0111-KDIB3-3.4012.354.2022.2.PK - Miejsce świadczenia usługi sekurytyzacji wierzytelności nabywanej przez bank

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

Państwa wniosek z 1 lipca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych na gruncie podatku VAT przy sprzedaży wierzytelności w ramach umowy sekurytyzacji wpłynął 4 lipca 2022 r. na wezwanie Organu, wniosek został uzupełniony pismem, które wpłynęło 5 września 2022 r.

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

S. (Wnioskodawca) jest spółką celową utworzoną w Irlandii, zgodnie z przepisami prawa irlandzkiego.

Bank jest instytucją finansową prowadzącą działalność bankową. W szczególności, Bank świadczy usługi finansowe obejmujące między innymi: udzielanie kredytów i pożyczek, zakładanie lokat itp.

Działalność polegająca na udzielaniu kredytów i pożyczek wymaga posiadania zaplecza finansowego. Bank zapewnia sobie środki finansowe poprzez zaciąganie kredytów w innych instytucjach finansowych lub poprzez przyjmowanie lokat. Bank korzysta również z dodatkowego źródła środków finansowych, jakim jest sekurytyzacja.

Zagadnienie sekurytyzacji zostało opisane w art. 92a ustawy - Prawo Bankowe. Zgodnie z ustępem 3 tegoż artykułu, Bank może przenieść wierzytelności w drodze umowy na niebędącą towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo funduszem sekurytyzacyjnym, spółkę kapitałową (podmiot emisyjny) w celu emisji przez ten podmiot papierów wartościowych, których zabezpieczenie stanowią sekurytyzowane wierzytelności.

Zgodnie z ust. 4 art. 92a ustawy - Prawo Bankowe, podmiot emisyjny, na rzecz którego nastąpiło przeniesienie wierzytelności, nie może być powiązany kapitałowo lub organizacyjnie z bankiem przenoszącym wierzytelności, a przedmiotem jego działalności może być wyłącznie nabywanie wierzytelności i emisja papierów wartościowych, o której mowa w art. 92a ust. 3 ustawy - Prawo Bankowe, a także wykonywanie czynności z tym związanych.

Transakcja sekurytyzacji jest procesem składającym się z wielu czynności oraz wymagającym współpracy przynajmniej trzech podmiotów (banku, podmiotu emisyjnego oraz inwestorów lub inwestora). Efektem i ekonomicznym celem sekurytyzacji jest pozyskanie środków pieniężnych przez Bank poprzez wykorzystanie aktywów w postaci udzielonych przez Bank pożyczek lub kredytów. Sekurytyzacja wpływa na poprawę płynności finansowej Banku.

Obecnie Bank zamierza przeprowadzić transakcję sekurytyzacji (dalej. "Sekurytyzacja" lub "Transakcja"), poprzez odpłatny przelew wierzytelności w drodze umowy sprzedaży przez Bank do S. Wszystkie wierzytelności objęte Sekurytyzacją (dalej: "Wierzytelności") stanowić będą wierzytelności Banku w stosunku do pożyczkobiorców/kredytobiorców (dalej: "Dłużnicy") z tytułu udzielonych przez Bank pożyczek lub kredytów (dalej: "Umowy Kredytu", "Kredyty").

S. jest irlandzkim rezydentem podatkowym, nie posiada w Polsce siedziby ani zakładu w rozumieniu właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, nie posiada również w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. S. jest podatnikiem podatku od wartości dodanej w Irlandii. S. nie jest zarejestrowana w Polsce dla celów podatku od towarów i usług. S. nie jest powiązana kapitałowo lub personalnie z Bankiem. Bank nie będzie miał żadnego wpływu na decyzje biznesowe podejmowane przez S. w toku jej działalności, gdyż S. będzie zarządzana przez zewnętrzny podmiot niepowiązany z Bankiem, a sposób przeprowadzenia Sekurytyzacji oraz późniejszego funkcjonowania S. będą wynikały z umów zawartych przez S. w związku z zawarciem Transakcji. S. nie będzie zatrudniała w Polsce pracowników. Przedmiotem działalności S. będzie wyłącznie nabywanie wierzytelności oraz uzyskanie finansowania (w szczególności, poprzez emisję papierów wartościowych, o której mowa poniżej), a także wykonywanie czynności z tym związanych.

Bank jest polskim rezydentem podatkowym, nie posiada w Irlandii (kraj rezydencji S.) zakładu w rozumieniu właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zagranicznego zakładu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ani nie posiada w tym kraju miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Bank jest i będzie zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w Polsce.

Zasadą jest, że Umowy Kredytu ustanawiają harmonogram spłat przewidujący spłaty w cyklach miesięcznych, choć możliwe są również inne zasady spłat. Wierzytelności objęte Sekurytyzacją nie obejmują odsetek ani opłat naliczonych przed datą ich zbycia ("Data Zbycia") tj. należnych za okres przed Datą Zbycia. Prawo do odsetek naliczanych (należnych) od Daty Zbycia oraz wszelkich innych opłat naliczonych i należnych za okres od Daty Zbycia Wierzytelności (wszelkie opłaty wynikające z Umów Kredytu) przysługiwać będzie S., która nabędzie Wierzytelności.

Wierzytelności będą przelewane na podstawie umowy sprzedaży Wierzytelności na rzecz S. jeszcze przed terminem wymagalności tych Wierzytelności oraz wynikających z nich odsetek. Wierzytelności objęte procesem Sekurytyzacji nie noszą znamion zagrożenia nieściągalnością, będą to wierzytelności obsługiwane terminowo. Po nabyciu Wierzytelności, S. będzie uprawniona do otrzymania kwot wynikających ze spłaty kapitału Wierzytelności objętych Sekurytyzacją. S. otrzyma również kwoty odsetek oraz wszelkich opłat i prowizji wynikających z Umów Kredytu, naliczonych od Daty Zbycia.

Należy podkreślić, że w drodze sprzedaży (przelewu) Wierzytelności Bank przeniesie na S. prawo do jedynie przyszłych odsetek, prowizji i opłat, tzn. nie będą objęte sprzedażą (przelewem) odsetki, prowizje i opłaty naliczone przed Datą Zbycia (tj. należne za okres przed dniem sprzedaży).

Zgodnie z umową sprzedaży Wierzytelności, która zostanie zawarta między Bankiem i S., Bank będzie przelewał na rzecz S. poszczególne Wierzytelności z Kredytów udzielanych przez Bank klientom, które spełnią określone warunki. Pierwsza transza Wierzytelności zostanie przelana w dniu zawarcia umowy sprzedaży Wierzytelności, a kolejne transze będą przelewane później, aż do końca początkowego okresu określonego w umowie (dalej: "Okres Początkowy"). Przelewy poszczególnych transz będą dokonywane na zasadach i warunkach opisanych powyżej, czyli, w szczególności:

- przelew każdej kolejnej transzy nastąpi w drodze sprzedaży Wierzytelności,

- ustalona cena sprzedaży każdej z transz zostanie zapłacona przez S. do Banku;

- przedmiotem poszczególnych transz przelewu (sprzedaży) mogą być jedynie Wierzytelności obsługiwane terminowo na moment daty granicznej (cut-off datę);

- sprzedane Wierzytelności nie będą obejmować opłat i odsetek naliczonych do dnia sprzedaży; jednak prawo do odsetek i opłat naliczanych po dacie sprzedaży będzie przysługiwało S.

Najważniejsze elementy planowanej Sekurytyzacji to:

- emisja obligacji przez S., które sfinansują jej działalność i które zostaną objęte przez inwestora lub inwestorów. Środki zgromadzone z emisji obligacji S. przekaże Bankowi tytułem zapłaty ceny za Wierzytelności, a tym samym zapewni Bankowi środki finansowe.

- oprócz emisji obligacji, o której mowa powyżej, S. uzyska pożyczkę z Banku. Kwota tej pożyczki będzie znacznie niższa od wartości Wierzytelności przelanych przez Bank do S. Na podstawie umowy pożyczki S. będzie wypłacać do Banku odsetki obliczone według formuły ustalonej w umowie pożyczki. W umowie pożyczki może zostać również określona wysokość prowizji za udzielenie pożyczki.

- Wierzytelności będą nadal wykazywane w bilansie Banku jako jego aktywa - wynika to z faktu, że w sensie ekonomicznym, Bank ponosi ryzyko związane z Wierzytelnościami, a także korzyści ekonomiczne, tj. w postaci kwot dystrybuowanych do Banku przez S. po spłacie zobowiązań z tytułu wyemitowanych obligacji - w świetle zapisów Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej nie zostają spełnione przesłanki do usunięcia sekurytyzowanych aktywów ze sprawozdania finansowego Banku, tj. ryzyko i korzyści związane z portfelem wierzytelności pozostaną w Banku. Oznacza to w szczególności, że przelew Wierzytelności w ramach opisanej transakcji nie spowoduje zmniejszenia stanu aktywów Banku i nie będzie prowadził do ograniczenia kwoty należnego od Banku podatku od niektórych instytucji finansowych (tzw. podatku bankowego).

- Jak wspomniano, S. pozyska środki pieniężne z tytułu wyemitowanych obligacji, które zostaną objęte przez inwestora (jeden lub więcej podmiotów - "Inwestor" lub "Inwestorzy").

- W ramach umowy która zostanie zawarta pomiędzy Bankiem a S., Bank dokona odpłatnego przelewu każdej z transz Wierzytelności na S. zgodnie z art. 509 Kodeksu Cywilnego oraz art. 92a ust. 3 Prawa Bankowego. S. zapłaci za każdą z Wierzytelności cenę równą niespłaconej do dnia przelewu kwocie kapitału Wierzytelności według stanu na tzw. datę graniczną (tzw. cut-off datę), (tj. pozostająca do spłaty na datę graniczną wartość kapitału kredytów składających się na Wierzytelności, która nie obejmuje naliczonych odsetek i opłat). Z tego względu, środki uzyskane ze spłaty kapitału Wierzytelności, otrzymane przez Bank w okresie od daty granicznej do dnia przelewu zostaną przekazane do S.

- Przelew będzie dokonywany bez dyskonta.

- W zamian za pozyskanie środków finansowych wskutek dokonania Sekurytyzacji, Bank zapłaci S. prowizję. Prowizja stanowić będzie wynagrodzenie za przeprowadzenie kompleksowej transakcji Sekurytyzacji obejmującej zarówno przelew pierwszej transzy Wierzytelności, który będzie miał miejsce na początku transakcji oraz przelewy kolejnych transz Wierzytelności, które nastąpią później w Okresie Początkowym.

- S. zawrze z Bankiem umowę o odpłatną obsługę Wierzytelności nabytych przez S.

- Kwoty wpłacane przez Dłużników do Banku z tytułu spłaty Wierzytelności, które zostaną nabyte przez S. będą przekazywane przez Bank do S. na zasadach i w terminach wskazanych w umowie o obsługę Wierzytelności.

- Strony określą w umowie, na jakich zasadach Bank może w przyszłości odkupić Wierzytelności od S.

W szczególności, umowa sprzedaży Wierzytelności będzie zawierać zapis o możliwości zwrotnego przeniesienia określonych, uprzednio nabytych Wierzytelności, które spełniają kryteria określone w umowie sprzedaży Wierzytelności i regulować zasady takiego zwrotnego przeniesienia Wierzytelności na Bank.

Takie zwrotne przeniesienie będzie dotyczyło w szczególności Wierzytelności które wykazują opóźnienia w spłacie (tzn. Wierzytelności, które po zawarciu umowy sprzedaży przestaną być terminowo regulowane przez klientów i opóźnienie w spłacie klienta osiągnie przyjętą w umowie liczbę dni) - w takiej sytuacji mechanizm zwrotnego przeniesienia Wierzytelności będzie służył uwolnieniu S. od Wierzytelności, które nie są regulowane terminowo (na jego mocy, Wierzytelności te zostaną przeniesione do Banku).

Zwrotne przeniesienie może mieć również na celu odkupienie wszystkich pozostałych w S. Wierzytelności (tzw. zakończenie transakcji).

Przeniesienie nastąpi w drodze sprzedaży za cenę równą kwocie nominału pozostającego do spłaty (zapadłego oraz niezapadłego).

Strony określą zakres usługi obsługi Wierzytelności świadczonej przez Bank na rzecz S. w taki sposób, że usługi te będą polegać na obsłudze portfela kredytów, a w ich zakres wejdzie:

- wydawanie klientom zaświadczeń i udzielanie im wyjaśnień co do wierzytelności,

- prowadzenie rachunków i dokumentacji dotyczącej wierzytelności wraz z ewidencją analityczną kredytów,

- odbieranie wpłat od Dłużników,

- prowadzenie korespondencji z Dłużnikami,

- wysyłanie monitów,

- przekazywanie wpłat z tytułu spłaty kredytów oraz odsetek i opłat na rachunek S.

Dzięki zawarciu umowy o powyższe usługi, klienci będą dokonywać spłat swoich zobowiązań z tytułu Wierzytelności do Banku, a Bank przekaże je do S. (na rachunek bankowy należący do S.). Zawarcie z Bankiem umowy o obsługę sekurytyzowanych Wierzytelności podyktowane będzie posiadaniem przez Bank wiedzy o udzielonych Kredytach oraz o Dłużnikach. S. będzie więc zmuszona do zapewnienia obsługi nabytych Wierzytelności przez Bank.

Jak wspomniano, S. będzie otrzymywać od Banku środki ze spłat Wierzytelności. Bank przekaże te kwoty do S. w terminach wynikających z umowy zawartej między Bankiem i S. Dodatkowo, do S. wpłynie jednorazowo, w związku z zawarciem umowy przelewu Wierzytelności, kapitał pożyczki udzielonej przez Bank oraz kapitał z tytułu obligacji wyemitowanych przez S. i objętych przez Inwestora lub Inwestorów. S. otrzyma również kwotę jednorazowej prowizji z tytułu przeprowadzenia Transakcji (obejmującej przelewy Wierzytelności) ustalonej między Bankiem i S. i płatnej przez Bank.

S. będzie dokonywać zapłaty za poszczególne transze nabywanych Wierzytelności. Oprócz tego, opłaci wydatki z tytułu odsetek na rzecz Inwestora (Inwestorów), z tytułu spłaty obligacji, z tytułu odsetek, prowizji od pożyczki i kapitału pożyczki do Banku oraz z tytułu wynagrodzenia za usługi obsługi Wierzytelności do Banku, jak również swoje ogólne koszty funkcjonowania. Zasadą jest, że kwota kapitału pożyczki udzielonej przez Bank tworzy tzw. rezerwę, czyli kwotę, która pozostaje w S. i zabezpiecza realizację zobowiązań S., głównie zobowiązań wobec Inwestora. Strony określą w zawartej umowie sposób kalkulacji kwoty rezerwy ("Rezerwa"). Kapitał pożyczki udzielonej przez Bank będzie spłacany przez S. po dokonaniu całkowitej spłaty obligacji objętych przez Inwestora (Inwestorów).

Mechanizm płatności przez S. będzie tak ustrukturyzowany, aby S. wypłacała całość uzyskanych środków pieniężnych ponad założoną Rezerwę. W konsekwencji, środki uzyskane z wpływów ze spłat Wierzytelności:

- będą wydatkowane na nabycie kolejnych Wierzytelności;

- w części nie wydatkowanej na nabycie kolejnych Wierzytelności, będą wydawane w całości przez S., przy czym wydatki na rzecz podmiotów innych niż Bank nie będą zależne od kwoty uzyskanej faktycznie przez S., a wydatki na rzecz Banku mogą mieć charakter zmienny, gdyż będą ustalane według formuł uzależniających kwotę wypłacaną do Banku od kwoty pieniężnej dostępnej w S. ponad Rezerwę.

Aby zrównoważyć kwoty wydatków z nieznanymi z góry kwotami spłat Wierzytelności, zostanie wprowadzony mechanizm ograniczenia odsetek od pożyczki udzielonej przez Bank na wypadek, gdyby kwoty środków pieniężnych, którymi dysponuje S. ponad zakładaną Rezerwę nie pozwalały na uregulowanie odsetek naliczonych według stopy procentowej wskazanej w umowie. Ponadto, w umowie zostanie przewidziany mechanizm ustalania wartości wynagrodzenia za usługi obsługi Wierzytelności, w wysokości całości ewentualnych nadwyżek środków pieniężnych posiadanych przez S. ponad Rezerwę. Strony ustalą ten mechanizm "z góry" i ujmą w umowach zawieranych w związku z zawarciem Transakcji zapisy opisujące ten mechanizm. W tym sensie mechanizm ten po zawarciu Transakcji nie będzie uznaniowy i będzie niezależny od woli stron.

Należy podkreślić, że wszystkie opisane powyżej elementy zdarzenia przyszłego są ze sobą ściśle powiązane i kluczowe dla przeprowadzenia sekurytyzacji. W szczególności, S. jest podmiotem o szczególnym statusie uregulowanym w wyżej wspomnianym art. 92a Prawa bankowego, którego działalność skupiona jest wyłącznie na udziale w opisanym zdarzeniu przyszłym.

Należy podkreślić, że Transakcja nie ma na celu osiągnięcia korzyści podatkowych. W szczególności, Bank zarówno przed Transakcją, jak i po jej dokonaniu będzie rozpoznawał aktywo z tytułu Wierzytelności objętych przelewem na rzecz S. na potrzeby podatku od niektórych instytucji finansowych (tzw. podatku bankowego). Jednocześnie Bank, w szczególności, będzie wykazywał jako przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym wartość wynagrodzenia za czynności obsługi wierzytelności oraz otrzymane odsetki z pożyczki udzielonej do S. Oznacza to, że Bank wykaże dochody, które zostałyby wykazane, gdyby Bank zaciągnął finansowanie na warunkach zbieżnych z warunkami obligacji i bezpośrednio ponosił koszty tego finansowania równe kosztom związanym z Transakcją (odsetki płatne przez S. oraz inne koszty ponoszone przez S., np. funkcjonowania i obsługi S.).

Pytanie

Czy w opisanej Transakcji, przelewy (sprzedaż) Wierzytelności przez Bank do S. będą wykonywane w ramach świadczonej przez S. na rzecz Banku usługi w rozumieniu ustawy o VAT, w odniesieniu do której podatnikiem dla celów polskiego podatku VAT będzie Bank, przez co S. nie będzie zobowiązana do rozpoznania przedmiotowej Transakcji dla celów polskiego podatku VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm), zwanej dalej "ustawą o VAT", przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

W orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (np. C-16/93 R.J. Tolsma. C-89/81 Hong Kong Trade Development Council), a także polskich sądów administracyjnych przyjmuje się, że dla możliwości opodatkowania usługi podatkiem VAT niezbędne jest istnienie dwóch podmiotów - usługodawcy i usługobiorcy, istnienie stosunku prawnego pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą, z których jeden świadczy usługę a drugi płaci za nią wynagrodzenie, przy czym pomiędzy czynnością podlegającą opodatkowaniu (usługa), a wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu jej wyświadczenia musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek.

Również powołując się na poglądy doktryny prawa podatkowego (m.in. A. Bartosiewicz "VAT Komentarz" wyd. Wolter Kluwer Polska, rok wydania 2013) w zakresie rozumienia zwrotu "świadczenie usług", zdaniem Wnioskodawcy, dla określenia danej sytuacji faktycznej jako świadczenia usług muszą zostać spełnione łącznie trzy warunki:

W opisanym zdarzeniu przyszłym wszystkie wymienione przesłanki zostaną spełnione.

S. podejmie aktywność polegającą na pozyskaniu środków finansowych poprzez emisję obligacji w celu zapłaty ceny za Wierzytelności, a tym samym w celu zapewnienia Bankowi dodatkowych środków finansowych. Czynności te przyniosą korzyść Bankowi, ponieważ dzięki dokonaniu Sekurytyzacji Bank uzyska środki finansowe przed terminem wymagalności sekurytyzowanych Wierzytelności, poprawiając tym samym swoją płynność finansową.

Trzeba podkreślić, że czynności które będą podejmowane przez S. w ramach Sekurytyzacji nie będą sprowadzać się do samego nabycia Wierzytelności w ramach przelewu, lecz przelew stanowić będzie jedynie niezbędny element - świadczonej przez S. - szerszej (kompleksowej) usługi o charakterze finansowym, której celem jest zapewnienie Bankowi środków finansowych. Jednocześnie, nie ulega wątpliwości, że S. jako podmiot biorący udział w Sekurytyzacji, który zapewni uzyskanie przez Bank środków finansowych, dokona na jego rzecz świadczenia o charakterze odpłatnym, ponieważ Bank wypłaci S. wynagrodzenie w postaci ustalonej przez strony prowizji.

Wszystkie przesłanki do uznania aktywności S. za świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT zostaną więc spełnione, tj. pomiędzy stronami powstanie stosunek zobowiązaniowy, w ramach którego S. zobowiąże się do pozyskania środków finansowych poprzez emisję obligacji i zaciągnięcie pożyczki celem zapewnienia Bankowi środków finansowych przy wykorzystaniu Wierzytelności Banku, za co Bank wypłaci S. określoną prowizję.

Należy podkreślić, że to S. jako nabywca Wierzytelności dokona na rzecz Banku kompleksowego świadczenia o charakterze odpłatnym. Biorąc pod uwagę sytuację stron przed przystąpieniem do omawianej transakcji, dla Banku istotne jest, że Bank zapewni sobie otrzymanie środków pieniężnych wcześniej niż Wierzytelności staną się wymagalne zgodnie z postanowieniami odpowiednich umów kredytu (pożyczki), poprawiając swoją płynność finansową. Tym samym, Bank zapewni sobie pozyskanie środków finansowych na potrzeby działalności, co z perspektywy jego potrzeb jest kluczowym aspektem warunkującym przystąpienie do współpracy z S.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym to Bank będzie podmiotem, który osiągnie korzyść w postaci pozyskania środków finansowych. Usługodawcą zaś będzie S., który za swoją usługę (realizowane na rzecz Banku świadczenie polegające na zapewnieniu środków finansowych na potrzeby działalności Banku) otrzyma ustalone wynagrodzenie w formie prowizji.

Stanowisko analogiczne do powyższego wskazujące, że w procesie sekurytyzacji usługę w rozumieniu przepisów o VAT świadczy podmiot nabywający wierzytelności zostało również wyrażone w wielu interpretacjach wydanych przez organy podatkowe w odniesieniu do planowanych transakcji sekurytyzacji, np. w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18 sierpnia 2021 r. (0114-KDIP4-3.4012.343.2021.2.MP).

Dla ustalenia podmiotu zobowiązanego do rozpoznania dla celów VAT usługi sekurytyzacji nabywanej przez Bank od S. konieczne jest określenie miejsca świadczenia tej usługi. Stosownie do art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, co do zasady, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Za "podatnika" w rozumieniu powyższego przepisu uznaje się (zgodnie z art. 28a ustawy o VAT), między innymi, podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.

Mając na uwadze, że Bank jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy o VAT i jednocześnie jest usługobiorcą usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez S., miejscem świadczenia przedmiotowej usługi będzie Polska, jako kraj, w którym Bank ma siedzibę działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

Wyżej wskazane warunki dla uznania Banku jako podatnika z tytułu usług świadczonych przez S. będą spełnione w omawianej Transakcji. Bank będzie usługobiorcą przedmiotowych usług, a S. nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy o VAT, w przypadku wymienionym w wyżej powołanym art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT usługodawca nie rozlicza podatku należnego.

Mając na uwadze powyższe, miejscem świadczenia usługi sekurytyzacji Wierzytelności nabywanej przez Bank od S. jest Polska, a Bank, jako usługobiorca tej usługi, będzie zobowiązany do ich rozliczenia dla celów VAT. W konsekwencji, S. nie będzie zobowiązana do rozpoznania przedmiotowej Transakcji dla celów polskiego podatku VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiliście we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.; dalej jako: "ustawa" lub "ustawa o VAT"),

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podlegają:

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają określone czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które - stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy - rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (z zastrzeżeniem art. 2a). Przez terytorium Unii Europejskiej rozumie się terytoria państw członkowskich Unii Europejskiej (...) (art. 2 pkt 3 ustawy). Terytorium państwa trzeciego - rozumie się przez to terytorium państwa niewchodzące w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a ust. 1 i 3 (art. 2 pkt 5 ustawy). Towarami - w świetle art. 2 pkt 6 ustawy - są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Towarami zaś są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Definicja "świadczenia usług" ma charakter dopełniający definicję "dostawy towarów" i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.

Aby doszło do świadczenia usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

- świadczenie musi być odpłatne,

- miejscem świadczenia musi być terytorium kraju,

- świadczenie musi być wykonane na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,

- świadczenie nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy.

Zatem usługą jest każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach działalności gospodarczej, które nie jest dostawą towarów, w tym m.in. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). W przypadku uznania danego świadczenia za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, powinien istnieć bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia, odnoszący wymierną korzyść.

Dana czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można stwierdzić, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Jaj wynika z wniosku Bank zamierza przeprowadzić transakcję sekurytyzacji, przez odpłatny przelew wierzytelności w drodze umowy sprzedaży przez Bank do S. Wszystkie wierzytelności objęte Sekurytyzacją stanowić będą wierzytelności Banku w stosunku do pożyczkobiorców/kredytobiorców z tytułu udzielonych przez Bank pożyczek lub kredytów.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360, z późn. zm.) - zwanej dalej Kodeksem cywilnym.

Natomiast pojęcie sekurytyzacji zawarte zostało w przepisach ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 605 z późn. zm.) oraz w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 2439, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 2 pkt 30-32 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi - ilekroć w ustawie jest mowa o:

- puli wierzytelności - rozumie się przez to przynoszącą regularny dopływ kapitału grupę jednolitych rodzajowo wierzytelności, posiadanych i wyodrębnionych przez inicjatora sekurytyzacji, z których każda z wierzytelności stanowiących łącznie co najmniej 75% grupy przynosi regularny dopływ kapitału oraz każda wierzytelność spełnia kryteria określone w statucie funduszu (pkt 30);

- inicjatora sekurytyzacji - rozumie się przez to jednostkę samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zbywające funduszowi sekurytyzacyjnemu pulę wierzytelności albo zobowiązujące się do przekazywania funduszowi sekurytyzacyjnemu wszystkich świadczeń otrzymanych przez nie z określonej puli wierzytelności (pkt 31);

- sekurytyzowanych wierzytelnościach - rozumie się przez to wierzytelności stanowiące przedmiot lokat funduszu sekurytyzacyjnego oraz wierzytelności wyodrębnione przez inicjatora sekurytyzacji albo inny podmiot, który zawarł z funduszem umowę zobowiązującą go do przekazywania funduszowi świadczeń uzyskanych w związku z tymi wierzytelnościami (pkt 32).

Na podstawie art. 92a ust. 1, 3 i 4 ustawy prawo bankowe:

Bank może zawrzeć z towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo z funduszem sekurytyzacyjnym:

Bank może także przenieść w drodze umowy wierzytelności na, niebędącą towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo funduszem sekurytyzacyjnym, spółkę kapitałową (podmiot emisyjny) w celu emisji przez ten podmiot papierów wartościowych, których zabezpieczenie stanowią sekurytyzowane wierzytelności.

Podmiot emisyjny, na rzecz którego nastąpiło przeniesienie wierzytelności, nie może być powiązany kapitałowo lub organizacyjnie z bankiem przenoszącym wierzytelności, a przedmiotem jego działalności może być wyłącznie nabywanie wierzytelności i emisja papierów wartościowych, o której mowa w ust. 3, a także wykonywanie czynności z tym związanych.

W literaturze istnieje wiele definicji "sekurytyzacji", uzależnionych od przyjętego modelu. Można jednakże przyjąć, że sekurytyzacja wierzytelności to proces, podczas którego zostaje wydzielona określona pula wierzytelności, a następnie przekazana spółce specjalnego przeznaczenia (Special Purpose Vehicle, S.), która następnie refinansuje zakupioną pulę wierzytelności przez emisję papierów wartościowych. Najważniejszym celem procesu sekurytyzacji jest pozyskanie kapitałów na prowadzenie dalszej działalności oraz rozwój. Wówczas najczęściej stosowana jest sekurytyzacja wierzytelności przyszłych, a więc takich, które jeszcze nie powstały, natomiast istnieją przesłanki ich prawnego i ekonomicznego ukonstytuowania się w przyszłości.

Biorąc pod uwagę okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy ustawy o podatku od towarów i usług należy wskazać, że w niniejszej sprawie nie będzie miała miejsca transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i przelew Wierzytelności. Jak wskazuje przedstawiony we wniosku opis sprawy, jak i sam charakter sekurytyzacji Państwa transakcja jest skomplikowaną operacją finansową zawierające wiele istotnych elementów koniecznych dla jej skutecznego przeprowadzenia. Celem planowanej sekurytyzacji nie jest wyzbycie się Wierzytelności Banku przez ich sprzedaż na rzecz Państwa Spółki w celu ich dalszego ściągania, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Bank środków finansowych przed wymagalnością i spłatą Wierzytelności, w drodze sprzedaży Wierzytelności do Państwa Spółki i w efekcie zapewnienie finansowania przez Państwa Spółkę (poprzez emisję obligacji lub innych instrumentów dłużnych) w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności. W zamian za wypełnianie przez Państwa Spółkę obowiązków wynikających z transakcji sekurytyzacji, dotyczących w szczególności zapewnienia finansowania, Bank zapłaci na rzecz Państwa Spółki wynagrodzenie.

Zatem, biorąc pod uwagę przepisy ustawy o podatku od towarów i usług należy uznać, że Państwa Spółka wyświadczy na rzecz Banku usługę sekurytyzacji.

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi.

Regulacje prawne obowiązujące w tym zakresie, zostały zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług w rozdziale 3 działu V "Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług".

Stosownie do art. 28a ustawy:

na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału:

1) Ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:

Wskazany art. 28a ustawy, wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy,

miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Z niniejszych przepisów ustawy wynika zatem, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.

Jak wynika z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy

podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

Na podstawie art. 17 ust. 2 ustawy

w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4 i 5, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Natomiast, stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy

przez import usług - rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.

Ww. przepisy wprowadzają mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę. Powiązanie ww. mechanizmu z regulacjami w zakresie określenia miejsca świadczenia usług ma na celu opodatkowanie usług w miejscu ich konsumpcji.

Do świadczonej przez Państwa usługi sekurytyzacji na rzecz Banku nie znajdują zastosowania szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług wynikające z art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy. W konsekwencji, do usługi tej mają zastosowanie zasady ogólne ustalania miejsca świadczenia wynikające z art. 28b ustawy. Jednocześnie z opisu sprawy wynika, że Bank spełnia definicję podatnika, o której mowa w art. 28a ustawy. Zatem, stosownie do art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia, a tym samym opodatkowania świadczonych przez Państwa na rzecz Banku usług sekurytyzacji jest miejsce, w którym Bank posiada siedzibę działalności gospodarczej, tj. Polska. Przy tym Bank, jako zarejestrowany w Polsce czynny podatnik VAT, spełnia warunki określone w art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy. Co więcej, skoro Państwa Spółka posiada siedzibę w innym kraju, niż Polska oraz, jak wskazali Państwo, nie ma ona na terytorium Polski stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, spełniony jest również warunek określony w art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy. Zatem, Bank zobowiązany będzie, rozpoznać import usług i opodatkować świadczone przez Państwa usługi sekurytyzacji. Natomiast Państwa Spółka pomimo, że świadczy usługę sekurytyzacji na rzecz Banku nie będzie zobowiązana do opodatkowania przedmiotowej usługi na terytorium Polski.

Zatem Państwa Stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania niniejszej interpretacji.

Odpowiedź na pytania w zakresie podatku dochodowym od osób prawnych i podatku od czynności cywilnoprawnych jest przedmiotem odrębnych rozstrzygnięć.

Przedmiotowa interpretacja dotyczy wyłącznie zapytania Wnioskodawcy i wskazanych przepisów do interpretacji. Inne kwestie nieobjęte pytaniem nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa - rozpatrzone.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosujecie się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

- z zastosowaniem art. 119a;

- w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

- z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).