0111-KDIB2-2.4015.100.2022.1.MZ

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 lipca 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 16 kwietnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny środków pieniężnych od syna. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 18 października 2020 r. notarialną umową sprzedaży nieruchomości (Repertorium...) nabyła Pani nieruchomość, zlokalizowaną w (...) ("Nieruchomość"). Cenę sprzedaży w dniu 18 października 2020 r. zapłacił Pani syn, K. K., dokonując jednocześnie na Pani rzecz darowizny środków pieniężnych w kwocie (...) zł, której wyłącznym celem było sfinansowanie zakupu Nieruchomości. Środki pieniężne, uzyskane przez Panią od syna tytułem darowizny przekazane zostały przez niego bezpośrednio na rachunek zbywcy Nieruchomości. W opisanym stanie faktycznym przedmiot darowizny stanowią środki pieniężne.

Pytanie

Czy w opisanym stanie faktycznym wpłata na rzecz obdarowanego należności pieniężnej na konto bankowe jego wierzyciela spełnia warunek, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. uprawnia obdarowanego do skorzystania ze zwolnienia od podatku?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, jak wynika z wyroku Sądu Administracyjnego w Warszawie z 25 marca 2011 r., (sygn. akt II FSK 2020/09), "wpłata na rzecz obdarowanego należności pieniężnej na konto bankowe jego wierzyciela spełnia warunek, o którym mowa w art. 4a ust. 1 u.p.s.d.", to jest w takiej sytuacji obdarowany korzysta ze zwolnienia podmiotowego. W myśl linii orzeczniczej NSA traktują również m.in. niżej wymienione wyroki i interpretacje indywidualne:

- interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 27 stycznia 2017 r., Znak: 2461-IBPB-2-1.4515.473.2016.1.MCZ: "W sytuacji, gdy środki pieniężne będące przedmiotem darowizny zostały przekazane bezpośrednio na rachunek bankowy osoby trzeciej (np. zbywcy nieruchomości), lecz na rzecz obdarowanego, należy uwzględnić linię orzeczniczą w takich sprawach wyznaczoną przez Naczelny Sąd Administracyjny (NSA). Zgodnie z poglądem NSA, zwolnieniu od podatku podlega nabycie tytułem darowizny środków pieniężnych, jeżeli nabycie to zostało zgłoszone organowi podatkowemu we właściwym czasie i udokumentowane dowodem przekazania na rachunek bankowy prowadzony dla innego, niż obdarowany, podmiotu, ale na rzecz osoby obdarowanej. W konsekwencji przyjętej przez NSA interpretacji przepisu art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, należy stwierdzić, że w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny są środki pieniężne, warunek określony w tym przepisie jest spełniony także wtedy, gdy nabywca udokumentuje ich otrzymanie dowodem przekazania bezpośrednio na rachunek osoby trzeciej, w wykonaniu zawartej z nim umowy lub tytułem zobowiązania ciążącego na obdarowanym wobec tej osoby trzeciej."

- interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 20 października 2016 r., Znak: IBPB-2-1/4515-220/16-1/MCZ: "Należy więc zgodzić się z Wnioskodawczynią, że może skorzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, w sytuacji udokumentowania przekazania pieniędzy potwierdzeniem przelewu środków pieniężnych pochodzących z darowizny od rodziców, dokonanego przez bank bezpośrednio na rachunek sprzedającego lokal mieszkalny."

- interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 18 lutego 2014 r., Znak: ITPB2/436-225/13/TJ: "W rezultacie stwierdzić należy, że skoro otrzymana przez Wnioskodawcę od syna darowizna środków pieniężnych przekazana została na rachunek bankowy spółki z o.o. celem wykonania ciążącego na Wnioskodawcy zobowiązania do wniesienia dopłaty z przeznaczeniem na uregulowanie wydatków inwestycyjnych, spełniona została wskazana w art. 4a ust. 1 pkt 2 przesłanka udokumentowania przekazania środków pieniężnych na rachunek bankowy, uprawniająca do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania zawartego w tym przepisie."

- wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 26 lutego 2015 r. (sygn. akt I SA/Kr 1938/14): "Wyrokiem z dnia 26 lutego 2015 r., sygn. akt I SA/Kr 1938/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił zaskarżoną decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie z 22 października 2014 r. oraz poprzedzającą ją decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w N. z dnia 1 sierpnia 2014 r. w przedmiocie podatku od spadków i darowizn. Sąd pierwszej instancji przedstawił następujący stan faktyczny sprawy: Decyzją z dnia 1 sierpnia 2014 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w N. ustalił I. P. (dalej jako: "skarżąca") wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn z tytułu darowizny środków pieniężnych, otrzymanej od matki skarżącej. Organ uznał, że nabycie darowizny nie korzysta ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.; dalej jako: "u.p.s.d."), ponieważ kwota darowizny została przekazana na rachunek bankowy małżonka skarżącej, a nie obdarowanej. (...) Sąd pierwszej instancji uznał, że organy podatkowe dokonały niewłaściwej wykładni art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. Zdaniem Sądu wpłata kwoty darowizny na rachunek małżonka skarżącej została w sposób nieuprawniony potraktowana przez organy jako brak realizacji przesłanki udokumentowania otrzymania środków pieniężnych. Zdaniem Sądu przy wykładni art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. nie należy poprzestawać na wykładni językowej, lecz trzeba posłużyć się wykładnią celowościową, gdyż norma wynikająca z tego przepisu ma głównie cel społeczny. Celem tej regulacji było zapewnienie ochrony interesów majątkowych członków najbliżej rodziny poprzez zniesienie obciążeń podatkowych dla nabywających nieodpłatnie majątek od osób najbliższych i konieczność szczególnej ochrony sytuacji majątkowej rodziny. Określenie zaś sposobu dokumentowania darowizny ma służyć zapobieżeniu fikcyjnym umowom darowizny sporządzanym wyłącznie dla zmniejszenia obciążeń podatkowych. Zdaniem Sądu, w rozpoznawanej sprawie niebezpieczeństwo takie nie występuje, ponieważ środki pieniężne, co wynika ze zgromadzonych w sprawie dowodów, zostały przekazane, a wyżej wskazany cel darowizny został osiągnięty także w przypadku przekazania darowizny na rachunek bankowy innego, niż obdarowany podmiotu, skoro z okoliczności towarzyszących, w tym z faktu, że pomiędzy małżonkami istnieje ustrój wspólności majątkowej, a podatniczka jest pełnomocnikiem do rachunku jej męża wynika, że środki weszły do majątku obdarowanej."

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043):

Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia "darowizna" należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.):

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje: przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Należy zauważyć, że - co do zasady - darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wysokość podatku od spadków i darowizn ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do jednej z trzech grup podatkowych odbywa się w zależności od jego stopnia pokrewieństwa albo powinowactwa z osobą, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9637 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

Na podstawie art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy:

1. Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

2. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

W myśl art. 14 ust. 3 ww. ustawy:

Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 1 ww. ustawy:

Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

W myśl art. 4a ust. 3 ww. ustawy:

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Stosownie do art. 4a ust. 4 ww. ustawy:

Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

Zgodnie z art. 4 ust. 4 ww. ustawy:

Zwolnienia określone w ust. 1 oraz art. 4a i art. 4b stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub terytorium takiego państwa.

Z zacytowanego powyżej art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że podstawowym kryterium uprawniającym do skorzystania ze zwolnienia, jeżeli przedmiotem darowizny są środki pieniężne, poza zgłoszeniem nabytych środków pieniężnych naczelnikowi urzędu skarbowego (za wyjątkiem sytuacji określonych w art. 4a ust. 4) jest udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że 18 października 2020 r. na podstawie umowy sprzedaży nabyła Pani nieruchomość. Kwotę stanowiącą cenę sprzedaży w tym samym dniu zapłacił Pani syn K. K., dokonując jednocześnie na Pani rzecz darowizny środków pieniężnych w kwocie (...) zł, której wyłącznym celem było sfinansowanie zakupu nieruchomości. Środki pieniężne uzyskane przez Panią od syna tytułem darowizny przekazane zostały przez niego bezpośrednio na rachunek zbywcy nieruchomości. Pani zdaniem, w takiej sytuacji obdarowany korzysta ze zwolnienia od podatku.

Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić.

W przypadku darowizny środków pieniężnych, dla zastosowania przedmiotowego zwolnienia z podatku, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, środki te muszą zostać przekazane w sposób ściśle w przepisie określony, a zatem na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Literalne brzmienie przepisu art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn nie pozwala natomiast skorzystać ze zwolnienia podatkowego w przypadku wpłaty na rzecz osoby trzeciej, gdyż nabycie nie jest udokumentowane tak, jak wskazuje przepis art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jeżeli więc przedmiot darowizny zostanie przekazany bezpośrednio przez darczyńcę na rachunek wierzyciela osoby obdarowanej, zwolnienie określone w art. 4a ustawy od spadków i darowizn nie będzie miało zastosowania.

Co prawda, zgodnie z utartą linią interpretacyjną i orzeczniczą, warunek określony we wskazanym przepisie uważa się za spełniony również wtedy, gdy wpłata dokonywana jest na rachunek bankowy osoby trzeciej ale na subkonto wyodrębnione w ramach tego rachunku dla osoby obdarowanej. Takie subkonta wyodrębniane są w ramach rachunków prowadzonych dla deweloperów czy spółdzielni mieszkaniowych. W analizowanym przypadku taka sytuacja nie występuje; z treści wniosku nie wynika bowiem, aby w ramach rachunku bankowego sprzedającego (poprzedniego właściciela nieruchomości) było wyodrębnione subkonto dla Pani.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie nie został spełniony jeden z warunków zastosowania zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy, bowiem środki pieniężne przekazane tytułem darowizny zostały wpłacone na konto osoby sprzedającej nieruchomość, a nie na rachunek bankowy obdarowanego (Pani).

W konsekwencji, otrzymana przez Panią od syna darowizna środków pieniężnych w kwocie (...) zł podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

A zatem, skoro otrzymana darowizna środków pieniężnych nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 4a ust. 1 ww. ustawy, to tym samym Pani jako obdarowana nie może skorzystać z ww. zwolnienia i ciąży na Pani obowiązek podatkowy z tytułu ww. darowizny.

W odniesieniu do przywołanych przez Panią wyroków sądowych, Organ nie podziela przedstawionego w nich stanowiska. Ponadto Organ informuje, że orzeczenia te są rozstrzygnięciami w konkretnych sprawach osadzonych w określonym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym i tylko do nich się odnoszących, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Natomiast w odniesieniu do przywołanych przez Panią interpretacji indywidualnych, wskazać należy, że interpretacje te są obecnie weryfikowane przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej pod kątem ich ewentualnej zmiany.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywać się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).