0111-KDIB2-2.4015.184.2019.1.HS - Podatek od spadków i darowizn - zwolnienie darowizny przekazanej w ramach bliskiej rodziny.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 900 z późn. zm.) - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 20 grudnia 2019 r. (data wpływu 20 grudnia 2019 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania darowizny wierzytelności - jest prawidłowe.

W dniu 20 grudnia 2019 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania darowizny wierzytelności.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Ojciec Wnioskodawcy (dalej oznaczony jako pożyczkodawca) udzielił spółce prawa handlowego z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pożyczki, której przedmiotem są pieniądze. Kwota pożyczki została przekazana w całości pożyczkobiorcy za pomocą przelewu bankowego.

Umowa między pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą nie przewidywała spełnienia przez pożyczkodawcę innych świadczeń na rzecz pożyczkobiorcy. Wnioskodawca zamierza zawrzeć z pożyczkodawcą umowę darowizny wierzytelności, na podstawie której pożyczkodawca dokona przelewu swojej wierzytelności wynikającej ze wskazanej umowy pożyczki ze swojego majątku do majątku Wnioskodawcy (art. 509 i 510 § 1 Kodeksu cywilnego). Przedmiotem umowy nie będzie przejęcie przez Wnioskodawcę od pożyczkodawcy jakiegokolwiek długu wynikającego ze wskazanej umowy pożyczki (tj. przejęcie długu w rozumieniu art. 519 Kodeksu cywilnego). Chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia będzie chwila zawarcia umowy, gdyż z art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika zobowiązująco-rozporządzający skutek umowy darowizny wierzytelności. Po zawarciu wskazanej umowy Wnioskodawca zamierza zgłosić właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycie prawa majątkowego - wierzytelności, w terminie 6 miesięcy od daty zawarcia umowy darowizny wierzytelności.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie:

Czy nabycie przez Wnioskodawcę od pożyczkodawcy (ojca) wierzytelności w drodze umowy darowizny wierzytelności podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, w sytuacji, gdy Wnioskodawca zgłosi w terminie 6 miesięcy od daty zawarcia umowy darowizny wierzytelności nabycie prawa majątkowego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego? (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

Zdaniem Wnioskodawcy, planowane nabycie przez Wnioskodawcę wierzytelności z tytułu umowy pożyczki będzie korzystało ze zwolnienia podmiotowego od podatku od spadków i darowizn, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przede wszystkim należy stwierdzić, że wierzytelność jest prawem majątkowym w rozumieniu wskazanego przepisu, tak więc jej nabycie jest objęte zakresem wskazanego zwolnienia. Dodatkowo, Wnioskodawca jest zstępnym darczyńcy (relacja syn - ojciec). Tak więc, w razie dokonania zgłoszenia nabycia wskazanego prawa majątkowego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od daty zawarcia umowy darowizny wierzytelności, dojdzie do zwolnienia wskazanego nabycia prawa majątkowego od podatku. Z kolei w sytuacji, gdyby Wnioskodawca zaniechał dokonania ww. zgłoszenia, zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy nie będzie miało zastosowania. Wnioskodawca wskazuje przy tym, że w planowanej sytuacji nie będzie miał zastosowania wymóg wskazany w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, gdyż przedmiotem darowizny nie będą środki pieniężne.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie podatku od spadków i darowizn. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od czynności cywilnoprawnych, wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1813 z późn. zm.) - podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie definiuje pojęcia "darowizna", dlatego należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy - Kodeks cywilny.

W myśl art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.) - przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Powyższe oznacza, że darowizna musi wzbogacić obdarowanego, a darczyńca nie może w zamian uzyskać jakiegokolwiek ekwiwalentu ani w chwili darowizny ani w przyszłości.

W myśl art. 890 § 1 ustawy - Kodeks cywilny - oświadczenie darczyńcy powinno być złożone formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy, prawa majątkowe i inne świadczenia. Pod pojęciem praw majątkowych, o których mowa w ustawie o podatku od spadków i darowizn ustawodawca rozumie m.in. prawa majątkowe wynikające ze stosunków zobowiązaniowych, w tym wierzytelności.

Z kolei instytucję przeniesienia (cesji) wierzytelności regulują przepisy art. 509-518 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego - wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przeniesienie wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.

Powyższe oznacza, że zawierając umowę darowizny wierzytelności przysługującej darczyńcy wobec wierzyciela, obdarowany - na mocy tej umowy - nabywa prawo majątkowe, dające mu podstawę do wystąpienia z roszczeniem wobec wierzyciela o spełnienie określonego świadczenia.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza zawrzeć z ojcem umowę darowizny wierzytelności, na podstawie której ojciec dokona przelewu swojej wierzytelności wynikającej z udzielonej przez niego pożyczki, ze swojego majątku do majątku Wnioskodawcy (art. 509 i 510 § 1 Kodeksu cywilnego). Przedmiotem umowy nie będzie przejęcie przez Wnioskodawcę od pożyczkodawcy jakiegokolwiek długu wynikającego ze wskazanej umowy pożyczki (tj. przejęcie długu w rozumieniu art. 519 Kodeksu cywilnego). Chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia będzie chwila zawarcia umowy, gdyż z art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika zobowiązująco-rozporządzający skutek umowy darowizny wierzytelności. Po zawarciu wskazanej umowy Wnioskodawca zamierza zgłosić właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycie prawa majątkowego - wierzytelności, w terminie 6 miesięcy od daty zawarcia umowy darowizny wierzytelności.

Wobec tego, biorąc pod uwagę opisane we wniosku zdarzenie przyszłe oraz przedstawiony powyżej stan prawny, należy stwierdzić, że skoro Wnioskodawca zawrze umowę darowizny, będzie ona podlegała opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 tej ustawy.

W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn - obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn - obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy - opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę,

od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy - do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Stosownie do art. 4a ust. 1 ww. ustawy - zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2060).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 4 ust. 4 ww. ustawy - zwolnienia określone w ust. 1 oraz art. 4a i art. 4b stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub terytorium takiego państwa.

Z kolei, z art. 4a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

Biorąc pod uwagę przywołane powyżej przepisy oraz przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, że otrzymanie przez Wnioskodawcę od ojca tytułem darowizny wierzytelności, co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jednakże w analizowanej sprawie znajdzie zastosowanie zwolnienie zawarte w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jeżeli więc opisana darowizna zostanie zgłoszona właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego na druku SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego - to spełniony zostanie warunek określony w art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy. W przeciwnym wypadku - jak słusznie zauważył Wnioskodawca - ww. zwolnienie nie będzie miało zastosowania. Ponadto, rację ma Wnioskodawca twierdząc, że w omawianej sprawie nie ma zastosowania warunek określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.