0111-KDIB3-1.4012.1042.2021.2.ASY - Rozliczanie VAT przez gminę w związku z gospodarką wodnokanalizacyjną

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 grudnia 2021 r. wpłynął Państwa wniosek z 6 grudnia 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie uznania za podstawę opodatkowania otrzymanej dopłaty od Wspólnika na pokrycie strat z działalności w spółce komunalnej oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Spółka prowadzi działalność od 1 kwietnia 2013 r. głównie w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, jak i w zakresie gospodarowania odpadami, realizuje też inne zadania własne gminy.

Została powołana do życia w wyniku przekształcenia zakładu budżetowego w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w trybie przewidzianym przez art. 22 i 23 ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Na podstawie Uchwał Rady Gminy doszło do podpisania notarialnego Aktu przekształcenia komunalnego zakładu budżetowego w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością oraz umowy - Aktu założycielskiego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka została zarejestrowana w KRS.

Jedynym wspólnikiem spółki jest Gmina.... ze 100% udziałami.

Ceny regulowane są w spółce w różnoraki sposób z uwagi na jej wielobranżową działalność oraz dużą dynamikę zmian zakresu usług jak też ich charakteru w szczególności: - w zakresie dostawy wody i ścieków (taryfa dopłaty do ceny), - odpady (ceny umowne, ceny regulowane cennikiem Rady Gminy), zadania własne gminy (ceny regulowane cennikiem Rady Gminy), ceny kalkulacyjne w zakresie innych usług, ceny negocjowane. Ceny są cenami optymalnymi i akceptowalnymi dla specyfiki działalności Spółki w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu.

Wyniki działalności Spółki są pochodną realizowanych rocznych planów finansowych, które już zawierają prognozę straty bądź przy poziomie obowiązujących opłat ją generują z udziałem dużego wpływu rozwoju otoczenia i jego zapotrzebowania na działalność komunalną spółki.

Spółka ze swojej działalności generuje straty bilansowe. Umowa Spółki reguluje wnoszenie dopłat, w tym dopłat na pokrycie strat oraz tworzenie kapitału zapasowego. Wspólnik podjął uchwałę o pokryciu części straty za 2020 r. (zg. z art. 231 § 2 Kodeks spółek handlowych) oraz uchwałę o pokryciu części straty za 2019 r. (zg. z § 2 o pkt 1 Aktu założycielskiego spółki), następnie uchwałę o wniesieniu dopłaty na pokrycie wskazanych strat za 2019 i 2020 r. (zg. z § 15 pkt 16 Aktu założycielskiego spółki).

Dopłatę wniósł przelewem na konto Spółki. Spółka zaś wprowadziła tę dopłatę na kapitał zapasowy (zg. z § 11 pkt 2 Aktu założycielskiego spółki), uwalniając ten kapitał pokryła wskazane straty przez wspólnika powodując w konsekwencji ich obniżenie. Dopłata ta została zrealizowana w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych.

W piśmie uzupełniającym wskazali Państwo:

a) Czy dopłata, o której mowa w pytaniu jest dopłatą związaną ze świadczeniem usług w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę, odprowadzania ścieków i gospodarowania odpadami?

Odpowiedź: Dopłata nie jest związana ze świadczeniem usług w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę, odprowadzania ścieków i gospodarowania odpadami.

b) Czy dopłata, o której mowa w pytaniu jest rekompensatą, która wyrównuje koszty związane z wykonywaniem ww. usług?

Odpowiedź: dopłata, o której mowa w pytaniu nie jest rekompensatą, która wyrównuje koszty związane z wykonywaniem ww. usług.

c) Czy zawarli Państwo umowę z Gminą na świadczenie usług? Jeżeli tak to jakich?

Odpowiedź: Państwo zawarli z Gminą umowy na świadczenie usług, jak też świadczyli usługi bezumownie, umowy obejmują w szczególności:

- Umowa o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków (budynek Urzędu Gminy....., szatnie),

- Umowa dzierżawy pojemników na odpady komunalne (przystanki, place rekreacyjne, cmentarze, budynek Urzędu Gminy, boiska),

- Umowa o świadczenie usług odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych (przystanki, place rekreacyjne, cmentarze, budynek Urzędu Gminy, boiska),

- Umowa na odbiór w tym odbiór przez przyjęcie, transport odpadów komunalnych z nieruchomości zamieszkałych z terenu Gminy.... - 2021/2022.

d) Czy otrzymują Państwo wynagrodzenie od Gminy za świadczenie usług w związku z zawartą umową?

Odpowiedź: Państwo otrzymują wynagrodzenie od Gminy za świadczenie usług w związku z zawartą umową.

e) Czy umowa zawarta z Gminą reguluje zasady wykonywania wyżej wymienionych usług przez Państwa na rzecz Gminy w kontekście przyznawanej dopłaty służącej pokryciu straty bilansowej z tytułu świadczenia usług (należy opisać zasady regulujące uiszczenie dopłaty)?

Odpowiedź: żadna umowa zawarta z Gminą nie reguluje zasady wykonywania wyżej wymienionych usług przez Państwa na rzecz Gminy w kontekście przyznawanej dopłaty służącej pokryciu straty bilansowej z tytułu świadczenia usług.

- opis zasad regulujących uiszczenie dopłaty: 1. Zasady w zakresie wnoszenia dopłat na pokrycie strat zawarte są w umowie spółki (Akt Założycielski - tekst jednolity z 8 grudnia 2017 r. - Repertorium A nr 5570/2017); 2. Wspólnik (Gmina) podjął uchwałę o pokryciu straty za 2020 r. i części straty za 2019 r.; 3. Wspólnik (Gmina) podjął uchwałę o wniesieniu dopłaty na pokrycie strat 2020 r. i części 2019 r.; 4. Dopłatę wniósł przelewem na konto spółki; 5. Spółka wprowadziła dopłatę na kapitał zapasowy; 6. Przeniesiono dopłatę z kapitału zapasowego na pokrycie strat 2020 i części 2019; 7. Wszystkie czynności przeprowadzono zgodnie z unormowaniami Kodeksu Spółek Handlowych.

f) Czy z ekonomicznego punktu widzenia byliby Państwo w stanie świadczyć ww. usługi bez dopłaty otrzymywanej od Gminy?

Odpowiedź: Z ekonomicznego punktu widzenia bylibyśmy w stanie świadczyć ww. usługi bez dopłaty otrzymywanej od Gminy.

g) Gdyby Państwo nie otrzymali dopłaty na pokrycie straty bilansowej, to czy cena ww. usług byłaby kalkulowana w taki sposób aby zrekompensować niedobory?

Odpowiedź: Gdyby Państwo nie otrzymali dopłaty na pokrycie straty bilansowej, to cena ww. usług nie byłaby kalkulowana w taki sposób aby zrekompensować niedobory.

h) Czy towary i usługi sfinansowane otrzymaną dopłatą na pokrycie strat będą wykorzystywane wyłącznie do czynności opodatkowanych?

Odpowiedź: towary i usługi sfinansowane otrzymaną dopłatą na pokrycie strat będą wykorzystywane wyłącznie do czynności opodatkowanych.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (ostatecznie sformułowane w piśmie uzupełniającym z 2 marca 2022 r.)

1. Czy otrzymana dopłata od Wspólnika - gminy na pokrycie strat z działalności w spółce komunalnej stanowi podstawę opodatkowania podatkiem VAT?

2. Czy na zasadach ogólnych mogą Państwo odliczyć VAT od zakupów sfinansowanych dopłatą otrzymaną na pokrycie strat od jedynego wspólnika?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad. 1

Państwa zdaniem zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT obrotem będącym podstawą opodatkowania podatkiem VAT są otrzymane dotacje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) za towary dostarczane lub świadczone usługi. Dopłata wniesiona przez wspólnika do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w celu pokrycia strat wykazanych w sprawozdaniach finansowych przez wspólnika do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w celu pokrycia strat wykazanych w sprawozdaniach finansowych nie jest dopłatą mającą bezpośredni wpływ na cenę dostarczanych towarów i świadczonych usług. Dopłata taka nie jest ani związana, ani przypisana do obrotu jako dostawa towaru lub świadczenie usługi podlegające opodatkowaniu VAT.

Dopłata w stanie faktycznym (na pokrycie części straty za rok 2019 i 2020) jest dopłatą, o której mowa w przepisach art. 177-179 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1526 z późn. zm.), została ona przewidziana w umowie spółki i tutaj zostały uregulowane zasady wnoszenia takich dopłat i rozliczania ze wspólnikiem zg. z art. 177-179 k.s.h. art. 12 ust. 4 pkt 11; art. 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób (Dz. U. z 2020 r. poz. 1406 z późn. zm.)

Spółka prowadzi działalność od 1 kwietnia 2013 r. Jedynym wspólnikiem posiadającym 100% udziałów jest gmina... Przedmiotem działania Spółki jest przede wszystkim: pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody, odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, zbieranie odpadów innych niż niebezpieczne, a także roboty związane z budową rurociągów przesyłowych i wykonywania instalacji wodno-kanalizacyjnych. Przedmiot działalności Spółki jest realizowany w szczególności jako zadanie własne gminy w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb mieszkańców dotyczących w szczególności zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, gospodarowania odpadami, utrzymania dróg, rekultywacji i udrażniania rowów melioracyjnych.

Spółka tworzy kapitał zakładowy, zapasowy i rezerwowy. Zgodnie z umową Spółki, wspólnik może być zobowiązany do wniesienia dopłat zwrotnych lub bezzwrotnych w wysokości nieprzekraczającej 3 000 000 zł (trzy miliony) rocznie. Wysokość i termin dopłat będą oznaczane w miarę potrzeby na mocy Uchwały Zgromadzenia Wspólników. Dopłaty mogą być zwracanie wspólnikom, jeśli nie są potrzebne na pokrycie strat bilansowych w terminie określonym uchwałą Zgromadzenia Wspólników.

W roku bilansowym 2019 - Spółka zanotowała stratę w wysokości 1 521 653, 99 zł.

W roku bilansowym 2020 - Spółka zanotowała stratę w wysokości 1 542 990, 26 zł.

Uchwałą Walnego Zgromadzenia Wspólników nr 16/08/2021 z dnia 25 sierpnia 2021 r. na podstawie § 15 pkt 16 Aktu założycielskiego spółki jedyny wspólnik postanowił o wniesieniu dopłat w terminie do 30 sierpnia 2021 r., celem pokrycia straty netto za rok 2019 w kwocie 107 009, 74 zł, oraz pokrycia straty netto w roku 2020 w kwocie 542 990, 26 zł.

Na podstawie § 11 ust. 2 Aktu założycielskiego Spółki dopłaty zostały przekazane na kapitał zapasowy Spółki.

Ad. 2

Państwa zdaniem zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT Spółka na zasadach ogólnych może odliczać VAT od zakupów sfinansowanych tą dopłatą (pokrycie strat), gdyż prawo do odliczenia przysługuje w zakresie, w jakim towary i usługi nabywane przez podatników wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych. Nie ma tu znaczenia sposób finansowania dokonywanych zakupów, w tym prawo do odliczenia może podatnikom przysługiwać także w przypadkach, gdy zakupy towarów i usług służące wykonywaniu czynności opodatkowanych, zostały sfinansowane otrzymanymi dotacjami, czy też zostały zrefundowane. W Państwa przypadku z faktur dokumentujących zakupy opłaceone ze środków otrzymywanych od wspólnika w ramach dopłaty na pokrycie strat mogą Państwo VAT odliczać na zasadach ogólnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części nieprawidłowe i w części prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą" lub "ustawą o VAT":

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Towarami są rzeczy oraz ich części a także wszelkie postacie energii.

W świetle z art. 2 pkt 22 ustawy:

Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Pojęcie usługi według ustawy o podatku od towarów i usług jest szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane.

Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Podkreślenia wymaga, że na gruncie podatku od towarów i usług dana czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane "po kosztach" ich świadczenia, bądź poniżej tych kosztów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez "podatników" w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego nie są podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają z tego tytułu należności, opłaty lub składki.

Podmioty te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nich odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2021 r. poz. 1372, z późn. zm.):

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Na podstawie art. 9 ust. 1 powołanej ustawy:

W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 679):

Jednostki samorządu terytorialnego mogą tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, a także mogą przystępować do takich spółek.

Z powyższych konstrukcji prawnych jednoznacznie wynika, że zarówno Gmina, jak i utworzona przez nią spółka prawa handlowego, wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działają w charakterze podatników podatku VAT.

Wskazać również należy, że dla uzyskania statusu podatnika VAT nie ma znaczenia rezultat prowadzonej działalności. Podatnikiem będzie podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na to, czy przynosi ona zyski. Podatnikami VAT są również podmioty, których cel działalności nie jest związany z prowadzeniem działalności komercyjnej nastawionej na osiąganie zysków lub też przeznaczające uzyskane zyski na cele społecznie użyteczne (charytatywne, kulturalne, naukowe itd.).

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że gdyby nawet podatnik nie osiągnął z tytułu prowadzonej działalności dochodu, to nie zmienia faktu, że wykonując czynności będące przedmiotem działalności gospodarczej wystąpi w charakterze podatnika podatku VAT - bowiem będzie świadczył w tym zakresie usługi, które podlegają VAT. Oznacza to w konsekwencji, że jeżeli podmiot uzyska jakąkolwiek zapłatę za te usługi w sensie ekonomicznym (nawet bilansując tylko poniesione w związku z nim wydatki), to owe wynagrodzenie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT według właściwych reguł.

W świetle art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Z powyższego wynika, że art. 29a ust. 1 ustawy odnosi się do wszystkiego, co stanowi zapłatę obejmując swym zakresem każdą formę zapłaty otrzymaną przez sprzedawcę z tytułu dostawy towarów lub wykonania usługi.

Katalog elementów dodatkowych wchodzących w skład podstawy opodatkowania określony został w art. 29a ust. 6 ustawy.

Stosownie do ww. przepisu:

Podstawa opodatkowania obejmuje:

Podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

Z powyższych przepisów wynika, że - co do zasady - podstawa opodatkowania obejmuje wszystko co stanowi wartość otrzymanego świadczenia, które dostawca lub świadczący usługę otrzymuje lub powinien otrzymać od kupującego. Przepis art. 29a ust. 6 i ust. 7 ustawy wymienia elementy, które powinny być wliczane bądź nie powinny być wliczane do podstawy opodatkowania.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że podstawą opodatkowania jest należność, niezależnie od jej nazewnictwa, stanowiąca w istocie wynagrodzenie za wykonaną czynność podlegającą opodatkowaniu. Elementem podstawy opodatkowania mogą być również należności mające charakter dopłaty do ceny.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi.

Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi.

Zatem podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne - na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Istotne znaczenie dla ustalenia, czy konkretne dotacje podlegają opodatkowaniu ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich. W szczególności wyroki w sprawach C-184/00 (Office des produits wallons ASBL v. Belgian State) oraz C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd.v. Commisioners of Customs and Excise, w skrócie KNW).

W wyroku C-184/00 Trybunał stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu. Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy by możliwe było jej ustalenie. Cena jaką płaci nabywca musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, iż dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna.

W wyroku C-353/00 Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.

Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał. Jak wskazuje rzecznik, dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT.

Tego rodzaju dotacje występowały w przypadku KNW. Istniał bezpośredni związek pomiędzy usługami podatnika a otrzymywanymi dotacjami (dotacje były korelatem usług i wypłacano je tylko w razie ich świadczenia; również kwotowo zależały od liczby usług). Wpływ na cenę również był oczywisty: ostateczny odbiorca nie musiał płacić za usługę właśnie z powodu pokrycia jej dotacją. Mimo że dotacje oczywiście wpływały na działalność przedsiębiorstwa i w sensie ekonomicznym pokrywały część kosztów jego funkcjonowania, przede wszystkim były one związane z ceną. Dlatego też nie można było ich traktować jako pozostających poza podatkiem VAT.

Jeżeli otrzymywana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę), taka dotacja podlega VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można - i należy - potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

Państwa wątpliwości dotyczą problemu czy otrzymana dopłata od Wspólnika - Gminy na pokrycie strat z działalności w Spółce komunalnej stanowi podstawę opodatkowania podatkiem VAT.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 177 § 1 i § 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1526, z późn. zm.), zwanej dalej: k.s.h., umowa spółki może zobowiązywać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziału. Dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów.

Wysokość i terminy dopłat oznaczane są w miarę potrzeby uchwałą wspólników. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, do dopłat tych stosuje się przepisy § 2 oraz art. 179. Jeżeli wspólnik nie uiścił dopłaty w określonym terminie, obowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie; spółka może również żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki (art. 178 § 1 i 2 k.s.h.).

Stosownie do art. 179 § 1 k.s.h., dopłaty mogą być zwracane wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym. Dopłaty mogą być wnoszone w związku z czasowymi trudnościami finansowymi spółki, potrzebą jej dokapitalizowania, koniecznością poniesienia dodatkowych nakładów inwestycyjnych itp. Dopłata jest formą wewnętrznej przymusowej pożyczki wspólników na rzecz spółki. Wspólnikowi, który uiścił dopłatę, nie przysługuje (chyba że zarządzono zwrot dopłat) roszczenie o wypłatę uiszczonej sumy.

W razie powzięcia uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością określającej termin i wysokość dopłat, równowartość dopłat ujmuje się w odrębnej pozycji pasywów bilansu (kapitał rezerwowy z dopłat wspólników) i wykazuje się jako składnik kapitału własnego dopóty, dopóki ten nie zostanie użyty w sposób uzasadniający jego odpisanie; uchwalone, lecz niewniesione dopłaty wykazuje się w dodatkowej pozycji kapitałów własnych "Należne dopłaty na poczet kapitału rezerwowego (wielkość ujemna)" (art. 36 ust. 2e ustawy z 29 września 1994 r. ustawy o rachunkowości; Dz. U. z 2019 r. poz. 351). W konsekwencji kapitał zakładowy nie ulegnie zwiększeniu, a wartość dopłaty będzie zaliczona na wpłaty należne (Kidyba Andrzej: Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tom I. Komentarz do art. 1-300 k.s.h., LEX, 2008, wyd. VI.).

Z treści wniosku wynika, że otrzymują Państwo dopłatę na pokrycie części straty za rok 2019 i 2020. Jest to dopłata, o której mowa w przepisach art. 177-179 Kodeksu spółek handlowych i została ona przewidziana w umowie spółki, w której zostały uregulowane zasady wnoszenia takich dopłat i rozliczania ze wspólnikiem. Prowadzą Państwo działalność od 1 kwietnia 2013 r. Jedynym wspólnikiem posiadającym 100% udziałów jest gmina... Przedmiotem Państwa działania jest przede wszystkim: pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody, odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, zbieranie odpadów innych niż niebezpieczne, a także roboty związane z budową rurociągów przesyłowych i wykonywania instalacji wodno-kanalizacyjnych. Przedmiot działalności jest realizowany w szczególności jako zadanie własne gminy w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb mieszkańców dotyczących w szczególności zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, gospodarowania odpadami, utrzymania dróg, rekultywacji i udrażniania rowów melioracyjnych.

Państwo tworzą kapitał zakładowy, zapasowy i rezerwowy. Zgodnie z umową Spółki, wspólnik może być zobowiązany do wniesienia dopłat zwrotnych lub bezzwrotnych. Wysokość i termin dopłat będą oznaczane w miarę potrzeby na mocy Uchwały Zgromadzenia Wspólników. Dopłaty mogą być zwracanie wspólnikom, jeśli nie są potrzebne na pokrycie strat bilansowych w terminie określonym uchwałą Zgromadzenia Wspólników.

Uchwałą Walnego Zgromadzenia Wspólników nr 16/08/2021 z dnia 25 sierpnia 2021 r. na podstawie § 15 pkt 16 Aktu założycielskiego Spółki jedyny wspólnik postanowił o wniesieniu dopłat w terminie do 30 sierpnia 2021 r., celem pokrycia strat za rok 2019 i 2020.

Na podstawie § 11 ust. 2 Aktu założycielskiego Spółki dopłaty zostały przekazane na kapitał zapasowy Spółki.

Z powyższego należy przyjąć, że Spółka na podstawie umowy z Gminą otrzymuje wynagrodzenie od Gminy za świadczenie usług w związku z zawartą umową.

W przypadku gdy wynagrodzenie z tytułu realizacji umów wykonawczych nie pokryje kosztów działalności, w oparciu o zawarta umowę Spółka zostanie dokapitalizowana przez uiszczenie dopłaty na pokrycie na pokrycie straty bilansowej wykazanej przez Spółkę na koniec roku obrotowego. Dopłata stanowi zatem źródło finansowania realizowanych przez Spółkę usług na rzecz Gminy. Zatem, z uwagi na charakter opisanej dopłaty, uznać należy, że stanowi ona obok wynagrodzenia otrzymywanego od Gminy (gdy nie pokryje ono całości kosztów działalności) wynagrodzenie za świadczone na rzecz Gminy usługi.

W związku z powyższym - wbrew Państwa twierdzeniu - uiszczenie przez Wspólnika dopłaty przez dokapitalizowanie Spółki, będzie stanowić wynagrodzenie za odpłatne świadczenie określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W konsekwencji, uiszczenie dopłaty przez dokapitalizowanie Spółki na pokrycie straty bilansowej wykazanej przez Spółkę na koniec roku 2019 i 2020 podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym, otrzymana przez Spółkę dopłata, na pokrycie strat z ubiegłych lat, to dopłata na pokrycie kosztów wynikających ze świadczenia usług publicznych, którą Spółka na mocy umowy otrzymuje od Gminy, stanowi podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 29a ust. 1 w zw. z art. 29a ust. 6 ustawy i tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest nieprawidłowe.

Przechodząc do kwestii prawa do odliczenia podatku VAT od zakupów sfinansowanych dopłatą otrzymaną na pokrycie strat od wspólnika wskazać należy, że:

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy,

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy,

Kwotę podatku naliczonego stanowi:

Z powyższych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Należy podkreślić, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy:

transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Z opisu sprawy wynika, że towary i usługi sfinansowane otrzymaną dopłatą na pokrycie strat będą wykorzystywane wyłącznie do czynności opodatkowanych.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołany stan prawny, należy stwierdzić, że będą spełnione warunki wynikające z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT uprawniające do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupów sfinansowanych dopłatą otrzymaną na pokrycie strat.

W konsekwencji, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy, Spółka będzie uprawniona do odliczenia podatku VAT od zakupów sfinansowanych dopłatą otrzymaną na pokrycie strat.

Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Zaznacza się, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Wydając przedmiotową interpretację tut. Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu sprawy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy niniejsza interpretacja traci swą aktualność.

Należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).