0111-KDIB2-3.4014.371.2023.4.JKU - Skutki podatkowe zawarcia umowy pożyczki

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

29 września 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 27 września 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy pożyczki.

Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - w piśmie z 5 grudnia 2023 r. (wpływ 8 grudnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowany będący strona postępowania:

(...) Sp. z o.o. (Pożyczkodawca)

2) Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

(...) (Pożyczkobiorca)

Zagraniczny Numer Identyfikacji Podatkowej: (...)

Opis zdarzenia przyszłego

(...) Sp. z o.o. (dalej: Spółka nr 1 lub Pożyczkodawca) jest podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług.

Spółka nr 1 planuje zawrzeć umowę pożyczki (dalej: Umowa) z zagraniczną spółką (...) (dalej: Pożyczkobiorca lub Spółka nr 2) o numerze VAT: (...), będącą podmiotem powiązanym ze Spółką w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych, na podstawie której Pożyczkodawca zobowiąże się do udzielenia Pożyczkobiorcy pożyczki, przy czym na moment złożenia wniosku żadne środki nie zostały Spółce 2 wypłacone.

(...) jest podatnikiem podatku od towarów i usług w Austrii, nie prowadzi działalności w Polsce i nie jest rejestrowanym podatnikiem VAT w Polsce. Głównym przedmiotem działalności gospodarczej Spółki nr 1 jest (...).

Pożyczka, o której mowa powyżej, będzie udzielana ze środków własnych Pożyczkodawcy (ze środków obrotowych wykorzystywanych do działalności gospodarczej Spółki nr 1). Umowa pożyczki zawarta pomiędzy stronami będzie zawarta w Polsce i zawierać będzie postanowienia dotyczące obowiązków i uprawnień Pożyczkobiorcy i Pożyczkodawcy. W szczególności na podstawie ww. umowy Spółka nr 1 zobowiąże się do udzielenia Spółce nr 2 pożyczki pieniężnej w kwocie do określonej w Umowie pożyczki wartości maksymalnej w formie przelewu na rachunek Pożyczkobiorcy.

Spółka nr 2 zobowiąże się do zwrotu kwoty pożyczki w terminie określonym w Umowie pożyczki. Dodatkowo, pożyczkobiorca zobowiązany będzie uiścić odsetki ustalone na określonym w Umowie pożyczki poziomie, wypłacane od wypłaty odpowiedniej kwoty pożyczki za każdy miniony rok. Odsetki w pożyczce zostaną ustalone na warunkach rynkowych, zgodnie z aktualnie obowiązującym obwieszczeniem Ministra Finansów w sprawie ogłoszenia rodzaju bazowej stopy procentowej i marży dla potrzeb cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych.

Ponadto, zgodnie z Umową, w razie zwłoki Spółki nr 2 ze spłatą pożyczki, kapitał pożyczki będzie oprocentowany za okres zwłoki stawką podwyższoną względem stawki "podstawowej" o określoną w Umowie pożyczki ilość punktów procentowych (odsetki podwyższone).

Spółka nr 2 będzie uprawniona do przedterminowej spłaty pożyczki w pełnej wysokości lub w częściach, w wysokości równej co najmniej określonej w Umowie pożyczki kwocie oprocentowania, w wysokości ustalonej w Umowie pożyczki, jak również potencjalne odsetki podwyższone, stanowić będą wynagrodzenie Spółki nr 1. Pożyczkodawcy przysługiwać będzie prawo wypowiedzenia umowy i żądania natychmiastowego zwrotu pożyczki wraz z odsetkami, w przypadku zaistnienia uzasadnionej przyczyny, co zgodnie z Umową pożyczki obejmować będzie w szczególności następujące zdarzenia:

- Pożyczkobiorca zalega z co najmniej dwoma kolejnymi płatnościami odsetek,

- Pożyczkobiorca naruszył istotne obowiązki wynikające z umowy.

Przed zawarciem Umowy Spółka nr 1 nie udzielała innych pożyczek Spółce nr 2 i nie jest wiadome, czy po udzieleniu pożyczki będzie udzielać następnych pożyczek.

W uzupełnieniu wniosku przesłali Państwo dokumenty, z których wynika prawo do reprezentacji Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania.

Pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych

Czy opisana w zdarzeniu przyszłym wniosku pożyczka pieniężna udzielana Pożyczkobiorcy podlega opodatkowaniu na podstawie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, opisana w zdarzeniu przyszłym wniosku pożyczka udzielana Pożyczkobiorcy nie podlega opodatkowaniu na podstawie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych ustawodawca przedstawił zamknięty katalog czynności, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają: (...) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

Ponadto zgodnie z art. 1 ust. 4 pkt 1 czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, z zastrzeżeniem ust. 4a i 5, jeżeli ich przedmiotem są rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych brak jednak definicji umowy pożyczki. W tym zakresie należy odwołać się do przepisów ustawy - Kodeks cywilny. Zgodnie bowiem z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki udzielający pożyczki zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie natomiast z art. 720 § 2 Kodeksu cywilnego, umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. W świetle art. 3 ust. 1 pkt 1a ww. ustawy obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą każdorazowej wypłaty środków pieniężnych, jeżeli umowa pożyczki określa, że wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy.

Natomiast, zgodnie z art. 4 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży, przy umowie pożyczki, na biorącym pożyczkę.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podstawę opodatkowania stanowi, przy umowie pożyczki, kwota lub wartość pożyczki, a w przypadku umowy określającej, że wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy - kwota każdorazowej wypłaty środków pieniężnych.

W związku z powyższymi regulacjami prawnymi należy stwierdzić, że umowa pożyczki, która jest zawarta w Polsce podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tego podatku ciąży na biorącym pożyczkę.

Niezależnie od powyższego, w nawiązaniu do przedstawionego planowanego zdarzenia przyszłego, należy zwrócić uwagę na art. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w którym ustawodawca przedstawił wyłączenia z zakresu opodatkowania. I tak, zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi nie podlegają czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

Jak wskazują powyższe punkty, warunkiem zastosowania powyższego wyłączenia jest obowiązek opodatkowania lub zwolnienie określonej czynności z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, nie natomiast sama okoliczność, że strony umowy pożyczki posiadają status podatnika VAT.

W związku z powyższym, twierdzą Państwo, iż opisana w zdarzeniu przyszłym wniosku umowa pożyczki pieniężnej, udzielona Spółce nr 2 nie będzie podlegać opodatkowaniu na podstawie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku ze znajdującym zastosowanie art. 2 pkt 4 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (z uwagi na podleganie czynności udzielenia pożyczki ustawie o podatku od towarów i usług).

Na potwierdzenie swojego stanowiska powołali się Państwo na interpretacje indywidualne.

Ocena stanowiska w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 170 z późn. zm.):

Podatkowi podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku

Jak wynika z treści art. 1 ust. 4 ww. ustawy:

Czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, z zastrzeżeniem ust. 4a i 5, jeżeli ich przedmiotem są:

Stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 i 1a przedmiotowej ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje:

Stosownie do art. 4 pkt 7 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży, przy umowie pożyczki - na biorącym pożyczkę.

Zgodnie art. 6 ust. 1 pkt 7 cyt. ustawy:

Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego - kwota lub wartość pożyczki albo depozytu, a w przypadku umowy określającej, że wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy - kwota każdorazowej wypłaty środków pieniężnych.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Stawka podatku wynosi od umowy pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego - 0,5%, z zastrzeżeniem ust. 5.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia "pożyczka" należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.):

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Pożyczkodawca planuje zawrzeć umowę pożyczki z Pożyczkobiorcą. W ramach zawartej umowy Pożyczkodawca udzieli pożyczki pieniężnej Pożyczkobiorcy.

Tym samym opisaną we wniosku czynność należy ocenić na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych jak umowę pożyczki.

Należy stwierdzić, że opisana we wniosku umowa pożyczki podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tego podatku ciąży na biorącym pożyczkę.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 2 pkt 4 lit. a i lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

Zgodnie z art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931, z późn. zm.2)) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Na podstawie powołanego powyżej przepisu art. 2 pkt 4 lit. a i b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, co do zasady, nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne w zakresie w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług lub gdy przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona z tego podatku (z wyjątkami określonymi w tym przepisie).

W związku z tym należy podkreślić, że jakkolwiek zapytanie Państwa dotyczy opodatkowania umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa transakcja - dokonana pomiędzy wskazanymi we wniosku Stronami - podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowanie tej czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 lit. a lub b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, znak: 0111-KDIB3-3.4012.360.2023.3.MW wynika, że:

- czynność udzielenia pożyczki w opisanym zdarzeniu przyszłym spełnia przesłanki przedmiotowe i podmiotowe do uznania jej za czynność wykonaną w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług;

- miejscem świadczenia tej usługi jest Austria, tj. miejsce gdzie Pożyczkobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej. Zatem w przedstawionym zdarzeniu przyszłym czynność udzielenia przez Państwa pożyczki podlega opodatkowaniu według przepisów obowiązujących na terytorium Austrii.

A zatem, skoro czynność udzielenia pożyczki spełnia przesłanki przedmiotowe i podmiotowe do uznania jej za czynność wykonaną w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usługi i będzie podlegała przepisom regulującym opodatkowanie podatkiem od wartości dodanej poza terytorium Polski (w Austrii), to w powyższej sprawie znajdzie zastosowanie wyłączenie zawarte w art. 2 pkt 4 w powiązaniu z art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W takim przypadku, opisana umowa pożyczki nie będzie opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ta interpretacja stanowi ocenę Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie - znak: 0111-KDIB3-3.4012.360.2023.3.MW.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383, z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

(...) Sp. z o.o. (Zainteresowany będący stroną postępowania - art. 14r. § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r. ustawy - Ordynacja podatkowa.