0111-KDIB2-2.4014.336.2021.1.PB - Ustalenie skutków podatkowych zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 grudnia 2021 r. wpłynął Pani wniosek z 22 grudnia 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni zawarła (...) 2021 r. umowę nazwaną: "Umowa zbycia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej." Zgodnie z treścią umowy Zbywca był wspólnikiem spółki jawnej X spółka jawna z siedzibą w R. wpisanej do rejestru przedsiębiorców KRS.

Na podstawie punktu 4 umowy Zbywca przeniósł ogół praw i obowiązków przysługujących mu z tytułu uczestnictwa w spółce na Nabywcę ze skutkiem na (...) 2021 r. W punkcie 5 umowy Nabywca oświadczył, że ogół praw i obowiązków Zbywcy w spółce nabywa i zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Zbywcy kwoty określonej w załączniku nr 1 do umowy.

Z tytułu przeniesienia ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej Nabywca uiścił na rzecz Zbywcy kwotę 510.000 zł.

Z ostrożności Wnioskodawczyni złożyła deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych i uiściła podatek w kwocie 5.100 zł.

W umowie zbycia ogółu praw i obowiązków uregulowano także kwestię odpowiedzialności solidarnej związanej z uczestnictwem Zbywcy w spółce osobowej.

Zawarcie umowy nastąpiło zgodnie z art. 10 Kodeksu spółek handlowych - na przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika pozwala § 4 ust. 2 Umowy spółki jawnej oraz zgoda wyrażona przez drugiego wspólnika.

Pytanie

Czy opisana we wniosku umowa zbycia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 815) podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

W doktrynie i orzecznictwie jednolicie przyjmuje się, że ustawodawca, wymieniając w art. 1 ust. 1 ustawy poszczególne czynności cywilnoprawne, stworzył ich zamknięty katalog. Oznacza to, że jedynie czynności wyraźnie wymienione w ustawie mogą podlegać opodatkowaniu. Tym samym nie jest dopuszczalne objęcie zakresem opodatkowania tym podatkiem czynności innych niż wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy.

Podstawę prawną zawarcia przedmiotowej umowy zbycia ogółu praw i obowiązków (stanowiącej w istocie, zgodnie z treścią pkt 4 umowy "przeniesienie ogółu praw i obowiązków" w spółce jawnej) stanowi art. 10 § 1 Kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.). Zgodnie z tym przepisem ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę, gdy umowa spółki tak stanowi. Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. W przedmiotowej sprawie stosowne postanowienie znalazło się w § 4 ust. 2 Umowy spółki jawnej, zgodnie z którym ogół praw i obowiązków wspólnika może być przeniesiony na inną osobę za zgodą pozostałych wspólników wyrażoną w drodze pisemnego oświadczenia. Oświadczenie takie zostało złożone.

Umowę przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej należy uznać za umowę nazwaną określoną w art. 10 k.s.h. Umowa ta jest odmienną umową od umowy sprzedaży uregulowanej w art. 535 Kodeksu cywilnego. Skutki przeniesienia ogółu praw i obowiązków regulują przepisy Kodeksu spółek handlowych, a nie przepisy Kodeksu cywilnego. Dotyczy to np. prowadzenia spraw spółki czy odpowiedzialności za zobowiązania. Zgodnie z art. 10 § 3 k.s.h. za zobowiązania występującego wspólnika odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki. Należy też podkreślić, że art. 10 k.s.h. nie wymaga dla przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika żadnej szczególnej formy czy tytułu, stanowiąc samodzielną podstawę do przeniesienia praw.

W związku z powyższym należy uznać, że zawarcie umowy zbycia ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce jawnej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 111) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Zatem, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe ustalenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Stosownie do art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.):

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Umowa jest to czynność prawna zawierająca co najmniej dwa zgodne oświadczenia woli zmierzające do powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego. Można pokusić się o stwierdzenie, że umowa - jako instytucja prawna - najpełniej realizuje zasadę równorzędności podmiotów w stosunku cywilnoprawnym, nie istnieje bowiem żaden generalny, prawny obowiązek zaspokajania swoich potrzeb poprzez zawieranie umów, a względny charakter powstających w wyniku zawarcia umów stosunków prawnych ogranicza jedynie do jej stron skuteczność ustanowionych praw i obowiązków.

Ustawodawca pozostawia dużą swobodę w kształtowaniu takich czynności prawnych - zgodnie z zasadą swobody umów. Strony mają prawnie zagwarantowaną swobodę:

Uczestnicy obrotu, zawierający umowę, mają dodatkowo wybór pomiędzy ustawowo określonymi wzorcami umów (tzw. "umowami nazwanymi", tj. "zaproponowanymi przez ustawodawcę" poprzez uregulowanie ich postanowień w przepisach prawa cywilnego) oraz stosunkami, których postanowienia nie mieszczą się w takich wzorcach (tzw. umowy nienazwane).

Kwestię przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika reguluje art. 10 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1526 z późn. zm.), zgodnie z którym:

§ 1.

Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi.

§ 2.

Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

§ 3.

W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki osobowej odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki.

§ 4.

Przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, może nastąpić przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Oświadczenia zbywcy i nabywcy wymagają w takiej sytuacji opatrzenia kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

Jak z powyższego wynika art. 10 Kodeksu spółek handlowych razem z odpowiednimi zapisami umowy spółki stanowi niezbędne minimum prawne umożliwiające zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika.

Należy jednak mieć na względzie, że przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej, o którym mowa w art. 10 Kodeksu spółek handlowych może zostać przeprowadzone w dowolnej formie prawnej (umowa nazwana, np. umowa sprzedaży lub umowa nienazwana), gdyż przepisy Kodeksu spółek handlowych nie określają rodzaju umowy w oparciu, o którą powinno dojść do przeniesienia członkostwa.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, stwierdzić należy, że skoro jak wynika z treści wniosku, Wnioskodawczyni nabyła ogół praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej na podstawie umowy, o której mowa w art. 10 Kodeksu spółek handlowych, zatytułowanej "umowa zbycia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej", za określoną kwotę pieniężną, to stwierdzić należy, że umowa ta jako nie mieszcząca się w zamkniętym katalogu czynności podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych - nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem. Na Wnioskodawczyni nie ciążył więc obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, a tym samym Wnioskodawczyni nie była zobowiązana do złożenia deklaracji podatkowej dotyczącej tego podatku.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w.. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).