0111-KDIB2-3.4015.88.2022.2.BD - Zwolnienie z podatku od darowizny - udokumentowanie darowizny od osoby najbliższej

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

- w części dotyczącej kwoty przelanej na konto bankowe przeznaczone wyłącznie do spłaty kredytu - jest nieprawidłowe;

- w pozostałej części - prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 czerwca 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 22 czerwca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia środków pieniężnych tytułem darowizny od matki, przelanych przez osoby trzecie na różne konta bankowe. Wysłaliśmy do Pana wezwanie z 12 sierpnia 2022 r., znak: 0111-KDIB2-3.4015.88.2022.1.BD, na które udzielił Pan odpowiedzi 29 sierpnia 2022 r. W odpowiedzi uzupełnił Pan treść wniosku.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

7 stycznia 2022 r. zawarta została umowa sprzedaży domu. Wszystkie środki pieniężne za ten dom od nabywców po tej dacie zostały przelane na konto jednego ze sprzedających, czyli Pana. Chodzi o kwotę 531 000,00 zł. Z tym, że kwota 205 801,16 zł została przelana przez kupujących bezpośrednio na spłatę Pan kredytu - (...) 3 lutego 2022 r., a pozostała kwota, czyli 147 865,00 zł, również przez kupujących została przelana na Pana rachunek w (...). Przy czym 26 stycznia 2022 r. wpłynęła kwota 37 865,00 zł, a 21 stycznia 2022 r. kwota 110 000,00 zł.

7 stycznia 2022 r. została zawarta także umowa darowizny pomiędzy Panem, jako obdarowanym, a Pana mamą, jako darczyńcą, na kwotę darowizny w wysokości: 353 666,00 zł. Darowizna została wykonana bezpośrednio poprzez zapłatę należnej kwoty Pana mamy z tytułu sprzedaży czyli 373666,00 zł, bezpośrednio ma Pana konta przez nabywców nieruchomości, czyli przez osoby trzecie pozostające poza umową darowizny. Kwota darowizny od mamy, to 353 666,00 zł.

W odpowiedzi na wezwanie wskazał Pan, że środki pieniężne otrzymane od matki w całości wpłynęły na Pana rachunki bankowe. Kwota 205 801,16 zł przelana została na spłatę kredytu w Banku (...); rachunek ten przeznaczony jest wyłącznie do spłaty kredytu i jest rachunkiem technicznym.

Darowizna od mamy wynosiła 353 666,00 zł z czego kwotę 205 801,16 zł przekazano na konto Banku (...), w którym miał Pan kredyt, a reszta na Pana rachunek bankowy w innym banku.

Kupujący dom jako tytuł przelewu określili - "akt notarialny". Przelewy wykonali kupujący dom i w tytule podali tylko tytuł za co płacą, z przelewów nie wynika, że jest to darowizna od matki. W umowie darowizny jest zaznaczone, że środki pieniężne przeleją kupujący dom. Darowizna stanowi część kwoty ze sprzedaży należnej Pana mamie.

Umowa darowizny została sporządzona w formie pisemnej, nie w formie aktu notarialnego. Otrzymana darowizna została zgłoszona do właściwego urzędu skarbowego na druku SD-Z2 w terminie 5 miesięcy od otrzymania darowizny. Z aktu notarialnego sprzedaży domu wynikało, jakie kwoty i na jakie konto mają przelać kupujący. Po stronie sprzedających występował Pan, Pana mama i brat.

Pytanie

Czy spełniony został warunek zawarty w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli środki zostały przekazane na rachunek płatniczy obdarowanego lub inny niż płatniczy jego rachunek? Czy darowizna po spełnieniu warunku zgłoszenia do urzędu skarbowego jest zwolniona od podatku?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, użyty w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwrot "udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy" należy rozumieć jako obowiązek wykazania, że doszło do transferu pieniędzy z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego (wykonanie darowizny). Natomiast drugorzędne znaczenie ma sposób dokonania tego transferu. W tym wypadku pieniądze należne mamie ze sprzedaży domu zgodnie z umową darowizny i aktem notarialnym sprzedaży domu z 7 stycznia 2022 r. zostały przelane na poczet spłaty kredytu obdarowanego oraz na jego rachunek płatniczy w drugim banku. W przytoczonym przepisie nie ma wzmianki na temat, kto ma dokonać przelewu, ważne jest tylko aby przysporzenie było dokonane kosztem majątku darczyńcy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 z późn. zm.):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1983 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.):

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie to ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Do zawarciu umowy darowizny podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Natomiast z treści art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, iż:

Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Należy zauważyć, że - co do zasady - darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wysokość podatku od spadków i darowizn ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do jednej z trzech grup podatkowych odbywa się w zależności od jego stopnia pokrewieństwa albo powinowactwa z osobą, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9 637 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 3 cyt. ustawy:

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

Ustawa o podatku od spadków i darowizn reguluje także zwolnienie z opodatkowania.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 ww. ustawy:

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Zgodnie z art. 4a ust. 4 omawianej ustawy:

Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

Z treści przepisu art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że w przypadku gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:

- otrzymania darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie;

- złożenia zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (poza sytuacją przewidzianą w zacytowanym art. 4a ust. 4 ustawy);

- udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że 7 stycznia 2022 r. zawarta została umowa sprzedaży domu. Wszystkie środki za ten dom od nabywców zostały przelane na konto jednego ze sprzedających - Pana. Chodzi o kwotę 531 000,00 zł. Kwota 205 801,16 zł została przelana przez kupujących bezpośrednio na spłatę Pan kredytu, a pozostała kwota, czyli 147 865,00 zł, również przez kupujących została przelana na Pana rachunek w innym banku. Przy czym 26 stycznia 2022 r. wpłynęła kwota 37 865,00 zł, a 21 stycznia 2022 r. kwota 110 000,00 zł.

7 stycznia 2022 r. została zawarta także umowa darowizny pomiędzy Panem, jako obdarowanym, a Pana mamą, jako darczyńcą, na kwotę darowizny w wysokości 353 666,00 zł. Darowizna została wykonana bezpośrednio poprzez zapłatę należnej kwoty dla Pana mamy z tytułu sprzedaży, czyli 373666,00 zł, bezpośrednio na Pana konta przez nabywców nieruchomości, czyli przez osoby trzecie pozostające poza umową darowizny.

W uzupełnieniu doprecyzował Pan opis stanu faktycznego i wskazał, że środki pieniężne otrzymane od matki w całości wpłynęły na Pana rachunki bankowe. Kwota 205 801,16 zł przelana została na spłatę kredytu, gdzie rachunek przeznaczony jest wyłącznie do spłaty kredytu i jest rachunkiem technicznym. Darowizna od mamy wynosiła 353 666,00 zł, z czego kwotę 205 801,16 zł przekazano na konto w banku, w którym miał Pan kredyt, a resztę pieniędzy na Pana rachunek bankowy w innym banku. Kupujący dom jako tytuł przelewu określili - "akt notarialny". Przelewy wykonali kupujący dom i w tytule podali tylko tytuł za co płacą; z przelewów nie wynika, że jest to darowizna od matki. W umowie darowizny jest zaznaczone, że środki pieniężne przeleją kupujący dom. Darowizna stanowi część kwoty ze sprzedaży należnej Pana mamie. Umowa darowizny została sporządzona w formie pisemnej, nie w formie aktu notarialnego. Otrzymana darowizna została zgłoszona do właściwego urzędu skarbowego na druku SD-Z2 w terminie 5 miesięcy od otrzymania darowizny. Z aktu notarialnego sprzedaży domu wynikało jakie kwoty i na jakie konto mają przelać kupujący. Po stronie sprzedających występował Pan, Pana mama oraz brat.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że 7 stycznia 2022 r. zawarł Pan z mamą umowę darowizny, zgodnie z którą mama daruje Panu 353 666,00 zł.

Zatem nabycie przez Pana środków pieniężnych w drodze umowy darowizny co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W przypadku darowizn zawartych między rodzicami i dziećmi, zgodnie z wskazanymi powyżej przepisami, nabycie rzeczy i praw majątkowych tym tytułem może być objęte zwolnieniem na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W przypadku zawarcia umowy darowizny środków pieniężnych, dla zastosowania tego zwolnienia, środki te muszą zostać przekazane w sposób ściśle w przepisie określony, a zatem na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. Literalne brzmienie przepisu art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn nie pozwala skorzystać ze zwolnienia podatkowego gdy nabycie nie jest udokumentowane tak, jak wskazuje przepis art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Z treści wniosku wprost wynika, że przedmiotem zawartej umowy była darowizna środków pieniężnych, które zostały przekazane na dwa odrębne rachunki bankowe. Jeden z tych rachunków bankowych (jak Pan wskazał) jest rachunkiem technicznym Pana wierzyciela - Banku (...), przeznaczonym wyłącznie do spłaty Pana kredytu. Natomiast drugi rachunek bankowy jest Pana kontem bankowym (rachunkiem płatniczym) w innym banku.

Zatem nabycie darowizny w tej części, w której środki pieniężne przekazane zostały przez osoby trzecie (tytułem darowizny od Pana matki) bezpośrednio na rachunek techniczny Pana wierzyciela - Banku, przeznaczony wyłącznie do spłaty Pana kredytu nie wyczerpuje przesłanki zawartej w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wpłata w tej części nie została przekazana na Pana rachunek płatniczy, lecz na rachunek techniczny banku, przeznaczony do spłaty kredytu. Rachunku przeznaczonego do spłaty kredytu nie można uznać za rachunek należący do Pana. Jest to jedynie rachunek techniczny, na którym Bank ewidencjonuje spłatę udzielonego (skonsolidowanego) kredytu. Przepis art. 4a ust. 1 pkt 2 ww. ustawy wyraźnie wskazuje, że do skorzystania ze zwolnienia koniecznym jest udokumentowanie otrzymanych środków pieniężnych dowodem przekazania na rachunek nabywcy, na jego rachunek.

Co prawda, zgodnie z utartą linią interpretacyjną i orzeczniczą, warunek określony we wskazanym przepisie uważa się za spełniony również wtedy, gdy wpłata dokonywana jest na rachunek bankowy osoby trzeciej, ale na subkonto wyodrębnione w ramach tego rachunku dla osoby obdarowanej. Takie subkonta wyodrębniane są w ramach rachunków prowadzonych dla deweloperów czy spółdzielni mieszkaniowych. W analizowanym przypadku taka sytuacja jednak nie występuje. Z treści wniosku wprost wynika, że nie otrzymał Pan tej części wpłaty, tj. 205 801,16 zł na swój rachunek bankowy (czy np. na subkonto, które dla Pana byłoby wyodrębnione w rachunku bankowym Pana wierzyciela).

Tym samym w tej części darowizny środków pieniężnych nie został spełniony jeden z warunków zastosowania zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, bowiem przekazanie środków pieniężnych tytułem darowizny nie zostało udokumentowane zgodnie z zasadami określonymi w tym przepisie, które to zasady wyjaśnione zostały już wyżej.

W takim przypadku nabycie darowizny podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ww. ustawy).

Dlatego też Pana stanowisko w tej części uznaliśmy za nieprawidłowe.

Odnośnie pozostałej części darowizny środków pieniężnych, które wpłynęły na drugi rachunek bankowy będący Pana kontem bankowym (rachunkiem płatniczym) w innym banku, przelane w imieniu osoby zaliczonej do grona wymienionego w art. 4a cyt. ustawy, to pomimo, że środki te zostały przelane z rachunku bankowego osób trzecich - ma Pan prawo do skorzystania ze zwolnienia tej części darowizny z podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, gdyż zostały spełnione przesłanki określone w analizowanym przepisie. Jak bowiem wynika z opisu sprawy:

- środki zostały darowane przez najbliższą osobę (matkę),

- ich przekazanie udokumentuje Pan wpływem na Pana rachunek bankowy (rachunek płatniczy),

- złożył Pan zgłoszenie o ich nabyciu do organu podatkowego we właściwym terminie.

W tej części uznaliśmy więc Pana stanowisko za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Przedmiotowa interpretacja - zgodnie ze złożonym wnioskiem - została wydana wyłącznie dla Pana. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretacje indywidualną). Funkcja ochronna płynąca z przedmiotowej interpretacji ma zastosowanie wyłącznie dla Pana.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa.