0111-KDIB3-1.4012.729.2022.2.IK - Rozliczanie VAT w związku z procesami reklamacyjnymi

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 21 grudnia 2022 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0111-KDIB3-1.4012.729.2022.2.IK Rozliczanie VAT w związku z procesami reklamacyjnymi

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 września 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 21 września 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w zakresie

nie podlegania opodatkowaniu transakcji polegającej na obciążeniu Spółki kosztami reklamacyjnymi w Przypadku I i braku obowiązku rozpoznania importu usług - jest prawidłowe,

nie podlegania opodatkowaniu transakcji polegającej na otrzymaniu przez Spółkę kosztów reklamacyjnych w Przypadku II i dokumentowania tej transakcji - jest prawidłowe,

podlegania opodatkowaniu transakcji polegającej na obciążeniu kontrahentów kosztami utylizacji i udokumentowania tej transakcji - jest prawidłowe,

braku prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących usługi nabyte od podmiotów zewnętrznych (przypadek II) - jest prawidłowe,

prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących usługi nabyte w Przypadku II - jest prawidłowe.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego

"Spółka" - "Wnioskodawca" prowadzi działalność gospodarczą na terenie Polski w zakresie produkowanych na zamówienie rozwiązań. Spółka produkuje wysokiej jakości.. Spółka prowadzi działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej (SSE).Spółka posiada dwa Zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie SSE:

- Zezwolenie nr...:

na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie SSE rozumianej jako działalność produkcyjna, handlowa i usługowa w zakresie wyrobów i usług wytworzonych na terenie SSE, określonych w PKWiU jako..

oraz

- Zezwolenie nr... (w związku z dalszym rozwojem oraz założeniem realizowania kolejnej inwestycji Spółka wystąpiła o drugie zezwolenie na prowadzenie działalności na terenie specjalnej trefy ekonomicznej):

na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie SSE rozumianej jako działalność produkcyjna, handlowa i usługowa w zakresie wyrobów i usług wytworzonych na terenie SSE, określonych w PKWiU..

- (dalej łącznie jako: Zezwolenie/a).

Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, zarejestrowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych w Polsce.

W Spółce występują lub mogą wystąpić następujące sytuacje związane z procesem reklamacyjnym, w stosunku do których powzięła wątpliwości odnośnie skutków podatkowych:

Przypadek I - Spółka w roli sprzedawcy

Spółka wyprodukowane produkty sprzedaje na rzecz odbiorców, których siedziba znajduje się na terytorium Unii Europejskiej lub poza nią. Odbiorcy nie mają siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, ani nie są zarejestrowani dla celów VAT na terytorium Polski. Od stycznia 2022 r. jednym z odbiorców Spółki jest także podmiot mający siedzibę na terytorium Polski.

Jednocześnie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zdarzają się sytuacje, w ramach których wyprodukowane i sprzedawane na rzecz końcowego odbiorcy produkty okazują się wadliwe pomimo kontroli jakości dokonywanej przez Wnioskodawcę w jego zakładzie produkcyjnym - na specjalnych stanowiskach kontrolnych.

Powyższych zdarzeń z uwagi na rozmiar prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawcy nie sposób uniknąć, pomimo wprowadzonych wewnętrznych procesów kontroli.

Stąd, odbiorcy po zidentyfikowaniu wadliwości produktów, zgłaszają powyższą okoliczność Wnioskodawcy. Najczęściej odbywa się to w drodze korespondencji meilowej, gdyż tylko w niektórych przypadkach Spółka zawarła z odbiorcami specjalne porozumienie określające procedurę reklamacji czy sposobu postępowania po wykryciu wadliwych produktów.

Następnie co do zasady produkty są odsyłane do Spółki celem zweryfikowania ich wadliwości. Jednakże, po stronie odbiorcy, mogą pojawić się dodatkowe koszty, które poniósł w związku z tym, że produkty nabyte od Spółki okazały się wadliwe, takie jak np.:

- koszty obsługi administracyjnej - powyższe koszty są zwykle naliczane w formie określonego ryczałtu (np. 100 EUR) i pokrywają one wydatki dotyczące pracy administracyjnej personelu odbiorcy zaangażowanego w proces reklamacyjny,

- dodatkowo również koszty sortowania (tj. oddzielenia produktów wadliwych od prawidłowych) oraz inne podobne (np. magazynowania),

- koszty transportu

(zwane dalej łącznie dla uproszczenia: "koszty reklamacyjne w przypadku zwrotu towarów").

Może się również zdarzyć taka sytuacja, w której koszt transportu wadliwych produktów do zakładu produkcyjnego Wnioskodawcy i odesłania ich z powrotem do odbiorców jest na tyle wysoki, że cała transakcja może okazać się nierentowna. Dotyczy to również sytuacji, gdy proces związany z odsyłaniem produktów może okazać się czasochłonny.

W takiej sytuacji Spółka uzgadnia z odbiorcami, że podejmą oni określone działania dotyczące wadliwych produktów, a Wnioskodawca pokryje koszty tych działań, bez odsyłania dotkniętych wadą produktów do zakładu Wnioskodawcy. Mianowicie, odbiorcy we własnym zakresie naprawią produkty albo w przeciwnym razie poniosą koszty złomowania wadliwych produktów.

Następnie przesyłają do Wnioskodawcy podsumowanie wadliwości zidentyfikowanych w produktach wraz z ich opisem oraz - w niektórych przypadkach - z dokumentacją fotograficzną. Spółka we własnym zakresie, za pomocą wewnętrznego działu kontroli jakości, weryfikuje zasadność zgłoszonej wadliwości.

Natomiast, również i w tej sytuacji zdarzają się pewne dodatkowe koszty, które odbiorcy są zmuszeni ponieść w związku z tym, że produkty od Spółki okazały się wadliwe, takie jak np.

- koszty obsługi administracyjnej - podobnie jak wskazano powyżej również i w tym przypadku koszty są naliczane w formie ryczałtu (np. 100 EUR, 150 EUR) i mają one pokryć wydatki dotyczące prac administracyjnych personelu odbiorcy zaangażowanego w procesie reklamacyjnym, jak również dodatkowo koszty zbierania danych i dokumentowania incydentu,

- koszty sortowania,

- koszty naprawy wadliwych produktów na miejscu przez odbiorcę bądź przez zatrudnionego podwykonawcę,

- koszty złomowania - jeżeli naprawa jest nieopłacalna, a co za tym idzie rozwiązaniem tańszym jest zezłomowanie niż powrotny transport towarów zza granicy i złomowanie w Polsce.

(zwane dalej dla uproszczenia: "koszty reklamacyjne w przypadku braku zwrotu towarów"):

Obciążenie powyższymi kosztami następuje dopiero po zaakceptowaniu przez Spółkę wadliwości produktów.

Z tytułu obciążeń wymienionych powyżej Wnioskodawca otrzymuje od odbiorców dokumenty obciążeniowe, którymi zazwyczaj są noty obciążeniowe (debit notes, lastschrift, belastungsanzeige).

Koszty reklamacyjne w przypadku zwrotu towarów oraz koszty reklamacyjne w przypadku braku zwrotu towarów są zwane dalej dla uproszczenia "koszty reklamacyjne opisane w Przypadku I".

Przypadek II - Spółka w roli nabywcy

Spółka, w celu wytworzenia swoich produktów, zobowiązana jest do nabycia odpowiednich materiałów do produkcji. Produkcja odbywa się w siedzibie Spółki, na terenie SSE. Dostawcami materiałów są zarówno dostawcy mający siedzibę na terytorium Polski, jak również za granicą.

Stąd, zdarzają się sytuacje, w których po przekazaniu materiałów do produkcji, stwierdzono, że są one wadliwe. W takim przypadku Spółka zgłasza powyższą okoliczność określonym dostawcom. Najczęściej odbywa się to w drodze korespondencji meilowej.

W takiej sytuacji, przy pomocy wewnętrznego działu jakości, jest sporządzany protokół niezgodności (Quality Cost Recovery), zawierający opis zidentyfikowanych wadliwości.

Protokół, oprócz opisu wykrytej nieprawidłowości, zawiera również zestawienie kosztów, które Spółka jest zmuszona ponieść w związku z tym, że materiały okazały się wadliwe. Wśród takich kosztów można wymienić:

- koszty sortowania - w tym przypadku zdarza się, że usługi sortowania Spółka nabywa od podmiotu zewnętrznego,

- koszty wewnętrznego działu jakości,

- koszty logistyczne, transportu,

- koszty produkcji,

- koszty złomowania - w tym przypadku Spółka nabywa usługi złomowania od podmiotu zewnętrznego,

- koszty produkcji,

- koszty pracowników administracyjnych,

- koszty obsługi administracyjnej - powyższe koszty są naliczane w formie ryczałtu (np. 100 EUR) i mają one pokryć wydatki poniesione na zbierania danych i dokumentowanie incydentu,

- inne koszty - mogą również wystąpić inne koszty związane z wadliwością materiału jak np. specjalny transport, specjalne opakowania, koszty podróży, testy laboratoryjne.

(zwane dalej dla uproszczenia: "koszty reklamacyjne opisane w Przypadku II").

Powyższymi kosztami Spółka obciąża swoich dostawców.

Jak wskazano już powyżej, może się również zdarzyć sytuacja, w której w ramach procesu reklamacyjnego Spółka skorzysta z usług podmiotów trzecich np. usługi złomowania czy usługi sortowania (zwane dalej: "usługi obce nabyte w ramach Przypadku II"). W takim przypadku Spółka obciąża dostawców ww. kosztami.

Ponadto, w tym Przypadku co do zasady nie są również zawierane osobne porozumienia.

Przypadek III - Produkcja seryjna i rezygnacja

Spółka na rzecz niektórych kontrahentów realizuje produkcję seryjną, która polega na wytworzeniu określonej serii produktów wykonywanych w identyczny sposób przez określony czas. Produkcja odbywa się w siedzibie Spółki, na terenie SSE. Dostarczenie określonej partii odbywa się na podstawie zamówienia. Stąd, Spółka podejmuje działania w celu efektywnego wykorzystania czasu pracy oraz maszyn potrzebnych do produkcji.

Zdarza się, że w wyniku procesu produkcyjnego Spółce pozostaje nadwyżka materiałów do produkcji, a nawet gotowych produktów, które nie były objęte zamówieniami przez kontrahentów. Istotne jest jednak to, że powyższe materiały/produkty nie mogą zostać wykorzystane na rzecz innego klienta (towary czy materiały mają charakter zindywidualizowany np. logo kontrahenta).

Stąd, sporządzane jest zestawienie zawierające informację o ilości materiałów lub produktów, które odpowiednio nie zostały wykorzystane w ramach produkcji seryjnej lub nie mogły być przedmiotem sprzedaży na rzecz innych klientów.

W takim przypadku powyższe elementy są utylizowane (złomowane), a kontrahenci zgadzają się na poniesienie kosztów, tj. w zależności od przypadku może to być koszt nabycia/ wytworzenia/ częściowego wytworzenia/utylizacji (zwane dalej: "koszty utylizacji").

Również i w tym przypadku może się zdarzyć, że Spółka skorzysta z usług podmiotów trzecich np. usługi złomowania (zwane dalej: "usługi obce nabyte w ramach Przypadku III"). W takim przypadku Spółka obciąża kontrahentów ww. kosztami.

Rozliczenie w ramach tego przypadku nie zostało uregulowane w umowie, a jedynie jest określane na bieżąco w korespondencji.

Dodatkowo należy zaznaczyć, że Spółka nie przenosi na dostawcę prawa własności do materiałów/produktów, gdyż takie przeniesienie miałoby miejsce dopiero po złożeniu formalnego zamówienia i rozpoczęcia transportu.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług

Przypadek I:

1. Czy transakcja polegająca na obciążeniu Wnioskodawcy kosztami reklamacyjnymi opisanymi w Przypadku I podlega opodatkowaniu na gruncie podatku od towarów i usług (dalej: "podatek VAT") i Wnioskodawca powinien rozpoznać import usług w związku z płatnościami od zagranicznych odbiorców?

2. W przypadku odpowiedzi pozytywnej na pytanie 1: Czy Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT od kosztów reklamacyjnych opisanych w Przypadku I w przypadku rozpoznania importu usług?

Przypadek II:

1. Czy otrzymany przez Wnioskodawcę zwrot kosztów reklamacyjnych opisanych w Przypadku II stanowi wynagrodzenie z tytułu transakcji podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, a co za tym idzie może być ona udokumentowana na nocie obciążeniowej (wystawionej w łącznej kwocie brutto)?

2. Czy w przypadku usług obcych nabytych w ramach Przypadku II, Wnioskodawcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur VAT dokumentujących ww. usługi nabyte od podmiotów zewnętrznych?

Przypadek III:

1. Czy transakcja polegająca na obciążeniu kontrahentów kosztami utylizacji podlega opodatkowaniu na gruncie podatku VAT, co za tym idzie powinna być udokumentowana na fakturze VAT?

2. Czy w przypadku usług obcych nabytych w ramach Przypadku III, Wnioskodawcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących ww. usługi?

Państwa stanowisko w sprawie

Przypadek I:

1. W ocenie Wnioskodawcy transakcja polegająca na obciążeniu Spółki kosztami reklamacyjnymi opisanymi w Przypadku I nie podlega opodatkowaniu na gruncie podatku VAT i tym samym Wnioskodawca nie ma obowiązku rozpoznania importu usług w tym przypadku.

2. W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku odpowiedzi negatywnej na pytanie 1: Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT od kosztów reklamacyjnych opisanych w Przypadku I, w sytuacji w której rozpoznałaby import usług.

Przypadek II:

1. W ocenie Wnioskodawcy transakcja polegająca na otrzymaniu przez Spółkę kosztów reklamacyjnych opisanych w Przypadku II nie podlega opodatkowaniu na gruncie podatku VAT, a co za tym idzie powinna być ona udokumentowana na nocie obciążeniowej (wystawionej w łącznej kwocie brutto).

2. W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku usług obcych nabytych w ramach Przypadku II, Spółce nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących ww. usługi nabyte od podmiotów zewnętrznych.

Przypadek III:

1. W ocenie Wnioskodawcy, transakcja polegająca na obciążeniu kontrahentów kosztami utylizacji podlega opodatkowaniu na gruncie podatku VAT, co za tym idzie powinna być udokumentowana na fakturze VAT.

2. W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku usług obcych nabytych w ramach Przypadku III, Spółce przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących ww. usługi.

Stanowisko Wnioskodawcy

UZASADNIENIE stanowiska Wnioskodawcy

I. Świadczenie usług na gruncie podatku VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:

1.

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,

2.

zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,

3.

świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Stąd, można wskazać, że definicja usługi ma charakter szeroki, aby objąć swoim zakresem wszelkie transakcje wykonywane w ramach działalności gospodarczej. Powyższe realizuje również zasadę powszechności opodatkowania podatkiem VAT.

Jednocześnie sama definicja wskazuje, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie.

Co do zasady świadczenie usług powinno być - mając na uwadze art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT - odpłatne, a mianowicie powinno wystąpić wynagrodzenie za zrealizowaną czynność. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Istotne jest również to, że warunkiem opodatkowania podatkiem VAT określonego świadczenia jest zidentyfikowanie beneficjenta usługi, który odnosi - w ramach tego świadczenia - choćby potencjalną korzyść. Mianowicie dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Podsumowując, aby mówić o odpłatnym świadczeniu usług musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie.

Jednocześnie musi również wystąpić bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usług a otrzymaną zapłatą. O bezpośrednim związku można mówić, gdy jest możliwa do zidentyfikowania bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść na rzecz świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności, tzn., że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

W wydawanych interpretacjach indywidualnych wskazuje się na pewne warunki, które muszą zostać spełnione, aby czynność uznać za odpłatne świadczenie usług (przykładowa interpretacja indywidualna z dnia 18 stycznia 2021 r. wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-2.4012.495.2020.1.RD):

- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Powyższe warunki powinny zostać spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało - jako usługa - opodatkowaniu podatkiem VAT.

Warto również nawiązać do kwestii opodatkowania na gruncie VAT odszkodowań, gdyż ich istotą nie jest płatność za świadczenie, a rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie wystąpi ekwiwalentność, gdyż otrzymane odszkodowanie nie wiążę się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Natomiast sama zapłata nie jest związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Stąd, generalnie można wskazać, że jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żądną czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas kwota wypłaconych odszkodowań nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Zatem ustalenie statusu wypłacanej kwoty jako wynagrodzenia za czynności podlegające bądź niepodlegające opodatkowaniu VAT, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

Przypadek I Ad. 1 Transakcja polegająca na obciążeniu Spółki kosztami reklamacyjnymi opisanymi w Przypadku I, nie podlega opodatkowaniu na gruncie podatku VAT.

W opisanym Przypadku I, w ramach procesów reklamacyjnych, Spółka zwraca odbiorcom poniesione przez nich koszty związane z ujawnieniem wad sprzedanych produktów i ich odesłaniem do Spółki - o ile oczywiście produkty są odsyłane-tj. koszty reklamacyjne opisane w Przypadku I - w szczególności koszty administracyjne, koszty sortowania oraz koszty transportu. Zdarza się również, że ze względów logistyczno-ekonomicznych - koszt transportu przewyższa koszty naprawy - Spółka nie dokonuje naprawy lub wymiany wadliwych produktów we własnym zakresie, lecz pokrywa koszty działań podjętych w tym celu przez odbiorców.

W ocenie Wnioskodawcy, w Przypadku I nie następuje świadczenie usług. Wynika to bowiem z tego, że obciążenie Spółki kosztami dotyczącymi wadliwych produktów nie wiąże się z żadnym świadczeniem wzajemnym na rzecz Wnioskodawcy - podmiot ten nie jest beneficjentem wykonywanych przez odbiorców czynności. Zatem przedmiotowe koszty nie stanowią wynagrodzenia za usługę, lecz mają charakter zbliżony do odszkodowania.

Należy zauważyć, że odbiorcy, którzy nabyli wadliwe produkty obciążają Wnioskodawcę kwotami związanymi z reklamacjami, które obejmują koszty obsługi administracyjnej po stronie odbiorców, zwykle naliczane w formie ryczałtu (np. 100 EUR) z uwagi na nieprawidłowości w dostawie, które to koszty mają pokryć wydatki dotyczące pracy administracyjnej personelu odbiorców zaangażowanych w proces reklamacyjny.

Dodatkowo może się również zdarzyć, że w związku z dostawą wadliwej partii produktów odbiorcy są także zobowiązani do poniesienia wydatków w zakresie: sortowania produktów, tj. oddzielenie produktów wadliwych od prawidłowych, koszt naprawy wadliwych produktów na miejscu u odbiorców - jeżeli jest nieopłacalny zwrot produktów do Wnioskodawcy, a w przypadku, w którym naprawa produktów jest nieopłacalna, ich zezłomowanie, co jest rozwiązaniem tańszym niż ich powrotny transport zza granicy i złomowanie w Polsce.

We wszystkich opisanych przypadkach odbiorcy nie świadczą na rzecz Wnioskodawcy żadnej usługi pomimo tego, że powyższe działania są uzgadniane z Wnioskodawcą i następują po zaakceptowaniu tych działań przez Wnioskodawcę czy to w sposób oficjalny czy też dorozumiany.

Należy bowiem zauważyć, że Wnioskodawca pokrywa te koszty w związku z wadami dostarczonych produktów. Zatem Wnioskodawca jest podmiotem zobowiązanym do pokrycia kosztów związanych z powstałymi wadami produktu bądź pokrycia kosztów wynikłych z dostawą wadliwych produktów jak koszty obsługi administracyjnej, koszty odesłania wadliwych produktów, koszty sortowania produktów, koszty pozostałych usług jak np. magazynowania czy też ich zezłomowania. W takich przypadkach nie jest to zapłata za wykonaną na jego rzecz usługę.

W przedmiotowej sytuacji nie zachodzi stosunek zobowiązaniowy pomiędzy Wnioskodawcą a odbiorcami w zakresie ww. kosztów, ponieważ beneficjentem tych świadczeń nie jest dostawca produktów - Wnioskodawca. Odbiorcy jedynie odzyskują na zasadach odszkodowawczych koszty poniesione w związku z wadliwością kupionych od Wnioskodawcy produktów. Mamy więc do czynienia z działaniami zmierzającymi do prawidłowego zrealizowania uprzednio zawartej umowy sprzedaży oraz rozliczeniami pomiędzy stronami (Wnioskodawcą a odbiorcami) wynikającymi z reklamacji jakościowej zgłoszonej przez odbiorców.

W kontekście powyższego w każdym z opisanych przypadków Wnioskodawca obciążany kosztami nie jest odbiorcą usługi (jej konsumentem), lecz podmiotem zobowiązanym do pokrycia kosztów związanych z nienależytym wykonaniem zobowiązania polegającego na dostarczeniu odbiorcom określonych produktów (tj. niespełniających parametrów wymaganych przez odbiorców). Nie dochodzi do świadczenia wzajemnego ze strony odbiorców na rzecz Wnioskodawcy, a kwoty stanowiące zwrot kosztów nie można uznać za wynagrodzenie z tytułu świadczonych usług.

W konsekwencji, z uwagi na brak ekwiwalentności, nie sposób zakwalifikować wykonywanych przez odbiorców czynności zmierzających do wyeliminowania wad nabytych produktów jako świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT. Dokonywany przez Wnioskodawcę zwrot kosztów z tego tytułu pozostaje więc poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT.

Powyższe znajduje również swoje potwierdzenie na gruncie wydawanych interpretacji indywidualnych, tj.:

- "działania klientów zagranicznych (...) po zidentyfikowaniu wadliwych towarów dostarczonych przez Wnioskodawcę i obciążeniu go kosztami z tego wynikającymi stanowią formę naprawienia szkody i w rezultacie nie spełniają definicji świadczenia usług a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu poprzez rozpoznanie importu usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy" (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 18 stycznia 2021 r., sygn. 0114-KDIP1-2.4012.495.2020.1.RD),

- "Kontrahent 1 i Kontrahent 2, którzy nabyli wadliwe półprodukty i na podstawie ustaleń oraz stosowanej praktyki przesortują części we własnym zakresie bądź zlecą te czynności podmiotowi zewnętrznemu, aby wykryć ewentualne inne wadliwe części nie świadczą na rzecz Wnioskodawcy żadnej usługi. (...) W konsekwencji należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że działania Kontrahentów po zidentyfikowaniu wadliwie wykonanych półproduktów stanowią formę naprawienia szkody i w rezultacie nie spełniają definicji świadczenia usług i nie podlegają opodatkowaniu" (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 7 czerwca 2019 r., sygn. 0114-KDIP1-2.4012.188.2019.1.RD),

- "wszelkie obciążenia (zawarte w opisie stanu faktycznego wniosku) nakładane na Spółkę przez Kontrahentów i wynikające z poniesionych przez nich kosztów związanych z wadami dostarczonych przez Spółkę materiałów stanowią w istocie odszkodowania. W świetle wcześniejszych uwag, w ocenie Spółki odszkodowania rozumiane jako rekompensata za poniesione koszty i straty związane z dostarczeniem wadliwego materiału do Kontrahenta nie stanowią świadczeń, które mieściłyby się w zakresie opodatkowania VAT. Transakcje te pozostają w ogóle poza zakresem VAT (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 27 listopada 2017 r., sygn. 0112-KDIL1-1.4012.456.2017.1. RW).

Przypadek II Ad. 1 Transakcja polegająca na otrzymaniu przez Spółkę kosztów reklamacyjnych opisanych w Przypadku II, nie podlega opodatkowaniu na gruncie podatku VAT, a co za tym idzie powinna być ona udokumentowana na nocie obciążeniowej (wystawionej w łącznej kwocie brutto).

W opisanym Przypadku II, w ramach procesów reklamacyjnych, Spółka otrzymuje zwrot kosztów reklamacyjnych od swoich dostawców związane z ujawnieniem wad nabytych materiałów, tj. koszty reklamacyjne opisane w Przypadku II, w szczególności są to np. koszty obsługi administracyjnej, koszty wewnętrznego działu jakości, koszty logistyczne i transportu, koszty produkcji, koszty sortowania, koszty złomowania.

Zdaniem Wnioskodawcy analogiczne skutki jak w Przypadku I - tj. w postaci braku opodatkowania podatkiem VAT - wystąpią również w Przypadku II, w którym to Wnioskodawca otrzymuje zwrot kosztów reklamacyjnych.

Wynika to bowiem z faktu, że również i w Przypadku II nie wystąpi transakcja ekwiwalentna - świadczenie w zamian za wynagrodzenie, gdyż zwrot kosztów reklamacyjnych w ramach Przypadku II jest związany z wadami dostarczonych przez dostawców materiałów, a co za tym idzie nie wiąże się z żadnym świadczeniem na rzecz Spółki.

Stąd, w ocenie Wnioskodawcy, koszty reklamacyjne opisane w Przypadku II powinny być traktowane analogicznie jak koszty o charakterze odszkodowawczym, a co za tym idzie transakcja polegająca na obciążaniu ww. kosztami powinna znajdować się poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT.

Powyższe dotyczy wszystkich kosztów, które ponosi Wnioskodawca, szczegółowo opisanych w stanie faktycznym. Wynika to bowiem z tego, że jeżeli Wnioskodawca nabył wadliwe materiały i na podstawie ustaleń np. dokonuje sortowania materiałów (oddziela wadliwe od niewadliwych), złomuje wadliwe materiały czy dokonuje obciążenia dostawców innymi kosztami, które musiał ponieść w związku z otrzymaniem wadliwych materiałów w postaci np. przestojem linii produkcyjnej oraz sporządza raport podsumowujący wszelkie wady i niezgodności otrzymanych materiałów ze złożonym zamówieniem - w tym wymaganiami jakościowymi - nie świadczy on na rzecz dostawców żadnej usługi.

Dostawcy w związku z wadami dostarczonych materiałów mają pokryć koszty z tym związane, w takiej sytuacji dostawcy są zobowiązani do zapłaty na rzecz Wnioskodawcy kwot analogicznych jak w przypadku odszkodowania rekompensującego straty, jakie Wnioskodawca poniósł, i nie jest to zapłata za wykonaną na jego rzecz usługę. Wnioskodawca jedynie odzyska koszty poniesione w związku z wadliwością dostarczonych od dostawców materiałów. Wnioskodawca obciąża dostawców za czynności i koszty które wynikają z wyłącznej winy dostawców.

Stąd, w ocenie Wnioskodawcy, z uwagi na brak ekwiwalentności, nie sposób zakwalifikować wykonywanych przez Spółkę czynności zmierzających do wyeliminowania wad nabytych materiałów jako świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT. Obciążenie dostawców przez Wnioskodawcę kosztami z tego tytułu pozostaje więc poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje także potwierdzenie w wydawanych interpretacjach indywidualnych, np.:

- "Wnioskodawca obciąża dostawcę wadliwych materiałów indywidualnie wycenionymi / oszacowanymi kosztami, które Wnioskodawca musiał ponieść w związku z dostarczeniem przez dostawcę wadliwych materiałów. Są to koszty związane z:

a)

sortowaniem materiałów przez Wnioskodawcę - oddzielenie materiałów wadliwych od niewadliwych,

b)

przestojem linii produkcyjnej/ redukcją wydajności linii produkcyjnej Wnioskodawcy,

c)

dodatkowym kosztem przeładunku przez Wnioskodawcę,

d)

dodatkowymi kosztami produkcji Wnioskodawcy (...)

f) zewnętrznymi usługami przetwarzania i testowania zamówionymi przez Wnioskodawcę, (...) h) złomowaniem przez Wnioskodawcę wadliwych materiałów (...)

Z uwagi na przedstawione okoliczności sprawy oraz powołane powyżej przepisy należy stwierdzić, że w rozpatrywanym przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczeniem w zamian za wynagrodzenie, gdyż obciążenie kosztami związane z wadami dostarczonych przez dostawcę materiałów nie wiąże się z żadnym świadczeniem na rzecz dostawcy." (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 29 kwietnia 2020 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.29.2020.1.BS), - "w przedmiotowym zakresie nie mieści się obciążenie kontrahenta kosztami ponownego wyprodukowania towaru z powodu dostarczonego przez niego wadliwego materiału do produkcji. Koszty takie mają charakter rekompensaty wypłacanej przez kontrahenta za konieczność ponownej produkcji towaru, tym razem z materiału wolnego od wad. W efekcie czynność, z tytułu której są zwracane, wykracza poza zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług." (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 20 października 2014 r., sygn. ITPP2/443-980/14/KT).

Dokumentowanie transakcji obciążenia kosztami reklamacyjnymi opisanymi w Przypadku II

W art. 106b ust. 1 ustawy VAT wskazano przypadki, w których podatnik zobowiązany jest do wystawienia faktury VAT, a mianowicie:

1)

sprzedaż, a także dostawa towarów i świadczenie usług, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem,

2)

wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość,

3)

wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów,

4)

otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:

a)

wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

b)

czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy VAT,

c)

dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b ustawy VAT.

Natomiast jak wskazano powyżej, w ocenie Wnioskodawcy, Spółka, obciążając dostawców kosztami reklamacyjnymi - w świetle ustawy VAT - nie dokonuje żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym - w myśl art. 106b ust. 1 ustawy VAT - nie jest zobowiązana do wystawienia faktury VAT. Wystarczające jest wystawienie innego dokumentu księgowego np. noty obciążeniowej.

Powyższe zostało również potwierdzone na gruncie interpretacji indywidualnej, przykładowo: "Tym samym obciążenie kontrahenta wskazaną we wniosku kwotą jako stanowiącą należność o charakterze odszkodowawczym, niewiążącą się ze świadczeniem usług, nie powinno być dokumentowane faktura VAT, ale innym dokumentem księgowym" (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 20 października 2014 r., sygn. ITPP2/443-980/14/KT).

Reasumując, obciążenie dostawców przez Wnioskodawcę kosztami reklamacyjnymi nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, a co za tym idzie brak jest podstaw do udokumentowania tej czynności fakturą VAT. Spółka jest uprawniona do udokumentowania tej czynności przy pomocy innego - niż faktura - dokumentu księgowego, np. przy pomocy noty księgowej.

Obciążenie dostawców kwotami nabycia usług obcych w ramach Przypadku II

Jak już wskazano powyżej, Spółka, obciążając dostawców kosztami reklamacyjnymi - w świetle ustawy VAT - nie dokonuje żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu tym podatkiem. Stąd, wystarczające jest udokumentowanie powyższych wydatków na nocie obciążeniowej.

Jednocześnie może się zdarzyć przypadek, w którym Spółka zobowiązana jest do poniesienia kosztów nabycia usług od podmiotów zewnętrznych - np. koszty sortowania, koszty złomowania. Powyższe usługi są nabywane od krajowych podmiotów, a co za tym idzie Wnioskodawca otrzymuje fakturę VAT wraz z należnym podatkiem VAT.

Następnie kosztami powyższych usług obciąża swoich dostawców. Wynika to bowiem z tego, że to dostawcy ponoszą ostateczny ekonomiczny ciężar w związku z dostawą wadliwych materiałów, w tym również kosztów usług obcych nabytych od podmiotów zewnętrznych (np. koszty sortowania czy koszty złomowania).

W konsekwencji powyższego, w ocenie Wnioskodawcy jest on uprawniony do wystawienia noty obciążeniowej na rzecz dostawców w kwocie będącej sumą brutto faktur od zewnętrznych podmiotów potwierdzających wykonanie usług.

Obciążenie dostawców notą obciążeniową obejmującą wyłącznie sumę kwot netto otrzymanych od zewnętrznych podmiotów sprawiłoby, że to Spółka poniosłaby ekonomiczny ciężar podatku VAT z tytułu wadliwości materiałów.

Powyższe zostało również potwierdzone na gruncie wydawanych interpretacji indywidualnych, przykładowo: "Spółka postąpi prawidłowo przenosząc notą obciążeniową koszt wykonawstwa zastępczego (wystawionej w łącznej kwocie brutto jako rekompensatę za nienależyte wykonanie umowy) na Generalnego Wykonawcę" (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 26 maja 2017 r., sygn. 0112-KDIL1-1.4012.32.2017.1.MW).

Reasumując, Wnioskodawca postąpi prawidłowo przenosząc notą obciążeniową koszt w kwocie brutto z tytułu nabycia usług od podmiotów zewnętrznych np. koszty sortowania czy koszty złomowania.

Przypadek III Ad. 1 Transakcja polegająca na obciążeniu kontrahentów kosztami utylizacji podlega opodatkowaniu na gruncie podatku VAT, co za tym idzie powinna być udokumentowana na fakturze VAT.

W opisanym Przypadku III zdarza się, że Spółce pozostaje nadwyżka materiałów do produkcji, a nawet gotowych produktów, które nie były objęte zamówieniem od kontrahentów. W takim przypadku, gdy zostanie zakończona produkcja seryjna, powyższe elementy są utylizowane (złomowane).

Powyższe wynika z tego, że z uwagi na ich indywidualny charakter nie nadają się one do wykorzystania u innego klienta. Co istotne, w przypadku wystąpienia takiej sytuacji Spółka nie przenosi na rzecz kontrahentów prawa do rozporządzania wyprodukowanymi produktami lub nabytymi materiałami jak właściciel, lecz - uwzględniając ich rezygnację z zakupu - obciąża ich tytułem wykonanych na jego zlecenie świadczeń - tj. utylizacji pozostałych produktów/materiałów, na co kontrahenci wyrażają zgodę.

Stąd, mając na uwadze informacje ogólne dot. świadczenia usług, należy wskazać, że w zaistniałym stanie faktycznym ustalenia pomiędzy Spółką a kontrahentami mają charakter zobowiązaniowy. Wnioskodawca zobowiązany jest do nabycia materiałów, a następnie do wytworzenia zindywidualizowanych produktów, a kontrahenci zobowiązani są do zapłaty ustalonego wynagrodzenia.

Ponadto, z uwagi na fakt, że po zakończeniu produkcji seryjnej, Spółka nie przenosi na rzecz kontrahentów prawa do rozporządzania produktami czy materiałami jak właściciel, stąd otrzymane kwoty od danych kontrahentów nie będą stanowić dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy VAT (pieniądze nie stanowią towaru). Przedmiotowe kwoty będą stanowić natomiast formę wynagrodzenia za działania, które w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy spełniają przesłanki uznania ich za świadczenie usług. Zgodnie z ustaleniami pomiędzy stronami Wnioskodawca zobowiązał się do świadczenia określonych usług, tj. dostarczenia produktów, a kontrahenci zobowiązali się w przypadku nieodebrania zakontraktowanego towaru do pokrycia wszelkich kosztów związanych z niewykorzystaniem pozostałych produktów/materiałów. Zatem, otrzymane od kontrahentów kwoty będą stanowić wynagrodzenie za ww. zachowanie.

Dodatkowo przedmiotowe świadczenie jest wykonywane przez Wnioskodawcę w uzgodnieniu i w interesie drugiej strony. Ponadto kontrahenci otrzymują wymierną korzyść w postaci możliwości nieodebrania powyższych produktów czy materiałów.

Jednocześnie należy wskazać, że powyższe obciążenie nie posiada cech odszkodowania za poniesioną szkodę, gdyż nie zaistnieją okoliczności, które w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego będą powodować szkodę i determinować wypłatę odszkodowania. Ustalenia stron transakcji w powyższym zakresie nie będą także sformalizowane do postaci pisemnych postanowień w umowach handlowych, a w szczególności Spółka nie będzie stosować w umowach z kontrahentami dedykowanych klauzul umownych regulujących te kwestie (takich jak klauzule kar umownych/klauzule odszkodowawcze). Natomiast formalną podstawę do obciążenia kontrahentów całością świadczeń związanych z częściowym lub całkowitym wytworzeniem, a następnie zutylizowaniem produktów/materiałów stanowić będą bieżące uzgodnienia biznesowe Spółki z kontrahentami, potwierdzone pomiędzy stronami (np. korespondencja elektroniczna).

Dodatkowo należy również wskazać, że w przypadku kontrahentów posiadających siedzibę poza terytorium kraju (nieposiadającymi w Polsce stałych miejsc prowadzenia działalności) należy dodatkowo przeanalizować regulacje ustawy VAT odnoszące się do miejsca opodatkowania transgranicznych usług.

W tym zakresie należy najpierw odwołać się do ogólnej zasady dot. określenia miejsca świadczenia usług na rzecz podatników zawartej w art. 28b ust. 1 ustawy VAT, a mianowicie, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Natomiast zgodnie z art. 28b ust. 2 ustawy VAT w przypadku, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Mając na uwadze powyższe, w sytuacji, gdy kontrahenci posiadają siedzibę poza terytorium kraju, a jednocześnie nie posiadają w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, dla którego byłyby świadczone usługi przez Wnioskodawcę, zastosowanie znajdą zasady ogólne. Stąd, można wskazać, że miejsce świadczenia usług będzie znajdowało się w kraju siedziby danego zagranicznego kontrahenta.

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane od kontrahentów kwoty stanowią wynagrodzenie za określone działanie Spółki o charakterze usługowym. W konsekwencji Spółka powinna wystawiać na rzecz kontrahentów faktury VAT dokumentujące świadczenie przedstawionych usług. W przypadkach, w których miejscem świadczenia usług jest Polska, świadczenie takich usług będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W przypadku, w którym odbiorcami świadczeń Spółki są kontrahenci posiadający siedzibę poza terytorium kraju (nieposiadający stałych miejsc prowadzenia działalności na terytorium kraju, dla których taka usługa byłaby świadczona), usługi Spółki pozostałyby poza zakresem opodatkowania w Polsce.

Powyższe zostało również potwierdzone na gruncie wydawanych interpretacji indywidualnej, tj.:

- "Przedmiotowe kwoty będą stanowić natomiast formę wynagrodzenia za działania, które w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy spełniają przesłanki uznania ich za świadczenie usług. Zawierając przedmiotową umowę Wnioskodawca zobowiązał się do świadczenia określonych usług, tj. dostarczenia towarów dla danego Kontrahenta, a Nabywca zobowiązał się w przypadku nieodebrania zakontraktowanego towaru do pokrycia wszelkich kosztów związanych z nieodebraniem towarów w zależności od przypadku za nabycie/wytworzenie/częściowe wytworzenie/przechowywanie/utylizację towarów. Zatem, otrzymane od Nabywcy kwoty będą stanowić wynagrodzenie za ww. zachowanie " (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 15 stycznia 2021 r., sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.784.2020.1.KT),

- "określone działanie jakim jest utylizacja nieodebranych towarów bądź potencjalna możliwość sprzedaży tych towarów (Zainteresowany 2 we własnym imieniu decyduje o ich dalszym przeznaczeniu), Zainteresowany 2 otrzymuje wynagrodzenie odzwierciedlające poniesione koszty wytworzenia lub nabycia albo także utracone przez Zainteresowanego 2 korzyści. Natomiast, dla Zainteresowanego 2 wymierną korzyścią jest możliwość nieodebrania zamówionych towarów. W ocenie tut. Organu, w przedstawionym opisie sprawy otrzymane kwoty od Zainteresowanego 1 nie posiadają cech odszkodowania za poniesioną szkodę, gdyż nie zaistniały okoliczności, które w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego powodowałyby szkodę i determinowały wypłatę odszkodowania. (...) Przedmiotowe kwoty stanowią formę wynagrodzenia za działania, które w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy spełniają przesłanki uznania ich za świadczenie usług" (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 6 listopada 2018 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.721.2018.1.UNr),

- "za określone - w klauzuli zabezpieczającej, o której mowa w zawartej Umowie - działanie jakim jest możliwość sprzedaży nieodebranego towaru po cenach bieżących na rzecz innego odbiorcy, Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie obejmujące różnicę pomiędzy faktycznie uzyskaną przez Spółkę ceną sprzedaży (niższą) a ceną wynikającą z Umowy (wyższą) oraz wielkość poniesionych kosztów związanych z nieodebraniem towarów, w tym koszty składowania, finansowania. Natomiast, dla nabywcy wymierną korzyścią jest możliwość nieodebrania zakontraktowanych towarów (...) otrzymywane kwoty nie są/nie będą stanowiły odszkodowania, lecz należy je traktować jako formę wynagrodzenia za świadczone usługi wynikające z Umowy" (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 21 grudnia 2017 r., sygn. 0112-KDIL1-2.4012.583.2017.1.JO),

- "Dysponentem nadwyżki materiałów i części jest zatem Kontrahent, który może odebrać przedmiotową nadwyżkę lub przyzwolić na jej zniszczenie. Z powyższego wynika, że Kontrahent postępuje jak właściciel, który w zależności od swoich potrzeb gospodarczych rozporządza nadwyżką materiałów oraz części. W zakresie prawa własności mieści się także rozporządzenie przez właściciela w ten sposób, że rzecz zostanie zniszczona. Nie ma przy tym znaczenia, czy Kontrahent odbierze towar i zniszczy go we własnym zakresie, czy zniszczenia tego dokona Spółka. Ponadto podkreślić należy, że niezależnie od sposobu w jaki Kontrahent zadysponuje nadwyżką materiałów i części jest zobowiązany do uiszczenia wynagrodzenia na rzecz Spółki" (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 29 maja 2015 r., sygn. IPTPP2/4512-179/15-4/IR).

II. Prawo do odliczenia na gruncie podatku VAT

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Przepis art. 86 ust. 1 ustawy VAT, wpisuje się w podstawową zasadę konstrukcyjną systemu podatku VAT, którą jest zasada neutralności tego podatku. Podstawowym narzędziem, który służy realizacji tej zasady jest właśnie podatek naliczony.

Na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)

nabycia towarów i usług,

b)

dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Stąd, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy odliczenia tego dokonuje podatnik podatku VAT oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Ustawa VAT wyłącza zatem możliwość dokonywania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu.

Tym samym związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi stanowi wyznacznik, czy w danym przypadku podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego, czy posiada to prawo w pełnym zakresie, a jeśli nie, to w jakiej części jest ono ograniczone.

Warto również dodać, że obniżenie podatku należnego o podatek naliczony jest podstawowym elementem konstrukcyjnym podatku VAT, a skorzystanie z tego prawa jest fundamentalnym uprawnieniem podatnika.

Dla skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego konieczne jest zaistnienie związku pomiędzy dokonanymi zakupami a wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, przy czym związek ten może być zarówno bezpośredni, jak i pośredni.

Związek bezpośredni wystąpi, gdy nabywane towary służą dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi w bezpośredni sposób wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast o związku pośrednim można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania podmiotu, a więc w sposób pośredni wiążą się z prowadzoną działalnością gospodarczą i z osiąganymi obrotami.

Dla wskazania, czy określone zakupy mają związek pośredni z działalnością gospodarczą podatnika musi istnieć związek przyczynowo skutkowy między dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem opodatkowanego obrotu. Pośredni związek dokonanych zakupów z działalnością gospodarczą występuje wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu opodatkowanego VAT.

Ustawodawca stworzył więc podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, m.in. tego, że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, jak i niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy VAT.

Przypadek I Ad. 2 W przypadku odpowiedzi negatywnej na pytanie 1: Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT od kosztów reklamacyjnych opisanych w Przypadku I.

W przypadku uznania transakcji opisanej w Przypadku I w ad. 1 za podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, w ocenie Wnioskodawcy jest on uprawniony do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od kosztów reklamacyjnych opisanych w Przypadku I, w szczególności koszty obsługi administracyjnej, koszty sortowania lub innych usług, koszty naprawy wadliwych produktów czy koszty złomowania.

Wprawdzie nabyte od odbiorców usługi nie będą wykorzystywane przez Wnioskodawcę bezpośrednio do wykonywania czynności opodatkowanych, to jednak będą one wykazywały pośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. W tym miejscu należy podkreślić, iż nabywane usługi mają na celu usunięcie wad produktów, które zostały wytworzone w ramach przedsiębiorstwa Wnioskodawcy i których sprzedaż była opodatkowana podatkiem należnym.

Realizacja zobowiązań reklamacyjnych - niezależnie od przyjętej formy czy podmiotu wykonującego obowiązki w tym zakresie - jest ściśle związana z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa jako całości i odbywa się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Poza tym, ma ona również znaczenie dla renomy danego przedsiębiorstwa. Powyższe pozwala na budowanie dobrego wizerunku marki oraz poziomu zadowolenia klientów, co przekłada się w przyszłości na przychody ze sprzedaży produktów opodatkowanych na gruncie podatku VAT.

Wykonanie przez odbiorców określonych czynności na wadliwych produktach nie pozostanie także bez wpływu na obroty Wnioskodawcy. Środki organizacyjne, techniczne lub finansowe, które Wnioskodawca musiałby zaangażować w samodzielne usunięcie wad dostarczonych produktów lub ich utylizację będą mogły zostać wykorzystane na cele związane z podstawową działalnością gospodarczą (np. zwiększenie sprzedaży, co przełoży się na osiągane zyski). Ze względów logistyczno-ekonomicznych dla Wnioskodawcy bardziej opłacalne jest uiszczenie na rzecz odbiorców kosztów reklamacyjnych opisanych w Przypadku I, niż wykonanie czynności na wadliwych produktach we własnym zakresie.

Przyjęcie innego stanowiska prowadziłoby również do sytuacji, w której to Spółka występowałaby w charakterze konsumenta zakupionych dóbr, a nie podatnika. W efekcie, naruszona zostałaby zasada neutralności, zakładająca, że podatek VAT neutralny dla przedsiębiorców, natomiast jego ekonomiczny ciężar ponoszony jest faktycznie przez konsumentów.

Reasumując, z uwagi na pośredni związek między dokonywanymi zakupami a działalnością gospodarczą Wnioskodawcy, Spółce będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego od kosztów reklamacyjnych opisanych w Przypadku I, o ile transakcja ta zostanie uznana za podlegającą opodatkowaniu VAT. Przy takiej kwalifikacji, pozbawienie Wnioskodawcy prawa do odliczenia podatku naliczonego stanowiłoby naruszenie zasady neutralności, według której podatek VAT jest neutralny dla przedsiębiorców, z kolei jego ciężar ekonomiczny ponoszą ostateczni konsumenci.

Przypadek II Ad. 2 w przypadku usług obcych nabytych w ramach Przypadku II, Spółce nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących ww. usługi nabyte od podmiotów zewnętrznych.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, Wnioskodawca obciąża swoich dostawców kosztami reklamacyjnymi opisanymi w Przypadku II jak np. koszty obsługi administracyjnej, koszty wewnętrznego działu jakości, koszty logistyczne i transportu, koszty produkcji, koszty sortowania czy koszty złomowania. Stąd, może się zdarzyć sytuacja, w której w ramach czynności realizowanych w procesie reklamacyjnym Spółka skorzysta z usług podmiotów trzecich np. koszty złomowania czy koszty sortowania.

W konsekwencji, powyższymi kosztami nabycia usług następnie obciąży dostawców.

Jednocześnie, powyższe usługi są nabywane od krajowych podmiotów, a co za tym idzie Wnioskodawca otrzymuje fakturę VAT wraz z należnym podatkiem VAT.

Mając na uwadze powyższe w pierwszej kolejności należy wskazać, że podstawowym warunkiem determinującym prawo do odliczenia jest wykorzystywanie nabytych towarów i usług do wykonywania czynności opodatkowanych.

Zasadą jest także to, że podatnik jest zobowiązany w pierwszej kolejności dołożyć należytych starań, aby odpowiednio przyporządkować podatek naliczony do poszczególnych czynności, aby prawa do odliczenia nie nadużyć.

Stąd, obowiązkiem podatnika jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju czynności, z którymi wydatki te są związane. Podatnik ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem czynności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. alokacji podatku do czynności podlegających opodatkowaniu i czynności niepodlegających opodatkowaniu.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że w ocenie Wnioskodawcy, nie sposób zakwalifikować wykonywanych przez Spółkę czynności zmierzających do wyeliminowania wad nabytych materiałów jako świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT. Obciążenie dostawców przez Wnioskodawcę kosztami z tego tytułu pozostaje więc poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT.

Stąd, skoro transakcja polegająca na otrzymaniu przez Wnioskodawcę kosztów reklamacyjnych opisanych w Przypadku II nie podlega opodatkowaniu na gruncie podatku VAT, to usługi obce nabyte w ramach Przypadku II nie są wykorzystywane przez Wnioskodawcę do czynności opodatkowanych. W konsekwencji, Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu przedmiotowych usług (np. koszty złomowania, koszty sortowania) nabytych od podmiotów trzecich.

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy nabycie usług od podmiotów zewnętrznych - np. koszty złomowania / sortowania - nie wykazują związku z czynnościami opodatkowanymi Spółki, z uwagi na fakt, iż zdaniem Wnioskodawcy, koszty, którymi są obciążani dostawcy nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Zatem podatek naliczony wykazany na fakturze wystawionej przez zewnętrzne podmioty nie wiąże się z czynnościami opodatkowanymi, co w konsekwencji pozbawia Wnioskodawcę prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony.

Usługi obce nabyte w ramach Przypadku II można porównać do występującej w praktyce instytucji wykonania zastępczego, gdy jedna ze stron umowy spóźnia się w z wykonaniem zobowiązania, druga strona może powierzyć wykonanie czynności podmiotowi trzeciemu na koszt dłużnika.

Wówczas prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych przez wykonawców zastępczych nie przysługuje, co zostało również potwierdzone na gruncie interpretacji indywidualnej, przykładowo:

- "w analizowanej sprawie nie są spełnione przesłanki uprawniające do odliczenia podatku naliczonego, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy. Przyszłe obciążenie Wykonawcy kosztami wykonania zastępczego stanowić będzie należność o charakterze odszkodowawczym, tj. czynność, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w konsekwencji podatek naliczony od usługi nabytej od wykonawcy zastępczego nie ma związku z czynnościami opodatkowanymi Wnioskodawcy. Zatem, Wnioskodawca nie jest uprawniony do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej nabycie usługi od wykonawcy zastępczego" (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 30 lipca 2020 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.239.2020.1.KM),

- "Natomiast w kwestii prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych przez Wykonawców zastępczych należy stwierdzić, że prawo takie nie przysługuje, gdyż warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Z uwagi na fakt, że wskazana kwotę, tj. zwrot kosztów wykonania zastępczego w związku z nie wykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy, należy uznać jako należność o charakterze odszkodowawczym, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podatek naliczony wykazany na fakturach wystawionych przez Wykonawców zastępczych nie wiąże się z czynnościami opodatkowanymi" (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 10 maja 2017 r., sygn. 0461- ITPP3.4512.84.2017.2.AB),

- "Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Z uwagi na fakt, że wskazaną kwotę, tj. zwrot kosztów naprawy usterek, należy uznać jako należność o charakterze odszkodowawczym, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podatek naliczony wykazany na fakturze wystawionej przez wykonawcę zastępczego nie wiąże się z czynnościami opodatkowanymi" (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 27 czerwca 2016 r., sygn. ITPP1/4512-299/16/DM).

Przypadek III Ad. 2 W przypadku usług obcych nabytych w ramach Przypadku III, Spółce przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących ww. usługi.

Jak wskazano w opisie Przypadku III, może się zdarzyć sytuacja, w której Spółka będzie w posiadaniu niewykorzystanych materiałów czy produktów, które z uwagi na ich indywidualny charakter nie nadają się do wykorzystania u innego klienta. Stąd, Wnioskodawca podejmuje kroki w celu ich złomowania. Takie usługi utylizacji materiałów/ produktów nabywa albo od podmiotów krajowych, a co za tym idzie Wnioskodawca otrzymuje fakturę VAT wraz z należnym podatkiem VAT albo świadczy we własnym zakresie.

W ocenie Spółki, skoro transakcja polegająca na obciążeniu kontrahentów kosztami utylizacji podlega opodatkowaniu na gruncie podatku VAT, to usługi obce nabyte w ramach Przypadku III są wykorzystywane przez Wnioskodawcę do czynności opodatkowanych. W konsekwencji, Wnioskodawcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu przedmiotowych usług nabytych od podmiotów trzecich.

Dodatkowo należy również wskazać, że koszty usług obcych nabytych w ramach Przypadku III są następnie przenoszone na kontrahentów. Oznacza to, iż przedmiotowe usługi są najpierw nabywane a następnie odsprzedawane przez Wnioskodawcę, co wskazuje na istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dokonanymi zakupami a wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tj. sprzedażą generującą podatek należny. Podstawowy warunek uprawniający Wnioskodawcę do odliczenia podatku naliczonego należy zatem w tej sytuacji uznać za spełniony.

Podsumowując, z uwagi na bezpośredni związek pomiędzy nabyciem przedmiotowych usług a ich opodatkowaną sprzedażą Wnioskodawca ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących usługi obce nabyte w ramach Przypadku III. Należy również wskazać, iż pozbawienie Wnioskodawcy tego prawa stanowiłoby naruszenie zasady neutralności, według której podatek VAT jest neutralny dla przedsiębiorców, z kolei jego ciężar ekonomiczny ponoszą ostateczni konsumenci.

Powyższe zostało potwierdzone w interpretacji indywidualnej, w której również wskazano, że spółce przysługuje prawo do odliczenia od wydatków poniesionych na naprawę wadliwych towarów z uwagi na związek z działalnością opodatkowaną. Mianowicie "Wnioskodawcy przysługuje/będzie przysługiwać prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki poniesione na naprawę wadliwych Towarów, zgodnie z przepisem art. 86 ustawy. Nie ulega bowiem wątpliwości, że nabywane w ramach naprawy towary oraz usługi służą wyłącznie czynnościom opodatkowanym jakim jest dokonywanie przez Wnioskodawcę sprzedaży naprawionych Towarów nabywcom". (interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 3 września 2020 r., sygn. 0112- KDIL1-3.4012.208.2020.2.AKS).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiliście Państwo we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

1)

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)

eksport towarów;

3)

import towarów na terytorium kraju;

4)

wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)

wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast przez świadczenie usług, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy,

rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)

zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)

świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że świadczenie usług na gruncie podatku od towarów i usług ma szersze znaczenie niż świadczenie usług w rozumieniu potocznym. Stosownie do treści powołanych przepisów, każde świadczenie na rzecz osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, uznawane jest na gruncie ustawy za usługę.

Tym samym, pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie.

Zgodnie z artykułem 25 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE. L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.),

świadczeniem usług jest każde zachowanie się podmiotu w wykonaniu stosunku zobowiązaniowego, które niekoniecznie polega na fizycznym wykonaniu jakiejkolwiek czynności lub podjęciu działania. Dyrektywa obejmuje definicją świadczenia usług również zobowiązanie do zaniechania działania bądź do tolerowania czynności lub sytuacji.

W tym miejscu warto podkreślić, że nie każde zaniechanie działania lub tolerowanie czynności uważane jest za świadczenie usług. Dla stwierdzenia, czy dana czynność albo brak podejmowania czynności stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, należy ocenić przedmiotową transakcję w kontekście całego systemu podatku VAT, a w szczególności jego głównych założeń i celów, które zostały wyrażone w artykule 1 Dyrektywy VAT. W myśl tego artykułu, podatek od wartości dodanej jest z założenia podatkiem nałożonym na konsumpcję towarów i usług. Chociaż płatnikiem podatku są wszystkie osoby zaangażowane w kolejne stadia transakcji gospodarczych, faktyczny i ostateczny ciężar podatku spoczywa jedynie na ostatecznym konsumencie.

W świetle powyższych założeń opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.

Co się tyczy odpłatności za ww. świadczenie to ustawa nie definiuje co należy rozumieć przez czynność odpłatną. Jednak dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest "odpłatność" za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Można w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Pojęcie "odpłatności" pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin "zapłata" stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu - jak wskazał Trybunał - świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie natomiast wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje tutaj orzeczenie z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie Trybunał zauważył, że czynność "podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy".

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że czynność uznaje się za odpłatną gdy są spełnione następujące warunki:

- istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne;

- wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy;

- istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi;

- odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Odnosząc się do kwestii poruszonych we wniosku należy zwrócić uwagę na pojęcie "odszkodowania", które to nie jest uregulowane w przepisach podatkowych. W tym zakresie należy zatem posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie tego ostatniego, odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem, a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.) zwany dalej Kodeksem cywilnym, rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 Kodeksu cywilnego) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 Kodeksu cywilnego).

W myśl art. 471 Kodeksu cywilnego,

dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów Kodeksu cywilnego szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika oraz na istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Z treści art. 361 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego wynika, że

zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Na podstawie art. 363 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego,

naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie - co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ustalanie statusu wypłaconego odszkodowania, jako podlegającego bądź niepodlegającego opodatkowaniu VAT, należy więc oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem, jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie będzie miała bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony Kontrahenta, wówczas kwota wypłaconych odszkodowań nie będzie stanowić wynagrodzenia za podlegające opodatkowaniu świadczenie usług. W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że bez znaczenia pozostaje nazwa danej płatności. Istotnym jest natomiast, czy stanowi ona zapłatę za konkretne świadczenie czy też jest odszkodowaniem.

Odnosząc powyższe do Państwa wątpliwości zakreślonych w pytaniu 1 (Przypadek I) należy stwierdzić, że

Sprzedajecie Państwo własne produkty odbiorcom, których siedziba znajduje się na terytorium Unii Europejskiej lub poza nią. Występuje również jeden odbiorca z siedzibą na terytorium Polski. Zdarzają się sytuacje, że niektóre z Państwa produktów są wadliwe.

W takiej sytuacji odbiorcy zwracają Państwu wadliwy towar, ponosząc koszty obsługi administracyjnej, koszty sortowania oraz koszty transportu.

Z uwagi na wysokie koszty transportu, sortowania i etc. zwrot wadliwych towarów może być nieopłacalny, wtedy odbiorcy sami dokonują naprawy wadliwego towaru, a w przypadku nieopłacalności naprawy ponoszą koszty złomowania.

Ww. kosztami obciążani jesteście Państwo.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że w przypadku I nie jesteście i nie będziecie Państwo zobowiązani do rozliczenia kosztów jakimi zostaliście obciążeni przez Odbiorców. W tym przypadku nie mamy do czynienia z transakcja ekwiwalentną - świadczeniem w zamian za wynagrodzenie, gdyż obciążenie kosztami związane z wadami dostarczonych przez Państwa produktów nie wiąże się z żadnym świadczeniem na Państwa rzecz. W Przypadku I nie następuje świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Kwota z tytułu kosztów związanych z wadami dostarczonych produktów, którą Państwo zostali obciążeni odbiorców ma charakter odszkodowawczy i pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT. Należy zauważyć, że Odbiorcy, którzy nabyli wadliwe produkty i na podstawie ustaleń oraz stosowanej praktyki przesortują części we własnym zakresie, odeślą towar, bądź naprawiona we własnym zakresie albo w przypadku nieopłacalności naprawy zezłomują nie świadczą na Państwa rzecz żadnej usługi. Państwo w związku z wadami dostarczonych produktów pokrywacie koszty z tym związane. Zatem jesteście Państwo zobowiązani do pokrycia kosztów związanych z usunięciem wad zakupionego towaru i nie jest to zapłata za wykonaną na Państwa rzecz usługę. W przedmiotowej sytuacji nie zachodzi stosunek zobowiązaniowy pomiędzy Państwem a Odbiorcami w zakresie usunięcia wad ponieważ beneficjentem usługi usunięcia wad towarów) nie jest dostawca towarów. Odbiorcy jedynie odzyskują na zasadach odszkodowawczych koszty poniesione w związku z wadliwością kupionych od Państwa produktów.

W konsekwencji dokonywany przez Państwa zwrot kosztów z tego tytułu pozostaje i będzie pozostawać poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT. I tym samym w związku ze zwrotem kosztów nie jesteście i nie będziecie Państwo zobowiązani do rozpoznania importu usług w myśl art. 2 pkt 9 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania 1 Przypadek I jest prawidłowe.

Z opisu sprawy wynika, że występujecie Państwo także jako nabywca materiałów (przypadek II). Niektóre z tych materiałów okazują się wadliwe. Zgłaszacie to Państwo dostawcom i sporządzacie protokół, w którym m.in. zestawiacie koszty jakie musicie ponieść w związku z wadliwością tych materiałów. Są to koszty sortowania, koszty wewnętrznego działu jakości, koszty logistyczne, transportu, koszty produkcji, koszty złomowania (nabyte od podmiotu trzeciego), koszty pracowników administracyjnych, koszty obsługi administracyjnej i inne koszty.

W Przypadku II również nie zachodzi stosunek zobowiązaniowy pomiędzy Państwem a dostawcami. Państwo jedynie odzyskują na zasadach odszkodowawczych koszty poniesione w związku z wadliwością kupionych od dostawców materiałów. Mamy więc do czynienia z działaniami zmierzającymi do prawidłowego zrealizowania uprzednio zawartej umowy sprzedaży oraz rozliczeniami pomiędzy stronami (Państwem a dostawcami) wynikającymi z reklamacji jakościowej zgłoszonej przez Państwa.

Dostawcy, w związku z wadami dostarczanych materiałów, mają pokryć koszty z tym związane. W tej sytuacji dostawcy są zobowiązani do zapłaty na rzecz Państwa kwot analogicznych jak w przypadku odszkodowania rekompensującego straty jakie Państwo ponieśli. W ten sposób odzyskują Państwo jedynie koszty poniesione w związku z wadliwością materiałów. Obciążają Państwo dostawców za czynności i koszty, które wynikają z wyłącznej winy dostawców.

W konsekwencji, z uwagi na brak ekwiwalentności, nie sposób zakwalifikować wykonywanych przez Państwa czynności zmierzających do wyeliminowania wad nabytych materiałów jako świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT. Obciążanie dostawców kosztami z tego tytułu pozostaje i będzie pozostawać poza zakresem przedmiotowym opodatkowania podatkiem VAT.

Przechodząc do kwestii dokumentowania transakcji obciążania kosztami reklamacyjnymi opisanymi w Przypadku II, wskazać należy, że:

Na podstawie art. 106b ust. 1 ustawy,

podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1)

sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;

2)

wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;

3)

wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;

4)

otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:

a)

wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

b)

czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4,

c)

dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.

Skoro obciążając dostawców kosztami reklamacyjnymi nie dokonujecie Państwo, w świetle przepisów ustawy o VAT, żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu, to tym samym nie jesteście i nie będziecie zobowiązani do wystawienia faktury VAT w myśl art. 106b ust. 1 ustawy o VAT.

W celu udokumentowania tych rozliczeń możecie się Państwo posłużyć notą obciążeniową lub innym dokumentem księgowym.

W przypadku II zdarzać się może, że będziecie Państwo zobowiązani do poniesienia kosztów nabycia usług od podmiotów zewnętrznych np. koszty złomowania. Transakcja ta jest udokumentowana fakturą VAT wraz z należnym podatkiem VAT. Tymi kosztami obciążacie Państwo dostawców.

Obciążając dostawców kosztami nabycia usług od podmiotów trzecich w związku z czynnościami zmierzającymi do wyeliminowania wad nabytych materiałów, nie wykonujecie/nie będzie wykonywać Państwo, w świetle ustawy o VAT, żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Obciążenie dostawcy kosztami, jakie ponieśli Państwo wskutek niewłaściwego wykonania przez niego zobowiązania, wiąże się z odpowiedzialnością odszkodowawczą.

Wobec tego kwota, jako stanowiąca należność o charakterze odszkodowawczym i nie wiążąca się ze świadczeniem usług, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Skoro to dostawca ponosi ekonomiczny ciężar podatku VAT z tytułu wadliwości materiałów, to jesteście/będziecie Państwo uprawnieni do wystawienia noty obciążeniowej na dostawcę w łącznej kwocie brutto potwierdzającej nabyte przez Państwa usługi dokumentujące np. koszty sortowania czy złomowania - jako rekompensatę, która nie podlega opodatkowaniu VAT.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 Przypadek II jest prawidłowe.

Z kolei w przypadku III dochodzi do sytuacji, że pozostaje Państwu nadwyżka materiałów do produkcji, a nawet gotowych produktów, które nie były objęte zamówieniami przez Kontrahentów. Elementów tych nie można sprzedać na rzecz innego klienta, bowiem mają charakter zindywidualizowany. Elementy te są utylizowane (złomowane), a kontrahenci zgadzają się na poniesienie kosztów. W takim przypadku możecie Państwo skorzystać z usług podmiotów trzecich. Nie przenosicie Państwo na Kontrahenta prawa własności do tych elementów.

Zatem, za określone działanie jakim jest utylizacja otrzymujecie Państwo wynagrodzenie odzwierciedlające poniesione koszty.

W przedstawionym opisie sprawy otrzymane kwoty od Kontrahentów nie posiadają cech odszkodowania za poniesioną szkodę, gdyż nie zaistniały okoliczności, które w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego powodowałyby szkodę i determinowały wypłatę odszkodowania. Należy także podkreślić, że w przedmiotowej sprawie otrzymane kwoty od Kontrahentów nie będą stanowić dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy (pieniądze nie stanowią towaru). Otrzymane kwoty stanowią formę wynagrodzenia za działania, które w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy spełniają przesłanki uznania ich za świadczenie usług. Takie rozliczenie poniesionych przez Państwa kosztów określacie Państwo na bieżąco z Kontrahentami w korespondencji, czyli odbiorcy zgadzają się na taki stan rzeczy. Zatem, wypłacane przez Odbiorców kwoty będą stanowić wynagrodzenie za ww. zachowanie.

Podsumowując, w przypadku III świadczycie/będziecie świadczyć Państwo usługę na rzecz Kontrahentów. Z uwagi na fakt, że usługa ta jest/będzie świadczona zarówno dla podmiotu z siedzibą w Polsce oraz dla podmiotów, których siedziby znajdują się na terytorium Unii Europejskiej lub poza nią należy ustalić miejsce świadczenia tych usług.

Kwestie dotyczące miejsca świadczenia przy świadczeniu usług uregulowane zostały w rozdziale 3 działu V ustawy.

Stosownie do art. 28a ustawy o VAT,

na potrzeby stosowania ww. rozdziału:

1.

ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:

a.

podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

b.

osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

2.

podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Wskazany powyżej art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy,

miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Jak stanowi ust. 2 art. 28b ustawy o VAT,

w przypadku, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Z niniejszych przepisów ustawy wynika zatem, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.

Podsumowując, w przypadku III świadczone usługi powinniście Państwo udokumentować fakturą VAT. W przypadkach, w których miejscem świadczenia usług jest Polska, świadczenie tych usług będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W przypadku, w którym odbiorcami świadczeń są kontrahenci posiadający siedzibę poza terytorium kraju (nieposiadający na terytorium kraju siedziby, ani miejsca prowadzenia działalności), miejscem świadczenia będzie poza terytorium RP.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 Przypadek III jest prawidłowe.

Przechodząc do pytań oznaczonych we wniosku nr 2 w Przypadku I, II i III przede wszystkim wskazać należy, że z uwagi na rozstrzygnięcie w pytaniu 1 Przypadek I nie udziela się odpowiedzi na pytanie nr 2 Przypadek I.

Natomiast podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy. W świetle tego przepisu:

w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)

nabycia towarów i usług,

b)

dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Z uregulowań ustawy o podatku od towarów i usług wyraźnie wynika, że dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością opodatkowaną. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży - towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub świadczenia usług, będących przedmiotem dostawy; bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o związku pośrednim można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa. Mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganymi przez podatnika przychodami. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez dany podmiot obrotów.

Jak wskazano w opisie sprawy, obciążacie Państwo swoich dostawców kosztami reklamacyjnymi opisanymi w Przypadku II jak np. koszty obsługi administracyjnej, koszty wewnętrznego działu jakości, koszty logistyczne i transportu, koszty produkcji, koszty sortowania czy koszty złomowania. Może się zdarzyć sytuacja, w której w ramach czynności realizowanych w procesie reklamacyjnym skorzystacie Państwo z usług podmiotów trzecich np. koszty złomowania czy koszty sortowania. Powyższymi kosztami nabycia usług obciążacie dostawców. Jednocześnie, powyższe usługi są nabywane od krajowych podmiotów, a co za tym idzie otrzymujecie fakturę VAT wraz z należnym podatkiem VAT.

Jak wskazano powyżej obciążenie dostawców przez Państwa kosztami reklamacyjnymi oraz kwotami nabycia usług obcych w ramach Przypadku II nie stanowi czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Skoro transakcja polegająca na otrzymaniu przez Państwa kosztów reklamacyjnych opisanych w Przypadku II nie podlega opodatkowaniu na gruncie podatku VAT, to usługi obce nabyte w ramach Przypadku II nie są wykorzystywane przez Państwa do czynności opodatkowanych. W konsekwencji, nie przysługuje i nie będzie przysługiwać Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu przedmiotowych usług (np. koszty złomowania, koszty sortowania) nabytych od podmiotów trzecich.

Z uwagi na fakt, że otrzymane kwoty pokrywające koszty złomowania czy sortowania nabyte od podmiotów trzecich należy uznać jako należność o charakterze odszkodowawczym, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podatek naliczony wykazany na fakturach wystawionych przez podmioty trzecie nie wiąże się z czynnościami opodatkowanymi.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 Przypadek II jest prawidłowe.

Natomiast w przypadku III, gdzie transakcja polegająca na obciążeniu kontrahentów kosztami utylizacji podlega opodatkowaniu na gruncie podatku VAT, to usługi obce nabyte w ramach Przypadku III są wykorzystywane przez Państwa do czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. W konsekwencji, przysługuje i będzie przysługiwało Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu przedmiotowych usług nabytych od podmiotów trzecich pod warunkiem, że ich wykorzystywanie nie będzie miało związku z czynnościami zwolnionymi od tego podatku.

Tym samym, stanowisko Państwa w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 Przypadek III jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pełna weryfikacja przedstawionych we wniosku okoliczności możliwa jest jedynie w toku postępowania podatkowego lub kontrolnego, prowadzonego przez uprawnione do tego organy, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej. Postępowanie w sprawie dotyczącej wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. Wydając bowiem interpretację indywidualną Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przedstawia jedynie swój pogląd dotyczący wykładni treści analizowanych przepisów i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego (którego elementy przyjmuje, jako podstawę rozstrzygnięcia bez weryfikacji).

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)

z zastosowaniem art. 119a;

2)

w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)

z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.".

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl