0111-KDIB3-1.4012.624.2022.1.KO - Przeniesienie wierzytelności na rzecz zbywcy jako forma uregulowania ceny za nieruchomość jako nieobjęte VAT-em

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 sierpnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 5 sierpnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania czynności przeniesienia wierzytelności na rzecz Zbywcy, jako formy uregulowania ceny za Nieruchomość.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zaistniałego stanu faktycznego

Wnioskodawca jest podmiotem z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

Zgodnie z wpisem w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS), przedmiotem przeważającej działalności Wnioskodawcy jest: * PKD 70.22.Z pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania.

Z kolei przedmiotem pozostałej działalności Wnioskodawcy, zgodnie z treścią wpisu w KRS są:

* PKD 41, roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków;

* PKD 62, działalność związana z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz działalność powiązana;

* PKD 63, działalność usługowa w zakresie informacji;

* PKD 68, działalność związana z obsługą rynku nieruchomości;

* PKD 73, reklama, badanie rynku i opinii publicznej;

* PKD 74, pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna;

* PKD 78, działalność związana z zatrudnieniem;

* PKD 82, działalność związana z administracyjną obsługą biura i pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej;

* PKD 96, pozostała indywidualna działalność usługowa.

Nabywca odpłatnie nabył, od innej polskiej spółki (dalej: "Zbywca"), własność nieruchomości położonej w... w województwie... (dalej "Transakcja"). Zbywca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

W związku z powyższym, Nabywca i Zbywca zawarli umowę sprzedaży na podstawie której własność Nieruchomości została przeniesiona na Wnioskodawcę przy czym ustalono, że zapłata ceny przez Wnioskodawcę nastąpi poprzez przelew środków pieniężnych na wskazany przez Zbywcę rachunek (rachunki) bankowe.

Jednocześnie umowa sprzedaży Nieruchomości przewiduje, że Wnioskodawca jest upoważniony do skorzystania z upoważnienia przemiennego (facultas alternativa), dzięki któremu Nabywca jest upoważniony, według własnego uznania, zamiast zapłaty ceny (w całości lub w części, według wyboru Nabywcy) za Nieruchomość, do przeniesienia na Sprzedawcę (w całości lub w części, według uznania Nabywcy) wierzytelności z tytułu umów pożyczek, kredytów lub podobnego rodzaju transakcji (dalej: "Wierzytelności") z takim skutkiem, że zobowiązanie do zapłaty kwoty ceny równej wartości Wierzytelności wygaśnie (na co Zbywca udzielił nieodwołalnej zgody).

Wnioskodawca nabył Wierzytelności wskutek aportu wniesionego przez jedynego udziałowca Wnioskodawcy. Zamiarem wnoszącego aport było wyposażenie Wnioskodawcy w środki na nabycie Nieruchomości. Wierzytelności zostały wniesione do Wnioskodawcy po wartości nominalnej i obejmowały wyłącznie kwotę główną Wierzytelności (tj. przedmiotem aportu nie były odsetki). Wnioskodawca nie pobrał od wnoszącego aport jakichkolwiek opłat lub prowizji związanych z otrzymaniem Wierzytelności. Wniesione do Wnioskodawcy Wierzytelności pochodziły z pożyczek, kredytów lub podobnego rodzaju transakcji udzielonych przez wnoszącego aport lub przez inne podmioty. Pożyczkobiorcami, tj. dłużnikami względem wnoszącego aport, mogły być podmioty z nim powiązane. Jeżeli wnoszący aport nie był pożyczkodawcą w przypadku danej Wierzytelności oznacza to, że została ona przez niego nabyta.

Na moment złożenia niniejszego Wniosku, Wnioskodawca skorzystał z ww. upoważnienia poprzez przeniesienie Wierzytelności na Zbywcę z tym skutkiem, że zobowiązanie do zapłaty kwoty ceny Nieruchomości równej wartości Wierzytelności wygasło.

Dodatkowo wskazać należy, że brak jest przesłanek, które uprawniałyby do twierdzenia, iż wystąpi konieczność prowadzenia w stosunku do Wierzytelności działań windykacyjnych. Wartość nominalna Wierzytelności odpowiadała tej części ceny Nieruchomości, która nie została pokryta gotówką przez Wnioskodawcę.

Z uwagi na specyfikę działań Wnioskodawcy związanych z przeniesieniem Wierzytelności w ramach korzystania z instytucji upoważnienia przemiennego (facultas alternativa), Wnioskodawca występuje z niniejszym Wnioskiem celem potwierdzenia, iż nie mają one dla Nabywcy konsekwencji na gruncie podatku VAT.

Pytanie

Czy z tytułu przeniesienia przez Wnioskodawcę Wierzytelności na rzecz Zbywcy, jako formy uregulowania ceny za Nieruchomość, Wnioskodawca wyświadczył na rzecz Zbywcy usługę podlegającą opodatkowaniu VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Z tytułu przeniesienia przez Wnioskodawcę Wierzytelności na rzecz Zbywcy, jako formy uregulowania ceny za Nieruchomość, Wnioskodawca nie wyświadczył na rzecz Zbywcy usługi podlegającej opodatkowaniu VAT.

UZASADNIENIE stanowiska Państwa

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, przy czym zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy VAT - ilekroć w przepisach ustawy VAT jest mowa o "towarach" rozumie się przez to rzeczy oraz ich części a także wszelkie postacie energii.

Ze względu na to, że wierzytelności nie stanowią towarów w rozumieniu przepisów ustawy VAT, transakcje mające za przedmiot takie składniki majątku nie będę stanowiły dostawy towarów podlegającej opodatkowaniu VAT.

Należy zatem ustalić, czy przeniesienie Wierzytelności na gruncie niniejszego stanu faktycznego, można uznać za świadczenie usług.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy VAT - przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Pojęcie usługi na gruncie VAT zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej podatnika, które:

* można zakwalifikować jako "świadczenie" oraz

* nie stanowią dostawy towarów.

Zgodnie z szeregiem orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: "TSUE"), aby mówić o odpłatnym świadczeniu, niezbędne jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

* istnieje związek prawny między świadczeniodawcą i świadczeniobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne;

* wynagrodzenie otrzymane przez świadczeniodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za świadczenie na rzecz świadczeniobiorcy;

* istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie świadczeniobiorcy;

* odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana podatkiem VAT;

* istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Powyższe wynika, w szczególności, z wyroków TSUE w następujących sprawach: C-489/99 Immobiliare Flavia, C-16/93 R. J. Tolsma, C-89/81 Hong-Kong Trade Development Council czy C-154/80 Association cooperative "Cooperatieve Aardappelenbewaarplaats GA".

Odpłatne świadczenie wymaga istnienia stosunku prawnego pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie świadczenia powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi więc istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem a przekazanym za nie wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywane jest świadczenie, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego.

Powyższe zostało potwierdzone w orzecznictwie TSUE (przykładowo, w wyroku z 8 marca 1988 r. Apple and Pear Development Council v Commissioners of Customs and Excise nr 102/86, wyroku z 3 marca 1994 r. R. J. Tolsma v Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden nr C-16/93, wyroku z 21 marca 2002 r. Kennemer Golf & Country Club v Staatssecretaris van Financien nr C-174/00, wyroku z 23 marca 2006 r. Ministero dell'Economia e delle Finanze and Agenzia delle Entrate v FCE Bank plc. nr C-210/04).

Regulacje dotyczące podatku VAT nie określają, co należy rozumieć przez wynagrodzenie/odpłatność za wykonane świadczenie. W orzecznictwie TSUE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być możliwe do wyrażenia w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie uiszczone (zob. wyrok z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie C-40/09, Astra Zeneca UK Ltd.v. Commissioners for Her Majesty's Revenue and Customs; wyrok z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, Finanzamt Gross-Gerau v. MKG-Kraftfahrzeuge-Faktoring GmbH).

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwolnione z VAT są usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT nie ma zastosowania do czynności ściągania długów, w tym factoringu (art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT).

Wnioskodawca podkreśla, że zgodnie z utrwaloną praktyką polskich sądów administracyjnych i organów podatkowych, podmiot przenoszący wierzytelność (cedent) nie świadczy na rzecz odbiorcy (cesjonariusz) żadnej usługi w rozumieniu przepisów o VAT, gdyż działa on nie w ramach działalności gospodarczej, a jedynie wykonuje przysługujące mu uprawnienia właścicielskie. Z kolei w określonych okolicznościach (np. przy zbywaniu wierzytelności w ramach umowy faktoringu lub w celu ściągania długów), polskie sądy administracyjne i organy podatkowe przyjmują, że nabywca wierzytelności świadczy usługę na rzecz zbywcy, której podstawą opodatkowania może być dyskonto (tj. różnica między ceną wierzytelności a ich wartością nominalną) czy też wartość odrębnej opłaty/prowizji transakcyjnej (o ile strony zastrzegły je między sobą).

W tym zakresie, tytułem przykładu, wskazać można:

* wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19.03.2012, I FPS 5/11;

* wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 kwietnia 2018 r., I FSK 966/16;

* interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 kwietnia 2020 r., 0114-KDIP4- 3.4012.73.2020.2.MP;

* interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27 sierpnia 2021 r., 0111-KDIB3- 1.4012.552.2021.2.ICZ.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, w związku z zawarciem umowy sprzedaży Nieruchomości, na Wnioskodawcy ciążył obowiązek zapłaty ceny na rachunek (rachunki) bankowy Zbywcy. Tym niemniej, Wnioskodawca mógł, zamiast zapłaty ceny, przenieść na Zbywcę Wierzytelności w ten sposób, że jego zobowiązanie do zapłaty kwoty ceny równej kwocie Wierzytelności wygaśnie. Jak wskazano w przedstawionym stanie faktycznym, Wnioskodawca zdecydował się na uregulowanie ceny poprzez przeniesienie Wierzytelności na Zbywcę. Innymi słowy, Wnioskodawca skorzystał z tzw. upoważnienia przemiennego (facultas alternativa). Wskazać należy, że w tego typu stosunkach zobowiązaniowych od momentu ich powstania występuje tylko jedno świadczenie (świadczenie zasadnicze), przy czym dłużnik może, według swego uznania, spełnić inne oznaczone świadczenie (świadczenie zastępcze) ze skutkiem wygaśnięcia zobowiązania. Sposób rozumienia konstrukcji facultas alternativa przedstawił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 września 2003, V CK 188/02 r. w którym stwierdzone zostało, że "postanowienie umowy zezwalające kupującemu na zwolnienie się z obowiązku zapłaty ustalonej ceny przez przelanie na sprzedawcę określonych wierzytelności należy kwalifikować jako upoważnienie przemienne; choć więc kupujący może zwolnić się ze swego obowiązku przez przelanie na sprzedawcę określonych wierzytelności, sprzedawca może tylko domagać się od kupującego zapłaty ustalonej ceny".

W ocenie Wnioskodawcy, na gruncie przedstawionego stanu faktycznego nie można przyjąć, by przenosząc Wierzytelności na rzecz Zbywcy, Wnioskodawca świadczyłby jakąkolwiek usługę opodatkowaną podatkiem VAT.

Należy zwrócić uwagę, iż Nabywca przeniósł Wierzytelności tylko i wyłącznie w celu uwolnienia się od zobowiązania do zapłaty ceny Nieruchomości, co odróżnia omawiany przypadek od typowych transakcji występujących na rynku wierzytelności.

Celem stron nie będzie bowiem ani uwolnienie właściciela wierzytelności (tj. Wnioskodawcy) z ciężaru jej egzekwowania, czy też nabycie wierzytelności po atrakcyjnej cenie w celu jej odsprzedaży lub windykacji na rzecz Wnioskodawcy.

Dalsze losy Wierzytelności są w związku z tym uzależnione wyłącznie od decyzji Zbywcy jako nowego właściciela Wierzytelności (tj. będą całkowicie obojętne dla Wnioskodawcy). Przenosząc Wierzytelności na rzecz Zbywcy, Wnioskodawca zainteresowany był wyłącznie uregulowaniem swojego zobowiązania wobec Zbywcy o zapłatę ceny za Nieruchomość i na tej czynności relacje pomiędzy Wnioskodawcą a Zbywcą zakończą się.

Na gruncie omawianego stanu faktycznego należy zwrócić również uwagę, że wartość nominalna Wierzytelności odpowiada cenie Nieruchomości. W związku z tym nie powstała różnica pomiędzy tymi wartościami, w której można byłoby ewentualnie dopatrywać się formy wynagrodzenia.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, przeniesienie przez Wnioskodawcę Wierzytelności na rzecz Zbywcy należy uznać, na gruncie podatku VAT, wyłącznie za niepieniężną formę zapłaty za Nieruchomość, a nie świadczenie jakiejkolwiek usługi.

Ponadto Wnioskodawca wskazuje na, jego zdaniem, istnienie podobieństwa pomiędzy przedstawionym przez niego przypadkiem a instytucją datio in solutum, na gruncie której wydano w przeszłości szereg interpretacji przepisów prawa podatkowego.

W myśl art. 453 k.c., jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Uregulowana w tym przepisie instytucja świadczenia w miejsce wypełnienia/wykonania (datio in solutum) stanowi jeden z wyjątków od zasady realnego wykonywania zobowiązań cywilnych, znajdujący podstawę w zasadzie swobody umów. Wskutek zawarcia umowy o świadczenie w miejsce wypełnienia dłużnik uzyskuje upoważnienie umożliwiające mu wykonanie zobowiązania przez spełnienie świadczenia innego niż pierwotne. Z chwilą wypełnienia świadczenia zastępczego następuje wykonanie umowy o datio in solutum, a zarazem wykonanie istniejącego zobowiązania, co prowadzi do jego wygaśnięcia. Zobowiązanie wówczas wygasa tak jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty). Roszczenie wierzyciela, wynikające z umowy zobowiązaniowej zostaje zaspokojone wskutek spełnienia przez dłużnika na jego rzecz świadczenia zastępczego (datio in solutum).

Oceniając skutki ww. instytucji prawnej na gruncie przepisów o VAT, organy podatkowe potwierdzały stanowisko podatników, zgodnie z którym przeniesienie wierzytelności w ramach datio in solutum nie stanowi świadczenia usług podlegającego podatkowi VAT.

Przykładowo, w interpretacji z dnia 16 stycznia 2018 r. nr 0112-KDIL1-1.4012.628.2017.1.SJ Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał:

"Należy zwrócić uwagę, że do przeniesienia własności Wierzytelności SKA dojdzie w ramach datio in solutum - specyficznej instytucji prawa cywilnego, w której dotychczasowy właściciel wierzytelności będzie działał wyłącznie w celu zwolnienia się z zobowiązania względem wierzyciela (nabywcy). Inaczej niż w przypadku typowych transakcji na wierzytelnościach, motywem działania stron nie będzie uwolnienie właściciela wierzytelności z ciężaru jej egzekwowania, czy też nabycie wierzytelności po atrakcyjnej cenie w celu osiągnięcia korzyści z jej odprzedaży lub windykacji. W niniejszym przypadku strony umowy datio in solutum, będą zainteresowane wyłącznie efektywnym uregulowaniem istniejących już zobowiązań i należności poprzez transfer praw do wierzytelności."

"W związku z nabyciem wierzytelności na nabywcę (Akcjonariusza) przejdą wszelkie ciężary i ryzyka z nimi związane. Dalsze losy Wierzytelności SKA będą już uzależnione od decyzji nabywcy (Akcjonariusza) jako nowego właściciela i będą całkowicie obojętne dla podmiotu zbywającego Wierzytelności SKA. Właściciel Wierzytelności SKA, w związku z ich przeniesieniem na nabywcę (Akcjonariusza), nie będzie oczekiwał świadczenia przez nabywcę (Akcjonariusza) usług mających na celu ściągnięcie tych wierzytelności lub uzyskaniem od nabywcy (Akcjonariusza) finansowania w ramach factoringu. Przenosząc Wierzytelności SKA na nabywcę (Akcjonariusza) jej dotychczasowy właściciel będzie zainteresowany wyłącznie uregulowaniem swoich zobowiązań wobec Akcjonariusza (Wierzytelności Akcjonariusza) i na tej czynności - w związku z uregulowaniem zobowiązań - relacje pomiędzy dotychczasowym właścicielem Wierzytelności SKA, a Akcjonariuszem zakończą się."

Analogiczny pogląd wyrażono w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 marca 2018 r., 0112-KDIL2-1.4012.72.2018.1.SS:

"Należy zwrócić uwagę, że do przeniesienia własności Wierzytelności Pożyczkobiorcy dojdzie w ramach datio in solutum - specyficznej instytucji prawa cywilnego, w której dotychczasowy właściciel wierzytelności będzie działał wyłącznie w celu zwolnienia się z zobowiązania względem wierzyciela (nabywcy). Inaczej niż w przypadku typowych transakcji na wierzytelnościach, motywem działania stron nie będzie uwolnienie właściciela wierzytelności z ciężaru jej egzekwowania, czy też nabycie wierzytelności po atrakcyjnej cenie w celu osiągnięcia korzyści z jej odprzedaży lub windykacji. W niniejszym przypadku strony umowy datio in solutum, będą zainteresowane wyłącznie efektywnym uregulowaniem istniejących już zobowiązań i należności poprzez transfer praw do wierzytelności."

"W związku z nabyciem wierzytelności na nabywcę (Pożyczkodawcę) przejdą wszelkie ciężary i ryzyka z nimi związane. Dalsze losy Wierzytelności Pożyczkobiorcy będą już uzależnione od decyzji nabywcy (Pożyczkodawcy) jako nowego właściciela i będą całkowicie obojętne dla podmiotu zbywającego Wierzytelność Pożyczkobiorcy. Właściciel Wierzytelności Pożyczkobiorcy, w związku z ich przeniesieniem na nabywcę (Pożyczkodawcę), nie będzie oczekiwał świadczenia przez nabywcę (Pożyczkodawcę) usług mających na celu ściągnięcie tych wierzytelności lub uzyskaniem od nabywcy (Pożyczkodawcy) finansowania w ramach factoringu. Przenosząc Wierzytelności Pożyczkobiorcy na nabywcę (Pożyczkodawcę) jej dotychczasowy właściciel będzie zainteresowany wyłącznie uregulowaniem swoich zobowiązań wobec Pożyczkodawcy (Wierzytelności Pożyczkodawcy) i na tej czynności - w związku z uregulowaniem zobowiązań - relacje pomiędzy dotychczasowym właścicielem Wierzytelności Pożyczkobiorcy, a Pożyczkodawcą zakończą się."

"Ponadto, należy zwrócić uwagę, że zdaniem TSUE (wyrażonym w wyroku w sprawie C-93/10), jeżeli różnica między wartością nominalną wierzytelności a ceną jej sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość tej wierzytelności w chwili sprzedaży, to podmiot nabywający wierzytelność, po cenie niższej od wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnej usługi. Z treści tego orzeczenia można wnioskować, iż ewentualnego wynagrodzenia dla nabywcy wierzytelności można by upatrywać w różnicy pomiędzy ceną zapłaconą za wierzytelność a jej wyższą wartością nominalną (i tylko wtedy, gdy cena jest niższa niż wartość rynkowa wierzytelności). W analizowanym zdarzeniu przyszłym nie będzie wprawdzie ceny zapłaconej za Wierzytelności Pożyczkobiorcy, gdyż wierzytelności będą przenoszone na nabywcę (Pożyczkodawcę) nie w wyniku sprzedaży lecz w ramach uregulowania zobowiązania, jednak biorąc pod uwagę, iż w ramach datio in solutum wartość nominalna zbywanych wierzytelności będzie odpowiadać nominalnym wartościom Wierzytelności Pożyczkodawcy przysługujących nabywcy (Pożyczkodawcy), nie powstanie też różnica pomiędzy tymi wartościami, w której można byłoby dopatrywać się formy wynagrodzenia."

Tożsame stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 13 kwietnia 2018 r. 0112-KDIL1-2.4012.104.2018.1.NF:

"Należy zwrócić uwagę, że do przeniesienia własności Wierzytelności Pożyczkobiorcy dojdzie w ramach datio in solutum - specyficznej instytucji prawa cywilnego, w której dotychczasowy właściciel wierzytelności będzie działał wyłącznie w celu zwolnienia się z zobowiązania względem wierzyciela (nabywcy). Inaczej niż w przypadku typowych transakcji na wierzytelnościach, motywem działania stron nie będzie uwolnienie właściciela wierzytelności z ciężaru jej egzekwowania, czy też nabycie wierzytelności po atrakcyjnej cenie w celu osiągnięcia korzyści z jej odprzedaży lub windykacji. W niniejszym przypadku strony umowy datio in solutum, będą zainteresowane wyłącznie efektywnym uregulowaniem istniejących już zobowiązań i należności poprzez transfer praw do wierzytelności."

"Dalsze losy Wierzytelności Pożyczkobiorcy będą już uzależnione od decyzji nabywcy (Pożyczkodawcy) jako nowego właściciela i będą całkowicie obojętne dla podmiotu zbywającego Wierzytelności Pożyczkobiorcy. Właściciel Wierzytelności Pożyczkobiorcy, w związku z ich przeniesieniem na nabywcę (Pożyczkodawcę), nie będzie oczekiwał świadczenia przez nabywcę (Pożyczkodawcę) usług mających na celu ściągnięcie tych wierzytelności lub uzyskaniem od nabywcy (Pożyczkodawcy) finansowania w ramach factoringu. Przenosząc Wierzytelności Pożyczkobiorcy na nabywcę (Pożyczkodawcę) jej dotychczasowy właściciel będzie zainteresowany wyłącznie uregulowaniem swoich zobowiązań wobec Pożyczkodawcy (Wierzytelności Pożyczkodawcy) i na tej czynności - w związku z uregulowaniem zobowiązań - relacje pomiędzy dotychczasowym właścicielem Wierzytelności Pożyczkobiorcy, a Pożyczkodawcą zakończą się."

"W analizowanym zdarzeniu przyszłym nie będzie wprawdzie ceny zapłaconej za Wierzytelności Pożyczkobiorcy, gdyż wierzytelności będą przenoszone na nabywcę (Pożyczkodawcę) nie w wyniku sprzedaży lecz w ramach uregulowania zobowiązania, jednak biorąc pod uwagę, że w ramach datio in solutum wartość nominalna zbywanych wierzytelności będzie odpowiadać nominalnym wartościom Wierzytelności Pożyczkodawcy przysługujących nabywcy (Pożyczkodawcy), nie powstanie też różnica pomiędzy tymi wartościami, w której można byłoby dopatrywać się formy wynagrodzenia."

W tym kontekście, w ocenie Wnioskodawcy, zważywszy na szereg okoliczności występujących w niniejszej sprawie, takich jak:

* Nabywca przeniósł Wierzytelności na rzecz Zbywcy;

* wyłącznym celem ww. transferu było dokonanie zapłaty za Nieruchomość;

* Wierzytelności zostały przeniesione po ich wartości nominalnej, odpowiadającej cenie Nieruchomości,

- nie sposób dopatrzyć się świadczenia przez Wnioskodawcę usługi podlegającej podatkowi VAT. W szczególności, Wnioskodawca nie świadczy na rzez Zbywcy usługi dotyczącej długów o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, z tytułu przeniesienia przez Wnioskodawcę Wierzytelności na rzecz Zbywcy, jako formy uregulowania ceny za Nieruchomość, Wnioskodawca nie wyświadczył na rzecz Zbywcy usługi podlegającej opodatkowaniu VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą,

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem" podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy,

ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach, rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 8 ustawy,

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Na podstawie art. 2 pkt 22 ustawy,

ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży, rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Należy zauważyć, iż pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej.

Pod pojęciem usługi należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Wobec powyższej analizy, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Kwestie dotyczące stosunków cywilnoprawnych między podmiotami, w tym przeniesienia własności nieruchomości, reguluje ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.). Zgodnie z art. 535 Kodeksu cywilnego,

przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Moment przeniesienia własności nieruchomości został określony w art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego, w myśl którego,

umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Na podstawie art. 353¹ Kodeksu cywilnego,

strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Ustawodawca przy założeniu zasady swobody umów nie stawia przeszkód, aby dłużnik zwolnił się ze zobowiązania przez spełnienie innego świadczenia, jeżeli również taka jest wola wierzyciela.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Nabywca odpłatnie nabył, od innej polskiej spółki ("Zbywca"), własność nieruchomości. Zbywca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Nabywca i Zbywca zawarli umowę sprzedaży na podstawie której własność Nieruchomości została przeniesiona na Wnioskodawcę przy czym ustalono, że zapłata ceny przez Wnioskodawcę nastąpi poprzez przelew środków pieniężnych na wskazany przez Zbywcę rachunek (rachunki) bankowe.

Jednocześnie umowa sprzedaży Nieruchomości przewiduje, że Wnioskodawca jest upoważniony do skorzystania z upoważnienia przemiennego (facultas alternativa), dzięki któremu Nabywca jest upoważniony, według własnego uznania, zamiast zapłaty ceny (w całości lub w części, według wyboru Nabywcy) za Nieruchomość, do przeniesienia na Sprzedawcę (w całości lub w części, według uznania Nabywcy) wierzytelności z tytułu umów pożyczek, kredytów lub podobnego rodzaju transakcji (dalej: "Wierzytelności") z takim skutkiem, że zobowiązanie do zapłaty kwoty ceny równej wartości Wierzytelności wygaśnie (na co Zbywca udzielił nieodwołalnej zgody).

Na moment złożenia niniejszego Wniosku, Wnioskodawca skorzystał z ww. upoważnienia poprzez przeniesienie Wierzytelności na Zbywcę z tym skutkiem, że zobowiązanie do zapłaty kwoty ceny Nieruchomości równej wartości Wierzytelności wygasło.

Wartość nominalna Wierzytelności odpowiadała tej części ceny Nieruchomości, która nie została pokryta gotówką przez Wnioskodawcę.

Państwa wątpliwości dotyczą kwestii, czy z tytułu przeniesienia Wierzytelności na rzecz Zbywcy, jako formy uregulowania ceny za Nieruchomość, wyświadczyli Państwo na rzecz Zbywcy usługę podlegającą opodatkowaniu VAT.

Wskazać należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w ustawie - Kodeks cywilny, zaś podstawą do dokonania cesji wierzytelności jest art. 509 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 509 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego,

wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Stosownie do art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego,

umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności, prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością przez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw.

Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem).

Z powyższego wynika, że przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, które następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności (cedenta). Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Odnosząc się do Państwa wątpliwości, w kwestii opodatkowania czynności przeniesienia Wierzytelności na rzecz Zbywcy, jako formy uregulowania ceny za Nieruchomość, stwierdzić należy, że czynności zbycia wierzytelności własnych nie można uznać za dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług pod pojęciem towaru. Zbycie wierzytelności własnych nie stanowi również świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi).

W przypadku zbycia wierzytelności własnych o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy wierzytelności. Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności - niezależnie od tego, czy jest to wierzytelność własna, czy nabyta - jest skutkiem rozporządzenia tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

Mając zatem na uwadze wskazane wyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy stwierdzić należy, że zbycie wierzytelności własnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem czynność przeniesienia przez Państwa Wierzytelności na rzecz Zbywcy, jako formy uregulowania ceny za Nieruchomość nie stanowi czynności, o których mowa w art. 7 i art. 8 ustawy o VAT.

Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w.. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.".

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.)

albo - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), za pośrednictwem systemu teleinformatycznego e-Urząd Skarbowy na stronie: https://www.podatki.gov.pl/e-urząd-skarbowy/ (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.) będąc użytkownikiem/wyznaczając użytkownika konta w e-Urzędzie Skarbowym.

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).