0111-KDIB2-2.4011.32.2017.1.BF - Określenie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku ze zniesieniem współwłasności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 201 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 20 marca 2017 r. (data wpływu 27 marca 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku ze zniesieniem współwłasności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego - jest nieprawidłowe.

W dniu 27 marca 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku ze zniesieniem współwłasności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest współwłaścicielem w 1/2 spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Dla tegoż prawa prowadzona jest księga wieczysta przez Sąd Rejonowy, Wydział Ksiąg Wieczystych o numerze X. Wnioskodawca 30 kwietnia 2012 r. nabył 1/2 ww. prawa w drodze umowy darowizny od swej matki. Właścicielką pozostałej 1/2 części prawa do lokalu jest Pani M., która stała się współwłaścicielką prawa najpierw w 1/4 w wyniku umowy przeniesienia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu poprzez wykonanie zapisu testamentowego w drodze aktu notarialnego z 28 lutego 2014 r., a następnie kolejnej 1/4 w wyniku umowy darowizny z 21 września 2016 r.

Wnioskodawca oraz Pani M. wyrażają wolę zniesienia współwłasności prawa do tego lokalu w taki sposób, że Pani M. otrzyma całość prawa do lokalu a Wnioskodawca otrzyma spłatę odpowiadającą wartości posiadanego udziału. Zniesienie współwłasności nastąpi w drodze umowy zawartej w formie aktu notarialnego. Wnioskodawca otrzyma więc ekwiwalent posiadanego udziału w prawie do lokalu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w razie zniesienia współwłasności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, w drodze umowy w formie aktu notarialnego w taki sposób, że jedna ze stron otrzymuje własność tego prawa w całości a druga ze stron otrzymuje spłatę odpowiadającą wartości posiadanego udziału, co w konsekwencji oznacza dla strony spłacanej otrzymanie przez nią w wyniku zniesienia współwłasności kwoty nieprzekraczającej wartości przysługującego jej udziału we współwłasności, spowoduje po stronie osoby otrzymującej spłatę powstanie przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, w razie zniesienia współwłasności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, w drodze umowy w formie aktu notarialnego w taki sposób, że jedna ze stron otrzymuje własność tego prawa w całości a druga ze stron otrzymuje spłatę odpowiadającą wartości posiadanego udziału, co w konsekwencji oznacza dla strony spłacanej otrzymanie przez nią w wyniku zniesienia współwłasności kwoty nieprzekraczającej wartości przysługującego jej udziału we współwłasności, nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 z późn. zm.) - źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W świetle przywołanego wyżej przepisu, każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy stanowi źródło przychodów, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że Wnioskodawca 30 kwietnia 2012 r. nabył od swojej matki w drodze umowy darowizny udział 1/2 w spółdzielczym własnościowych prawie do lokalu. Pozostały udział 1/2 należy do drugiego współwłaściciela. Wnioskodawca oraz drugi współwłaściciel zamierzają znieść współwłasność ww. prawa do tego lokalu w taki sposób, że drugi współwłaściciel otrzyma całość prawa do lokalu a Wnioskodawca otrzyma spłatę odpowiadającą wartości posiadanego udziału. Wnioskodawca otrzyma ekwiwalent posiadanego udziału w prawie do lokalu.

W omawianej sprawie wątpliwość Wnioskodawcy budzi kwestia czy w związku z planowanym zniesieniem współwłasności po stronie Wnioskodawcy powstanie przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności - w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 459) - jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Stosownie do art. 195 ustawy - Kodeks cywilny - współwłasność jest instytucją prawa cywilnego polegającą na tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom.

W myśl art. 196 § 1 ww. ustawy - współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej Kodeksu cywilnego, o czym stanowi art. 196 § 2 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 210 ww. Kodeksu - każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Stosownie do treści art. 220 ww. Kodeksu - roszczenie o zniesienie współwłasności nie ulega przedawnieniu. W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

W wyniku dokonania zniesienia współwłasności możliwe jest zatem przyznanie rzeczy jednej osobie, przy jednoczesnym zobowiązaniu do dokonania spłat na rzecz pozostałych współwłaścicieli. Wówczas osoba otrzymująca w całości daną rzecz nabywa jej część ponad dotychczas posiadany i przysługujący jej udział w rzeczy. Konsekwencją tego jest zbycie tej części rzeczy po stronie tego współwłaściciela, który w zamian przysługującej części rzeczy otrzyma spłatę pieniężną. Wówczas mamy do czynienia z odpłatnym zbyciem udziału w nieruchomości, które wyczerpuje dyspozycję przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wskazać bowiem należy, że użyte w wyżej powołanym art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcie "odpłatne zbycie" oznacza każde przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres umów.

W myśl art. 155 Kodeksu cywilnego - umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Tym samym określenie "zbycie" odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności, nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału. Pod pojęciem "odpłatnego zbycia" należy rozumieć zatem każde zdarzenie i każdą czynność prawną, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości (lub udziału w niej) za wynagrodzeniem.

Jednym ze sposobów zniesienia współwłasności jest przyznanie wspólnej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. Oznacza to, że osoby które otrzymują spłaty w zamian za udziały we współwłasności zbywają swoje udziały w rzeczy odpłatnie.

W związku z tym, po stronie dokonującego odpłatnego (bo w zamian za spłatę) zbycia udziału w nieruchomości powstaje obowiązek podatkowy, ale tylko wówczas, o ile zdarzenie to ma miejsce przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie zbywanego udziału.

W omawianej sprawie planowana czynność prawna mająca na celu zniesienie współwłasności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego ze spłatą między Wnioskodawcą a drugim współwłaścicielem, w wyniku której Wnioskodawca przeniesie na rzecz drugiego współwłaściciela swój udział (1/2) w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu, a w zamian otrzyma spłatę pieniężną, stanowić będzie odpłatne zbycie tego udziału w lokalu mieszkalnym, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, przedmiotowe zbycie udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego stanowić będzie dla Wnioskodawcy źródło przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, o ile Wnioskodawca odpłatnego zbycia swego udziału dokona przed końcem 2017 r., tj. przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie darowizny.

Zgodnie z art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy - podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Przy czym przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej (art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez zbywającego, które są konieczne, aby odpłatne zbycie mogło dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością). Do takich kosztów zalicza się np.: koszty wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego, koszty sporządzenia aktu notarialnego zbycia nieruchomości. Pomiędzy tymi wydatkami a dokonanym odpłatnym zbyciem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy.

Stosownie do art. 22 ust. 6d ww. ustawy - za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 22 ust. 6e ww. ustawy - wysokość nakładów, o których mowa w ust. 6d, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega zatem dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia m.in. udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego (art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) oraz kosztami uzyskania tego przychodu (art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W myśl art. 30e ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3 (PIT-39), wykazać:

Należny podatek wynikający z tego zeznania jest płatny w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 4 pkt 4 w zw. z art. 45 ust. 1a ww. ustawy).

Stosownie do art. 30e ust. 5 ww. ustawy - dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł.

Wobec powyższej argumentacji prawnej nie sposób zgodzić się z Wnioskodawcą, że odpłatne zniesienie współwłasności nie będzie skutkowało powstaniem przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tak jak już wyjaśniono zbycie udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu nabytego w drodze darowizny w zamian za spłatę jest odpłatnym zbyciem wywołującym na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określone konsekwencje podatkowe. Okolicznością wpływającą na to czy po stronie Wnioskodawcy w wyniku zbycia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego w zamian za spłatę powstanie źródło przychodu czy też nie, wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy nie jest sama wartość kwoty otrzymanej spłaty lecz czynność prawna odpłatnego zniesienia współwłasności, która stanowi formę odpłatnego zbycia w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawca bowiem otrzymując spłatę zbędzie odpłatnie swój udział w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, który nabył w drodze darowizny. Kolejnym elementem mającym wpływ na powstanie źródła przychodu jest to czy odpłatne zbycie zostanie dokonane w terminie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie czy też po upływie tego terminu. Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ww. ustawy w zakresie ustalenia źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie zawiera żadnego wyłączenia. Użyte przez ustawodawcę ww. artykule pojęcie odpłatnego zbycia to nie tylko umowa sprzedaży, ale również inna umowa na mocy, której następuje przeniesienie prawa własności za korzyść majątkową.

Podsumowując, przeniesienie przez Wnioskodawcę na podstawie umowy zniesienia współwłasności udziału 1/2 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu na rzecz drugiego współwłaściciela, w zamian za spłatę, stanowi formę odpłatnego zbycia wyczerpującą dyspozycję przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji uzyskany z tego tytułu przychód, pomniejszony o koszty uzyskania przychodu - zgodnie z art. 22 ust. 6d ww. ustawy - podlegać będzie opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym według zasad określonych w art. 30e. ww. ustawy.

Stanowisko Wnioskodawcy należało uznać zatem za nieprawidłowe.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest zobowiązany ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem zdarzenia przyszłego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.