0111-KDIB2-2.4015.50.2019.3.MZ - Określenie skutków podatkowych nabycia środków pieniężnych od dziadka tytułem darowizny w gotówce.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 800 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 13 marca 2019 r. (data wpływu 13 marca 2019 r.), uzupełnionym 24 kwietnia 2019 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia środków pieniężnych od dziadka tytułem darowizny w gotówce - jest nieprawidłowe.

W dniu 13 marca 2019 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia środków pieniężnych od dziadka tytułem darowizny w gotówce.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 19 kwietnia 2019 r. Znak: 0111-KDIB2-2.4015.50.2019.2.MZ wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 24 kwietnia 2019 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 18 stycznia 2019 r. dziadek Wnioskodawcy, który nie posiada konta bankowego przekazał Wnioskodawcy kwotę 100.000,00 zł (gotówką) do rąk własnych. Dziadek jest emerytem górniczym, emeryturę co miesiąc wręcza mu osobiście listonosz, ze względu na brak zaufania dziadka do nowych technologii. Toteż pieniądze trzyma we własnym mieszkaniu. Tego samego dnia Wnioskodawca wpłacił w placówce bankowej kwotę 100.000,00 zł na swoje konto bankowe. W dniu 4 lutego 2019 r., Wnioskodawca złożył wniosek (zgłoszenie) o darowiźnie do Urzędu Skarbowego przez system ePUAP. W późniejszym terminie Wnioskodawca zawarł z dziadkiem pisemną umowę, potwierdzającą, że pieniądze otrzymał od niego. Następnie umowa ta została przesłana do Urzędu Skarbowego wraz z potwierdzeniem dokonania wpłaty na konto bankowe Wnioskodawcy. Z Urzędu Skarbowego Wnioskodawca otrzymał ustną informację, że darowizna będzie traktowana jako wpłata własna podlegająca opodatkowaniu. Obecnie Wnioskodawca jest bezrobotnym studentem, nie posiada takich zdolności finansowych by móc wpłacić sobie sam na konto kwotę stu tysięcy złotych. Wnioskodawca wskazał, iż prawo stanowi, że "Zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwolnione z daniny jest nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych (dzieci i wnuki), wstępnych (rodzice i dziadkowie), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy na mocy art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn przysługuje Wnioskodawcy zwolnienie z podatku od darowizn?

Zdaniem Wnioskodawcy (sformułowanym ostatecznie w uzupełnieniu wniosku), na mocy art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn przysługuje mu zwolnienie z podatku od darowizny. Swoje stanowisko w tej sprawie Wnioskodawca chciałby poprzeć przedstawioną poniżej argumentacją, a także przedstawionymi w dalszej części przykładami rozstrzygnięć spraw sądowych na korzyść obdarowanych. Należy pamiętać o tym, że celem przepisu (art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn) jest to, aby zapobiegać fikcyjnym umowom darowizny, a nie tworzyć barierę w darowiznach pomiędzy najbliższymi członkami rodziny, jeżeli nie ulega wątpliwości, że darowizna została pomiędzy nimi wykonana. Nie ma wówczas powodu, aby odmawiać podatnikowi zwolnienia od podatku. Literalnie przepis wymaga aby darowizna była udokumentowana przekazaniem pieniędzy na rachunek bankowy obdarowanego, nie wskazuje on jednak w jaki sposób przekazanie to miałoby nastąpić. Jeżeli pieniądze wpłacone są na rachunek bankowy obdarowanego, to należy uznać, że wymóg udokumentowania bądź przekazania pieniędzy - został spełniony.

Powołując się na sprawę prowadzoną przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Białymstoku (sygn. akt I SA/Bk 266/17), Wnioskodawca przytoczył fragment stanowiska Sądu, zgodnie z którym: "oceniając przepis o uldze, należy się zastanowić, jaki był cel jej wprowadzenia. Tym celem było zapewnienie ochrony interesów majątkowych członków najbliżej rodziny. Ulga jest realizacją konstytucyjnej zasady uwzględniania dobra rodziny. Dlatego wymóg udokumentowania darowizny należy traktować jako warunek natury technicznej. Kwestionowanie zwolnienia tylko dlatego, że pieniądze wpłaciła na konto obdarowana, a nie darczyńca, prowadziłoby do całkowicie oderwanego od realiów życia formalizmu dowodowego, kłócącego się z zasadą budowy zaufania do organów państwa. Skoro nie ma wątpliwości, że kobieta otrzymała pieniądze, fiskus nie powinien odbierać jej prawa do ulgi". Wnioskodawca przytoczył również fragment orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 sierpnia 2017 r. sygn. akt II FSK 2104/15 (gdzie przedmiotem sprawy była darowizna, którą matka przekazała córce na rachunek bankowy męża obdarowanej) w brzmieniu: "Organy podatkowe nie kwestionowały otrzymania przez skarżącą od matki darowizny w kwocie 75.000 zł. Organ odwoławczy stwierdził wręcz, że zebrany w sprawie materiał dowodowy w sposób bezsporny potwierdza tę okoliczność. Uznały natomiast, iż przeszkodą w zwolnieniu darowizny z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn jest przekazanie jej na rachunek bankowy J.P, małżonka obdarowanej. Uznały, że dla potrzeb odkodowania normy zawartej w art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d, należy poprzestać na wykładni literalnej. Natomiast Sąd pierwszej instancji stwierdził, iż nie wystarczy poprzestanie na tej wykładni, lecz konieczne jest uwzględnienie celu regulacji". Teza: "1. Skoro u podłoża regulacji zawartej w art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d., leżała ochrona interesów majątkowych członków najbliższej rodziny, polegająca na zwolnieniu od podatku nabycia przez nich rzeczy lub praw majątkowych, to tak ujętego celu regulacji nie mogą unicestwić wyłącznie takie technikalia jak udokumentowanie darowizny w sytuacji, gdy nie budzi żadnej wątpliwości jej przekazanie. Wskazany w art. 4a, ust. 1 pkt 2 u.p.s.d., sposób dokumentowania darowizny ma służyć zapobieżeniu fikcyjnym umowom darowizny, sporządzanym wyłącznie dla zmniejszenia obciążeń podatkowych, a nie stworzyć barierę w skorzystaniu ze zwolnieni od podatku. Istotne jest zatem czy darowizna pomiędzy osobami wymienionymi w tym przepisie faktycznie miała miejsce. 2. Wpłacenie darowizny na rachunek bankowy męża, do którego żona ma upoważnienie nie stoi na przeszkodzie do zastosowania zwolnienia z art. 4a, ust. 1 pkt 2 u.p.s.d.".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 644 z późn. zm.) - podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia "darowizna" należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1025 z późn. zm.).

Na podstawie art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego - przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Darowizna jest więc czynnością, której celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego), a zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn - obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Artykuł 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy stanowi, że - obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9.637 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

Artykuł 14 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że - wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe (art. 14 ust. 2 ww. ustawy).

W myśl art. 14 ust. 3 ww. ustawy - do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

Stosownie do treści art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Wskazane powyżej zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 ww. ustawy).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ww. ustawy).

Przy czym, w myśl art. 4a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn - obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

Jak wynika zatem z wyżej powołanych przepisów prawa nabycie w drodze darowizny rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powyżej kwoty 9.637 zł, dokonane przez osoby wymienione w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jest zwolnione z podatku od spadków i darowizn, jeżeli zostaną spełnione warunki wymienione w art. 4a ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że w dniu 18 stycznia 2019 r. Wnioskodawca otrzymał od dziadka do rąk własnych, środki pieniężne w gotówce na kwotę 100.000,00 zł. Dziadek Wnioskodawcy nie posiada konta bankowego, jest emerytem górniczym odbierającym comiesięczną emeryturę osobiście od listonosza i pieniądze trzyma we własnym mieszkaniu. Tego samego dnia Wnioskodawca wpłacił w placówce bankowej otrzymane środki pieniężne w kwocie 100.000,00 zł na swoje konto bankowe. W dniu 4 lutego 2019 r., Wnioskodawca złożył zgłoszenie o darowiźnie do Urzędu Skarbowego przez system ePUAP. W późniejszym terminie Wnioskodawca zawarł z dziadkiem pisemną umowę, potwierdzającą, że pieniądze otrzymał od niego. Następnie umowa ta została przesłana do Urzędu Skarbowego wraz z potwierdzeniem dokonania wpłaty środków pieniężnych na konto bankowe Wnioskodawcy. Wnioskodawca uważa, że na mocy art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn przysługuje mu zwolnienie z podatku od darowizny.

W celu ustalenia, czy w opisanej we wniosku sytuacji spełnione są warunki do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania należy przeanalizować przesłanki wskazane w przepisach prawa.

Z treści przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że w przypadku gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:

* otrzymanie darowizny przez jedną z osób wymienionych w tym przepisie;

* złożenie zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (poza sytuacją przewidzianą w zacytowanym art. 4a ust. 4 ustawy);

* udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Wobec powyższego, w przypadku darowizny środków pieniężnych warunkiem niezbędnym do skorzystania z omawianego zwolnienia - jak już wyżej wskazano - jest m.in. fakt udokumentowania przez obdarowanego ich otrzymania dowodem przekazania na swój rachunek bankowy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Skoro w analizowanej sprawie środki pieniężne zostały przekazane Wnioskodawcy w formie gotówki - "z ręki do ręki", a następnie Wnioskodawca sam wpłacił te środki na swój rachunek bankowy, stwierdzić należy, iż nie został spełniony warunek określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W opisanej we wniosku sytuacji nie można udokumentować otrzymania przedmiotowych środków pieniężnych w sposób określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym, gdyż środki te - jak wynika z wniosku - zostały przekazane Wnioskodawcy w gotówce. To dopiero sam Wnioskodawca - będąc już właścicielem środków - dokonał ich wpłaty na rachunek bankowy. Taki sposób działania nie wyczerpuje norm omawianego przepisu.

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie są motywy, jakimi kierowały się strony darowizny decydując się na przekazanie darowizny w formie gotówki. Ustawodawca jednoznacznie wskazał jakie warunki muszą zostać spełnione, aby zwolnienie mogło zostać zastosowane. W analizowanej sprawie warunki do zwolnienia nie zaistniały.

Podkreślenia wymaga, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania. W konsekwencji, otrzymana przez Wnioskodawcę od dziadka darowizna środków pieniężnych w kwocie 100.000,00 zł podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Tym samym Wnioskodawca nie może skorzystać ze zwolnienia na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn i ciąży na nim obowiązek podatkowy z tytułu ww. darowizny.

Stanowisko Wnioskodawcy należało zatem uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w..., w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2018 r. poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.