0111-KDWB.4010.40.2023.3.KKM - Rozliczenia CIT w związku z połączeniem spółek

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

30 czerwca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 28 czerwca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia, czy Wnioskodawca będący akcjonariuszem Spółki Przejmowanej w związku z planowanym połączeniem odwrotnym uzyska przychód podatkowy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 7 września 2023 r., które wpłynęło tego samego dnia.

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowany będący stroną postępowania: (...)

2) Zainteresowany niebędący stroną postępowania: (...)

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawcami są Podatkowa Grupa Kapitałowa (...) (Zainteresowany będący stroną postępowania zwany dalej również PGK) oraz X S.A. (Zainteresowany niebędący stroną postępowania zwany dalej również X) zwani dalej łącznie jako "Wnioskodawcy". X jest spółką należącą Podatkowej Grupy Kapitałowej (X jest spółką dominującą w PGK). X jest akcjonariuszem Y S.A. (dalej: Spółka Przejmowana lub Y; nie należy do PGK). Y jest jedynym akcjonariuszem, posiadającym 100% akcji, spółki Z S.A. (dalej: Spółka Przejmująca lub Z).

Zarówno Spółka Przejmująca oraz Spółka Przejmowana są spółkami mającymi siedzibę oraz zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegającymi opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania, zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o CIT.

Największymi akcjonariuszami Spółki Przejmowanej są:

1) X: 50,2% udział w kapitale zakładowym;

2) Osoba fizyczna 1: 30,1% udział w kapitale zakładowym;

3) Spółka jawna: 12,2% udział w kapitale zakładowym;

4) Osoba fizyczna 2: 2,8% udział w kapitale zakładowym;

5) Osoba fizyczna 3: 3,4% udział w kapitale zakładowym.

Pozostali akcjonariusze (wyłącznie osoby fizyczne) posiadają akcje nie przekraczające 1% udziału w kapitale zakładowym Y.

Część akcji posiadanych przez akcjonariuszy została uzyskana w ramach wcześniejszej operacji połączenia Y ze spółką W Sp. z o.o. (przez przejęcie W Sp. z o.o.) w ramach której dotychczasowym udziałowcom W zostały wydane akcje Y. Operacja połączenia z W miała miejsce w 2016 r. W tym trybie część posiadanych obecnie akcji Y uzyskali: Spółka jawna, Osoba fizyczna 2 oraz Osoba fizyczna 3.

X nie uzyskała akcji Y w drodze jakichkolwiek operacji restrukturyzacyjnych (wymiany, łączenia lub podziału). Wszystkie posiadane przez nią akcje Y zostały uzyskane w ramach nabycia akcji umową kupna-sprzedaży oraz objęcia akcji w ramach podwyższenia kapitału Y.

Przedmiotem działalności gospodarczej Spółki Przejmującej jest działalność ubezpieczeniowa i działalność bezpośrednio z nią związana.

Istnienie Spółki Przejmowanej stanowi obecnie jedynie zaszłość historyczną. Spółka Przejmowana nie prowadzi aktywnej działalności operacyjnej i pełni wyłącznie funkcje spółki holdingowej, która posiada wyłącznie akcje Spółki Przejmującej (Spółka Przejmowana posiada 100% akcji Spółki Przejmującej). Taka struktura holdingowa jest nieefektywna (spółka holdingowa utrzymuje w strukturze wyłącznie jedną spółkę - Z - i nie prowadzi innej działalności operacyjnej), przez co generuje wyłącznie dodatkowe koszty bez dodatkowych korzyści ekonomiczno-biznesowych. Planowane jest zatem zrestrukturyzowanie i uproszczenie tej struktury poprzez połączenie obu tych spółek.

Z uwagi na fakt, że działalność operacyjna i wartość grupy zlokalizowana jest w Z rozważany jest wariant połączenia tych spółek w trybie połączenia odwrotnego (tzw. downstream merger), w którym Z (spółka córka; Spółka Przejmująca) przejmie Y (spółkę matkę; Spółka Przejmowana). Ze względów biznesowych i pragmatycznych spółka ta musi istnieć nadal w dotychczasowej formie (zachowując np. dotychczasowy numer KRS czy NIP) i nie może zostać przejęta przez inny podmiot, albowiem to wyłącznie Z (a nie Y) prowadzi działalność gospodarczą - w postaci działalności ubezpieczeniowej i działalności bezpośrednio z nią związanej i posiada zgodę Komisji Nadzoru Finansowego wydaną w formie decyzji administracyjnej na prowadzenie takiej działalności. Z tego powodu rozważane jest przeprowadzenie połączenia odwrotnego zamiast "zwykłego" połączenia.

Jedynym celem podejmowanych działań restrukturyzacyjnych jest uproszczenie i uporządkowanie struktury grupy, przede wszystkim zaś ograniczenie kosztów jej funkcjonowania, takich jak: koszty administracyjne, księgowe, przygotowanie sprawozdań finansowych, itp. utrzymywanie w strukturze grupy Spółki Przejmowanej, nie pełniącej obecnie żadnych istotnych funkcji operacyjnych, nie ma racji bytu ze względów ekonomicznych. Aktualnie rola tej spółki sprowadza się wyłącznie do posiadania akcji Spółki Przejmującej. Połączenie nie ma celów podatkowych, jego celem nie jest unikanie ani uchylanie się od opodatkowania. W ramach planowanych działań restrukturyzacyjnych, odpowiadających zapotrzebowaniu biznesowemu, Spółka Przejmująca połączy się ze Spółkę Przejmowaną. Połączenie to zostanie przeprowadzone w trybie przewidzianym w art. 492 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (dalej: k.s.h.), to jest przez przeniesienie całego majątku Spółki Przejmowanej na Spółkę Przejmującą w zamian za akcje, które Spółka Przejmująca wyda na rzecz akcjonariuszy Spółki Przejmowanej. Bedzie to tzw. Połączenie odwrotne (ang. downstream merger), co oznacza, że Spółka Przejmująca - jako "spółka-córka" przejmie Spółkę Przejmowaną ("spółkę-matkę").

Połączenie nie będzie wymagać podwyższenia kapitału zakładowego Spółki Przejmującej. Na zasadzie sukcesji uniwersalnej Spółka Przejmująca nabędzie akcje własne (pakiet 100% akcji), które wydane zostaną akcjonariuszom Spółki Przejmowanej w takiej samej proporcji, w jakiej posiadali oni akcje w Spółce Przejmowanej. Wartość emisyjna akcji Spółki Przejmującej wydawanych akcjonariuszom Spółki Przejmowanej w wyniku planowanego połączenia odwrotnego będzie równa wartości rynkowej majątku Spółki Przejmowanej.

W ramach k.s.h. ramy prawne opisanej sytuacji reguluje, m.in. art. 515 § 1 k.s.h. Zgodnie z tym przepisem, spółka przejmująca może przyznać wspólnikom spółki przejmowanej udziały albo akcje ustanowione w wyniku podwyższenia kapitału zakładowego, akcje bez wartości nominalnej albo udziały albo akcje własne nabyte zgodnie z art. 200, art. 300 (47) i art. 362 oraz objęte w przypadkach, o których mowa w art. 300 (48) i art. 366. Spółka Przejmująca może przyznać akcjonariuszom Spółki Przejmowanej akcje własne, które nabędzie w wyniku połączenia ze Spółką Przejmowaną.

Ewentualny pozostały majątek Spółki Przejmowanej Spółka Przejmująca przyjmie dla celów podatkowych w wartości wynikającej z ksiąg podatkowych Spółki Przejmowanej. Spółka Przejmująca przypisze wartość takich ewentualnych składników majątkowych podmiotu przejmowanego otrzymanego przez Spółkę Przejmującą w drodze łączenia do działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Spółka ta nie prowadzi działalności za pośrednictwem zagranicznego zakładu).

W przypadku połączenia odwrotnego bez podwyższenia kapitału zakładowego Spółki Przejmującej, w ramach nabytego majątku Spółki Przejmowanej, Spółka Przejmująca obejmie w drodze sukcesji uniwersalnej akcje własne, które następnie zostaną wydane w ramach połączenia akcjonariuszom Spółki Przejmowanej. Tym samym, Spółka Przejmująca nie dokona emisji nowych akcji, ale wyda akcjonariuszom Spółki Przejmowanej istniejące akcje własne (objęte przez nią w wyniku połączenia). Akcje te zostaną wydane w zamian za przejęty majątek Spółki Przejmowanej. Wartość majątku Spółki Przejmowanej jest zatem "ceną" ("wkładem"), za który jej akcjonariusze nabędą akcje Spółki Przejmującej przydzielane w wyniku połączenia. Dlatego, w przypadku wskazanego połączenia odwrotnego, wartością za jaką obejmowane są akcje Spółki Przejmującej przez akcjonariusza Spółki Przejmowanej będzie wartość majątku Spółki Przejmowanej, co należy odczytać jako wartość emisyjną. Z powyższego wynika, że wartość rynkowa majątku przejmowanego otrzymanego przez Spółkę Przejmującą nie będzie przewyższać wartości emisyjnej akcji przydzielonych akcjonariuszom spółki łączonej (wartość rynkowa majątku i wartość emisyjna akcji są sobie równe). Należy przy tym podkreślić, że przy tego typu połączeniu przeniesienie przez Spółkę Przejmowaną akcji Spółki Przejmującej na Spółkę Przejmującą, stanowiących jedyny/główny składnik majątku Spółki Przejmowanej ma charakter tymczasowy, epizodyczny. Akcje te są przenoszone wyłącznie po to, aby następnie wydać je akcjonariuszom Spółki Przejmowanej. Na skutek powyższego akcjonariusze Spółki Przejmowanej staną się bezpośrednimi akcjonariuszami Spółki Przejmującej, w takich samych proporcjach w jakiej byli akcjonariuszami Spółki Przejmowanej. Tym samym akcjonariusze Spółki Przejmowanej zmienią status z akcjonariuszy pośrednich Spółki Przejmującej na jej akcjonariuszy bezpośrednich.

Uzupełnienie wniosku

Przyjęta przez X dla celów podatkowych wartość akcji przydzielonych przez Spółkę Przejmującą nie będzie wyższa niż wartość akcji w spółce przejmowanej, jaka byłaby przyjęta przez X dla celów podatkowych, gdyby nie doszło do łączenia.

Przez wartość podatkową należy przyjęć (w obu przypadkach) wartość kosztu podatkowego odnoszącego się do tych akcji Z oraz Y, tj. koszt podatkowy powiązany z objęciem akcji Z odpowiada kosztowi podatkowemu związanemu z akcjami Y jaki by wystąpił po stronie wspólnika Y w przypadku ich alternatywnego zbycia (gdyby nie doszło do połączenia). Jednocześnie - ze względu na konstrukcję rozliczeń podatkowych związanych z połączeniem, gdzie koszt podatkowy zbycia udziałów/akcji spółki przejmującej objętych w ramach połączenia odpowiada historycznym kosztom objęcia akcji spółki przejmowanej w ramach tego połączenia - w każdym przypadku wartości te z założenia będą równe, a więc warunek powyższy będzie spełniony - przyjęta przez Wnioskodawcę (X) dla celów podatkowych wartość akcji przydzielonych przez Spółkę Przejmującą nie będzie wyższa niż wartość akcji w Spółce Przejmowanej, jaka byłaby przyjęta przez tego wspólnika dla celów podatkowych, gdyby nie doszło do łączenia lub podziału.

Pytanie

Czy Wnioskodawca (X) będący akcjonariuszem Spółki Przejmowanej w związku z planowanym połączeniem odwrotnym uzyska przychód podatkowy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z brzmieniem art. 7a ust. 1 ustawy o CIT, przedmiotem opodatkowania w podatkowej grupie kapitałowej (PGK), jest osiągnięty w roku podatkowym dochód ze źródła przychodów stanowiący nadwyżkę sumy dochodów wszystkich spółek tworzących grupę uzyskanych z danego źródła przychodów nad sumą ich strat poniesionych z tego źródła przychodów. Jeżeli za rok podatkowy suma strat poniesionych z danego źródła przychodów przez spółki wchodzące w skład podatkowej grupy kapitałowej przekracza sumę dochodów uzyskanych z tego źródła, różnica stanowi stratę podatkowej grupy kapitałowej poniesioną ze źródła przychodów.

Jednocześnie, dochody i straty spółek oblicza się zgodnie z art. 7 ust. 2 i 3 ustawy o CIT. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o CIT dochodem ze źródła przychodów (z określonymi zastrzeżeniami) jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Zgodnie z powyższymi przepisami zatem dochód PGK (ze źródła przychodów) określa się poprzez sumowanie dochodów i strat poszczególnych spółek wchodzących w skład tej PGK. Jednocześnie dochody/straty tych spółek PGK określa się poprzez sumowanie przychodów i kosztów tych spółek. Określenie dochodu, podstawy opodatkowania i podatku CIT w PGK odbywa się wg mechanizmu w ramach którego (1) indywidualnie wszystkie spółki należące do PGK ustalają swoje przychody i koszt podatkowe (2) na podstawie wartości przychodów i kosztów podatkowych każda ze spółek PGK określa dochód lub stratę, (3) PGK dokonuje sumowania tak określonych dochodów i strat poszczególnych spółek wchodzących w skład PGK i na tej podstawie ustala swój wynik podatkowy (dochód lub strata PGK); występujący, tak określony, dochód podlega opodatkowaniu CIT.

Biorąc pod uwagę powyższe, w kontekście przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz przedstawionego pytania, kwestia określenia przychodów oraz kosztów po stronie X w związku z planowaną transakcją połączenia Z z Y Przedsiębiorstwa na rzecz Wnioskodawcy 2 będzie w sposób bezpośredni przekładała się na wynik podatkowy PGK - określenie przychodów i kosztów X w związku z tą transakcją przekładać się będzie na określenie dochodu/straty tej Spółki co w dalszym kroku będzie wpływać na ustalenie dochodu/straty PGK i jej opodatkowanie CIT. W związku z powyższym zarówno (1) X, jako podmiot, który obowiązany jest do określenia indywidualnie na własnym poziomie przychodów i kosztów podatkowych dla potrzeb określenia w dalszych krokach dochodu PGK, jak również (2) PGK, w której tak określone przychody i koszty ostatecznie przekładają się na ustalenie dochodu do opodatkowania, są Zainteresowanymi w zakresie uzyskania interpretacji indywidualnej w zakresie określenia skutków podatkowych związanych z planowanym połączeniem, w którym będzie uczestniczyć X (jako akcjonariusz Y), a które mogą się przekładać na wynik podatkowy PGK.

Zdaniem Wnioskodawców, planowane połączenie będzie pozostawać dla X neutralne w CIT - nie wystąpi przychód do opodatkowania na moment połączenia.

Zasady organizacji i funkcjonowania spółek prawa handlowego oraz problematyka łączenia spółek została uregulowana w przepisach ustawy z dnia 15 września 2000 r. ustawy - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1526 z późn. zm., dalej: "k.s.h.").

Zgodnie z art. 491 § 1 k.s.h. spółki kapitałowe mogą się łączyć między sobą oraz ze spółkami osobowymi; spółka osobowa nie może jednakże być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną.

Stosownie do art. 492 § 1 tej ustawy, połączenie może być dokonane:

W przypadku dokonania połączenia na powyższych zasadach, spółka przejmowana przestaje istnieć, wspólnicy spółki przejmowanej stają się wspólnikami spółki przejmującej oraz wszystkie aktywa i pasywa spółki przejmowanej przechodzą na spółkę przejmującą.

Jednocześnie, art. 494 § 1 k.s.h. stanowi, że spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki.

Na mocy przepisów ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105, dalej: "ustawa nowelizująca") od 1 stycznia 2022 r. wprowadzono do ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2587 z późn. zm.) szereg zmian, także przez dodanie nowych przepisów.

Ustawa o CIT, nie zawiera definicji przychodu podatkowego. Ustawodawca ograniczył się w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 ustawy o CIT, przykładowych przysporzeń, zaliczanych do tej kategorii.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Literalna wykładnia powołanego przepisu prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe. W piśmiennictwie i judykaturze przychód podatkowy identyfikowany jest z trwałym przysporzeniem majątkowym zwiększającym wartość aktywów (zob. P. Małecki, M. Mazurkiewicz, CIT. Podatki i rachunkowość - Komentarz do art. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. LEX 2014). Podobny pogląd wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 12 lutego 2013 r., sygn. akt II FSK 1248/11 stwierdzając, że z istoty podatku dochodowego wynika, że jest on ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu), a zatem przychodem jest ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększyć jego aktywa.

Przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, o ile nie została wyłączona z przychodów podatkowych, na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy o CIT.

Dodatkowo w ustawie o CIT przewidzianych zostało (wprowadzonych z dniem 1 stycznia 2022 r.) kilka przepisów szczególnych w zakresie określenia skutków podatkowych połączenia oraz warunków neutralności podatkowej takiego połączenia.

I tak w zakresie skutków podatkowych dla akcjonariuszy spółki przejmowanej, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 8ba, przychodem jest ustalona na dzień poprzedzający dzień łączenia lub podziału wartość emisyjna udziałów (akcji) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej przydzielonych wspólnikowi spółki przejmowanej lub dzielonej w następstwie łączenia lub podziału podmiotów, z zastrzeżeniem pkt 8b.

Przy tym, przez wartość emisyjną rozumie się, zgodnie z art. 4a pkt 16a ustawy CIT, cenę po jakiej obejmowane są udziały (akcje), określoną w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku - w innym dokumencie o podobnym charakterze, nie niższą od wartości rynkowej tych udziałów (akcji).

Natomiast, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy o CIT do przychodów nie zalicza się w przypadku połączenia spółek przychodu wspólnika spółki przejmowanej stanowiącego wartość emisyjną udziałów (akcji) przydzielonych przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną, o którym mowa w ust. 1 pkt 8ba, jeżeli:

W myśl art. 12 ust. 13 ustawy o CIT przepisów ust. 4 pkt 3e-3h, 12 i pkt 25 lit. b oraz ust. 4d nie stosuje się w przypadkach, gdy głównym lub jednym z głównych celów połączenia spółek, podziału spółek, wymiany udziałów lub wniesienia wkładu niepieniężnego jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Jak wynika z art. 12 ust. 14 ustawy o CIT, jeżeli połączenie spółek, podział spółek, wymiana udziałów lub wniesienie wkładu niepieniężnego nie zostały przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, dla celów ust. 13 domniemywa się, że głównym lub jednym z głównych celów tych czynności jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy oraz opis zdarzenia przyszłego należy prześledzić wskazane wyżej normy prawne pod kątem możliwości ich zastosowania w omawianej sytuacji.

1. Brak przychodu na gruncie przepisów ustawy o CIT.

Jak wynika z powyższych przepisów, po stronie akcjonariuszy Spółki Przejmowanej, którzy obejmą w wyniku połączenia Spółki Przejmującej i Przejmowanej akcje w Spółce Przejmującej, na gruncie aktualnie obowiązujących przepisów mógłby powstać potencjalnie przychód podatkowy w wysokości ustalonej na dzień poprzedzający dzień łączenia wartości emisyjnej akcji Spółki Przejmującej przydzielonych akcjonariuszom Spółki Przejmowanej.

Niemniej, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy o CIT do przychodów nie zalicza się w przypadku połączenia lub podziału spółek, przychodu wspólnika spółki przejmowanej stanowiącego wartość emisyjną udziałów (akcji) przydzielonych przez spółkę przejmującą, o którym mowa w ust. 1 pkt 8ba, jeżeli:

Przenosząc powyższe na grunt sprawy będącej przedmiotem wniosku, do przychodów podatkowych nie zalicza się przychodu, o którym mowa powyżej, jeżeli łącznie zostaną spełnione następujące przesłanki:

Skoro X nabyła akcje Spółki Przejmowanej w ramach kupna-sprzedaży (i nie obejmowała ona w niej akcji w trybie wymiany udziałów, łączeniu lub podziału), to przesłanka z lit. a) jest spełniona. Przepis ten ma zastosowanie indywidulanie do każdego wspólnika Spółki Przejmowanej - dla jego zastosowania nie ma zatem znaczenia, że inni wspólnicy Spółki Przejmowanej nabyli część swoich posiadanych akcji Spółki Przejmującej w drodze połączenia, które miało miejsce w 2016 r.

W zakresie przesłanki wskazanej w lit. b - przesłanka ta, zdaniem Wnioskodawców, jest również spełniona. W sytuacji rozpatrywanego połączenia przesłanka ta wymaga, aby wartość podatkowa akcji przydzielonych przez Z akcjonariuszowi Y nie przekraczała wartości podatkowej akcji w spółce przejmowanej (Y), jaka byłaby przyjęta przez tego wspólnika dla celów podatkowych, gdyby nie doszło do łączenia. Przez wartość podatkową należałoby przyjęć (w obu przypadkach) wartość kosztu podatkowego odnoszącego się do tych akcji Z oraz Y, tj. koszt podatkowy powiązany z objęciem akcji Z odpowiada kosztowi podatkowemu związanemu z akcjami Y jaki by wystąpił po stronie wspólników Z w przypadku ich alternatywnego zbycia (gdyby nie doszło do połączenia). Jednocześnie - ze względu na konstrukcję rozliczeń podatkowych związanych z połączeniem, gdzie koszt podatkowy zbycia udziałów/akcji spółki przejmującej objętych w ramach połączenia odpowiada historycznym kosztom objęcia akcji spółki przejmowanej w ramach tego połączenia - w każdym przypadku wartości te z założenia będą równe, a więc warunek ten będzie zdaniem Wnioskodawców spełniony. Dla celów podatkowych (kosztu podatkowego), Wspólnicy akcje w Spółce Przejmującej przyjmą w wartości odpowiadającej wartości posiadanych akcji Spółki Przejmowanej. W związku z połączeniem nie dojdzie do żadnego przeszacowania/modyfikacji tych wartości. W konsekwencji - przesłanka z lit. b również będzie spełniona, co oznacza, że nie wystąpi przychód o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 8ba w zw. z art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy o CIT.

Podsumowując: akcje w podmiocie przejmowanym nie zostały nabyte lub objęte przez Wnioskodawcę (X) w wyniku wymiany udziałów albo przydzielone w wyniku innego łączenia lub podziału podmiotów, a przyjęta przez Wnioskodawcę (X) dla celów podatkowych wartość akcji przydzielonych przez Spółkę Przejmującą nie będzie wyższa niż wartość akcji w Spółce Przejmowanej, jaka byłaby przyjęta przez tego wspólnika dla celów podatkowych, gdyby nie doszło do łączenia lub podziału.

Wobec spełnienia powyższych warunków planowane połączenie będzie pozostawać neutralne w CIT.

2. Neutralność połączenia w zakresie w jakim celem operacji nie jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego, celem operacji nie jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania, a połączenie takie zostanie przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, a ich celem nie było uniknięcie, ani uchylanie się od opodatkowania. Nie zajdą zatem w tym przypadku przesłanki z art. 12 ust. 13 oraz ust. 14 ustawy o CIT wyłączające wskazaną powyżej neutralność podatkową planowanego połączenia.

3. Neutralność podatkowa połączeń dla wspólników spółki przejmowanej na gruncie Dyrektywy UE.

Wskazać również należy, że z przepisów zdefiniowanej wcześniej Dyrektywy wynika zasada neutralności dla wspólników spółki przejmowanej (art. 8 ust. 1). Jednocześnie, Dyrektywa definiuje łączenie spółek m.in. jako czynność, w wyniku której jedna lub kilka spółek, na skutek i w momencie ich rozwiązania bez przechodzenia w stan likwidacji, przekazują ogół swoich aktywów i pasywów na inną istniejącą już spółkę, w zamian za wyemitowanie na rzecz akcjonariuszy papierów wartościowych reprezentujących kapitał tej innej spółki oraz jeżeli ma to zastosowanie, wypłatę gotówkową nieprzekraczającą 10% wartości nominalnej. Dyrektywa obejmuje zatem także połączenia odwrotne, a więc również do tego rodzaju połączenia powinny mieć zastosowanie ogólne zasady nieopodatkowania połączeń wynikające z Dyrektywy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zasady łączenia spółek kapitałowych regulują art. 491 i nast. ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 z późn. zm., dalej: "k.s.h.").

W myśl postanowień art. 491 § 1 k.s.h.:

spółki kapitałowe mogą się łączyć między sobą oraz ze spółkami osobowymi; spółka osobowa nie może jednakże być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną.

W myśl art. 492 § 1 k.s.h.:

połączenie może być dokonane:

Jednocześnie, stosownie do art. 494 § 1 k.s.h.:

spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki.

Połączenie odwrotne jest jednym ze szczególnych przypadków łączenia się spółek i polega na przejęciu spółki dominującej przez jej spółkę zależną. Należy jednak zauważyć, iż połączenie odwrotne jest odmianą łączenia się przez przejęcie, w którym niejako dochodzi do odwrócenia uprzednio ustalonych ról spółki dominującej i spółki zależnej. W modelowym rozwiązaniu to spółka dominująca przejmuje majątek spółki zależnej. W przypadku zaś połączenia odwrotnego to spółka zależna przejmuje majątek spółki dominującej, w zamian za co wydaje jej udziałowcom (akcjonariuszom) swoje udziały (akcje), w efekcie czego spółka przejmująca otrzymuje w ramach przejmowanego majątku udziały (akcje) własne.

Zgodnie z art. 200 § 1 k.s.h.:

spółka nie może obejmować lub nabywać ani przyjmować w zastaw własnych udziałów. Zakaz ten dotyczy również obejmowania lub nabywania udziałów bądź przyjmowania ich w zastaw przez spółkę albo spółdzielnię zależną. Wyjątek stanowi nabycie w drodze egzekucji na zaspokojenie roszczeń spółki, których nie można zaspokoić z innego majątku wspólnika, nabycie w celu umorzenia udziałów oraz nabycie albo objęcie udziałów w innych przypadkach przewidzianych w ustawie.

Zgodnie z art. 515 § 1 i § 2 k.s.h.:

1. Spółka przejmująca może przyznać wspólnikom spółki przejmowanej udziały albo akcje ustanowione w wyniku podwyższenia kapitału zakładowego, akcje bez wartości nominalnej albo udziały albo akcje własne nabyte zgodnie z art. 200, art. 300 i art. 362 oraz objęte w przypadkach, o których mowa w art. 300 i art. 366. Spółka przejmująca może przyznać wspólnikom spółki przejmowanej udziały albo akcje własne, które nabyła w wyniku połączenia z tą spółką.

2. W celu przyznania udziałów albo akcji wspólnikom spółki przejmowanej spółka przejmująca może nabyć udziały albo akcje własne, których łączna wartość nominalna, wraz z udziałami albo akcjami nabytymi uprzednio przez tę spółkę, spółki lub spółdzielnie od niej zależne lub osoby działające na jej rachunek, nie przekracza 10% kapitału zakładowego.

Państwa wątpliwość budzi kwestia, czy Wnioskodawca (X) będący akcjonariuszem Spółki Przejmowanej w związku z planowanym połączeniem odwrotnym uzyska przychód podatkowy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2587 z późn. zm., dalej: "ustawa CIT"):

przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

Jednocześnie, art. 7 ust. 2 ustawy CIT stanowi, że:

dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24ca, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. m ustawy CIT:

za przychody z zysków kapitałowych uważa się przychody z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4b, stanowiące przychody faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym:

przychody uzyskane w następstwie przekształceń, łączenia lub podziałów podmiotów, w tym:

- przychody osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, przejmującej w następstwie łączenia lub podziału majątek lub część majątku innej osoby prawnej lub spółki,

- przychody wspólnika spółki łączonej lub dzielonej,

- przychody spółki dzielonej.

Zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 1a ustawy CIT:

za przychody z zysków kapitałowych uważa się przychody uzyskane w następstwie przekształceń, łączenia lub podziału podmiotów.

Jak stanowi art. 12 ust. 1 pkt 8ba ustawy CIT:

Przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności: ustalona na dzień poprzedzający dzień łączenia lub podziału wartość emisyjna udziałów (akcji) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej przydzielonych wspólnikowi spółki przejmowanej lub dzielonej w następstwie łączenia lub podziału podmiotów, z zastrzeżeniem pkt 8b.

Artykuł 12 ust. 1 pkt 8b ustawy CIT wskazuje natomiast, że

przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności: ustalona na dzień poprzedzający dzień podziału wartość emisyjna udziałów (akcji) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej przydzielonych udziałowcowi (akcjonariuszowi) spółki dzielonej, jeżeli majątek przejmowany na skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie - majątek przejmowany na skutek podziału lub majątek pozostający w spółce, nie stanowią zorganizowanej części przedsiębiorstwa, przy czym przepis art. 14 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

Brzmienie wyżej powołanego przepisu wskazuje, że ma on zastosowanie w sytuacji, gdy dochodzi do podziału spółek będących osobami prawnymi. Tymczasem, jak wynika z wniosku, w przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z podziałem lecz przejęciem spółki akcyjnej przez inną spółkę akcyjną. Zatem zastrzeżenie, o jakim mowa w art. 12 ust. 1 pkt 8ba ustawy CIT, nie znajdzie w przedmiotowej sprawie zastosowania.

Literalna wykładnia powołanych i mających zastosowanie w sprawie przepisów prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe.

Przychodem jest zatem każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, o ile nie została wyłączona z przychodów podatkowych, na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy CIT.

W kontekście przedłożonego Organowi do rozstrzygnięcia zagadnienia na szczególną uwagę zasługuje art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy CIT, zgodnie z którym:

Do przychodów nie zalicza się w przypadku połączenia lub podziału spółek, przychodu wspólnika spółki przejmowanej lub dzielonej stanowiącego wartość emisyjną udziałów (akcji) przydzielonych przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną, o którym mowa w ust. 1 pkt 8ba, jeżeli:

Zarówno w art. 12 ust. 1 pkt 8ba, jak i w art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy CIT ustawodawca odwołał się do pojęcia "wartości emisyjnej", przez które - stosownie do art. 4a pkt 16a ww. ustawy rozumie się:

cenę, po jakiej obejmowane są udziały (akcje), określoną w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku - w innym dokumencie o podobnym charakterze, nie niższą od wartości rynkowej tych udziałów (akcji).

W przypadku połączenia odwrotnego bez podwyższenia kapitału zakładowego Spółki Przejmującej, w ramach nabytego majątku Spółki Przejmowanej, Spółka Przejmująca obejmie w drodze sukcesji uniwersalnej m.in. udziały własne, które następnie zostaną wydane w ramach połączenia wspólnikom Spółki Przejmowanej. Tym samym, w przypadku połączenia odwrotnego bez podwyższenia kapitału zakładowego, Spółka Przejmująca nie dokona emisji nowych udziałów, natomiast wyda wspólnikom Spółki Przejmowanej istniejące udziały własne (objęte w wyniku połączenia).

Ustalając wartość emisyjną należy odnieść się do (właściwych dla połączeń i podziałów) warunków "obejmowania" udziałów (akcji). Warunki te ustalane są zgodnie z obowiązującą procedurą wskazaną w przepisach Kodeksu spółek handlowych. W ramach tej procedury powinien zostać określony plan połączenia, w tym szczegółowy parytet wymiany akcji/udziałów. Wskazywana zatem jest wartość obejmowanego majątku spółki przejmowanej w przeliczeniu na akcje/udziały. Nie można uznać aby przypadek połączenia odwrotnego był wyłączony z ww. obowiązków, zatem także w tej sytuacji wymagane będzie wskazanie planu połączenia i parytetu wymiany, który będzie wskazywał również wycenę obejmowanych składników majątku.

Wobec powyższego, w sytuacji połączenia odwrotnego strony transakcji również powinny ustalić "wycenę rynkową", pomimo braku faktycznego emitowania nowych akcji. Stąd w przypadku wskazywanego połączenia odwrotnego, wartością w jakiej obejmowane są akcje/udziały będzie wartość majątku Spółki Przejmowanej, co należy odczytać właśnie jako wartość emisyjną.

Treść art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy CIT wskazuje, że dla zachowania neutralności podatkowej opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego konieczne jest kumulatywne (łączne) spełnienie dwóch warunków, a mianowicie:

- udziały w podmiocie przejmowanym nie mogły być nabyte przez wspólnika tej spółki w wyniku wymiany udziałów albo przydzielone w wyniku innego łączenia lub podziału podmiotów oraz

- przyjęta przez tego wspólnika dla celów podatkowych wartość udziałów (akcji) przydzielonych przez spółkę przejmującą nie jest wyższa niż wartość udziałów (akcji) w spółce przejmowanej, jaka byłaby przyjęta przez tego wspólnika dla celów podatkowych, gdyby nie doszło do łączenia.

W tym miejscu zauważyć ponadto należy, że zgodnie z art. 12 ust. 13 ustawy CIT:

przepisów ust. 4 pkt 3e-3h, 12 i pkt 25 lit. b oraz ust. 4d nie stosuje się w przypadkach, gdy głównym lub jednym z głównych celów połączenia spółek, podziału spółek, wymiany udziałów lub wniesienia wkładu niepieniężnego jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Stosownie zaś do art. 12 ust. 14 ustawy CIT:

jeżeli połączenie spółek, podział spółek, wymiana udziałów lub wniesienie wkładu niepieniężnego nie zostały przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, dla celów ust. 13 domniemywa się, że głównym lub jednym z głównych celów tych czynności jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Z niepodlegających ocenie przez organ interpretacyjny okoliczności sprawy wynika m.in. że przyjęta przez X dla celów podatkowych wartość akcji przydzielonych przez Spółkę Przejmującą nie jest wyższa niż wartość akcji w Spółce Przejmowanej, jaka byłaby przyjęta przez X dla celów podatkowych, gdyby nie doszło do połączenia. Jednocześnie z opisu sprawy wynika, że X nie nabyła akcji Spółki Przejmowanej w drodze jakichkolwiek operacji restrukturyzacyjnych (wymiany, łączenia lub podziału). Wszystkie posiadane przez nią akcje Spółki Przejmowanej zostały uzyskane w ramach nabycia akcji umową kupna-sprzedaży oraz objęcia akcji w ramach podwyższenia kapitału Y. Planowane połączenie Spółek zostanie przy tym przeprowadzane z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych.

Powyższe oznacza, że spełnione zostaną przesłanki określone w art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy CIT, w tym w szczególności określona w lit. b tego przepisu, to znaczy przyjęta przez X dla celów podatkowych wartość udziałów (akcji) przydzielonych przez Spółkę przejmującą nie będzie wyższa niż wartość udziałów (akcji) w spółce przejmowanej, jaka byłaby przyjęta przez X dla celów podatkowych gdyby nie doszło do połączenia spółek.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że w wyniku planowanego połączenia odwrotnego, po stronie X - jako wspólnika Spółki Przejmowanej - nie dojdzie do powstania przychodu podatkowego podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Tym samym Państwa stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym/zdarzeniem przyszłym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Zainteresowany będący stroną postępowania (art. 14r. § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2023 r. poz. 259 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.".

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 z późn. zm.).