0112-KDIL1-1.4012.123.2022.2.WK

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

9 marca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 7 marca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia czy:

Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 6 maja 2022 r. (wpływ 6 maja 2022 r.). Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowany będący stroną postępowania:

(...)

2) Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

(...)

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

A (dalej: "Lider") oraz B (dalej: "Partner") są radcami prawnymi oraz doradcami podatkowymi, prowadzącymi indywidualne kancelarie w formie jednoosobowych działalności gospodarczych zarejestrowanych w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

20 stycznia 2022 r. Lider i Partner zawarli umowę konsorcjum (dalej: "Umowa Konsorcjum"), na mocy której zobowiązali się do realizacji przedsięwzięcia polegającego na wspólnym pozyskiwaniu klientów, wspólnym świadczeniu usług prawnych oraz usług doradztwa podatkowego na rzecz tych klientów oraz na podziale przychodów i kosztów z tym związanych. Umowa Konsorcjum nie konstytuuje spółki ani żadnego innego podmiotu z udziałem Wnioskodawców.

Działalność Konsorcjum obejmuje w szczególności: świadczenie usług prawnych związanych z obrotem nieruchomościami, prawem gospodarczym, podatkowym, spadkowym oraz prawem związanym z ochroną zabytków. Do zadań Wnioskodawców przewidzianych w Umowie Konsorcjum należą:

* wspólne opracowywanie ofert oraz negocjowanie warunków kontraktów;

* wzajemne informowanie się o podejmowanych działaniach w celu realizacji przedmiotu niniejszej umowy;

* wykonywanie z należytą starannością realizowanych wspólnie kontraktów;

* niepodejmowanie działalności konkurencyjnej względem tej, do której prowadzenia zostaje powołane konsorcjum;

* przestrzeganie zasad lojalności wobec drugiego Konsorcjanta;

* ponoszenie kosztów finansowych związanych z realizacją niniejszej umowy;

* zachowywanie w tajemnicy wszelkich informacji dotyczących działalności konsorcjum.

Lider i Partner wspólnie prowadzą sprawy Konsorcjum, przy czym kontakty i zawieranie umów z klientami oraz wystawianie faktur na rzecz klientów należy do kompetencji Lidera. Lider reprezentuje zatem konsorcjum na zewnątrz, zaś oświadczenie złożone przez Lidera wobec osób trzecich, działającego w takim charakterze, wiąże zarówno Lidera, jak i Partnera.

W przypadku pozyskania przez którąkolwiek ze stron zlecenia, którego przedmiot wchodzi w zakres działalności Konsorcjum, Lider i Partner wspólnie uzgadniają, czy zlecenie to zostanie zrealizowane indywidualnie przez stronę, która pozyskała zlecenie, czy też wspólnie w ramach Umowy Konsorcjum.

Umowa Konsorcjum przewiduje, że każdy z Wnioskodawców ponosi całkowitą odpowiedzialność za wykonanie swych obowiązków i zobowiązuje się zapewnić wykwalifikowany personel konieczny dla ich wykonania. Lider i Partner ponoszą odpowiedzialność we własnym zakresie wobec osób trzecich, przy czym odpowiedzialność wobec wspólnych klientów jest solidarna.

Zgodnie z Umową Konsorcjum, w braku odmiennych ustaleń Wnioskodawców poczynionych przed podpisaniem danego kontraktu, w każdym z realizowanych wspólnie kontraktów udział finansowy Wnioskodawców w zyskach i stratach jest równy i wynosi 50%.

Wynagrodzenie Wnioskodawców z tytułu wspólnej realizacji kontraktów będzie odbierane od klienta w całości przez Lidera. Otrzymanie całości wynagrodzenia od klienta przez Lidera uprawnia Partnera do wystawienia noty obciążeniowej na rzecz Lidera opiewającej na przysługującą Partnerowi część wynagrodzenia.

Lider zawiadamia Partnera niezwłocznie, nie później niż w ciągu 1 dnia roboczego, o otrzymaniu całości wynagrodzenia od klienta. Lider wypłaca Partnerowi należną mu część wynagrodzenia nie później niż w ciągu 2 dni roboczych od dnia otrzymania noty obciążeniowej.

Pismem z 6 maja 2022 r. uzupełnili Państwo wniosek o następujące informacje:

Ad 1.

Lider jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Ad 2.

Partner jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Ad 3.

Lider świadczy takie same usługi (tj. usługi prawne oraz doradztwa podatkowego) w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej oraz w ramach Konsorcjum.

Ad 4.

Partner świadczy takie same usługi (tj. usługi prawne oraz doradztwa podatkowego) w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej oraz w ramach Konsorcjum.

Ad 5.

We wszystkich umowach z klientami realizowanych w ramach Konsorcjum zawarta jest informacja, iż klient zawiera umowę z Konsorcjum. W każdej takiej umowie jako strony wskazani są Lider i Partner działający wspólnie na podstawie umowy Konsorcjum. Jednocześnie umowa zawiera postanowienie, iż Lider działa zarówno w imieniu własnym na własny rachunek, jak również w imieniu i na rzecz Partnera.

Ad 6.

Lider i Partner współpracują ze sobą w dwóch formach:

* w formie zlecania sobie wzajemnie czynności wykonywanych samodzielnie na rzecz klientów - w takiej sytuacji Wnioskodawcy działają jako swoi podwykonawcy; ten model współpracy stosowany jest w przypadkach, w których ze względu na zawarte wcześniej umowy z klientami bądź incydentalny charakter zlecenia, Lider i Partner podjęli decyzję o wykonywaniu usługi poza Konsorcjum; w takich przypadkach podwykonawca odpowiedzialny jest za wykonanie części usługi, np. analizy orzecznictwa bądź sporządzenia projektu pisma procesowego, lecz wobec klienta pełną odpowiedzialność za wykonanie usługi ponosi podmiot zlecający (główny wykonawca); podwykonawca natomiast ponosi odpowiedzialność wyłącznie wobec zlecającego;

* w formie Konsorcjum, która zakłada, że Lider i Partner wspólnie świadczą usługę bezpośrednio na rzecz klienta oraz ponoszą solidarną odpowiedzialność wobec tego klienta za należyte i terminowe wykonanie usługi.

Decyzja co do wyboru konkretnej formy współpracy jest uwarunkowana m.in. następującymi czynnikami:

* charakter zlecenia - tj. czy jest to zlecenie incydentalne (np. pojedyncza porada prawna) czy mające charakter długotrwały (np. obsługa prawna przedsiębiorstwa);

* stopień skomplikowania sprawy;

* wartość przedmiotu sporu (w przypadku spraw spornych);

* istniejące relacje umowne z klientami.

Ad 7.

Każdorazowo w umowach z klientami realizowanymi w ramach Konsorcjum są i będą przewidziane postanowienia przewidujące, iż płatność całości wynagrodzenia (tj. także w części należnej Partnerowi) będzie uiszczana przez klienta bezpośrednio na rzecz Lidera. Po wykonaniu usługi Lider wystawia na rzecz klienta fakturę opiewającą na całą kwotę wynagrodzenia.

Ad 8-9.

Podstawowymi zadaniami obu członków Konsorcjum jest wspólne świadczenie usług na rzecz klientów.

Zadania przypisane wyłącznie Liderowi zostały opisane we wniosku i są to: podpisywanie umów z klientami, reprezentacja Konsorcjum na zewnątrz, wystawianie faktur i dokonywanie technicznego podziału wynagrodzenia (tj. odbiór całej kwoty wynagrodzenia od klienta oraz przekazanie Partnerowi przypadającej na Niego części tego wynagrodzenia).

Poza wskazanymi wyżej czynnościami, członkowie Konsorcjum nie ustalili sztywnego podziału obowiązków w ramach realizacji umów z klientami. W szczególności w ramach realizacji umów z klientami, Lider i Partner odbywają wspólnie spotkania z klientami i komunikują się z nimi (w ramach wspólnej korespondencji elektronicznej, w formie spotkań online itd.), zaś zakres konkretnych czynności wykonywanych w toku realizacji usługi na rzecz klienta, jest na bieżąco uzgadniany pomiędzy Liderem i Partnerem, w zależności od bieżących potrzeb i specyfiki danego rodzaju usługi.

Ad 10-11

Wszystkie czynności realizowane przez Lidera w ramach Konsorcjum są wykonywane wspólnie z Partnerem bezpośrednio na rzecz klienta. Umowa Konsorcjum nie przewiduje rozliczeń pomiędzy Liderem a Partnerem na podstawie wykonanych czynności. Zamiast tego Lider Konsorcjum dzieli między członków Konsorcjum "globalną" kwotę wynagrodzenia uzyskaną od klienta, niezależnie od wykonanych faktycznie czynności. Stąd, odpowiadając na pytania nr 10 i 11 należy wskazać, że zarówno Lider, jak i Partner otrzymują wynagrodzenie od klienta za wykonanie usługi bezpośrednio na rzecz klienta. Ad 12.

Podział wynagrodzenia pomiędzy Liderem a Partnerem będzie dokonywany zgodnie z Umową Konsorcjum. Całkowita kwota wynagrodzenia netto otrzymana od klienta jest dzielona na dwie równe części (według udziału 50%), a następnie jedna z tych części jest przekazywana Partnerowi, chyba że Lider i Partner przed zawarciem umowy z danym klientem ustalą inny podział (według innego udziału).

Przypadki ustalenia pomiędzy Konsorcjantami podziału wynagrodzenia inaczej niż po połowie mogą wynikać przykładowo z przewidywanego istotnie większego zaangażowania w wykonanie umowy na rzecz klienta tylko jednego z Konsorcjantów.

Ad 13.

Umowa Konsorcjum jest traktowana przez Wnioskodawców jako umowa wspólnego przedsięwzięcia, polegająca na wspólnym ponoszeniu ryzyka i odpowiedzialności wobec klienta. Nie jest to umowa zlecenia ani żadna inna umowa o świadczenie usług. Wobec tego sytuacja, w której Partner nie otrzyma wynagrodzenia jest możliwa wyłącznie w przypadku, w którym to klient nie uiści na rzecz Lidera wynagrodzenia należnego Konsorcjum.

Ad 14-15.

Zgodnie z postanowieniami umowy konsorcjum: "Podział kosztów w zakresie wspólnie realizowanych przedsięwzięć obejmuje wyłącznie wydatki bezpośrednio związane z realizowanym przedsięwzięciem, jeżeli nie są one ponoszone przez klienta, w szczególności opłaty sądowe, skarbowe i inne urzędowe, opłaty pocztowe i kurierskie, koszty dojazdu do klienta lub innego miejsca (urzędu, sądu itp.), koszty pozyskania dokumentów, tłumaczeń dokumentów, wynagrodzeń podwykonawców. Wydatki inne niż bezpośrednio związane z realizowanym przedsięwzięciem każdy z Konsorcjantów ponosi we własnym zakresie. Udział finansowy Konsorcjantów w wydatkach określonych w zdaniu pierwszym niniejszego punktu równy jest udziałowi Konsorcjantów w zyskach i stratach z danego przedsięwzięcia".

Ad 16.

Lider nie wykonuje i nie będzie wykonywał żadnych czynności na rzecz Partnera w związku ze świadczeniem usług w ramach umów zawartych z klientami.

Ad 17.

Jeżeli zostaną poniesione wydatki podlegające podziałowi pomiędzy Konsorcjantów, zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum przytoczonymi w odpowiedzi na pytania 14-15, rozliczenia kosztów dokonuje członek Konsorcjum, który poniósł dany koszt, na podstawie stosownego dokumentu, w szczególności noty obciążeniowej.

Ad 18.

Partner nie wykonuje i nie będzie wykonywał żadnych czynności na rzecz Lidera w związku ze świadczeniem usług w ramach umów zawartych z klientami.

Ad 19.

W ramach Konsorcjum Lider oraz Partner nie wykonują i nie będą wykonywać żadnych czynności na swoją rzecz, za które pobierali/będą pobierali wynagrodzenie. Taka sytuacja będzie miała miejsce wyłącznie w ramach współpracy polegającej na podwykonawstwie, opisanej szerzej w pkt 6 powyżej, realizowanej poza umową Konsorcjum.

Ad 20.

W odniesieniu do usług realizowanych w ramach Konsorcjum, Lider wystawia i będzie wystawiać faktury wyłącznie w swoim imieniu, co wynika z postanowień Umowy Konsorcjum oraz wynika/będzie wynikać z umów zawieranych z klientami. Partner nie upoważnił i nie upoważni Lidera do wystawiania faktur w imieniu i na rzecz Partnera. Faktury wystawiane są więc wyłącznie przez Lidera na rzecz klienta i dokumentują wyłącznie usługi wykonane na rzecz Klienta przez obu członków Konsorcjum.

Ad 21.

Dotychczas została zawarta tylko jedna umowa z klientem w ramach konsorcjum, tj. stronami umowy - obok klienta - są Lider oraz Partner, działający wspólnie jako Konsorcjum. Umowa dotyczy świadczenia przez Konsorcjum na rzecz klienta usług prawnych oraz usług doradztwa podatkowego. Umowa ma charakter ramowy, tj. zgłoszenie zapotrzebowania na usługi Konsorcjum wymaga każdorazowo złożenia odrębnego zamówienia złożonego przez klienta drogą korespondencji e-mail. Dotychczas zostało zrealizowane tylko jedno takie zamówienie, polegające na analizie umowy i dokumentów towarzyszących oraz przedstawieniu oceny szans na wygranie sporu sądowego.

a) W ramach tego zamówienia Lider świadczył usługi prawne bezpośrednio na rzecz klienta,

b) W ramach tego zamówienia Partner świadczył usługi prawne bezpośrednio na rzecz klienta,

c) W związku z realizacją tego zamówienia, z uwagi na jego specyfikę, nie zostały poniesione przez Lidera ani Partnera żadne koszty finansowe, które podlegałyby podziałowi zgodnie z Umową Konsorcjum,

d) Wynagrodzenie należne Konsorcjum od klienta zostało ustalone w kwocie ryczałtowej.

Wynagrodzenie to w ramach Umowy Konsorcjum zostało podzielone pomiędzy Lidera i Partnera po połowie, tj. Lider i Partner otrzymali połowę wynagrodzenia netto należnego od klienta.

Uwzględniając natomiast odpowiedzi na pytania 3-20 w odniesieniu do powyższego zamówienia, należy wskazać:

Ad. 3)

Lider świadczy na rzecz klientów w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej również takie usługi, jakie wykonał na rzecz klienta w ramach powyższego zamówienia.

Ad. 4)

Partner świadczy na rzecz klientów w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej również takie usługi, jakie wykonał na rzecz klienta w ramach powyższego zamówienia.

Ad. 5)

W powyższej umowie ramowej została zawarta informacja, że klient zawiera umowę z Liderem oraz Partnerem, działającymi wspólnie jako Konsorcjum.

Ad 6)

Powyższa umowa ramowa została zawarta w ramach Umowy Konsorcjum, i tak też realizowane są poszczególne zamówienia na jej podstawie, z uwagi na przewidywany długi okres trwania umowy ramowej, potencjalnie duże zamówienia (ze względu na spodziewany istotny nakład pracy, stopień skomplikowania i wysoką wartość spraw, w tym wartość przedmiotu sporu) spodziewane na podstawie umowy ramowej, jak również z uwagi na chęć zacieśnienia współpracy pomiędzy Liderem a Partnerem.

Ad 7)

Zgodnie z powyższą umową ramową, klient dokonuje zapłaty za świadczone usługi w całości na rzecz Lidera.

Ad 8-9)

W związku z zawarciem powyższej umowy ramowej, podstawowymi zadaniami obu członków Konsorcjum jest wspólne świadczenie usług na rzecz klienta. Zadania przypisane wyłącznie Liderowi zostały opisane we wniosku i są to: podpisanie umowy z klientem, reprezentacja Konsorcjum na zewnątrz, wystawianie faktur i dokonywanie technicznego podziału wynagrodzenia (tj. odbiór całej kwoty wynagrodzenia od klienta oraz przekazanie Partnerowi przypadającej na Niego części tego wynagrodzenia).

Poza wskazanymi wyżej czynnościami, członkowie Konsorcjum nie ustalili sztywnego podziału obowiązków w ramach realizacji umowy z klientem. W ramach dotychczas zrealizowanego na rzecz klienta zamówienia na podstawie powyższej umowy ramowej, Lider i Partner wspólnie komunikowali się z klientem w ramach wspólnej korespondencji elektronicznej, dokonali analizy dokumentów przedstawionych przez klienta i przedstawili klientowi wnioski (również drogą korespondencji elektronicznej).

Ad 10-11)

Wszystkie czynności zrealizowane w ramach Konsorcjum na podstawie powyższego zamówienia zostały wykonane wspólnie przez Lidera i Partnera bezpośrednio na rzecz klienta. Nie wystąpiły rozliczenia pomiędzy Liderem a Partnerem na podstawie wykonanych czynności. Lider Konsorcjum dokonał jedynie podziału między członków Konsorcjum "globalnej" kwoty wynagrodzenia uzyskanej od klienta, niezależnie od wykonanych faktycznie czynności. Tak więc Lider i Partner z tytułu realizacji powyższego zamówienia otrzymali jedynie wynagrodzenie za wykonanie usługi bezpośrednio na rzecz klienta.

Ad 12)

Podział pomiędzy Liderem a Partnerem wynagrodzenia należnego z tytułu realizacji powyższego zamówienia został dokonany, zgodnie z Umową Konsorcjum i ustaleniami członków Konsorcjum poczynionymi przed zawarciem powyższej umowy ramowej z klientem, po połowie (tj. każdemu z członków Konsorcjum przypadła połowa wynagrodzenia netto należnego od klienta).

Ad 13)

W przypadku realizacji powyższego zamówienia, Partner mógłby nie otrzymać wynagrodzenia tylko wówczas, gdyby klient nie uiścił wynagrodzenia należnego Konsorcjum. Do takiej sytuacji jednak nie doszło.

Ad 14)

Jak już wskazano wyżej, w związku z realizacją powyższego zamówienia, z uwagi na jego specyfikę, nie zostały poniesione przez Lidera ani Partnera żadne koszty finansowe, które podlegałyby podziałowi zgodnie z Umową Konsorcjum.

Ad 15)

W ramach powyższego zamówienia nie doszło do poniesienia kosztów, które podlegałyby podziałowi pomiędzy członków Konsorcjum.

Ad 16)

Jak już wskazano powyżej, w ramach powyższego zamówienia Lider i Partner świadczyli usługi prawne wyłącznie na rzecz klienta. Lider nie wykonywał żadnych czynności na rzecz Partnera w związku ze świadczeniem usług w ramach powyższego zamówienia.

Ad 17)

Dotychczas, w związku z realizacją powyższego zamówienia, nie zostały poniesione wydatki podlegające podziałowi zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum.

Ad 18)

Jak już wskazano powyżej, w ramach powyższego zamówienia Lider i Partner świadczyli usługi prawne wyłącznie na rzecz klienta. Partner nie wykonywał żadnych czynności na rzecz Lidera w związku ze świadczeniem usług w ramach powyższego zamówienia.

Ad 19)

W ramach powyższego zamówienia Lider oraz Partner nie wykonywali żadnych czynności na swoją rzecz, za które pobierali wynagrodzenie. Nie będą również wykonywać takich czynności w ramach innych zamówień realizowanych na podstawie umowy ramowej.

Ad 20)

W odniesieniu do powyższego zamówienia zrealizowanego na podstawie umowy ramowej, Lider wystawił fakturę na rzecz klienta wyłącznie w swoim imieniu, co wynika z postanowień Umowy Konsorcjum oraz powyższej umowy ramowej. Partner nie upoważnił i nie upoważni Lidera do wystawiania faktur w imieniu i na rzecz Partnera. Faktura wystawiona przez Lidera na rzecz klienta z tytułu realizacji powyższego zamówienia dokumentowała wyłącznie usługi wykonane na rzecz klienta przez obu członków Konsorcjum.

Pytanie

1. Czy w odniesieniu do rozliczeń pomiędzy Liderem a Partnerem dojdzie do jakiejkolwiek czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług?

2. Czy z tytułu przekazania Partnerowi przez Lidera części wynagrodzenia z tytułu udziału we wspólnym przedsięwzięciu, w udziale wynikającym z Umowy Konsorcjum, Partner będzie zobowiązany do wykazania podatku VAT należnego?

3. Czy przekazanie Partnerowi przez Lidera części wynagrodzenia z tytułu udziału we wspólnym przedsięwzięciu, w udziale wynikającym z Umowy Konsorcjum, może zostać udokumentowane notą księgową (uznaniową lub obciążeniową)?

4. Czy po stronie Lidera powstanie podatek naliczony VAT z tytułu przekazania Partnerowi przez Lidera części wynagrodzenia z tytułu udziału we wspólnym przedsięwzięciu, w udziale wynikającym z Umowy Konsorcjum?

Państwa stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawców, w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym, w odniesieniu do rozliczeń pomiędzy Liderem i Partnerem nie dochodzi do jakiejkolwiek czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. W szczególności nie dochodzi pomiędzy nimi do odpłatnej dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 Ustawy VAT, ani do odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy VAT.

W konsekwencji Wnioskodawcy uważają, iż Partner nie jest zobowiązany do wykazywania podatku VAT należnego z tytułu otrzymania części wynagrodzenia zgodnie z Umową Konsorcjum. Jednocześnie, w ocenie Wnioskodawców, wypłata części wynagrodzenia otrzymanego od Klientów na rzecz Partnera w udziale wynikającym z Umowy Konsorcjum, powinna zostać udokumentowana notą księgową (uznaniową lub obciążeniową), albowiem w takiej sytuacji Partner nie ma obowiązku wystawiania faktury. W konsekwencji z tytułu przekazania Partnerowi przez Lidera części wynagrodzenia z tytułu udziału we wspólnym przedsięwzięciu, w udziale wynikającym z Umowy Konsorcjum, po stronie Lidera nie powstaje podatek naliczony VAT w rozumieniu art. 86 ust. 1 i 2 Ustawy VAT.

Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 Ustawy VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Przez świadczenie usług natomiast, zgodnie z art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Stosownie zaś do art. 106b ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą m in. sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Skoro zatem w rozliczeniach pomiędzy Liderem a Partnerem nie dochodzi do sprzedaży towarów lub świadczenia usług, to nie dochodzi też do wykonania czynności, co do której Ustawa VAT przewiduje obowiązek wystawienia faktury. Biorąc pod uwagę specyfikę podatku VAT, nie można uznać za dostawę towarów czy odpłatne świadczenie usług czynności, w ramach których nie da się zidentyfikować świadczenia wzajemnego w postaci dostawy towarów czy świadczenia usług.

Przekazanie środków pomiędzy Liderem a Partnerem ma wyłącznie charakter techniczny, rozliczeniowy. Co więcej, Lider jest zobowiązany wyłącznie do dokonania podziału przychodów zgodnie z Umową Konsorcjum. W ramach Umowy Konsorcjum Lider nie nabywa jakichkolwiek świadczeń od Partnera, a wypłacane na jego rzecz środki w części należnej Partnerowi nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług na rzecz Lidera, lecz są należne Partnerowi z tytułu świadczenia usług bezpośrednio na rzecz Klientów.

Określony w Umowie Konsorcjum podział przychodów dokonywany przez Lidera, nie może zostać uznany za odsprzedaż usług przez jeden podmiot innemu podmiotowi wchodzącemu w skład Konsorcjum, gdyż strony Umowy Konsorcjum w ogóle nie korzystają z tak wykonywanych usług, nie są ich usługobiorcami, a wręcz odwrotnie, występują zbiorowo w charakterze usługodawców wykonujących wspólnie usługi na rzecz Klientów. Rozliczenia pieniężne między uczestnikami wspólnego przedsięwzięcia, jeśli nie towarzyszy im świadczenie usługi, nie mogą być bowiem same przez się potraktowane jako czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W takim przypadku, w ocenie Wnioskodawców, nie może być mowy o jakimkolwiek transferze, czy refakturowaniu usług świadczonych na rzecz Klientów. Działania podejmowane w ramach Umowy Konsorcjum powinny zostać ocenione z uwzględnieniem ich charakteru jako działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość oraz z perspektywy celu, dla jakiego Lider i Partner postanowili zawrzeć Umowę Konsorcjum. Celem tym jest wspólne świadczenie usług na rzecz Klientów.

Wnioskodawcy podkreślają, że prawidłowość powyższej wykładni znajduje potwierdzenie w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: "TSUE"). Biorąc pod uwagę stanowisko TSUE wyrażone m.in. w wyroku z 17 września 2002 r., sygn. C-489/99, wyroku z dnia 1 kwietnia 1982 r., sygn. C-89/81 czy też wyroku z dnia 5 lutego 1980 r., sygn. C-154/80, można wywnioskować, iż za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT, uważane mogą być wyłącznie takie sytuacje, w których:

W ocenie Wnioskodawców, ww. elementy typowe dla świadczenia usług za wynagrodzeniem nie występują w relacji pomiędzy Liderem a Partnerem. Strony Umowy Konsorcjum działają wspólnie dla realizacji celu przedsięwzięcia i wspólnej korzyści. Płatność, którą otrzyma Partner, nie stanowi odpłatności za konkretne świadczenie wykonane na rzecz Lidera, lecz określona jest jako udział w przychodach uzyskanych przez konsorcjum jako całość. Przekazywane Partnerowi środki stanowią wynik technicznego podziału przychodów przypadających na Lidera i Partnera, a nie wynagrodzenie za usługi świadczone przez Partnera na rzecz Lidera.

Ponadto Wnioskodawcy podkreślają, że w wyroku z dnia 29 kwietnia 2004 r. (sygn. C-77/01, Empresa de Desenvolvimento Mineiro) TSUE wprost stwierdził, że "czynności wykonywane przez członków konsorcjum, na podstawie postanowień umowy tworzącej to konsorcjum oraz odpowiadające części przypisanej każdemu z nich w tej umowie, nie stanowią dostawy towarów lub świadczenia usług za wynagrodzeniem w rozumieniu art. 2 pkt 1 VI Dyrektywy VAT, ani też w konsekwencji czynności opodatkowanej na podstawie tej dyrektywy".

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie ustalenia czy:

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy:

Przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy:

W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy.

Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Szerokie określenie zakresu przedmiotowego pojęcia "usługi" zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług nie oznacza, że świadczeniem usług jest każda czynność, czy zdarzenie, którego efektem jest przysporzenie jednej ze stron na skutek działania lub zaniechania innej strony. Również krajowe orzecznictwo administracyjne potwierdza, że dychotomiczny podział na gruncie ustawy na świadczenie usług i dostawę towarów nie oznacza, że podział ten wypełnia wszelkie przejawy aktywności podmiotów gospodarczych, a każdy przepływ środków finansowych odbywający się w ramach relacji pomiędzy podatnikami VAT, musi być podporządkowany świadczeniu usług lub dostawie towarów (tak m.in. NSA w wyroku z dnia 10 października 2014 r. sygn. I FSK 1493/13).

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE (np. sprawy C-154/80, C-89/81, C-16/93, C-498/99) wynika, że za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynności opodatkowane VAT, uważane mogą być sytuacje, w których:

- istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje wzajemne świadczenie,

- wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

- istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

- odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana podatkiem VAT,

- istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości świadczenia wzajemnego.

Kwestie dotyczące dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług uregulowane są w dziale XI ustawy.

W myśl art. 106a ustawy, przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do:

Stosownie natomiast do art. 106b ust. 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

W myśl art. 2 pkt 31 ustawy:

Ilekroć mowa o fakturze - rozumie się przez to dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie.

Należy w tym miejscu zaznaczyć, że nota księgowa nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest objęta ich regulacją, tym samym nie określa danych, które powinna zawierać nota. Co istotne, może być ona stosowana w sytuacjach, w których nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

W myśl art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży, rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Należy podkreślić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jednocześnie, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi być wykonana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 15a ustawy, który został dodany ustawą o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw z dnia 29 października 2021 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105), który wchodzi w życie 1 lipca 2022 r.:

1. Podatnikiem, o którym mowa w art. 15, może być również grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, które zawrą umowę o utworzeniu grupy VAT.

2. Grupę VAT mogą utworzyć podatnicy:

3. Podatników uważa się za powiązanych finansowo, jeżeli jeden z podatników będących członkiem grupy VAT posiada bezpośrednio ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym lub ponad 50% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub ponad 50% prawa do udziału w zysku, każdego z pozostałych podatników będących członkami tej grupy.

4. Podatników uważa się za powiązanych ekonomicznie, jeżeli:

5. Podatników uważa się za powiązanych organizacyjnie, jeżeli:

6. Warunek istnienia powiązań finansowych, ekonomicznych i organizacyjnych pomiędzy członkami grupy VAT musi być spełniony nieprzerwanie przez okres, w jakim ta grupa posiada status podatnika.

10. Umowa o utworzeniu grupy VAT jest sporządzana na piśmie i zawiera co najmniej:

Przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.), w ramach tzw. swobody umów.

W konsekwencji, strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Przechodząc zatem na grunt prawa podatkowego należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Konsorcjum - w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego - nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu - będzie dokonywał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot wiodący.

W rozpatrywanej sprawie, podstawowym celem ustanowienia konsorcjum pomiędzy Liderem a Partnerem będzie świadczenie na rzecz podmiotów trzecich (klientów) usług doradztwa podatkowego, jednakże podatnikiem podatku od towarów i usług nie jest konsorcjum, lecz każda ze stron, która działa w określonym zakresie jako samodzielny i niezależny podatnik.

Zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami podatku od towarów i usług. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum, powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że to strony konsorcjum określają w umowie konsorcjum sposób rozliczeń między sobą, jak i odbiorcą świadczenia, tj. sposób wystawiania faktur, należnego wynagrodzenia, terminów wykonania usług oraz kwestii odpowiedzialności za przydzielone im zadania z tytułu realizacji celu nałożonego na nich w ramach zlecenia/przetargu. W praktyce w umowie konsorcjum strony mogą wyznaczyć lidera Konsorcjum (który m.in. pełni funkcję reprezentacyjną oraz prowadzi rozliczenia, ale także mogą ustanowić, że każdy z nich jest, tzw. uczestnikiem konsorcjum i świadczy usługi bezpośrednio na rzecz odbiorcy świadczenia.

W pierwszej kolejności wątpliwości Państwa dotyczą ustalenia, czy w odniesieniu do rozliczeń pomiędzy Liderem a Partnerem dojdzie do jakiejkolwiek czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że 20 stycznia 2022 r. Lider i Partner zawarli Umowę Konsorcjum, na mocy której zobowiązali się do realizacji przedsięwzięcia polegającego na wspólnym pozyskiwaniu klientów, wspólnym świadczeniu usług prawnych oraz usług doradztwa podatkowego na rzecz tych klientów oraz na podziale przychodów i kosztów z tym związanych. Umowa Konsorcjum nie konstytuuje spółki ani żadnego innego podmiotu z udziałem Wnioskodawców.

Działalność Konsorcjum obejmuje w szczególności: świadczenie usług prawnych związanych z obrotem nieruchomościami, prawem gospodarczym, podatkowym, spadkowym oraz prawem związanym z ochroną zabytków. Do zadań Wnioskodawców przewidzianych w Umowie Konsorcjum należą:

* wspólne opracowywanie ofert oraz negocjowanie warunków kontraktów;

* wzajemne informowanie się o podejmowanych działaniach w celu realizacji przedmiotu niniejszej umowy;

* wykonywanie z należytą starannością realizowanych wspólnie kontraktów;

* niepodejmowanie działalności konkurencyjnej względem tej, do której prowadzenia zostaje powołane konsorcjum;

* przestrzeganie zasad lojalności wobec drugiego Konsorcjanta;

* ponoszenie kosztów finansowych związanych z realizacją niniejszej umowy;

* zachowywanie w tajemnicy wszelkich informacji dotyczących działalności konsorcjum.

Lider i Partner wspólnie prowadzą sprawy Konsorcjum, przy czym kontakty i zawieranie umów z klientami oraz wystawianie faktur na rzecz klientów należy do kompetencji Lidera.

Umowa Konsorcjum przewiduje, że każdy z Wnioskodawców ponosi całkowitą odpowiedzialność za wykonanie swych obowiązków i zobowiązuje się zapewnić wykwalifikowany personel konieczny dla ich wykonania. Lider i Partner ponoszą odpowiedzialność we własnym zakresie wobec osób trzecich, przy czym odpowiedzialność wobec wspólnych klientów jest solidarna.

We wszystkich umowach z klientami realizowanych w ramach Konsorcjum zawarta jest informacja, iż klient zawiera umowę z Konsorcjum. W każdej takiej umowie jako strony wskazani są Lider i Partner działający wspólnie na podstawie umowy Konsorcjum. Jednocześnie umowa zawiera postanowienie, iż Lider działa zarówno w imieniu własnym na własny rachunek, jak również w imieniu i na rzecz Partnera.

Umowa Konsorcjum jest traktowana przez Wnioskodawców jako umowa wspólnego przedsięwzięcia, polegająca na wspólnym ponoszeniu ryzyka i odpowiedzialności wobec klienta. Nie jest to umowa zlecenia ani żadna inna umowa o świadczenie usług. Wobec tego sytuacja, w której Partner nie otrzyma wynagrodzenia jest możliwa wyłącznie w przypadku, w którym to klient nie uiści na rzecz Lidera wynagrodzenia należnego Konsorcjum.

Lider nie wykonuje i nie będzie wykonywał żadnych czynności na rzecz Partnera w związku ze świadczeniem usług w ramach umów zawartych z klientami.

Partner nie wykonuje i nie będzie wykonywał żadnych czynności na rzecz Lidera w związku ze świadczeniem usług w ramach umów zawartych z klientami.

W ramach Konsorcjum Lider oraz Partner nie wykonują i nie będą wykonywać żadnych czynności na swoją rzecz, za które pobierali/będą pobierali wynagrodzenie. Taka sytuacja będzie miała miejsce wyłącznie w ramach współpracy polegającej na podwykonawstwie, opisanej szerzej w pkt 6 powyżej, realizowanej poza umową Konsorcjum.

Jednocześnie wskazać należy, że okolicznością, która w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, decyduje o opodatkowaniu, jest odpłatność za świadczoną usługę, którą należy rozumieć jako wynagrodzenie należne za dane świadczenie. Jest ono najczęściej określane umową pomiędzy stronami transakcji i stanowi skutek określonego przysporzenia. Trudno taką cechę przypisywać operacji księgowej dokonywanej przez lidera na rzecz partnera konsorcjum. Brak jest takiego stosunku prawnego, z którego wynikałaby wzajemność świadczenia lidera przybierającego postać rozdziału przychodów całego przedsięwzięcia. Nie jest to zatem świadczenie wzajemne lidera konsorcjum, a jedynie umownie określony obowiązek "rozdziału" przychodów całego przedsięwzięcia. Lider konsorcjum nie pozostaje dłużnikiem partnera z tytułu świadczenia na jego rzecz usługi rozdziału przychodów. Rozdział ten w odpowiednich proporcjach wynika z mocy samej umowy konsorcjum, a nie z jakiegoś świadczenia wzajemnego, do którego zobligowany został jego lider (por. wyrok NSA z dnia 10 października 2014 r., sygn. akt I FSK 1418/13).

Ponadto podkreślić należy, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega czynność (tj. dostawa towarów lub świadczenie usług), a nie sama płatność.

W przedmiotowej sprawie, jak wskazał Wnioskodawca w opisie sprawy, wynagrodzenie Wnioskodawców z tytułu wspólnej realizacji kontraktów będzie odbierane od klienta w całości przez Lidera. Otrzymanie całości wynagrodzenia od klienta przez Lidera uprawnia Partnera do wystawienia noty obciążeniowej na rzecz Lidera opiewającej na przysługującą Partnerowi część wynagrodzenia. W związku z powyższym, części wynagrodzenia z tytułu realizacji wspólnego przedsięwzięcia nie będzie stanowiła odpłatności z tytułu świadczenia usług pomiędzy konsorcjantami, ale będzie rozliczana z tytułu realizacji wspólnego przedsięwzięcia.

Zatem stwierdzić należy, że skoro w analizowanym przypadku rozliczenie wynagrodzenia z tytułu realizacji wspólnego przedsięwzięcia nie będzie stanowiło odpłatności z tytułu dostawy towarów bądź świadczenia usług pomiędzy konsorcjantami, to rozliczenie będące podziałem zysku pomiędzy konsorcjantami stanowiące przekazanie przez Lidera części wynagrodzenia z tytułu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, nie będzie stanowić dostawy towarów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy, jak również świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy, a zatem nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze powołane przepisy oraz opis sprawy należy stwierdzić, że jak wskazał Wnioskodawca, Lider nie wykonuje i nie będzie wykonywał żadnych czynności na rzecz Partnera w związku ze świadczeniem usług w ramach umów zawartych z klientami. Partner nie wykonuje i nie będzie wykonywał żadnych czynności na rzecz Lidera w związku ze świadczeniem usług w ramach umów zawartych z klientami. Ponadto, jak wskazali Państwo w uzupełnieniu do wniosku - każdorazowo w umowach z klientami realizowanymi w ramach Konsorcjum są i będą przewidziane postanowienia przewidujące, iż płatność całości wynagrodzenia (tj. także w części należnej Partnerowi) będzie uiszczana przez klienta bezpośrednio na rzecz Lidera.

Podsumowując, w odniesieniu do rozliczeń pomiędzy Liderem a Partnerem nie dojdzie do jakiejkolwiek czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Kolejne Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy z tytułu przekazania Partnerowi przez Lidera części wynagrodzenia z tytułu udziału we wspólnym przedsięwzięciu, w udziale wynikającym z Umowy Konsorcjum, Partner będzie zobowiązany do wykazania podatku VAT należnego.

Biorąc pod uwagę opis sprawy, z którego wynika, że Lider nie wykonuje i nie będzie wykonywał żadnych czynności na rzecz Partnera w związku ze świadczeniem usług w ramach umów zawartych z klientami, oraz Partner nie będzie wykonywał na rzecz Lidera żadnych czynności, w związku ze świadczeniem usług w ramach umów zawartych z klientami, należy uznać że z tytułu przekazania Partnerowi przez Lidera części wynagrodzenia z tytułu udziału we wspólnym przedsięwzięciu, w udziale wynikającym z Umowy Konsorcjum, Partner nie będzie zobowiązany do wykazania podatku VAT należnego, ponieważ jak już rozstrzygnięto wyżej, Partner nie wykonuje na rzecz Lidera czynności podlegających opodatkowaniu, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Podsumowując, z tytułu przekazania Partnerowi przez Lidera części wynagrodzenia w związku z udziałem we wspólnym przedsięwzięciu, w udziale wynikającym z Umowy Konsorcjum, Partner nie będzie zobowiązany do wykazania podatku VAT należnego.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 należało uznać za prawidłowe.

Następnie Państwa wątpliwości, dotyczą ustalenia, czy przekazanie Partnerowi przez Lidera części wynagrodzenia z tytułu udziału we wspólnym przedsięwzięciu, w udziale wynikającym z Umowy Konsorcjum, może zostać udokumentowane notą księgową (uznaniową lub obciążeniową).

Z uwagi na dokonane powyżej rozstrzygnięcie, zgodnie z którym między Liderem a Partnerem nie dochodzi do żadnych czynności opodatkowanych podatkiem VAT, a jedynie do transferu przez Lidera na rzecz Partnera części wynagrodzenia z tytułu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, transfer ten nie powinien być dokumentowany fakturą, lecz innym dowodem księgowym, np. notą księgową.

Należy jednak zaznaczyć, że nota księgowa nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest objęta regulacją tych przepisów, brak jest jednakże przeciwwskazań na gruncie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, dla takiego sposobu dokumentowania.

Zatem rozliczenia będące podziałem zysku pomiędzy konsorcjantami, nieodnoszące się do żadnych wykonanych przez Partnera oraz Lidera usług, a stanowiące jedynie transfer przez Lidera części wynagrodzenia z tytułu realizacji wspólnego przedsięwzięcia pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług i nie powinny być dokumentowana fakturą, lecz innym dowodem księgowym, np. notą księgową (uznaniową lub obciążeniową) wystawianą przez Partnera na rzecz Lidera.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 należało uznać za prawidłowe.

Ponadto wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia, czy po stronie Lidera powstanie podatek naliczony VAT z tytułu przekazania Partnerowi przez Lidera części wynagrodzenia z tytułu udziału we wspólnym przedsięwzięciu, w udziale wynikającym z Umowy Konsorcjum.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z powyższych regulacji wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy, jak i niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jeden z nich wynika z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy:

Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa podatkowego oraz zasady funkcjonowania konsorcjum, w tym zasadę odrębności podatników, którzy występują wobec siebie w relacji Lider konsorcjum - Partner, uczestnicy konsorcjum uprawnieni są do fakturowania wzajemnych świadczeń oraz wyboru podmiotu, który odpowiedzialny jest za rozliczenia ze zleceniodawcą. Jak wynika z opisu sprawy, każdorazowo w umowach z klientami realizowanymi w ramach Konsorcjum są i będą przewidziane postanowienia przewidujące, iż płatność całości wynagrodzenia (tj. także w części należnej Partnerowi) będzie uiszczana przez klienta bezpośrednio na rzecz Lidera. Po wykonaniu usługi Lider wystawia na rzecz klienta fakturę opiewającą na całą kwotę wynagrodzenia.

Natomiast jak już rozstrzygnięto wyżej, rozliczenie ustalonej części wynagrodzenia przypadającego na Lidera i Partnera w ramach Konsorcjum nie będzie stanowić świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy, które podlegałoby opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Parter nie wykonuje na rzecz Lidera żadnej usługi, ponieważ jak wynika z opisu sprawy wszystkie czynności zrealizowane w ramach Konsorcjum na podstawie powyższego zamówienia zostały wykonane wspólnie przez Lidera i Partnera bezpośrednio na rzecz klienta. W związku z tym, Partner nie jest zobowiązany do wystawienia na rzecz Lidera faktury za przekazanie części wynagrodzenia za wspólnie zrealizowane w ramach Umowy Konsorcjum usługi na rzecz klienta, przez co nie wykaże od wykonanej czynności podatku należnego, natomiast skoro nie wystąpi czynność podlegająca opodatkowaniu między Partnerem i Liderem, to Lider nie może od tej czynności odliczyć podatku naliczonego, gdyż taki nie wystąpił w analizowanej sprawie.

Podsumowując, po stronie Lidera nie powstanie podatek naliczony VAT z tytułu przekazania Partnerowi przez Lidera części wynagrodzenia z tytułu udziału we wspólnym przedsięwzięciu, w udziale wynikającym z Umowy Konsorcjum.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 4 należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

- stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz

- zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowani ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (oraz z opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Ponadto wskazać należy, że tut. Organ nie ocenia skuteczności opisanych we wniosku czynności, zatem niniejsza interpretacja została wydana przy założeniu, że opisane czynności będą dokonane zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa.

Na mocy art. 353¹ ustawy - Kodeks cywilny:

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Przepisy podatkowe bowiem nie regulują stosunków cywilnoprawnych ani nie mają wpływu na ich treść oraz sposób rozliczania transakcji. Organy podatkowe nie mają prawa ingerować w treść zawieranych umów i przyjęty w nich sposób ustalenia należności pomiędzy stronami, chyba że postanowienia umów naruszają przepisy podatkowe, a to może być stwierdzone jedynie w trakcie przeprowadzonego przez organ pierwszej instancji postępowania podatkowego.

Zgodnie bowiem z art. 199a § 1 i 2 Ordynacji podatkowej:

§ 1. Organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności.

§ 2. Jeżeli pod pozorem dokonania czynności prawnej dokonano innej czynności prawnej, skutki podatkowe wywodzi się z tej ukrytej czynności prawnej.

Natomiast organ uprawniony do wydania interpretacji indywidualnej nie ma prawnej możliwości ingerencji w treść tych umów. W konsekwencji Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydawanej interpretacji opiera się wyłącznie na przedstawionym opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego. Wydając interpretację nie dokonuje bowiem w tym zakresie żadnych ustaleń we własnym zakresie, lecz bazuje wyłącznie na tym co przedstawi Wnioskodawca w opisie sprawy. Tym samym Wnioskodawca ponosi pełną odpowiedzialność za przedstawione przez siebie zdarzenie przyszłe i ewentualne negatywne skutki przedstawienia opisu w sposób niezgodny z rzeczywistością.

Jednocześnie podkreślić należy, iż tut. Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego podanego przez Wnioskodawcę. Tut. Organ informuje, iż nie jest właściwy do przeprowadzenia postępowania dowodowego, które w przedmiotowej sprawie umożliwiłoby weryfikację opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytań). Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniami wskazanymi we wniosku - nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Zainteresowany będący stroną postępowania - art. 14r. § 2 Ordynacji podatkowej ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).