0111-KDIB2-3.4015.246.2023.1.AD - Przedawnienie zobowiązania podatkowego z tytułu nabycia spadku

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 listopada 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 5 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie przedawnienia zobowiązanie podatkowego z tytułu nabycia spadku.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W (...) r. wraz z mężem kupiła Pani nieruchomość - lokal nr (...). W (...) r. chcieli Państwo nabyć nieruchomość od (...). Dokonali Państwo wpłaty i niestety nie mogli odebrać tego mieszkania w (...) r., ponieważ w świetle obowiązujących w tym czasie przepisów nie mogli Państwo mieć więcej niż jednego mieszkania. Dlatego też podarowali Państwo mieszkanie nr (...) Pani mamie. Pani mama sporządziła testament i na podstawie tego testamentu odziedziczyła Pani 1/2 nieruchomości. Na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu z (...) r. nabyła Pani spadek po mamie - 1/2 nieruchomości. Nie zgłosiła Pani tego faktu do Urzędu Skarbowego sądząc, że zgłoszenia dokona sąd. Po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku sąd powinien przesłać jego odpis do urzędu skarbowego. 1/2 nieruchomości nabyła Pani na podstawie darowizny dokonanej przez Pani dzieci w formie aktu notarialnego w (...) r. Będzie Pani sprzedawać to mieszkanie.

Pytanie

Czy podatek od nabycia spadku uległ przedawnieniu?

Pani stanowisko

Pani zdaniem, podatek od nabycia spadku uległ przedawnieniu.

Problem, który Pani przedstawia nie jest objęty postępowaniem podatkowym ani kontrolą podatkową.

Uważa Pani, że złożenie przez Panią wniosku o wydanie zaświadczenia, że zobowiązanie podatkowe wygasło wskutek przedawnienia, nie spowoduje odnowienia obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn w myśl art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.).

W myśl art. 922 § 1 tej ustawy:

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy:

Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.

Natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy:

Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy.

Stosownie do treści art. 1025 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:

Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.

Domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, jest spadkobiercą.

Jak wynika z przywołanych przepisów, nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy. Prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia).

Z przedstawionego przez Panią zdarzenia wynika, że Pani mama sporządziła testament i na podstawie tego testamentu odziedziczyła Pani 1/2 nieruchomości (lokalu mieszkalnego). Na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu z (...) r. nabyła Pani spadek po mamie - 1/2 nieruchomości. Nie zgłosiła Pani tego faktu do Urzędu Skarbowego sądząc, że zgłoszenia dokona sąd. 1/2 nieruchomości nabyła Pani na podstawie darowizny Pani dzieci w formie aktu notarialnego w (...) r. Będzie Pani sprzedawać to mieszkanie.

W związku z powyższym, ma Pani wątpliwość, czy podatek od nabycia spadku uległ przedawnieniu.

Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 222, poz. 1629 z późn. zm.):

Do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Ponieważ śmierć spadkodawczyni (Pani matki) nastąpiła - jak wynika z wniosku - przed 1 stycznia 2007 r., w niniejszej sprawie będą miały zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r.

Stosownie do art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem spadku.

Stosownie do treści art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych, a w wypadku darowizny obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na obdarowanym i darczyńcy.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Przy nabyciu w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy

Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. Gdy nabycie w drodze darowizny nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przed organem podatkowym na okoliczność dokonania tej darowizny.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Jak wynika z treści powołanych przepisów, w sytuacji nabycia niezgłoszonego do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma stwierdzającego nabycie, a jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Biorąc pod uwagę opisane we wniosku zdarzenie oraz przedstawiony powyżej stan prawny, należy stwierdzić, że przy nabyciu w drodze spadku, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania (co miało miejsce w przedmiotowej sprawie), ale zostało stwierdzone postanowieniem sądu, obowiązek podatkowy powstaje nie z chwilą przyjęcia spadku (art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy) lecz z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku (art. 6 ust. 4 cyt. ustawy).

Tym samym, w terminie miesiąca od uprawomocnienia się ww. postanowienia sądu z (...) r. o stwierdzeniu nabycia spadku po Pani matce - była Pani zobowiązana do złożenia zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych tytułem dziedziczenia.

Z treści wniosku wynika jednak, że nie dopełniła Pani tego obowiązku i nie złożyła do naczelnika właściwego urzędu skarbowego zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych.

Wobec tego konieczna jest analiza przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.) dotyczących przedawnienia prawa do ustalenia/określenia zobowiązania podatkowego.

Zgodnie z art. 4 i 5 ustawy - Ordynacja podatkowa:

Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.

Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Zobowiązania podatkowe najczęściej powstają w wyniku zaistnienia pewnego zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże skutek w postaci jego powstania. W takim przypadku zobowiązanie powstaje z dniem zaistnienia tego zdarzenia. Zobowiązania podatkowe z niektórego rodzaju tytułów powstają natomiast z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego.

W myśl art. 21 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa:

Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:

Na podstawie art. 68 § 1-2 ww. ustawy:

§ 1. Zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

§ 2 Jeżeli podatnik:

zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Jak wynika z przywołanych przepisów, zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn - co do zasady - powstaje na skutek doręczenia decyzji ustalającej wysokość tego zobowiązania. Powinna być ona poprzedzona złożeniem zeznania podatkowego. Z kolei okres przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej wysokość podatku od spadków i darowizn liczy się od końca roku, w którym powstał obowiązek podatkowy, tj. od końca roku, w którym uprawomocniło się postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. O tym, czy prawo do ustalenia zobowiązania podatkowego z tego tytułu uległo przedawnieniu decyduje data powstania obowiązku podatkowego.

Skoro więc obowiązek podatkowy z tytułu nabycia spadku po Pani matce powstał z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia ww. spadku, czyli w zapewne (...) r. (ponieważ postanowienie zostało uprawomocnione z (...) r.), a Pani nie złożyła zeznania o nabyciu spadku, to w rezultacie w sprawie znajdzie zastosowanie art. 68 § 2 Ordynacji podatkowej, dotyczący przedawnienia prawa do ustalenia zobowiązania podatkowego w sytuacji, gdy w nie złożono deklaracji w terminie, a od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy upłynęło 5 lat. A zatem ma Pani rację, że podatek od nabycia przez Panią spadku (prawo do jego ustalenia) uległ przedawnieniu.

Pani wątpliwości dotyczą także skutków podatkowych (możliwości odnowienia się obowiązku podatkowego) złożenia przez Panią wniosku o wydanie zaświadczenia o wygaśnięciu zobowiązania podatkowego w zw. z przedawnieniem - w myśl art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Jak zostało powyżej wskazane - stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - do nabycia, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, stosuje się przepisy obowiązujące przed tym dniem.

Tym samym, w myśl wyżej cytowanych przepisów Kodeksu cywilnego, wg których nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy - w związku ze śmiercią spadkodawczyni (Pani matki) przed 1 stycznia 2007 r. - w sprawie mają zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r.

Stosownie do treści art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2006 r.:

Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. Gdy nabycie w drodze darowizny nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przed organem podatkowym na okoliczność dokonania tej darowizny.

Do końca 2006 r. art. 6 ust. 4 ww. ustawy odrębnie określał skutki dwóch sytuacji, w których nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania:

Zatem, skoro zdanie drugie art. 6 ust. 4 cyt. ustawy odnosi się do nabycia wyłącznie w drodze darowizny - nie można odnieść go do Pani sytuacji związanej z nabyciem w drodze dziedziczenia.

Tym samym, należy również zgodzić się z Pani stanowiskiem, zgodnie z którym złożenie przez Panią wniosku o wydanie zaświadczenia, że zobowiązanie podatkowe wygasło wskutek przedawnienia, nie spowoduje odnowienia obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn w myśl art. 6 ust. 4 tej ustawy.

Ponadto, samo złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia nie jest powołaniem się przed organem na fakt nabycia.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja jest zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa.