0111-KDIB4.4014.36.2019.1.DK - Określenie skutków podatkowych zawarcia umowy przeniesienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w zamian za dożywotnie zapewnienie opieki i utrzymanie.

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800, z późn. zm.) - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 4 lutego 2019 r. (data wpływu - 7 lutego 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przeniesienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w zamian za dożywotnie zapewnienie opieki i utrzymanie - jest prawidłowe.

W dniu 7 lutego 2019 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przeniesienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w zamian za dożywotnie zapewnienie opieki i utrzymanie.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni sprawuje opiekę nad osoba powinowatą. Osobą tą jest rodzona siostra pierwszej żony brata Wnioskodawczyni, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, które to prawo chce przenieść na rzecz Wnioskodawczyni w zamian za opiekę oraz za zobowiązanie do dalszej opieki do końca życia.

Przeniesienia prawa nastąpi na mocy umowy nienazwanej (quasi dożywocie), w formie aktu notarialnego. Zgodnie z art. 908 ustawy - Kodeks cywilny przedmiotem dożywocia może być jedynie przeniesienie własności nieruchomości. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie jest nieruchomością lecz ograniczonym prawem rzeczowym. Z tego względu nie może być to umowa dożywocia. Umowa będzie podobna, gdyż jej treścią będzie przeniesienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w zamian za zapewnienie zbywcy dożywotniej opieki. Umowa taka nie jest przewidziana żadnymi przepisami Kodeksu cywilnego ani innych ustaw. Z tego względu nie można wyraźnie wskazać dla niej ustawowej nazwy. Zawarcie takiej umowy jest dopuszczalne na podstawie art. 353 ustawy - Kodeks cywilny.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy zawarcie umowy, która została opisana przez Wnioskodawczynię, będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zawarcie przedstawionej, opisanej we wniosku, umowy nienazwanej nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wprawdzie umowa będzie miała charakter w postaci świadczenia polegającego na sprawowaniu opieki, jednak w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych jako przedmiot opodatkowania wymieniona jest umowa dożywocia.

Zgodnie z art. 908 § 1 ustawy - Kodeks cywilny przedmiotem dożywocia może być jedynie nieruchomość. Umowa przeniesienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w zamian za opiekę jest umową nienazwaną i nie jest wymieniona w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych jako podlegająca zobowiązaniu podatkowemu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1150, z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie.

Zgodnie z art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r. poz. 1025, z późn. zm.), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku prawnego, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Strony zawierające umowę mają wybór pomiędzy ustawowo określonymi wzorcami umów, których postanowienia uregulowane są przepisami prawa cywilnego (tzw. "umowami nazwanymi") oraz stosunkami, których postanowienia nie mieszczą się w takich wzorcach (tzw. "umowy nienazwane").

Instytucję umowy dożywocia (na którą wskazuje Wnioskodawczyni), jako umowy nazwanej, regulują przepisy Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczyć mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Zgodnie z art. 244 § 1 ustawy - Kodeks cywilny spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest ograniczonym prawem rzeczowym.

Stosownie do zapisu art. 172 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 845, z późn. zm.) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest prawem zbywalnym, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji.

W jednym ze swoich orzeczeń Sąd Najwyższy uznał, że "można w zamian za utrzymanie do końca życia oddać innej osobie nie tylko własność nieruchomości, ale też inne prawa lub rzeczy, ale wtedy takiej umowy nie należy nazywać dożywociem. Umowy dożywocia nie można zatem oprzeć na przeniesieniu własności rzeczy ruchomych czy też innych praw, jakim jest spółdzielcze prawo do lokalu" (wyrok SN z dnia 15 października 2014 r., sygn. Akt: V CSK 653/13).

Ze zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że osobie spowinowaconej z Wnioskodawczynią przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Osoba ta zamierza przenieść na Wnioskodawczynię w zamian za zobowiązanie się do opieki nad nią do końca życia spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Przeniesienie prawa nastąpi na podstawie umowy nienazwanej, sporządzonej w formie aktu notarialnego.

Biorąc pod uwagę przedstawione przez Wnioskodawczynię zdarzenie przyszłe oraz przytoczone przepisy należy stwierdzić, że zawarcie umowy polegającej na przeniesieniu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w zamian za zapewnienie zbywcy dożywotniej opieki i utrzymania (umowy quasi dożywocia), uznanej w świetle przepisów Kodeksu cywilnego za umowę nienazwaną, nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy dożywocia, wymienionej w tym katalogu ani żadnej innej umowy tym katalogiem objętej. A zatem przedstawiona we wniosku umowa nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji będzie pokrywał się z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 i 2 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w... w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.