepis ten nie będzie miał zastosowania w sprawie.

Stosownie zaś do art. 25 ust. 1 ustawy, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów uznaje się za dokonane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu.

Biorąc pod uwagę powyżej zacytowane przepisy ustawy o VAT, Wnioskodawca postępuje prawidłowo nie rozpoznając zakupu samochodu używanego marki (...) na terytorium Niemiec jako wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium Polski, z uwagi na to, że:

1) towar nie został przemieszczony przez Fundację (ani osobę trzecią działającą na jej rzecz) na terytorium Polski. Z przytoczonych przepisów wynika, że jednym z podstawowych warunków, poza warunkami dotyczącymi statusu podatkowego stron transakcji, jest fizyczne przemieszczenie towarów w wyniku transportu lub wysyłki z terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej na terytorium innego kraju UE w wyniku dokonanej dostawy, czyli przeniesienia prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel. Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów stanowi czynność opodatkowaną na terytorium RP, o ile nabycie następuje na terytorium Polski, tzn. na terytorium RP następuje zakończenie transportu lub wysyłki towarów. W stanie faktycznym transport/wysyłka towaru nie zakończył się na terytorium Polski. Zgodnie z umową darowizny oraz stanem faktycznym towar został wysłany/przetransportowany bezpośrednio z Niemiec na Ukrainę, zakończenie transportu nastąpiło na terytorium tego państwa. Oznacza to, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym nie zaistnieje podstawowa przesłanka warunkująca uznanie transakcji za WNT na terytorium Polski.

2) Fundacja dokonała dostawy towaru (darowizny) na terytorium Niemiec. W związku z tym, w trakcie wysyłki i transportu nie dysponowała już prawem do rozporządzenia tym towarem jak właściciel. Umowa darowizny jasno wskazuje, a stan faktyczny to potwierdza, że auto zostało przekazane Obdarowanemu w miejscu odbioru, którym był plac niemieckiego Sprzedawcy. Zatem prawo do rozporządzania towarem zostało przeniesione na Obdarowanego jeszcze przed rozpoczęciem wysyłki i transportu, który Obdarowany organizował samodzielnie działając na własną rzecz. Wnioskodawca upoważnił wolontariusza Obdarowanego wyłącznie do odbioru towaru w jego imieniu, przy czym w chwili odbioru towaru, w miejscu zakupu od razu przeniósł na niego prawo do rozporządzenia tym towarem.

3) Nabyty samochód nie miał być wykorzystywany (i nie był wykorzystywany) przez Fundację do działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Polski. Fundacja dokonała darowizny w ramach swojej nieodpłatnej działalności statutowej, a nie działalności gospodarczej, która jest prowadzona na terytorium Polski w ograniczonym zakresie.

4) Fundacja nie jest podatnikiem podatku VAT zarejestrowanym do transakcji wewnątrzwspólnotowych. W związku z czym po stronie niemieckiego sprzedawcy nie ma podstaw do uznania, że sprzedaż samochodu wypełnia znamiona sprzedaży wewnątrzwspólnotowej. Fakt podania numeru NIP z kodem literowym PL nie ma w tym zakresie żadnego znaczenia.

5) Skoro towar został wywieziony poza terytorium Unii Europejskiej, tzn. na terytorium państwa trzeciego, to transakcja nie może być uznana za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów na terytorium Polski i wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na terytorium Niemiec.

6) Końcowo Wnioskodawca zwraca uwagę, że schemat transakcji odpowiada transakcji łańcuchowej, w której transakcją ruchomą (eksportową) jest dostawa pomiędzy Wnioskodawcą a Obdarowanym, a tym samym pierwsza dostawa pomiędzy Sprzedawcą niemieckim a Fundacją nie może być uznana za WNT na terytorium Polski (szczegółowe argumenty na poparcie tego stanowiska znajdują się w uzasadnieniu do pytania nr 2).

Biorąc pod uwagę wszystkie ww. okoliczności, w ocenie Wnioskodawcy nabycie na terytorium Niemiec samochodu używanego marki (...) nie stanowi wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium Polski.

Ad 2.

W ocenie Wnioskodawcy, miejscem opodatkowania darowizny samochodu na rzecz Obdarowanego nie jest terytorium Polski.

Zdaniem Wnioskodawcy, wziął on udział w tzw. transakcji łańcuchowej, w której kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy. Wówczas uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach.

W myśl art. 2 pkt 8 ustawy, przez eksport towarów rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:

a) dostawcę lub na jego rzecz, lub

b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych; - jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez właściwy organ celny określony w przepisach celnych.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy, miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią - miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.

Stosownie zaś do art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, miejscem dostawy towarów niewysyłanych ani nietransportowanych jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy.

Przepisy regulujące sposób rozliczenia transakcji łańcuchowych od 1 lipca 2020 r. uległy pewnym zmianom w wyniku implementacji Dyrektywy Rady (UE) 2018/1910 z 4 grudnia 2018 r. zmieniającej Dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do harmonizacji i uproszczenia niektórych przepisów w systemie podatku od wartości dodanej, dotyczących opodatkowania handlu między państwami członkowskimi. Stosowne zmiany do ustawy o VAT z 1 lipca 2020 r. wprowadziła ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz niektórych innych ustaw z 28 maja 2020 r. (Dz. U. z 2020. 1106; dalej: ustawa zmieniająca).

Zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy o VAT, w przypadku gdy te same towary są przedmiotem kolejnych dostaw oraz są wysyłane lub transportowane bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, wysyłkę lub transport przyporządkowuje się wyłącznie jednej dostawie.

W myśl art. 22 ust. 2a ustawy o VAT w przypadku towarów, o których mowa w ust. 2, które są wysyłane lub transportowane z terytorium kraju na terytorium państwa trzeciego przez nabywcę, który dokonuje również ich dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej do tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy wynika, że wysyłkę lub transport towarów należy przyporządkować jego dostawie.

Zgodnie z art. 22 ust. 2b ustawy o VAT, w przypadku towarów, o których mowa w ust. 2, które są wysyłane lub transportowane z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego, wysyłka lub transport tych towarów są przyporządkowane wyłącznie dostawie dokonanej do podmiotu pośredniczącego.

Natomiast art. 22 ust. 2c ustawy o VAT stanowi, że w przypadku gdy podmiot pośredniczący przekazał swojemu dostawcy numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany mu przez państwo członkowskie, z którego towary są wysyłane lub transportowane, wysyłkę lub transport przypisuje się wyłącznie dostawie dokonanej przez ten podmiot.

Przy czym, stosownie do art. 22 ust. 2d ustawy o VAT, przez podmiot pośredniczący, o którym mowa w ust. 2b i 2c, rozumie się innego niż pierwszy w kolejności dostawcę towarów, który wysyła lub transportuje towar samodzielnie albo za pośrednictwem osoby trzeciej działającej na jego rzecz.

Zgodnie z art. 22 ust. 2e ustawy o VAT, w przypadku towarów, o których mowa w ust. 2, które są wysyłane lub transportowane z terytorium kraju na terytorium państwa trzeciego albo z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego przez:

Jednocześnie, jak stanowi art. 22 ust. 3 ustawy o VAT, w przypadkach, o których mowa w ust. 2-2c i 2e, dostawę towarów, która:

Jak zaznaczono powyżej, transakcje łańcuchowe charakteryzują się tym, że w dostawie towaru biorą udział co najmniej trzy podmioty, towar jest transportowany lub wysyłany od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy. W przypadku transakcji łańcuchowej o charakterze międzynarodowym, gdy towar ulega przemieszczeniu pomiędzy różnymi państwami, istotną kwestią staje się ustalenie, której dostawie należy przyporządkować transport towarów, gdyż ma to decydujące znaczenie z punktu widzenia ustalenia miejsca świadczenia dla każdej z dostaw w łańcuchu, a tym samym dla określenia skutków podatkowych dla podmiotów dokonujących poszczególnych dostaw w transakcji łańcuchowej.

Zgodnie z zacytowanymi przepisami w transakcji łańcuchowej występują dwa typy dostawy, ruchoma, do której przypisany jest transport (dla której miejsce świadczenia ustala się jak dla towarów wysyłanych lub transportowanych) oraz nieruchoma opodatkowana w miejscu rozpoczęcia transportu towarów lub w miejscu zakończenia transportu towarów, w zależności od tego czy występuje przed czy po transakcji ruchomej. Analiza powyższych przepisów prowadzi do wniosku, że zmiany wprowadzone do ustawy o VAT w art. 22 ust. 2a, 2b, 2c, 2d i 2e, nie będą miały zastosowania do przedstawionego do zaopiniowania przypadku. Transakcja łańcuchowa, w której uczestniczył Wnioskodawca obejmuje bowiem wywóz towarów z terytorium innego niż Polska Państwa członkowskiego na terytorium państwa trzeciego. Zatem w celu ustalenia, która z dostaw ma charakter ruchomy należy zastosować ogólne reguły przypisania transportu i ustalania miejsca dostawy towarów w transakcjach łańcuchowych.

Powyższy wniosek znajduje potwierdzenie w uzasadnieniu do ustawy zmieniającej, gdzie wskazano, że: w trakcie prac nad Dyrektywą 2018/1910 wprowadzającą regulacje dotyczące m.in. transakcji łańcuchowych odstąpiono od wprowadzania regulacji dotyczących transakcji łańcuchowych obejmujących import i eksport towarów. Powyższe oznacza, że w przypadku transakcji łańcuchowych obejmujących import i eksport zasady określania miejsca dostawy towarów nie powinny ulec zmianie.

W związku z powyższym, w celu ustalenia, która z transakcji będzie transakcją ruchomą mającą status transakcji międzynarodowej, a która nieruchomą, zastosowanie znajdą ogólne zasady wypracowane na gruncie orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i polskich przepisów ustawy o VAT, obowiązujących przed 1 lipca 2020 r. W celu ustalenia dostawy, której przyporządkowany jest transport towarów należy zatem poddać analizie okoliczności związane z organizacją transportu, tzn. jakie czynności faktyczne związane z transportem podjął każdy z uczestników transakcji łańcuchowej. Przy czym, dla ustalenia, który z podmiotów jest odpowiedzialny za wysyłkę lub transport towarów kluczową okolicznością jest to, który podmiot rzeczywiście jest odpowiedzialny za techniczne i organizacyjne aspekty związane z organizacją oraz transportem towarów, oraz kiedy zostało przeniesione prawo do rozporządzania towarem i ryzyko związane z utratą lub zniszczeniem towarów a zatem który z podmiotów ponosił to ryzyko w trakcie wysyłki lub transportu.

Pojęcie "organizacji" transportu nie zostało zdefiniowane w przepisach ustawy. W takiej sytuacji, należy odwołać się do przyjętych w praktyce reguł wypracowanych przez orzecznictwo TSUE, sądy administracyjne oraz organy podatkowe. W tym miejscu można odwołać się do opinii Rzecznika Generalnego J. Kokotta, wydanej w sprawie EMAG Handel Eder OHG o sygn. C-245/04, gdzie stwierdza się m.in., że to podmiot zlecający transport decyduje zasadniczo o tym, kiedy towar znajduje się w określonym miejscu, również jeśli do transportu angażowane są osoby trzecie. Zatem to podmiot, który zleca i organizuje transport, jest odpowiedzialny za towar, a w konsekwencji za prawidłowe określenie skutków podatkowych wynikających z przemieszczenia transgranicznego towaru.

Zgodnie z orzecznictwem TSUE oraz praktyką krajowych organów podatkowych, o tym który z podmiotów organizuje transport decyduje całokształt okoliczności związanych z transportem w tym odpowiedzialność za organizację transportu oraz zastosowane przez strony warunki dostawy Incoterms, określające podział wszystkich czynności, ryzyk i kosztów dotyczących transakcji pomiędzy sprzedającego i kupującego.

W przedstawionym stanie faktycznym wystąpią następujące dostawy:

- dostawa od Sprzedawcy niemieckiego do Wnioskodawcy (odpowiadająca warunkom Incoterms EXW - Fundacja miała bowiem odebrać samochód bezpośrednio z placu postojowego Sprzedawcy w Niemczech),

- dostawa (darowizna) od Fundacji do nabywcy (Obdarowanego) z Ukrainy (na warunkach odpowiadających warunkom Incoterms EXW, Obdarowany miał bowiem odebrać samochód bezpośrednio z placu postojowego Sprzedawcy w Niemczech).

Co do zasady regułą jest, że w przypadku kiedy transport organizuje pierwszy podmiot w łańcuchu to jego dostawa do podmiotu pośredniczącego jest dostawą ruchomą, zaś kolejne dostawy są dostawami nieruchomymi. Natomiast w przypadku, kiedy ostatni nabywca organizuje transport to dostawą ruchomą jest dostawa od podmiotu pośredniczącego na jego rzecz. Wcześniejsze dostawy są dostawami nieruchomymi.

W ocenie Wnioskodawcy z uwagi na to, że transport i wysyłkę zorganizował Obdarowany, tzn. ostatni podmiot w łańcuchu, pierwsza z dostaw jest dostawę nieruchomą (następuje przed wysyłką i transportem towarów). Dostawą ruchomą będzie druga dostawa pomiędzy Wnioskodawcą a Obdarowanym z Ukrainy z uwagi na to, że ten ostatni zorganizował transport towarów tzn. samodzielnie dokonał wywozu, poniósł wszelkie związane z tym koszty oraz na nim spoczywało ryzyko przypadkowej utraty lub zniszczenia towaru w jego trakcie).

Rola Wnioskodawcy sprowadzała się wyłącznie do złożenia zamówienia na towar i upoważnienia Obdarowanego do jego odbioru.

Jednocześnie biorąc pod uwagę uzgodnione przez wszystkie strony warunki dostawy obowiązki Wnioskodawcy jako nabywcy dokonującego również dostawy są ograniczone do minimum, ponieważ wydatki i ryzyko związane z towarem ponosi do momentu oddania go do dyspozycji nabywcy na terenie placu niemieckiego Sprzedawcy. Jednocześnie Obdarowany ponosi wszelkie ryzyko utraty lub uszkodzenia towarów od momentu ich odbioru do chwili dostarczenia do końcowego miejsca przeznaczenia. Ponadto Obdarowany poniósł wszelkie koszty przewozu towar z oznaczonego miejsca do miejsca przeznaczenia a także był odpowiedzialny za przeprowadzenie i opłacenie wszelkich formalności, związanych z odprawą celną.

Powyższe oznacza, że pierwsza dostawa pomiędzy Sprzedawcą niemieckim a Wnioskodawcą będąc dostawą nieruchomą podlega opodatkowaniu jako transakcja krajowa w miejscu rozpoczęcia transportu towarów a zatem na terytorium Niemiec.

Natomiast druga dostawa (darowizna) odpowiadająca definicji eksportu będzie transakcją ruchomą, dla której miejscem opodatkowania będzie miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy, czyli również terytorium Niemiec.

Zatem słuszne jest stanowisko Wnioskodawcy, że miejscem opodatkowania darowizny samochodu marki (...) nie jest terytorium Polski.

Ad 3.

W ocenie Wnioskodawcy, darowizna samochodu na rzecz Obdarowanego, na gruncie ustawy o VAT, nie stanowi odpłatnej dostawy towarów opodatkowanej na terytorium Polski.

Zgodnie z cytowanym już art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega miedzy innymi odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z omawianym przepisem opodatkowaniu podlegać będzie więc czynność, jaką jest dostawa, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

Dana dostawa towarów podlega opodatkowaniu jeśli jest odpłatna tzn. dokonywana jest za wynagrodzeniem, przy czym odpłatność może przyjąć różne formy. Odpłatność występuje wówczas kiedy pomiędzy świadczeniem a zapłatą istnieje bezpośredni związek przyczynowy. Od powyższej zasady ustawa o VAT przewiduje pewne wyjątki.

Stosownie zaś do art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2) wszelkie inne darowizny - jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Z powyższego przepisu wynika, że darowizna towaru jako czynność nieodpłatna może być zrównana z odpłatną dostawą towarów o ile podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia towaru.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Z przepisu tego wynika, że prawo do odliczenia przysługuje o ile towary i usługi są wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych podatkiem, tzn. generujących podatek należny. A contrario prawo takie nie przysługuje jeśli podatnik wykorzystuje towary do czynności zwolnionych z podatku lub niepodlegających opodatkowaniu.

Ponadto odpłatna dostawa towarów jak również zrównana z nią darowizna towarów, podlega opodatkowaniu o ile zostanie dokonana przez podatnika VAT, działającego w takim charakterze.

Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe uwagi, darowizna samochodu na rzecz Obdarowanego nie może stanowić na gruncie ustawy o VAT odpłatnej dostawy towarów w Polsce ponieważ:

1) Fundacja dokonując darowizny nie działała w charakterze podatnika. Darowizna została dokonana w ramach statutowej a więc niegospodarczej sfery działalności. Ponadto darowizna na rzecz Obdarowanego z Ukrainy miała miejsce jeszcze przed objęciem samochodu w posiadanie (objęciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel w sensie ekonomicznym) a zetem Fundacja z góry wiedziała, że samochód nie będzie wykorzystywany w działalności gospodarczej, a w konsekwencji nie miała prawa do odliczenia podatku VAT z tytułu nabycia;

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie należy uznać za prawidłowe.

Ad 4.

W ocenie Wnioskodawcy, darowizny samochodu na rzecz Obdarowanego nie należy udokumentować fakturą z polskim nr NIP stosując stawkę VAT NP.

Stosownie do treści art. 106a ustawy, przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do:

Zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

W ocenie Wnioskodawcy, miejscem świadczenia w przypadku darowizny nie będzie terytorium RP, a zatem regulacje ustawy o podatku od towarów i usług nie będą miały do nich zastosowania. Z treści art. 106a ustawy nie wynika, aby przepisy dotyczące faktur miały być stosowane również wówczas gdy transakcja podlega opodatkowaniu poza terytorium kraju.

Uznać zatem należy, że w przypadku darowizny na rzecz Obdarowanego z Ukrainy ustawa o VAT nie nakłada obowiązku dokumentowania takiej transakcji poprzez wystawienie polskiej faktury. W takiej sytuacji dokumentowanie transakcji powinno nastąpić na podstawie przepisów obowiązujących w Niemczech, na zasadach przewidzianych w państwie, w którym znajduje się miejsce ich dostawy.

Ad 5.

W ocenie Wnioskodawcy, powinien On wykazywać darowiznę na rzecz Obdarowanego jako transakcje opodatkowaną poza terytorium Polski w części deklaracyjnej pliku JPK-VAT.

W ocenie Wnioskodawcy, sprzedaż na rzecz Nabywcy jako transakcja opodatkowana poza terytorium Polski powinna zostać wykazana w części deklaracyjnej pliku JPK-VAT (JPK_V7M) w polu P_11. Zgodnie z Broszurą informacyjną dot. struktury JPK_VAT z deklaracją opublikowaną na stronie Ministerstwa Finansów, w pozycji tej wskazuje się zbiorczą wysokość podstawy opodatkowania z tytułu dostawy towarów oraz świadczenia usług poza terytorium kraju.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest:

- prawidłowe - w zakresie braku obowiązku rozpoznania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów z tytułu nabycia przez Wnioskodawcę na terytorium Niemiec samochodu używanego (pytanie oznaczone we wniosku nr 1);

- prawidłowe - w zakresie wskazania czy darowizna samochodu na rzecz podmiotu z Ukrainy stanowi odpłatną dostawę towarów na terytorium Polski oraz określenia miejsca opodatkowania ww. darowizny (pytanie oznaczone we wniosku nr 2 i nr 3);

- prawidłowe - w zakresie braku obowiązku udokumentowania fakturą dokonanej przez Wnioskodawcę darowizny samochodu na rzecz podmiotu z Ukrainy (pytanie oznaczone we wniosku nr 4);

- nieprawidłowe - w zakresie obowiązku wykazania darowizny samochodu na rzecz podmiotu z Ukrainy w pliku JPK_VAT, jako transakcji opodatkowanej poza terytorium Polski (pytanie oznaczone we wniosku nr 5).

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

Z powołanego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wymienione czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia jest terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 1 ustawy:

Przez terytorium kraju rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

Na mocy art. 2 pkt 4 ustawy:

Przez terytorium państwa członkowskiego rozumie się terytorium państwa wchodzące w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy:

Przez terytorium państwa trzeciego rozumie się terytorium państwa niewchodzące w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a ust. 1 i 3.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Co należy rozumieć przez "przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel" określił Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-320/88. W orzeczeniu tym stwierdza się, że dla uznania danej czynności za opodatkowaną dostawę towarów, nie ma znaczenia to, czy dochodzi do przeniesienia własności według prawa właściwego dla danego kraju. Regulacja ta ma zastosowanie do każdego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem na inny podmiot, które to przeniesienie skutkuje tym, że strona ta uzyskuje de facto możliwość korzystania z rzeczy tak jak właściciel, nawet jeżeli nie wiąże się to z przeniesieniem własności. W tym orzeczeniu, odnosząc się do dostawy towarów, Trybunał posłużył się terminem przeniesienia "własności w sensie ekonomicznym", podkreślając tym samym uniezależnienie opodatkowania od przeniesienia własności towarów. Oznacza to więc, że na gruncie przedmiotowego przepisu kluczowym elementem jest przeniesienie, w istocie rzeczy, praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią.

Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 2 pkt 8 ustawy:

Przez eksport towarów rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:

a) dostawcę lub na jego rzecz, lub

b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych - jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez właściwy organ celny określony w przepisach celnych.

Ustawodawca, definiując pojęcie eksportu towarów, dokonał rozróżnienia sytuacji, gdy będący przedmiotem wywozu towar jest wywożony przez dostawcę lub na jego rzecz, oraz gdy jest dokonywany przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz. Sytuacja kiedy eksporter lub podmiot przez niego upoważniony sam dokonuje wywozu towarów poza terytorium Unii Europejskiej - stanowi tzw. eksport bezpośredni. Eksport pośredni natomiast ma miejsce wówczas, gdy wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej, w wykonaniu dostawy towarów, jest dokonywany przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium Polski lub na jego rzecz.

Aby zatem uznać daną czynność za eksport towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, powinny wystąpić łącznie następujące przesłanki:

- musi mieć miejsce jedna z czynności określonych w art. 7 ustawy;

- w konsekwencji tej czynności musi nastąpić wywóz towaru z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poza terytorium UE przez dostawcę lub na jego rzecz (eksport bezpośredni), lub przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz (eksport pośredni);

- wywóz towaru musi być potwierdzony przez organ celny określony w przepisach celnych.

Natomiast w myśl art. 9 ust. 1 ustawy:

Przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4, rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły do celów zarobkowych.

W art. 22 ust. 1-4 ustawy uregulowano zasady dotyczące określenia miejsca świadczenia przy dostawie towarów w przypadku transakcji łańcuchowych (szeregowych), tj. transakcji, w których występuje kilka podmiotów dokonujących obrotu tym samym towarem, przy czym towar trafia bezpośrednio od pierwszego do ostatniego podmiotu w łańcuchu. Transakcje łańcuchowe, ze względu na uregulowanie prawne, można podzielić na wewnątrzwspólnotowe transakcje trójstronne oraz na transakcje pozostałe.

Na mocy art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią - miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.

Z kolei według art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy:

Miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów niewysyłanych ani nietransportowanych miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy.

Z opisu sprawy wynika, że głównym celem działalności Wnioskodawcy (Fundacji) jest prowadzenie działalności kulturalnej, oświatowej oraz działalności w zakresie dobroczynności, pomocy społecznej i kultu religijnego. Zgodnie ze statutem, Fundacja może prowadzić działalność zarobkową, w tym działalność gospodarczą, przy czym Wnioskodawca zaznacza, że działalność ta jest marginalna i Wnioskodawca posiada z tego tytułu status podatnika VAT zwolnionego. W maju 2022 r. Wnioskodawca dokonał zakupu samochodu używanego marki (...), Sprzedającym był komis niemiecki: (...). Na potwierdzenie sprzedaży, (...)2022 r. została wystawiona faktura VAT, na której widoczny jest numer NIP Wnioskodawcy z kodem literowym PL. Zapłaty dokonano (...)2022 r. Na fakturze nie wykazano podatku VAT. Faktura zawierała adnotację, że sprzedaż jest zwolniona z podatku z uwagi na dostawy eksportowe oraz dostawy wewnątrzwspólnotowe. Towar miał zostać odebrany bezpośrednio z placu postojowego Sprzedawcy w Niemczech, na warunkach odpowiadających Incoterms EXW, a Fundacja zadeklarowała, że towar będzie wywieziony do Polski pod jej adres siedziby. (...)2022 r., na podstawie pisemnej umowy Fundacja dokonała darowizny ww. samochodu osobowego. Wartość darowizny opiewała na kwotę (...) euro. Obdarowanym był podmiot z Ukrainy - (...). Umowa darowizny została zawarta przez strony w Polsce, z zastrzeżeniem, że przedmiot umowy darowizny zostanie przekazany Obdarowanemu na terytorium Niemiec w miejscu zakupu, tj. na placu postojowym niemieckiego Sprzedawcy. Strony umówiły się również, że przedmiot darowizny zostanie przetransportowany bezpośrednio z terytorium Niemiec na terytorium Ukrainy przez Obdarowanego i nie będzie zarejestrowany na terytorium Polski. Według wiedzy Wnioskodawcy, przedmiot darowizny został odebrany w dniach (...)2022 r. (...)2023 r. samochód został zgłoszony przez Obdarowanego do oclenia na terytorium Ukrainy. Wnioskodawca na dowód tego posiada fotokopię papierowego zgłoszenia celnego wydanego przez ukraiński urząd celny. Fundacja posiada również inne dokumenty poświadczające przemieszczenie samochodu będącego przedmiotem darowizny na Ukrainę np. fotokopię ukraińskiego dowodu rejestracyjnego ww. samochodu. Na terytorium Polski Fundacja nie wykazała, żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu, tzn. ani wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, sprzedaży krajowej ani eksportu. Fundacja wskazała, że ewentualny obrót z tytułu darowizny wraz z dotychczasowym obrotem z tytułu transakcji podlegających opodatkowaniu, ale z opodatkowania zwolnionych nie przekracza ustawowego limitu 200 tys. zł wynikającego z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.

Wątpliwości Wnioskodawcy w pierwszej kolejności dotyczą wskazania, czy nabycie przez Fundację na terytorium Niemiec samochodu używanego stanowi wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów na terytorium Polski.

Odnosząc się do niniejszych wątpliwości Wnioskodawcy wskazać należy, że podatek od towarów i usług jest podatkiem o charakterze terytorialnym, co oznacza, że opodatkowaniu w danym państwie podlegają tylko te czynności, które zostaną uznane za wykonane w tym państwie, a ściślej te czynności, które zostaną uznane za wykonane w danym miejscu. W tym przypadku określenie miejsca świadczenia determinuje miejsce opodatkowania. Stąd też niezbędne jest ustalenie miejsca dostawy towarów. Aby prawidłowo określić miejsce opodatkowania danego nabycia należy wskazać, gdzie znajduje się towar w momencie dostawy. Określenie miejsca dostawy w przypadku dostawy towarów między podatnikami z różnych państw wskazuje państwo, w którym dana czynność winna zostać opodatkowana. Jak wynika z cytowanych powyżej przepisów miejscem dostawy towarów w przypadku towarów niewysyłanych ani nietransportowanych jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy.

W przedmiotowej sprawie, samochód został zakupiony przez Wnioskodawcę na terytorium Niemiec. Towar miał zostać odebrany bezpośrednio z placu postojowego Sprzedawcy w Niemczech, na warunkach odpowiadających Incoterms EXW. Jednocześnie, na podstawie pisemnej umowy Fundacja dokonała darowizny ww. samochodu osobowego na rzecz podmiotu z Ukrainy. Wnioskodawca wskazał, że przedmiot umowy darowizny zostanie przekazany Obdarowanemu na terytorium Niemiec w miejscu zakupu, tj. na placu postojowym niemieckiego Sprzedawcy. Następnie przedmiot darowizny został przetransportowany bezpośrednio z terytorium Niemiec na terytorium Ukrainy przez Obdarowanego. Nie nastąpiło przemieszczenie tego samochodu do Polski. W konsekwencji, nie została spełniona kluczowa przesłanka określona w art. 9 ust. 1 ustawy i po stronie Wnioskodawcy nie wystąpiło wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.

W analizowanej sprawie, miejscem dostawy (opodatkowania) nabytego przez Wnioskodawcę samochodu jest - stosownie do art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy - miejsce, w którym towar (samochód) znajdował się w momencie dostawy, tj. terytorium Niemiec.

W związku z powyższym, nabycie przez Wnioskodawcę na terytorium Niemiec samochodu używanego nie stanowi wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium Polski.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest prawidłowe.

Kolejne wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą wskazania, czy miejscem opodatkowania darowizny samochodu na rzecz Obdarowanego jest terytorium Polski oraz wskazania, czy darowizna ta stanowi odpłatną dostawę towarów na terytorium Polski (pytanie oznaczone we wniosku nr 2 i nr 3).

W świetle powołanego wyżej art. 7 ust. 2 ustawy, aby nieodpłatne przekazanie towarów podlegało opodatkowaniu VAT, konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:

- nieodpłatne przekazanie jest realizowane przez podatnika podatku VAT,

- przekazane przez podatnika towary należą do jego przedsiębiorstwa,

- przedmiotem nieodpłatnego przekazania jest towar, w stosunku do którego podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tego towaru lub jego części składowych.

Zatem, co do zasady, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów (przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel), a także wszelkie darowizny, pod warunkiem, że podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w całości bądź w części.

W tym miejscu należy wskazać na art. 86 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku. Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Natomiast na podstawie przepisu art. 88 ust. 4 ustawy:

Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Stosownie do cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług, wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik, w rozumieniu art. 15 ustawy ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady, status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy, należy wskazać, że niespełnienie warunku, o którym mowa w art. 7 ust. 2 ustawy, tj. brak prawa do odliczenia podatku VAT z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia towarów, jest podstawą do traktowania nieodpłatnego przekazania tych towarów (w tym darowizny), jako wyłączonego spod zakresu działania ustawy, bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).

Jeżeli więc podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia towarów, to nieodpłatne ich przekazanie (w tym także darowizna) pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT (tj. podatnik nie musi opodatkowywać nieodpłatnego przekazania tych towarów) bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).

Z opisu sprawy wynika, że 30 maja 2022 r. Fundacja zakupiła na terenie Niemiec używany samochód osobowy, którego sprzedaż Sprzedawca z Niemiec udokumentował wystawioną na Fundację fakturą VAT. Wnioskodawca wskazał, że faktura zawierała adnotację, że sprzedaż jest zwolniona od podatku z uwagi na dostawy eksportowe oraz dostawy wewnątrzwspólnotowe. Tego samego dnia, na podstawie pisemnej umowy, Fundacja dokonała darowizny ww. samochodu na rzecz podmiotu z Ukrainy. Zatem, z okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca dokonał zakupu samochodu osobowego z zamiarem nieodpłatnego przekazania go na rzecz podmiotu z Ukrainy. W takiej sytuacji nie można mówić o związku przyczynowo-skutkowym pomiędzy dokonanym zakupem a czynnością podlegającą opodatkowaniu, ponieważ już w momencie nabycia, towar (samochód) jest przeznaczony do nieodpłatnego przekazania na rzecz podmiotu z Ukrainy.

W konsekwencji, Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia ww. samochodu. Ponadto, Wnioskodawca wskazał, że Fundacja korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy, zatem nie jest czynnym podatnikiem podatku VAT.

Wnioskodawca wskazał również, że Fundacja udzieliła pisemnego pełnomocnictwa wolontariuszowi działającemu w imieniu Obdarowanego do odbioru w imieniu Fundacji przedmiotu darowizny bezpośrednio od Sprzedawcy. Pełnomocnictwo upoważniało Obdarowanego wyłącznie do odbioru towaru i nie zawierało umocowania w innym zakresie, w szczególności do transportu samochodu w imieniu i na rzecz Fundacji na terytorium Ukrainy. Transport/wysyłkę towaru na Ukrainę zorganizował i przeprowadził samodzielnie Obdarowany. Z chwilą odbioru samochodu przez Obdarowanego na terytorium Niemiec, na Obdarowanego przeszło całe ryzyko związane z przedmiotem darowizny. Zatem w momencie przeniesienia przez Wnioskodawcę prawa do rozporządzania towarem (samochodem) jak właściciel na Obdarowanego, samochód znajdował się na terytorium Niemiec. W konsekwencji, darowizna ww. samochodu nie będzie opodatkowana na terytorium Polski.

Biorąc pod uwagę okoliczności sprawy oraz powołane regulacje prawne, należy stwierdzić, że darowizna samochodu na rzecz Obdarowanego, na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy, nie będzie stanowiła na terytorium kraju dostawy towarów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a w konsekwencji nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem na terytorium kraju.

Zatem, miejscem opodatkowania ww. czynności darowizny nie będzie terytorium Polski.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 i nr 3 jest prawidłowe.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą także obowiązku udokumentowania fakturą z polskim nr NIP darowizny samochodu na rzecz Obdarowanego oraz wykazania ww. darowizny jako transakcji opodatkowanej poza terytorium Polski w części deklaracyjnej pliku JPK_VAT.

Kwestie dotyczące dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu regulują przepisy art. 106a-106q ustawy.

I tak, zgodnie z art. 106a ustawy - przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do:

Jak stanowi art. 106b ust. 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

Na podstawie art. 106b ust. 2 ustawy:

Podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.

Zgodnie z art. 106i ust. 1 ustawy:

Fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem ust. 2-9.

Natomiast w myśl art. 106i ust. 2 ustawy:

Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy.

Jak wynika z treści przytoczonych przepisów, podatnik wystawia fakturę w przypadku sprzedaży towaru lub usługi oraz w przypadku otrzymania zaliczki przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Faktura jest dokumentem potwierdzającym zaistnienie zdarzenia gospodarczego (potwierdzeniem nabycia określonych towarów lub usług lub też otrzymania zaliczki).

Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 22 ustawy:

Sprzedaż oznacza odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zatem sprzedaż obejmuje wszelkie te czynności, których miejscem opodatkowania jest terytorium Polski.

Z kolei w odniesieniu do kwestii ujęcia przedmiotowej sprzedaży w deklaracji JPK_VAT należy wskazać, że zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy:

Podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 2-10, art. 130c, art. 133 i art. 138g ust. 2.

Jak stanowi art. 99 ust. 7c ustawy:

Deklaracje podatkowe, o których mowa w ust. 1-3, zawierają dane niezbędne do rozliczenia podatku, obliczenia jego wysokości, w tym wysokości podstawy opodatkowania, podatku należnego i podatku naliczonego, a także dane dotyczące podatnika.

Na podstawie art. 99 ust. 11b ustawy:

Deklaracje, o których mowa w ust. 1-3, 3c-6, 8-9 i 11a, składa się wyłącznie za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Zgodnie z art. 99 ust. 11c ustawy:

Deklaracje podatkowe, o których mowa w ust. 1-3, są składane zgodnie z wzorem dokumentu elektronicznego w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2020 r. poz. 346, 568, 695, 1517 i 2320), który obejmuje deklarację i ewidencję, o której mowa w art. 109 ust. 3. Dokument elektroniczny, o którym mowa w zdaniu pierwszym, jest przesyłany w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 193a § 3 Ordynacji podatkowej i zgodnie z wymaganiami określonymi w tych przepisach.

Stosownie do art. 99 ust. 13a i 13b ustawy:

Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi i udostępni na elektronicznej platformie usług administracji publicznej wzór dokumentu, o którym mowa w ust. 11c.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres danych, o których mowa w ust. 7c, wraz z objaśnieniami co do sposobu wypełniania i miejsca składania deklaracji podatkowych, o których mowa w ust. 1-3, oraz niezbędnymi pouczeniami, uwzględniając konieczność prawidłowego rozliczenia podatku oraz kontroli tego obowiązku przez organ podatkowy.

Od 1 października 2020 r., kwestie danych jakie należy wykazywać w składanych deklaracjach reguluje rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2019 r. poz. 1988, z późn. zm.) - dalej: "rozporządzenie".

Rozporządzenie to zostało wydane na podstawie art. 99 ust. 13b oraz art. 109 ust. 14 ustawy, które stanowią o upoważnieniu ministra właściwego do spraw finansów publicznych do wydania rozporządzenia określającego:

- szczegółowy zakres danych, o których mowa w ust. 7c, wraz z objaśnieniami co do sposobu wypełniania i miejsca składania deklaracji podatkowych, o których mowa w ust. 1-3, oraz niezbędnymi pouczeniami, uwzględniając konieczność prawidłowego rozliczenia podatku oraz kontroli tego obowiązku przez organ podatkowy (zgodnie z treścią art. 99 ust. 13b ustawy),

- szczegółowy zakres danych, o których mowa w ust. 3, oraz sposób wykazywania danych w ewidencji przesyłanej zgodnie z ust. 3b i 3c, uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowości rozliczeń podatników oraz kontroli obowiązków podatników przez organ podatkowy, identyfikowania obszarów, w których występują nadużycia w podatku lub narażonych na te nadużycia, oraz możliwości techniczno-organizacyjne prowadzenia przez podatników ewidencji (w myśl art. 109 ust. 14 ustawy).

W rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług dodano załączniki będące objaśnieniami co do sposobu wypełniania i miejsca składania deklaracji oraz sposób wykazywania danych w ewidencji przesyłanej zgodnie z art. 109 ust. 3b i 3c ustawy.

Zgodnie z pkt 4.1 Objaśnień co do sposobu wypełniania i miejsca składania deklaracji oraz sposobu wykazywania danych w ewidencji przesyłanej zgodnie z art. 109 ust. 3b i 3c ustawy, zwanych dalej: "Objaśnieniami", będących załącznikiem do rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług:

W części deklaracji dotyczącej obliczenia wysokości podatku należnego wykazuje się wszystkie czynności podlegające opodatkowaniu (wysokość podstawy opodatkowania oraz wysokość podatku należnego), dla których obowiązek podatkowy powstał w okresie rozliczeniowym, za który jest składana deklaracja, po uwzględnieniu korekt wynikających z przepisów o podatku, jeżeli mają wpływ na rozliczenie w tym okresie. Dotyczy to również dostaw towarów oraz świadczenia usług, dla których miejsce świadczenia znajduje się poza terytorium kraju i w stosunku do których na podstawie art. 86 ust. 8 pkt 1 lub ust. 9 ustawy przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, z wyłączeniem czynności objętych procedurami szczególnymi, o których mowa w dziale XII w rozdziale 6a, 7 lub 9 ustawy.

Przy tym, w JPK_V7M i JPK_V7K przewidziano dwa pola, w których wykazuje się sprzedaż opodatkowaną poza granicami kraju, tj. K_11 i P_11.

W polu K_11 wykazuje się wysokość podstawy opodatkowania wynikającą z dostaw towarów oraz świadczenia usług, dla których miejsce świadczenia znajduje się poza terytorium kraju, w stosunku do których podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

W polu P_11 wykazuje się zbiorczą wysokość podstawy opodatkowania z tytułu dostawy towarów oraz świadczenia usług poza terytorium kraju - wykazaną w K_11.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy. Fundacja nie jest zarejestrowana jako podatnik VAT-UE. Zgodnie ze statutem, Fundacja może prowadzić działalność zarobkową, w tym działalność gospodarczą, przy czym działalność ta jest marginalna.

Ponadto, jak już rozstrzygnięto powyżej, darowizna samochodu na rzecz Obdarowanego, nie będzie stanowiła dostawy towarów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowanej podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski. Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia ww. samochodu od podmiotu z Niemiec.

Mając na uwadze powołane regulacje prawne oraz przedstawiony opis sprawy, należy wskazać, że w analizowanej sprawie, w sytuacji, gdy miejscem opodatkowania darowizny samochodu nie jest terytorium kraju, Wnioskodawca nie ma obowiązku wystawienia faktury z tytułu dokonanej darowizny samochodu na rzecz podmiotu z Ukrainy, jak również nie jest zobowiązany do wykazania ww. darowizny w części deklaracyjnej pliku JPK_VAT.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie:

* braku obowiązku udokumentowania fakturą darowizny samochodu na rzecz Obdarowanego (pytanie oznaczone we wniosku nr 4) - jest prawidłowe,

* obowiązku wykazania darowizny samochodu na rzecz Obdarowanego jako transakcję opodatkowaną poza terytorium Polski w części deklaracyjnej pliku JPK-VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 5) - jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Tutejszy organ wskazuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytań) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy oraz we własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniami, nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone. W szczególności dotyczy to stanowiska Wnioskodawcy w zakresie zastosowania w analizowanej sprawie przepisów dotyczących transakcji łańcuchowych. Ponadto, przedmiotem analizy nie była także prawidłowość wystawienia faktury przez podmiot niemiecki.

Należy także zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.".

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).