0111-KDIB3-1.4012.658.2023.3.ICZ - Karta przedpłacona - charakter i rozpoznanie obowiązku podatkowego

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 września 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 30 września 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w kwestii:

- czy wydanie Karty stanowi bon różnego przeznaczenia (MPV) i w związku z tym w momencie wydania Karty na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek rozpoznania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług (kwestia objęta pytaniem nr 1);

- w którym momencie należy rozpoznać obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu sprzedaży towarów i/lub usług opłaconych przy użyciu Karty (kwestia objęta pytaniem nr 2);

- czy Wnioskodawca winien rozpoznać obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług od środków pieniężnych (punktów) zgromadzonych a niewykorzystanych na Karcie, po upływie jej ważności (kwestia objęta pytaniem nr 3);

- czy zasilenia Karty środkami pieniężnymi spowodują powstanie obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług (...) (kwestia objęta pytaniem nr 7).

Uzupełnili go Państwo pismem z 13 listopada 2023 r., które wpłynęło do Organu w tym samym dniu.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest spółką prawa handlowego (sp. z o.o. sp.k.) działającą pod marką franczyzową za pośrednictwem polskiej sieci samoobsługowych placówek handlowych typu "... " (dalej "placówka handlowa"). Wnioskodawca osiąga przychody ze sprzedaży materiałami budowlanymi, remontowymi i wyposażeniem dla domu oraz świadczy usługi. Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.

W celu zyskania wizerunku nowoczesnej firmy nastawionej na potrzeby klientów oraz pozyskania szerszych rynków zbytu, a przede wszystkim zwiększenia obrotów Wnioskodawca uruchomił w placówce handlowej system sprzedaży towarów i usług oparty na płatności przy użyciu Kartami przedpłaconymi (dalej: Karta). Karta zasilana jest środkami pieniężnymi - przy użyciu której, można dokonać zapłaty za towar i/lub usługę do wysokości środków pieniężnych (punktów) zgromadzonych na Karcie w placówce handlowej Wnioskodawcy. Przy czym, środki pieniężne zgromadzone na Karcie są zamieniane na punkty wedle uzgodnionej wartości tj: 1 zł - odpowiada 1 punktowi. Za sumę zgromadzonych na Karcie punktów (gdzie 1 zł = 1 punkt) można zakupić u Wnioskodawcy dany towar i/lub usługę. W sytuacji, gdy cena towarów i/lub usług przewyższy ilość punktów zgromadzonych na Karcie, nabywca zobowiązany będzie zapłacić ze swoich pieniędzy za towar i/lub usługę w części ponad ilość punktów zgromadzonych na Karcie. Środki pieniężne (których odpowiednikiem są punkty) zgromadzone na Karcie nie podlegają zwrotowi ani w okresie ważności Karty ani po upływie ważności Karty. Zasilenia Karty kolejnymi punktami dokonuje odbiorca Karty. Karta posiada określony termin ważności, co oznacza, że zakupu towarów czy usług przy pomocy Karty, można dokonać tylko w określonym dla danej Karty czasie jej ważności. Po upływie ważności Karty, środki pieniężne zgromadzone na karcie a nie wydatkowane na towary i/lub usługi, przechodzą na własność Wnioskodawcy. Wnioskodawca opracował regulamin, którego treść prezentowana jest powyżej a także Wnioskodawca załącza go do niniejszego wniosku. Użytkownik Karty będzie miał prawo wielokrotnie, w dowolnym momencie zasilać Kartę nowymi punktami (za środki pieniężne 1 zł = 1 punkt), w celu dokonywania kolejnych bezgotówkowych zakupów w okresie ważności Karty. Użytkownik Karty będzie mógł wybrać towar i/lub usługę bądź grupy towarów i/lub usług, które będą dostępne wyłącznie w placówce handlowej Wnioskodawcy, co oznacza, że wszystkie towary i usługi dostępne w placówce handlowej, będą mogły być opłacone Kartą.

Pismem z 13 listopada 2023 r. uzupełnili Państwo opis sprawy w następujący sposób: - Na pytanie: czy towary i usługi, które Państwo sprzedają na rzecz swoich Klientów, za które zapłata następuje Kartą przedpłaconą są opodatkowane różnymi stawkami podatku VAT?

Wnioskodawca potwierdza, że sprzedaż towarów sprzedawanych za pomocą Karty przedpłaconej są opodatkowane różnymi stawkami podatku od towarów o usług.

- Na pytanie: jakie usługi wykonują Państwo na rzecz swoich Klientów w ramach prowadzonej działalności, za które płacą Kartą przedpłaconą?

Wnioskodawca wskazuje, że doszło do omyłki pisarskiej w tym zakresie, Wnioskodawca za pomocą Karty sprzedaje wyłącznie towary.

- Na pytanie: czy istnieje możliwość powiązania środków pieniężnych wpłaconych przez Klienta na Kartę z wykonywanymi przez Państwa usługami i towarami?

Wnioskodawca wskazuje, że nie ma możliwości powiązania środków pieniężnych z zakupionymi towarami.

- Na pytanie: czy termin ważności Karty przedpłaconej przypada na różne dni miesiąca czy tylko na ostatni dzień danego miesiąca?

Karta przedpłacona ma określony termin ważności - tj. 12 miesięcy z terminem ważności na koniec danego miesiąca. Przykładowo, jeśli aktywacja i doładowanie Karty nastąpi dnia 08.11.2023 to termin ważności jest do 30.11.2024. Zawsze do końca miesiąca kolejnego roku przy dacie ważności Karty 12 miesięcy.

- Na wezwanie do wyjaśnienia o jakim okresie rozliczeniowym jest mowa w stanowisku Wnioskodawcy, czy chodzi o okres rozliczeniowy w którym upływa termin ważności Karty czy inny (jaki)?

Wnioskodawca poprzez sformowanie "okres rozliczeniowy" ma na myśli okres rozliczeniowy w podatku dochodowym, w którym zobowiązany będzie rozpoznać przychód do opodatkowania w przypadku, gdy upłynie okres ważności Karty i pozostaną na tej karcie niewykorzystane środki pieniężne.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczone jak we wniosku, ostatecznie sformułowane w piśmie z 13 listopada 2023 r.)

1. Czy wydanie Karty stanowi bon różnego przeznaczenia (MPV) i w związku z tym w momencie wydania Karty na Wnioskodawcy ciąży obowiązek rozpoznania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług?

2. W którym momencie należy rozpoznać obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu sprzedaży towarów i/lub usług opłaconych przy użyciu Karty?

3. Czy Wnioskodawca winien rozpoznać obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług od środków pieniężnych (punktów) zgromadzonych a niewykorzystanych na Karcie, po upływie jej ważności?

7. Czy zasilenia Karty środkami pieniężnymi spowodują powstanie obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług (...)?

Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług

Zdaniem Wnioskodawcy, samo wydanie Karty nie stanowi dostawy towarów ani świadczenia usług, zatem jest neutralne na gruncie VAT. Obowiązek podatkowy w vat powstaje w momencie sprzedaży towarów i usług. Samo zasilanie Karty środkami pieniężnymi nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 z późn. zm). (dalej: ustawa o VAT), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają m in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o vat przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o vat, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Należy zauważyć, że co do zasady - poza wyjątkami wskazanymi w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają czynności odpłatne. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Przez towary - zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o vat - rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 2 pkt 41 ustawy o vat przez pojęcie bonów należy rozumieć instrumenty, z którymi wiąże się obowiązek ich przyjęcia jako wynagrodzenia lub części wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, w przypadku którego towary, które mają zostać dostarczone, lub usługi, które mają zostać wykonane, lub tożsamość potencjalnych dostawców lub usługodawców są wskazane w samym instrumencie lub określone w powiązanej dokumentacji, w tym w warunkach wykorzystania tego instrumentu.

Tak rozumiane bony należy podzielić na bony jednego przeznaczenia (tzw. bony SPV) oraz bony różnego przeznaczenia (tzw. bony MPV).

Wprowadzona do ustawy o VAT w art. 2 pkt 43 definicja bonu SPV stanowi, iż przez bon SPV rozumie się bon, w przypadku którego miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, których bon dotyczy, oraz kwota należnego podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze z tytułu dostawy tych towarów lub świadczenia tych usług są znane w chwili emisji tego bonu.

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 44 ustawy o VAT, przez bon MPV rozumie się bon inny niż bon jednego przeznaczenia.

Oznacza to, że w przypadku bonu różnego przeznaczenia w momencie jego emisji nie są znane miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, których bon dotyczy, lub kwota należnego podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze z tytułu dostawy tych towarów lub świadczenia tych usług.

W praktyce, jeśli nie jest np. znana wysokość stawki VAT dla towarów i usług, które są kupowane przy zapłacie bonem - mamy do czynienia z bonem różnego przeznaczenia.

Przydatne wskazówki wynikają np. z interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 10 maja 2019 r., 0112-KDIL1-3.4012.67.2019.1.KB, w tym m.in., że:

- jeśli bony uprawniają jego posiadacza do skorzystania z różnych świadczeń, które mogą być opodatkowane różnymi stawkami - są to bony różnego przeznaczenia,

- skoro bony te stanowią bony różnego przeznaczenia, to ich transfer nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 2 pkt 22 ustawy o VAT przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 8b ust. 1 ustawy o vat faktyczne przekazanie towarów lub faktyczne świadczenie usług dokonane w zamian za bon różnego przeznaczenia przyjmowany przez dostawcę lub usługodawcę jako wynagrodzenie lub część wynagrodzenia podlega opodatkowaniu podatkiem. Nie podlega opodatkowaniu podatkiem wcześniejszy transfer bonu różnego przeznaczenia.

Zgodnie z treścią art. 19a ust. 1 ustawy o vat obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f (które w niniejszej sprawie nie mają zastosowania).

Wnioskodawca dokonuje sprzedaży towarów stanowiących materiały budowlane, remontowe i wyposażenia domu, usługi związane z pracami montażowo-wykończeniowymi, opodatkowane różnymi stawkami vat. W momencie wydania Karty na rzecz Nabywcy/Użytkownika nie jest znany towar, usługa, stawka podatku od towarów i usług, który zostanie kupiony/kupiona przy użyciu Karty. Wnioskodawca oferuje w swoim punkcie handlowym różnego rodzaju towary i w momencie wydania Karty nie ma wiedzy, jaki towar czy usługa zostanie sprzedana. Wobec czego, dopiero w momencie dostawy towarów czy świadczenia usługi przy użyciu tej Karty, Wnioskodawca rozpozna obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług. Natomiast samo wydanie Karty nie stanowi dostawy towarów, wobec czego Wnioskodawca może takie wydanie Karty udokumentować za pomocą np. noty księgowej. Analogicznie zasielenie Karty środkami pieniężnymi nie stanowi dostawy towarów czy świadczenia usługi. Wobec tego zasilenie Karty środkami pieniężnymi wymienialnymi na punkty nie powoduje u Wnioskodawcy obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca wydaje Karty na okres jej ważności (na czas określony - 12 miesięcy). Wnioskodawca ma wątpliwości czy środki pieniężne (których odpowiednikiem są punkty w systemie uzgodnionym tj. za 1 zł jest 1 punkt) niewykorzystane do upływu ważności Karty, powodują obowiązek opodatkowania vat, pozostawionych a niewykorzystanych na karcie środków pieniężnych (tu punktów) - już po okresie ważności Karty. Zdaniem Wnioskodawcy taki obowiązek nie powstaje w podatku od towarów i usług, albowiem pieniądze nie są towarem ani usługą. Wobec tego, kwestia ta dla Wnioskodawcy pozostaje neutralna na gruncie tego podatku. Podsumowując tę część: samo wydanie Karty nie powoduje obowiązku podatkowego w VAT, analogicznie samo zasilenie Karty środkami pieniężnymi nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług, dopiero sprzedaż towarów i/lub usług generuje powstanie obowiązku podatkowego w vat na zasadach ogólnych, bo wówczas znana jest też stawka podatku vat dla konkretnego towaru czy usługi.

Państwa stanowisko do pytań 1 - 3 uzupełnione w piśmie z 13 listopada 2023 r.

AD. 1 Zdaniem Wnioskodawcy wydanie Karty stanowi bon różnego przeznaczenia i w momencie wydania Karty na Wnioskodawcy nie spoczywają żadne obowiązki w tym podatku.

Należy ponownie podkreślić, że ustawa o podatku od towarów i usług przewiduje szczególne zasady opodatkowania bonów (voucherów), tu Kart. W słowniczku zawartym w art. 2 tej ustawy znajdziemy definicję bonu jednego przeznaczenia. Za bon jednego przeznaczenia jest uznawany bon, w przypadku którego miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, których ten bon dotyczy, oraz kwota należnego podatku od towarów i usług, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, z tytułu dostawy tych towarów lub świadczenia usług są znane w chwili emisji tego bonu (art. 2 pkt 43 ustawy o VAT). Natomiast bon inny niż bon jednego przeznaczenia jest bonem różnego przeznaczenia (art. 2 pkt 44 ustawy o VAT).

W zakresie bonów wprowadzono dwie zasady. Pierwsza z nich odnosi się do bonów jednego przeznaczenia (tzw. SPV), czyli bonów, które dotyczą konkretnej dostawy lub usługi i tylko w danym państwie członkowskim, co pozwala w chwili emisji (przekazania bonu pierwszemu posiadaczowi) bonu określić miejsce świadczenia jak i kwoty podatku należnego. Transfer bonów SPV (emisja i ich dalsze przekazanie) zostało zrównane ze świadczeniem usługi albo dostawą towarów (w zależności jakiego uprawnienia dany bon dotyczy), a tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Druga zasada odnosi się do bonów różnego przeznaczenia (MPV), które zostały zdefiniowane przez definicje negatywną, jako bony które nie posiadają cech bonów SPV. Transfer bonów różnego przeznaczenia nie stanowi czynności opodatkowanej podatkiem VAT na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o VAT. Opodatkowaniu VAT podlega natomiast faktyczne przekazanie towarów lub faktyczne świadczenie usług dokonane w zamian za bon różnego przeznaczenia, przyjmowany przez dostawcę lub usługodawcę jako wynagrodzenie lub część wynagrodzenia za te towary bądź usługi.

W przypadku Wnioskodawcy mamy do czynienia z bonem różnego przeznaczenia, tj. w momencie wydania Katy nie jest Wnioskodawcy znany towar, który zostanie zakupiony przy pomocy Karty ani stawka podatku od towarów i usług (zwłaszcza, że Wnioskodawca sprzedaje towary opodatkowane różnymi stawkami podatku od towarów i usług). Zatem samo wydanie Karty nie rodzi żadnych obowiązków w tym podatku po stronie Wnioskodawcy. Dlatego wydanie Karty Wnioskodawca może udokumentować np. notą księgową.

Ad. 2) Wnioskodawca potwierdza własne stanowisko w sprawie i obowiązek podatkowy powstaje w momencie sprzedaży towarów na mocy art. 19a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z treścią art. 19a ust. 1 tej ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a. Wskazany ust. 1a dotyczy bonów jednego przeznaczenia, zatem skoro w analizowanej sprawie mamy do czynienia z bonem różnego przeznaczenia, obowiązek podatkowy powstaje z momentem dostawy towarów przez Wnioskodawcę.

Ad. 3) Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w przypadku niewykorzystania środków pieniężnych (odpowiednik punkty) przez Klienta (gdy minął okres ważności Karty) nie wiąże się dla Wnioskodawcy z obowiązkiem opodatkowania zatrzymanych środków pieniężnych na Karcie, które przejdą na własność Wnioskodawcy.

W obecnych regulacjach ustawy o VAT nie ma zapisów które opodatkowywałyby wprost wartość niewykorzystanego przez nabywcę bonu różnego przeznaczenia. Powyższego zdarzenia w świetle art. 7 oraz art. 8 ustawy VAT nie można również zakwalifikować jako dostawę towarów czy też świadczenie usług.

Należy przy tym zauważyć, iż w toku prac legislacyjnych nad ustawą wprowadzającą do ustawy o VAT przepisy o bonach (ustawa z 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Dz. U. z 2018 r. poz. 2433), zrezygnowano z opodatkowania VAT bonów różnego przeznaczenia (MPV), gdy nie zostaną w całości lub w części zrealizowane w terminie ich ważności i wynagrodzenie z tego tytułu zostanie "zatrzymane" (w szczególności zrezygnowano z dodania do ustawy o VAT projektowanego art. 8c, zgodnie z którym: "W przypadku gdy bon różnego przeznaczenia nie zostanie w całości lub w części zrealizowany w terminie ważności tego bonu i wynagrodzenie z tego tytułu zostanie zatrzymane, uznaje się, że podatnik, który zatrzymał to wynagrodzenie wyświadczył usługę gotowości do realizacji dostawy towarów lub świadczenia usług, których ten bon dotyczy na rzecz ostatniego posiadacza bonu"). Decyzja ta była podyktowana, m.in., brakiem uregulowania tej materii w Dyrektywie Rady UE 2016/1065 z 27 czerwca 2016 r. zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do bonów na towary lub usługi (Dz. U.UE. L z 2016 r. Nr 177) (dalej: Dyrektywa o bonach).

Klient, który nie wykorzystał Karty czy też wykorzystał ją jedynie częściowo, nie otrzyma żadnego towaru lub usługi, dlatego też opodatkowanie podatkiem VAT w tej sytuacji nie może mieć zastosowania. Opodatkowaniu VAT podlega bowiem dostawa towarów i świadczenie usług - a w tym przypadku do żadnego z tych zdarzeń nie dochodzi.

Co istotne, Spółka będzie informowała Klientów o 12 miesięcznym terminie ważności Karty w regulaminie oraz że niewykorzystana w terminie Karta czy też jej część nie podlegają zwrotowi. Niewykorzystanie Kart w okresie ich ważności oznaczać będzie rezygnację Klientów z możliwości ich realizacji oraz wygaśnięcie wszelkich praw z nimi związanych.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE (dalej: TSUE), aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem (wyrok z 29 lipca 2010 r. w sprawie C-40/09 Astra Zeneca UK, pkt 27; z 8 marca 1988 r. w sprawie 102/86 Apple and Pear Development Council, pkt 12; z 16 października 1997 r. w sprawie C-258/95 Fillibeck, pkt 12; z 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 GFKL Financial Services, pkt 19).

Taki bezpośredni związek nie występuje pomiędzy usługami realizowanymi przez Wnioskodawcę na rzecz klientów a kwotami zatrzymanymi przez Wnioskodawcę w związku z niezrealizowaniem Karty.

Dodatkowo, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 14 października 2022 r., sygn. III SA/Wa 801/22, potwierdził że wartość niezrealizowanych bonów nie podlega opodatkowaniu, argumentem przeciwko uznaniu że wartość niezrealizowanych bonów stanowi wynagrodzenie za usługę prowizji bądź dystrybucji bonów jest także treść Dyrektywy o bonach: "Zgodnie z jej motywem 12 jej przepisy"nie dotyczą sytuacji, w których bon różnego przeznaczenia nie zostaje zrealizowany przez konsumenta końcowego w terminie ważności bonu, a wynagrodzenie otrzymane za taki bon zatrzymuje sprzedawca". Tymczasem art. 8b ust. 2 stanowi odpowiednik art. 30b ust. 2 dyrektywy 2016/112/WE (przepisu wprowadzonego dyrektywą 2016/1065). Gdyby zapłata za niezrealizowany bon różnego przeznaczenia stanowiła wynagrodzenie za usługę pośrednictwa, dystrybucji lub promocji, niewątpliwie byłaby objęta art. 8b ust. 2 u.p.t.u., a tym samym - art. 30b ust. 2 dyrektywy 2016/112/WE. Ponieważ zgodnie z motywem 12 dyrektywy 2016/1095 nie jest objęta art. 30b ust. 2 dyrektywy 2016/112/WE, nie stanowi wynagrodzenia za taką usługę".

W powyższym wyroku Sąd uznał za prawidłowe stanowisko, że konsekwencją przyjętego sposobu opodatkowania w odniesieniu do bonów różnego przeznaczenia jest to, że jeśli bon różnego przeznaczenia nie zostanie zrealizowany w terminie swojej ważności, zaś wynagrodzenie otrzymane za taki bon zatrzymuje sprzedawca, nie wystąpi opodatkowanie. Jest to następstwem faktu, że nie dochodzi do wykorzystania bonu, w związku z czym w zamian za bon nie dochodzi do wydania żadnych towarów ani świadczenia żadnych usług. Nie pojawia się faktyczna konsumpcja, a zatem nie ma uzasadnienia dla opodatkowania.

Podtrzymują Państwo stanowisko wyrażone we wniosku o interpretację.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą,

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy,

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

W myśl art. 2 pkt 41 ustawy,

iIekroć w dalszych przepisach jest mowa o bonie - rozumie się przez to instrument, z którym wiąże się obowiązek jego przyjęcia jako wynagrodzenia lub części wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, w przypadku którego towary, które mają zostać dostarczone, lub usługi, które mają zostać wykonane, lub tożsamość potencjalnych dostawców lub usługodawców są wskazane w samym instrumencie lub określone w powiązanej dokumentacji, w tym w warunkach wykorzystania tego instrumentu.

Jak stanowi art. 2 pkt 42 ustawy,

ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o emisji bonu - rozumie się przez to pierwsze wprowadzenie bonu do obrotu.

Zgodnie z art. 2 pkt 43 ustawy,

ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o bonie jednego przeznaczenia - rozumie się przez to bon, w przypadku którego miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, których bon dotyczy, oraz kwota należnego podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze z tytułu dostawy tych towarów lub świadczenia tych usług są znane w chwili emisji tego bonu.

Stosownie do art. 2 pkt 44 ustawy,

ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o bonie różnego przeznaczenia - rozumie się przez to bon inny niż bon jednego przeznaczenia.

Natomiast w myśl art. 2 pkt 45 ustawy,

ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o transferze bonu - rozumie się przez to emisję bonu oraz każde przekazanie tego bonu po jego emisji.

Wskazać w tym miejscu należy, że wprowadzenie definicji bonu na towary i usługi jest nie tylko istotne ze względu na potrzebę harmonizacji opodatkowania podatkiem VAT w odniesieniu do transakcji z wykorzystaniem bonów w Unii Europejskiej, lecz także ze względu na potrzebę unikania zakłóceń konkurencji. Celem tej definicji jest również rozróżnienie pomiędzy bonami, które można wymienić na towary i usługi a instrumentami płatniczymi, które służą wyłącznie do realizacji płatności, gdyż opodatkowanie bonów podatkiem VAT jako specyficznego środka płatniczego i instrumentów płatniczych jest różne.

Z uwagi na fakt, że bony w praktyce mogą nabierać coraz więcej cech, które charakteryzują instrumenty płatnicze, w każdym przypadku należy badać, czy płatności, przy których skorzystać można z takiego instrumentu, dotyczą ograniczonej liczby oznaczonych co do nazwy towarów lub usług lub czy tożsamość potencjalnych oferentów dostaw towarów lub usług jest znana z góry - wówczas taki instrument zachowuje swój charakter bonu. Należy przy tym podkreślić, że bon może mieć formę materialną lub elektroniczną.

Zasady dotyczące opodatkowania transferu bonów różnego przeznaczenia zostały przedstawione w dziale II rozdziale 2a ustawy "Opodatkowanie w przypadku stosowania bonów".

Zgodnie z art. 8b ust. 1 ustawy,

faktyczne przekazanie towarów lub faktyczne świadczenie usług dokonane w zamian za bon różnego przeznaczenia przyjmowany przez dostawcę lub usługodawcę jako wynagrodzenie lub część wynagrodzenia podlega opodatkowaniu podatkiem. Nie podlega opodatkowaniu podatkiem wcześniejszy transfer bonu różnego przeznaczenia.

W myśl art. 8b ust. 2 ustawy,

w przypadku gdy transferu bonu różnego przeznaczenia dokonuje podatnik inny niż podatnik dokonujący czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem zgodnie z ust. 1, opodatkowaniu podatkiem podlegają usługi pośrednictwa oraz inne usługi, które można zidentyfikować, takie jak usługi dystrybucji lub promocji, dotyczące tego bonu.

Przy korzystaniu z bonu różnego przeznaczenia podatek VAT będzie naliczany w chwili skorzystania z bonu, czyli podczas wymiany bonu na towary lub usługi.

W odniesieniu do obowiązku podatkowego dla bonów różnego przeznaczenia zastosowanie będą miały zasady ogólne wynikające z art. 19a ust. 1 ustawy, zgodnie z którym

obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f.

Zatem podatek stanie się wymagalny w miesiącu dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi i co do zasady powinien zostać rozliczony za ten okres rozliczeniowy.

Natomiast podstawa opodatkowania z tytułu dostaw dokonanych w zamian za bon różnego przeznaczenia została określona w art. 29a ust. 1a ustawy, w myśl którego:

podstawa opodatkowania z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług dokonanych w zamian za bon różnego przeznaczenia realizowany w całości, w odniesieniu do tego bonu, jest równa:

Jak stanowi art. 29a ust. 1b ustawy,

podstawa opodatkowania z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług dokonanych w zamian za bon różnego przeznaczenia realizowany w części, w odniesieniu do tego bonu, jest równa odpowiedniej części:

W odniesieniu do płatności za towar lub usługę za pośrednictwem bonu różnego przeznaczenia ustawodawca rozróżnił zatem dwie sytuacje tj. gdy bon różnego przeznaczenia jest realizowany w całości oraz gdy jest realizowany w części. Dla dostawy towarów i świadczenia usług dokonanych w zamian za bon MPV realizowany w całości, podstawą opodatkowania jest wartość wynagrodzenia zapłaconego za ten bon pomniejszona o kwotę podatku związaną z dostarczonymi towarami lub świadczonymi usługami lub wartość pieniężna wskazana na tym bonie lub powiązanej dokumentacji, pomniejszona o kwotę podatku związaną z dostarczonymi towarami lub świadczonymi usługami - w przypadku gdy informacje dotyczące tego wynagrodzenia są niedostępne.

Natomiast dla dostawy towarów i świadczenia usług dokonanych w zamian za bon MPV realizowany w części, w sytuacji gdy w pozostałej części posiadacz ma możliwość realizacji niewykorzystanej części bonu, podstawa opodatkowania jest równa odpowiedniej części wynagrodzenia zapłaconego za ten bon (pomniejszonej o podatek VAT) lub odpowiedniej części wartości pieniężnej wskazanej na tym bonie lub powiązanej dokumentacji pomniejszonej o kwotę podatku związaną z dostarczonymi towarami lub świadczonymi usługami.

W odniesieniu do rozróżnienia bonu jednego przeznaczenia (bonu SPV) od bonu różnego przeznaczenia (bonu MPV) wskazać należy, że związane jest to z odmiennym traktowaniem tych bonów w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów u usług. Istotą tego rozróżnienia jest to, czy w związku z dostawą towarów lub świadczeniem usług, na które bon ostatecznie zostanie wymieniony, w momencie emisji bonu, dostępnych jest wystarczająco dużo informacji, by stwierdzić, gdzie ma nastąpić opodatkowanie podatkiem i w jakiej kwocie. Zatem gdy powyższe dane są możliwe do określenia, tj. w momencie emisji bonu można określić jego miejsce opodatkowania oraz wysokość podatku należnego, to mamy do czynienia z bonem jednego przeznaczenia. W pozostałych przypadkach, tj. gdy nie można ustalić miejsca opodatkowania w momencie emisji bonu lub nie jest znana kwota podatku należnego mamy do czynienia z bonami różnego przeznaczenia. Zatem bon lub powiązana z nim dokumentacja już w chwili emisji powinny jasno określać charakter tego bonu.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że są Państwo spółką prawa handlowego, działającą pod marką franczyzową za pośrednictwem polskiej sieci samoobsługowych placówek handlowych typu "...". Osiągają Państwo przychody ze sprzedaży materiałami budowlanymi, remontowymi i wyposażeniem dla domu oraz świadczą Państwo usługi. W celu zyskania wizerunku nowoczesnej firmy nastawionej na potrzeby klientów oraz pozyskania szerszych rynków zbytu, a przede wszystkim zwiększenia obrotów uruchomili Państwo w placówce handlowej system sprzedaży towarów i usług oparty na płatności przy użyciu Kartami przedpłaconymi. Karta zasilana jest środkami pieniężnymi - przy użyciu której, można dokonać zapłaty za towar do wysokości środków pieniężnych (punktów) zgromadzonych na Karcie w placówce handlowej. Środki pieniężne (których odpowiednikiem są punkty) zgromadzone na Karcie nie podlegają zwrotowi ani w okresie ważności Karty ani po upływie ważności Karty. Zasilenia Karty kolejnymi punktami dokonuje odbiorca Karty. Po upływie ważności Karty, środki pieniężne zgromadzone na Karcie a nie wydatkowane na towary i/lub usługi, przechodzą na Państwa własność. Sprzedaż towarów sprzedawanych za pomocą Karty przedpłaconej są opodatkowane różnymi stawkami podatku od towarów o usług. Za pomocą Karty sprzedają Państwo wyłącznie towary. Nie ma możliwości powiązania środków pieniężnych z zakupionymi towarami. Karta przedpłacona ma określony termin ważności - tj. 12 miesięcy z terminem ważności na koniec danego miesiąca. Przykładowo, jeśli aktywacja i doładowanie Karty nastąpi dnia 08.11.2023 to termin ważności jest do 30.11.2024. Zawsze do końca miesiąca kolejnego roku przy dacie ważności Karty 12 miesięcy.

Państwa wątpliwości, w zakresie podatku od towarów i usług, objęte pytaniami nr 1, 2 i 7 dotyczą ustalenia:

- czy wydanie Karty stanowi bon różnego przeznaczenia (MPV) i związku z tym w momencie wydania Karty na Wnioskodawcy ciąży obowiązek rozpoznania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług? (kwestia objęta pytaniem nr 1),

- czy zasilenia Karty środkami pieniężnymi spowodują powstanie obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług (...) (kwestia objęta pytaniem nr 7),

- w którym momencie należy rozpoznać obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu sprzedaży towarów i/lub usług opłaconych przy użyciu Karty (kwestia objęta pytaniem nr 2).

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz stan prawny należy uznać, że skoro za pomocą Kart przedpłaconych sprzedają Państwo na ten moment wyłącznie towary, opodatkowane różnymi stawkami podatku od towarów i usług, a ponadto wyjaśnili Państwo, że nie jesteście w stanie powiązać płatności z konkretnymi towarami zakupionymi w punkcie sprzedaży, to Karty przedpłacone, za które można w Państwa placówce handlowej zakupić towary, stanowią zgodnie art. 2 pkt 44 ustawy bony różnego przeznaczenia.

Wobec tego, w odniesieniu do obowiązku podatkowego dla bonów różnego przeznaczenia zastosowanie będą miały zasady ogólne wynikające z art. 19a ust. 1 ustawy, czyli podatek stanie się wymagalny w miesiącu dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi i co do zasady powinien zostać rozliczony za ten okres rozliczeniowy.

Zatem w omawianej sprawie obowiązek podatkowy dla przedmiotowego bonu różnego przeznaczenia (MPV) powstanie w momencie faktycznej dostawy towaru w zamian za ww. bon, tj. podatek stanie się wymagalny w miesiącu dokonania dostawy towaru i powinien zostać rozliczony za ten okres rozliczeniowy. Innymi słowy, obowiązek rozpoznania podatku VAT powstaje w momencie skorzystania z danego bonu, a więc w momencie faktycznej dostawy towarów, do których uprawnia dany bon, dopiero wówczas zaistnieje możliwość określenia wysokości podatku należnego.

Jak wyżej wskazano w przypadku bonów różnego przeznaczenia podatek VAT powinien zostać pobrany, gdy zostanie dokonana dostawa towarów/świadczenie usług.

Tym samym w omawianej sytuacji, wydanie Karty, która stanowi bon różnego przeznaczenia (MPV) oraz zasilenie Karty środkami pieniężnymi nie podlega opodatkowaniu VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy, zatem nie powstaje obowiązek podatkowy na podstawie art. 19a ust. 1 ustawy o VAT w momencie jej transferu oraz w momencie jej zasilenia.

Wobec powyższego Państwa stanowisko w kwestii objętej pytaniami nr 1, 2 i 7 jest prawidłowe.

Ponadto Państwa wątpliwości, w zakresie objętym pytaniem nr 3, dotyczą kwestii czy są Państwo zobowiązani rozpoznać obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług od środków pieniężnych zgromadzonych a niewykorzystanych na Karcie, po upływie jej ważności.

Mając na uwadze powyższe należy wyjaśnić, że w odniesieniu do płatności za towar lub usługę za pośrednictwem bonu różnego przeznaczenia ustawodawca rozróżnił zatem dwie sytuacje tj. gdy bon różnego przeznaczenia jest realizowany w całości oraz gdy jest realizowany w części. Dla dostawy towarów i świadczenia usług dokonanych w zamian za bon MPV realizowany w całości, podstawą opodatkowania jest wartość wynagrodzenia zapłaconego za ten bon pomniejszona o kwotę podatku związaną z dostarczonymi towarami lub świadczonymi usługami lub wartość pieniężna wskazana na tym bonie lub powiązanej dokumentacji, pomniejszona o kwotę podatku związaną z dostarczonymi towarami lub świadczonymi usługami - w przypadku gdy informacje dotyczące tego wynagrodzenia są niedostępne.

Natomiast dla dostawy towarów i świadczenia usług dokonanych w zamian za bon MPV realizowany w części, w sytuacji gdy w pozostałej części posiadacz ma możliwość realizacji niewykorzystanej części bonu, podstawa opodatkowania jest równa odpowiedniej części wynagrodzenia zapłaconego za ten bon (pomniejszonej o podatek VAT) lub odpowiedniej części wartości pieniężnej wskazanej na tym bonie lub powiązanej dokumentacji pomniejszonej o kwotę podatku związaną z dostarczonymi towarami lub świadczonymi usługami.

Odnosząc powyższe do przedstawionego opisu sprawy stwierdzić należy, że w sytuacji, gdy Klient nie wykorzysta całości lub części kwoty, która jest przypisana do Karty, a kwota (różnica) nie jest zwracana (pozostaje u Państwa), a jednocześnie Karta utraciła ważność i Klientowi nie przysługuje prawo do wykorzystania bonu w późniejszym terminie, to sam transfer bonu (bonu MPV) nie powinien podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jak już wcześniej wykazano, zgodnie z regulacją art. 8b ust. 1 ustawy w zw. z art. 19a ust. 1 ustawy, jedynie faktyczne przekazanie towarów lub faktyczne świadczenie usług dokonane w zamian za bon różnego przeznaczenia podlega opodatkowaniu podatkiem, zaś nie podlega opodatkowaniu wcześniejszy jego transfer.

W konsekwencji, kwoty otrzymywane od Klientów w związku z wydaniem im bonów różnego przeznaczenia, nie są kwotami otrzymywanymi z tytułu czynności podlegającej opodatkowaniu VAT, więc zatrzymane kwoty uzyskane ze sprzedaży niewykorzystanych bonów w całości, bądź w części po upływie ich ważności nie podlegają opodatkowaniu VAT, bo nigdy nie dochodzi do faktycznego przekazania towarów dokonanego w zamian za te bony.

Reasumując, niewykorzystana wartość Karty przedpłaconej lub niewykorzystana część jej wartości nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem Państwa stanowisko, w kwestii objętej pytaniem nr 3, jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ocena Państwa stanowiska w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych będzie przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym lub zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.".

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.