0111-KDIB2-3.4015.29.2024.3.MD - Darowizna między Ukraińcami jako nieopodatkowana w Polsce

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 lutego 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 5 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania przez obywatela Ukrainy darowizny od rodziców, również obywateli Ukrainy. Uzupełnił Pan wniosek - samoistnie - w piśmie z 4 marca 2024 r. (data wpływu - 4 marca 2024 r.) oraz - w odpowiedzi na wezwanie - w piśmie z 28 marca 2024 r. (data wpływu - 28 marca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu (...) r. pomiędzy Panem a Pana rodzicami została zawarta umowa darowizny środków pieniężnych w wysokości (...) USD (zgodnie z przeliczeniem na PLN daje to kwotę (...) PLN). Każdy z rodziców wykonał przelew na Pana rachunek, wskazany w umowie, na kwotę (...) PLN, łącznie (...) PLN.

W dniu (...) r. złożył Pan deklarację podatkową SD-Z2, w celu zwolnienia z opodatkowania, dopełniając wszelkie formalności wynikające z art. 4a ust. 1 pkt 1-2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Rodzice (mający po 70 lat) w tytule przelewu jednak wskazali w treści przelewu nie "darowizna" lecz "wpłata własna".

W uzupełnieniu wniosku z 4 marca 2024 r. zmodyfikował Pan opis stanu faktycznego następująco:

W dniu (...) r. pomiędzy Panem a Pana rodzicami została zawarta umowa darowizny środków pieniężnych w wysokości (...) USD (zgodnie z przeliczeniem na PLN daje to kwotę (...) PLN). Każdy z rodziców w oddziale Banku przy pracowniku Banku oddał Panu środki pieniężne w postaci gotówki. Następnie w tym samym oddziale Banku wpłacił Pan na swoje konto owe kwoty (po (...) PLN), łącznie (...) PLN.

W dniu (...) r. złożył Pan deklarację podatkową SD-Z2, w celu zwolnienia z opodatkowania, dopełniając wszelkie formalności wynikające z art. 4a ust. 1 pkt 1-2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Rodzice (mający po 70 lat) w tytule przelewu jednak wskazali w treści przelewu nie "darowizna" lecz "wpłata własna".

W uzupełnieniu wniosku z 28 marca 2024 r. wskazał Pan, co następuje:

Każdy z rodziców w oddziale Banku, przy pracowniku Banku, oddał Panu środki pieniężne w postaci gotówki, którą następnie w tym samym oddziale Banku wpłacił Pan na swoje konto (po (...) PLN, łącznie (...) PLN). Środki pochodziły ze sprzedaży nieruchomości w Ukrainie (czynność dokonana poprzez pełnomocnika), a następnie wwiezione do Polski (posiada Pan umowę sprzedaży nieruchomości w Ukrainie). W chwili zawarcia umowy darowizny, ani Pan, ani Pana rodzice nie posiadali obywatelstwa polskiego (i nadal nie posiadają, ze względu chociażby na trudność i czasochłonność przeprowadzenia postępowania naturalizacyjnego). Obie strony umowy darowizny, tj. Pan oraz Pana rodzice, nie posiadali miejsca stałego pobytu w Polsce. Podczas wizyty w oddziale Banku (...) r., rodzice - przy pracowniku Banku - przekazali Panu środki pieniężne, które następnie wpłacił Pan na swój rachunek bankowy. Z § 2 umowy darowizny (...) r. wynika, że Pana rodzice mieli wpłacić środki na rachunek bankowy wskazany w umowie darowizny. Jednak - ze względu na brak posiadania rachunku bankowego w Polsce (przez rodziców) oraz niemożności dokonania przelewu z rachunku bankowego ukraińskiego (środki fizycznie znajdowały się w Polsce, poza tym, nawet gdyby znajdowały się w Ukrainie, zgodnie z wprowadzonym stanem wojennym, zakazane jest do odwołania dokonywanie przelewów z terytorium Ukrainy na zagraniczne rachunki bankowe) - rodzice, przy pracowniku Banku, podczas (utrwalonej) wizyty przekazali Panu środki, które Pan następnie wpłacił na własny rachunek bankowy. W tytule wpłaty wskazano "wpłata własna" (standardowa klauzula wpłacająca w oddziałach banków w razie braku zasygnalizowania innego tytułu wpłaty).

Pytania (przeformułowane w uzupełnieniach wniosku)

1. Czy podlega Pan podatkowi od darowizn na terytorium Polski zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn?

2. Czy wpłata przedmiotu darowizny w oddziale Banku, przy obecności pracownika Banku, przez darczyńców (będących Pana rodzicami) nieposiadających w Polsce rachunku bankowego, poprzez wręczenie środków pieniężnych obradowanemu (Panu) i jednoczesne zdeponowanie owych środków na Pana rachunku bankowym, wskazując błędny tytuł wpłaty ("wpłata własna"), przy możliwości identyfikacji samej umowy, w szczególności jej § 2, stron umowy oraz kwoty wynikającej z umowy, ma wpływ na zwolnienie z opodatkowania od podatku od spadków i darowizn w myśl art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Pana stanowisko w sprawie (zajęte częściowo w uzupełnieniu wniosku z 4 marca 2024 r.)

Pana zdaniem, nie podlega Pan podatkowi od darowizn na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Stosownie do treści art. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi nie podlega nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w dniu nabycia ani nabywca, ani też spadkodawca lub darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Stosownie do ustawy o cudzoziemcach, stałym miejscem zamieszkania cudzoziemca na terenie Polski jest zezwolenie o udzieleniu mu zezwolenia na pobyt stały albo na pobyt rezydenta długoterminowego UE na terytorium Polski. W realiach niniejszej sprawy, obie strony nie są polskimi obywatelami i nie mają miejsca stałego pobytu. Pana rodzice aktualnie korzystają z ochrony czasowej wynikającej z treści art. 2 ust. 6 ustawy z dnia 12 marca

2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w zw. z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, która wskazuje, iż taka osoba uznaje się za osobę korzystającą w Rzeczypospolitej Polskiej z ochrony czasowej w rozumieniu art. 106 ust. 1 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Samo pojęcie z literalnego punktu widzenia "ochrona czasowa" wskazuje, iż ochrona owa ma charakter czasowy, krótkotrwały oraz humanitarny. Ratio legis ww. ustaw jest spowodowanie po zakończeniu wojny wyjazdu osób korzystających z ochrony czasowej do kraju pochodzenia (uzasadnienie do projektu ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w zw. z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa).

Obdarowany nie posiada zezwolenia na pobyt stały, ani rezydenta długoterminowego UE na terytorium RP. W tym stanie rzeczy, stosownie po art. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie podlega Pan temu podatkowi w Polsce.

Pana zdaniem, w odniesieniu do pytania nr 2, błędny tytuł przelewu przy możliwości identyfikacji umowy, stron umowy oraz kwoty wynikającej z umowy powoduje jej udokumentowanie (darowizny), ergo podlega ona zwolnieniu. Stosownie do treści umowy darowizny z (...) r., Pana rodzice - w myśl § 1 ust. 1 - zobowiązali się solidarnie do przekazania Panu kwoty (...) USD. Przedmiotowa umowa została zawarta na podstawie art. 888 i nast. Kodeksu cywilnego, zaś solidarność zobowiązania wynika z treści art. 369 Kodeksu cywilnego. Kwota (...) USD, stosownie do treści art. 358 § 2 Kodeksu cywilnego (zgodnie ze średnim kursem NBP z 24 lutego 2023 r.), stanowi (...) zł.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwolnienie ma zastosowania w sytuacji: zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego oraz udokumentowania ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

W zakresie błędnego tytułu należy wskazać, iż Pana rodzice (będący uchodźcami z Ukrainy, mający po 70 lat) w tamtym momencie nie posługiwali się językiem polskim. Niewątpliwie zarówno sekwencja ram czasowych oraz zgłoszone kwoty dają się zidentyfikować jako przedmiot darowizny. Słusznie wskazuje KIS w interpretacji podatkowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4015.127.2023.3.MD, postępowanie wnioskodawczyni w zakresie dokumentowania darowizny było prawidłowe, mimo błędnie oznaczonego tytułu przelewu i pośrednictwa matki w transakcji.

W realiach tej sprawy, nastąpił błąd w treści przelewu, zaś samą transakcję da się z łatwością ustalić (w ww. interpretacji ponadto KIS wskazał, iż brak jest obowiązku ustawowego wskazywania treści przelewu - istotne aby dało się ustalić czynność prawną oraz jej charakter).

Słusznie podnosi się w orzecznictwie (wyrok NSA z dnia 11 lipca 2019 r., II FSK 2620/17), iż wymóg otrzymania pieniędzy na konto wprowadzono po to, aby podatnicy nie powoływali się na rzekome darowizny w postępowaniach o nieujawnione dochody. Jeśli natomiast nie ma wątpliwości, że pieniądze faktycznie zostały otrzymane, warunek ten powinien być traktowany jedynie jako wymóg techniczny. Celem zwolnienia jest bowiem nieobciążanie przepływów majątkowych między członkami najbliższej rodziny i nie można o tym zapominać. Ponadto, z literalnego brzmienia art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, iż powinien Pan - "udokumentować ich otrzymanie" - niewątpliwie środki zostały otrzymane na Pana rachunek bankowy oraz możliwa jest identyfikacja wszelkich essentialia negotii darowizny oraz ustalenie stron czynności prawnej, co powoduje, iż błędny tytuł wpłaty kwoty darowizny nie ma wpływu na kwestię jej zwolnienia z opodatkowania.

Jednocześnie, w razie uznania Pana stanowiska w ramach zmodyfikowanego pytania nr 1 za prawidłowe, wnioskuje Pan o umorzenie postępowania w zakresie pytania nr 2.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 z późn. zm.):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.

W myśl art. 2 ww. ustawy:

Nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Stosownie do art. 3 pkt 1 ww. ustawy:

Podatkowi nie podlega: nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w dniu nabycia ani nabywca, ani też spadkodawca lub darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Jak wynika z powyższych przepisów - co do zasady (z wyjątkami określonymi w art. 3 pkt 1 cyt. ustawy) - nabycie przez osobę fizyczną rzeczy i praw majątkowych tytułem darowizny podlega podatkowi od spadków i darowizn, jeżeli:

- nabywane rzeczy znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub nabywane prawa majątkowe wykonywane są na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub

- nabywane rzeczy znajdują się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane są za granicą; jednakże w chwili zawarcia umowy darowizny nabywca jest obywatelem polskim lub ma miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Natomiast nabycie przez osobę fizyczną rzeczy i praw majątkowych tytułem darowizny nie podlega podatkowi od spadków i darowizn, jeżeli:

- nabywane rzeczy znajdują się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane są za granicą, jednakże w chwili zawarcia umowy darowizny nabywca nie jest obywatelem polskim lub nie ma miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub,

- nabywane rzeczy ruchome znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub nabywane prawa majątkowe wykonywane są na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ale w dniu nabycia zarówno darczyńca jak i obdarowany nie są obywatelami polskimi i nie mają miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Odnosząc się do Pana sytuacji należy wskazać, że ustawodawca w ustawie o podatku od spadków i darowizn określił dwa samoistne stany prawne - normujące odmienne zdarzenia - w zakresie przysporzenia majątkowego, z którymi prawo wiąże powstanie obowiązku podatkowego.

Pierwszy, określony w treści art. 1 ww. ustawy, odnosi się do nabycia rzeczy lub praw na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niezależnie od obywatelstwa czy też miejsca zamieszkania uprawnionej osoby fizycznej.

Drugi stan prawny, określony w art. 2 cyt. ustawy, odnosi się do posiadania obywatelstwa polskiego lub miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z wniosku wynika, że jest zarówno Pan jak i Pana rodzice są obywatelami Ukrainy i nie posiadali Państwo miejsca stałego pobytu w Polsce. Otrzymał Pan darowiznę w postaci środków pieniężnych od swoich rodziców. Darowizna została dokonana w walucie dolar amerykański (USD), w formie wpłaty gotówkowej, osobiście przez Pana rodziców na Pana prywatny rachunek bankowy, w oddziale banku w Polsce.

Dokonując analizy przedmiotowej sprawy w pierwszej kolejności należy zauważyć, że przedmiot darowizny, który będą stanowiły środki pieniężne, w chwili zawarcia umowy znajdował się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Z treści wniosku jasno wynika, iż darowana Panu suma pieniężna została przekazana w formie wpłaty gotówkowej w oddziale banku w Polsce.

W przedmiotowej sprawie znajduje zatem zastosowanie - co do zasady - ogólna reguła opodatkowania określona w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przepis ten dotyczy bowiem rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W analizowanej sprawie istotne znaczenie ma jednak regulacja zawarta w art. 3 pkt 1 cytowanej ustawy. Według jego postanowień, nabycie tytułem darowizny własności rzeczy ruchomych (a takimi są środki pieniężne, o których mowa w treści wniosku), jeżeli w dniu nabycia ani nabywca (obdarowany), ani darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu na terytorium RP.

Jak wynika z treści wniosku, jest Pan obywatelem Ukrainy, który nie posiada na terytorium Polski miejsca stałego pobytu ani nie posiada obywatelstwa polskiego. Również Pana rodzice są obywatelami Ukrainy i nie mają stałego miejsca pobytu na terytorium RP. Tym samym, opisane we wniosku nabycie tytułem darowizny jest wyłączone z opodatkowania na podstawie cytowanego art. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nie podlegało więc zgłoszeniu do naczelnika urzędu skarbowego.

Wobec tego, analiza Pana stanowiska zajętego do pytania nr 2 jest bezprzedmiotowa, gdyż w sprawie nie będzie miał zastosowania art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn - darowizna jest bowiem wyłączona z opodatkowania na mocy art. 3 pkt 1 ww. ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo informujemy, że stosownie do Pana prośby o umorzenie postępowania w zakresie pytania nr 2 w sytuacji, gdy stanowisko do pytania nr 1 zostanie uznane za prawidłowe, odstąpiliśmy od analizy pytania nr 2. Postępowanie w zakresie całości wniosku, jako że stanowi integralną całość (dotyczy wprost zapytania o skutki podatkowe darowizny, nie są to odrębne tematy) zostało rozpatrzone w drodze tej interpretacji; nie zostanie wydane dodatkowo postanowienie o umorzeniu postępowania. Informujemy jednakże, że z uwagi na rozpatrzenie wniosku w zakresie jednego zdarzenia oraz jednego pytania, od którego należna jest opłata w wysokości 40 zł, opłata w wysokości 80 zł jako wyższa od należnej zostanie Panu zwrócona.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm., dalej jako: Ordynacja podatkowa). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.