0111-KDIB2-2.4015.53.2021.3.DR - Podział majątku wspólnego a podatek od spadków i darowizn

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 z późn. zm.) - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 15 kwietnia 2021 r. (data wpływu 21 kwietnia 2021 r.), uzupełnionym 27 lipca 2021 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy podziału majątku wspólnego - jest prawidłowe.

W dniu 21 kwietnia r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy podziału majątku wspólnego.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z 12 lipca 2021 r. Znak: 0111-KDIB2-2.4015.53.2021.2.DR, 0111-KDIB2-2.4014.187.2021.2.DR, 0113-KDIPT2-2.4011.490.2021.3.EC, wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 27 lipca 2021 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Umową majątkową małżeńską z 1 grudnia 2011 r. wprowadzony został pomiędzy małżonkami Z. (Wnioskodawca) i D. P. ustrój rozdzielności majątkowej dotyczący wszelkich przedmiotów i praw majątkowych nabytych przez każde z nich z jakiegokolwiek bądź tytułu. Majątek wspólny podzielony został pomiędzy małżonkami umową podziału majątku wspólnego zawartą 11 października 2019 r. przed notariuszem (...), na której podstawie Wnioskodawca nabył na wyłączną swoją własność nieruchomość w miejscowości stanowiącą działkę nr (...) o pow. 0,9100 ha (...) oraz prawa i obowiązki wynikające z umowy najmu nieruchomości z 14 czerwca 2002 r., tj. części nieruchomości położonej w miejscowości stanowiącej działkę nr (...) o pow. 1.000 m.kw. oraz domek letniskowy na tej działce nr (...) stanowiący ruchomość. Pozostały majątek wspólny na wyłączną własność nabyła D. P.

Pozostały opis stanu faktycznego, który został przedstawiony przez Wnioskodawcę w treści wniosku z 15 kwietnia 2021 r. (data wpływu 21 kwietnia 2021 r.) - stan faktyczny 2 oraz w uzupełnieniu wniosku z 22 lipca 2021 r. (data wpływu 27 lipca 2021 r.) jako, że nie dotyczy zagadnienia objętego podatkiem od spadków i darowizn przedstawiony zostanie w interpretacji, obejmującej swym zakresem ocenę stanowiska Wnioskodawcy w zakresie stanu faktycznego 2.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie (sformułowane ostatecznie w uzupełnieniu wniosku):

Czy wyżej wymienione czynności prawne, podane w wyżej opisanym stanie faktycznym mogą być przez organ podatkowy potraktowane jako darowizny, nieodpłatne zniesienie współwłasności lub nabycie własności rzeczy wspólnej albo jej części przez dotychczasowych współwłaścicieli w rozumieniu art. 1 ust. 1. pkt 2, pkt 4, art. 1a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn? (pytanie oznaczone w uzupełnieniu wniosku nr 1)

Zdaniem Wnioskodawcy (stanowisko sformułowane ostatecznie w uzupełnieniu wniosku): nazwane w paragrafie 2 Umowy podziału majątku wspólnego nabycie przez Wnioskodawcę wymienionych w umowie składników majątkowych nie podlega podatkowi z ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn gdyż nie jest darowizną, ani nieodpłatnym zniesieniem współwłasności, ani nabyciem rzeczy wspólnej, ani jej części przez dotychczasowych współwłaścicieli w rozumieniu art. 1. ust. 1 pkt 2, pkt 4 ani art. 1a pkt 1 wymienionej ustawy.

Wymienione składniki majątkowe przed podziałem na odrębne własności poszczególnych małżonków nabyte zostały przez D. i Z. P. w czasie trwania związku małżeńskiego na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Umowny podział majątku wspólnego, dokonany w formie aktu notarialnego, podział majątku dorobkowego (rozdzielenie pomiędzy małżonkami) poszczególnych składników majątkowych nie stanowi nabycia prawa własności rzeczy, ani części rzeczy, ani dochodu (przychodu) Z. P., lecz jest jedynie przyporządkowaniem jednemu małżonkowi określonych praw majątkowych i rzeczy, gdy inne prawa majątkowe i rzeczy przyporządkowane zostały drugiemu małżonkowi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie podatku od spadków i darowizn. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku dochodowego od osób fizycznych, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043) - podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Na podstawie art. 1a ustawy o podatku od spadków i darowizn przepisy ustawy o nieodpłatnym zniesieniu współwłasności stosuje się odpowiednio do nieodpłatnego:

Z powyższego wynika, że ustawa o podatku od spadków i darowizn ściśle określa granice przedmiotu opodatkowania, tj. nabycie według określonych tytułów, wyczerpująco wymieniając tytuły, na podstawie których nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Powyższy katalog czynności ujęty w art. 1 ww. ustawy ma charakter zamknięty. Zatem opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega tylko takie nabycie, które zostało w nim wymienione w sposób wyraźny. Oznacza to jednocześnie, że nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych z tytułów nie wymienionych w tym przepisie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Stosownie do postanowień art. 5 ww. ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że Umową majątkową małżeńską z 1 grudnia 2011 r. wprowadzony został pomiędzy małżonkami Z. (Wnioskodawca) i D. P. ustrój rozdzielności majątkowej dotyczący wszelkich przedmiotów i praw majątkowych nabytych przez każde z nich z jakiegokolwiek bądź tytułu. Majątek wspólny podzielony został pomiędzy małżonkami umową podziału majątku wspólnego, na której podstawie Wnioskodawca nabył na wyłączną swoją własność nieruchomość w miejscowości stanowiącą działkę nr (...) o pow. 0,9100 ha (...) oraz prawa i obowiązki wynikające z umowy najmu nieruchomości z 14 czerwca 2002 r., tj. części nieruchomości położonej w miejscowości stanowiącej działkę nr (...) o pow. 1.000 m.kw. oraz domek letniskowy na tej działce nr (...) stanowiący ruchomość. Pozostały majątek wspólny na wyłączną własność nabyła D. P.

Kwestie stosunków majątkowych małżeńskich reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359).

Zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego - z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Stosownie do art. 47 § 1 i § 2 ww. ustawy małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa. Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.

Rozdzielność majątkowa powstaje z mocy prawa, w razie ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków (art. 53 § 1 cyt. ustawy).

Zgodnie z art. 54 § 1 ww. ustawy orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej.

Powyższe oznacza, że ustanie małżeństwa, w wyniku np. orzeczenia sądu rozwiązującego małżeństwo, powoduje ustanie z mocy prawa tej wspólności. Wspólność majątkowa małżeńska ustaje również w przypadku zawarcia przez małżonków umowy ją znoszącej i wprowadzającej rozdzielność majątkową, orzeczenia sądu ustanawiającego w miejsce wspólności majątkowej pełną rozdzielność na żądanie jednego z małżonków, orzeczenia separacji małżonków, ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków oraz w przypadku ogłoszenia upadłości jednego z nich.

W myśl art. 211 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.) każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Zgodnie z art. 888 ww. ustawy przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Podział majątku wspólnego małżonków jest instytucją typową dla prawa rodzinnego i opiekuńczego. Należy podkreślić, że podział majątku wspólnego małżonków, wskazuje cechy odrębne od zniesienia współwłasności, unormowanego w Kodeksie cywilnym i w związku z tym nie może być traktowany jako zniesienie współwłasności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Podział majątku wspólnego nie stanowi również darowizny określonej w art. 1 ust. 1 pkt 2 tej ustawy. Do podziału majątku wspólnego nie ma również zastosowania cytowany wyżej art. 1a pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zatem, skoro w przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn nie zostało wymienione nabycie w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, jako podlegające podatkowi od spadków i darowizn, to oznacza, że nabycie przez Wnioskodawcę na własność nieruchomości oraz praw i obowiązków wynikających z umowy najmu nieruchomości tytułem podziału majątku wspólnego małżonków w ogóle nie podlega pod regulację ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.