0111-KDIB2-1.4010.635.2019.1.AT - Powstanie przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń w związku z uczestnictwem w strukturze cash poolingu.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 900 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 11 grudnia 2019 r. (data wpływu 13 grudnia 2019 r.), uzupełnionym 6 lutego 2020 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy w związku z uczestnictwem w strukturze cash-poolingu Wnioskodawca będzie zobowiązany do rozpoznawania przychodów z tytułu częściowo nieodpłatnie otrzymanych świadczeń w oparciu o art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy CIT (pytanie oznaczone we wniosku Nr 4) - jest prawidłowe.

W dniu 13 grudnia 2019 r. wpłynął do Organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy w związku z uczestnictwem w strukturze cash-poolingu Wnioskodawca będzie zobowiązany do rozpoznawania przychodów z tytułu częściowo nieodpłatnie otrzymanych świadczeń w oparciu o art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy CIT.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 31 stycznia 2020 r. Znak: 0114-KDIP4-1.4012.71.2019.3.RMA, 0111-KDIB2-1.4010.583.2019.3.AT wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło 6 lutego 2020 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca, będący polskim rezydentem podatkowym, przystąpi do oferowanego przez bank z siedzibą w Polsce (dalej: "Bank") systemu zarządzania płynnością finansową, tzw. usługi cash-poolingu rzeczywistego. Celem usługi świadczonej przez Bank jest zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi podmiotów biorących w niej udział poprzez optymalne wykorzystanie nadwyżek środków pieniężnych oraz zminimalizowanie kosztów finansowania działalności gospodarczej prowadzonej przez te podmioty.

Usługa cash-poolingu polega na zarządzaniu przez Bank fizycznymi przepływami środków finansowych pomiędzy rachunkami bieżącymi klientów tej usługi, tj. Wnioskodawcy i innych podmiotów należących do grupy kapitałowej Wnioskodawcy lub powiązanymi w inny sposób (łącznie: "Uczestnicy"). Usługa jest realizowana w oparciu o Umowę o Prowadzenie Struktury Zarządzania Środkami Pieniężnymi dla Grupy Rachunków, która została zawarta pomiędzy Bankiem a pozostałymi Uczestnikami, określającą istotne jej postanowienia (dalej: "Umowa").

Pozostali Uczestnicy, podobnie jak Wnioskodawca, są polskimi rezydentami podatkowymi. W celu realizacji Umowy, każdy z Uczestników będzie korzystał z bieżącego rachunku bankowego w PLN i EUR (dalej: "Rachunki"). Jedna ze spółek pełni rolę Koordynatora (dalej: "Koordynator"), dla którego Bank otworzy lub otworzył dwa typy rachunków bankowych: Rachunek Główny oraz Rachunek Pomocniczy.

Bank udzielił Uczestnikom, na warunkach określonych w Umowie, limitów dziennych, tj. kwot, do których łącznie dyspozycje Uczestników dotyczące Rachunków (w tym także Rachunku Głównego Koordynatora) będą mogły być realizowane przez Bank w przypadku braku środków dostępnych na tych rachunkach (dalej: "Limity dzienne"). Dostępność i łączna wartość wykorzystania Limitów Dziennych przez każdego z osobna i wszystkich łącznie Uczestników w każdym momencie Dnia Roboczego nie będzie większa niż Dostępne Środki w Grupie. Ponadto, Bank udzielił na rzecz Koordynatora debet techniczny, dostępny w Rachunku Koordynatora, w wysokości wymaganej do rozliczenia Struktury i wyzerowania sald na Rachunkach Uczestników. Debet Techniczny nie może być wykorzystywany w innym celu niż zasilenie Rachunku Pomocniczego lub/i Rachunków Uczestników kwotą niezbędną do umożliwienia wyzerowania Rachunków objętych Strukturą. Debet Techniczny jest wymagalny na koniec Dnia Roboczego, w którym został udostępniony i na tych samych zasadach udostępniany ponownie następnego Dnia Roboczego. Debet Techniczny nie zwiększa łącznej kwoty Limitu Dziennego dostępnego dla Uczestników.

W żadnym wypadku suma łącznego zadłużenia Uczestników wobec Banku nie może przekroczyć tzw. globalnego limitu płynności, tj. sumy sald na Rachunkach Uczestników uwzględniającej środki dostępne Koordynatorowi w ramach kredytu udzielonego przez Bank w Rachunku Pomocniczym na podstawie odrębnej umowy o kredyt ("KRB"). KRB nie może być wykorzystywany w innym celu niż finansowanie bieżącej działalności wszystkich Uczestników, zgodnie z zasadami funkcjonowania i rozliczania Struktury określonymi w Umowie poprzez zasilenia Rachunku Koordynatora kwotą niezbędną do rozliczenia Struktury i umożliwienia wyzerowania Rachunków objętych Strukturą. KRB nie może służyć do śród dziennego zadłużania się Koordynatora.

Właściwa usługa cash-poolingu rzeczywistego polega na codziennym bilansowaniu (zerowaniu) środków zgromadzonych na Rachunkach Uczestników. W związku z usługą każdego dnia roboczego (na koniec dnia) konsolidowane są konta Uczestników. W przypadku, gdy suma sald Rachunków jest ujemna, Bank obciąża Rachunek Pomocniczy i uzna Rachunek Główny kwotą wartości bezwzględnej wszystkich sald Rachunków. W przypadku, gdy suma sald Rachunków jest dodatnia, Bank obciąża Rachunek Główny i uznaje Rachunek Pomocniczy kwotą będącą sumą wszystkich sald Rachunków. Następnie transferowane są salda Uczestników zarówno o wartości ujemnej, jak i dodatniej tak, aby po dokonaniu tych przelewów salda na poszczególnych Rachunkach były równe zeru.

W przypadku Rachunków o saldzie ujemnym, Bank dokonuje transferu środków pieniężnych - w drodze konwersji długu - z Rachunku Głównego Koordynatora na Rachunek Uczestnika o saldzie ujemnym. W przypadku Rachunków o saldzie dodatnim, Bank dokonuje transferu środków pieniężnych - w drodze przelewu wierzytelności - z Rachunku Uczestnika na Rachunek Główny Koordynatora. Transfery środków są dokonywane jedynie między Rachunkami Uczestników a Rachunkiem Głównym Koordynatora i nie występują bezpośrednio między Rachunkami Uczestników.

Każdy spłacający usługi Uczestnik, którego Rachunek zostaje obciążony, nabywa wierzytelność Banku wobec Uczestnika, którego wykorzystany Limit Dzienny nie został spłacony w terminie, do wysokości obciążenia Rachunku spłacającego Uczestnika. Nabycie wierzytelności, o której mowa powyżej, następuje na zasadach tzw. subrogacji, określonej w art. 518 § 1 pkt 3 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm., dalej: "k.c.") (konwersja długu).

Każdy z Uczestników udzielił lub udzieli Koordynatorowi w Umowie zgody na spłatę Bankowi długów wynikających z: (i) wykorzystanych Limitów Dziennych oraz (ii) wszelkich innych zadłużeń danego Uczestnika wobec Banku w związku z funkcjonowaniem Struktury oraz wszelkich nieautoryzowanych i nieumówionych debetów, niezależnie od powodów ich powstania.

Koordynator udzielił lub udzieli w Umowie Uczestnikom (innym niż Koordynator) zgody na spłatę Bankowi długów wynikających z: (i) Debetu Technicznego oraz (ii) wszelkich innych zadłużeń Koordynatora wobec Banku w związku z funkcjonowaniem Struktury oraz wszelkich nieautoryzowanych i nieumówionych debetów, niezależnie od powodów ich powstania.

Uczestnicy usługi dokonują wzajemnego poręczenia względem banku, w zakresie spłaty przyznanych im limitów dziennych.

Ponieważ Umowa została zawarta w opcji tzw. cash-poolingu jednokierunkowego, nie dochodzi do zwrotnych transferów pieniężnych na początku kolejnego dnia roboczego. Zobowiązania są rozliczane między Uczestnikami raz w miesiącu. Bank nalicza odsetki należne między Uczestnikami oraz Koordynatorem z tytułu wzajemnych zobowiązań powstałych wskutek wdrożenia usługi cash-poolingu za każdy dzień utrzymywania się wierzytelności nabytej wskutek subrogacji. Odsetki są rozliczane raz w miesiącu przez Bank. Wysokość należnych odsetek naliczana jest przy zastosowaniu ustalonej w Załączniku do Umowy stawki dziennej. Bank pobiera opłaty od Uczestników oraz Koordynatora z tytułu świadczenia usług, w tym opłatę jednorazową za udostępnienie usługi oraz opłatę miesięczną za świadczenie usługi cash-poolingu.

Wnioskodawca zgodnie z art. 9b ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 865 z późn. zm., dalej: "Ustawa o CIT"), ustala różnice kursowe na podstawie art. 15a Ustawy o CIT, tj. nie korzysta z możliwości rozliczania różnic kursowych na podstawie przepisów o rachunkowości.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku):

Czy w związku z uczestnictwem w strukturze cash-poolingu Wnioskodawca będzie zobowiązany do rozpoznawania przychodów z tytułu częściowo nieodpłatnie otrzymanych świadczeń w oparciu o art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy CIT?

(pytanie oznaczone we wniosku nr 4)

Zdaniem Wnioskodawcy, w zakresie pytania nr 4 (stanowisko ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku): W związku z uczestnictwem w strukturze cash-poolingu Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do rozpoznawania przychodów z tytułu częściowo nieodpłatnie otrzymanych świadczeń w oparciu o art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy CIT.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 Ustawy o CIT, przychodem jest, w szczególności wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń.

Jednocześnie Ustawa o CIT nie precyzuje, co należy rozumieć przez "nieodpłatne świadczenie", ograniczając się jedynie do wskazania, w art. 12 ust. 6 i 6a sposobu i kryteriów ustalania wartości nieodpłatnych i częściowo odpłatnych świadczeń. Z tego względu należy odwołać się do rozumienia pojęcia "świadczenia" zgodnego z przepisami prawa i nauką prawa cywilnego.

Pojęcie świadczenia:

Pojęcie świadczenia należy rozpatrywać na tle stosunku zobowiązaniowego (art. 353 k.c.). Przez świadczenie w takim rozumieniu należy uznać zachowanie się zobowiązanego (dłużnika) zgodne z treścią zobowiązania i polegające na zadośćuczynieniu godnego ochrony wierzyciela. Zachowanie to może polegać na zachowaniu się czynnym (działaniu) lub biernym (zaniechaniu lub powstrzymaniu się od jakiegoś działania). Prawodawca nie definiuje również pojęcia "nieodpłatności" bądź "odpłatności". Według Nowego Słownika Języka Polskiego, PWN Warszawa 2003, odpłacać to "oddawać komuś coś w zamian, odwzajemniać się jakimś czynem, postępkiem, odwdzięczyć się", odpłatny zaś to "taki, za który się płaci, wymagający zapłacenia, zwrotu kosztów".

Pojęcie nieodpłatności świadczenia:

Biorąc powyższe pod uwagę, należy uznać, że otrzymać coś nieodpłatnie, oznacza otrzymanie jednostronnego przysporzenia kosztem innego podmiotu, czyli takiego przysporzenia, które nie wiąże się ze świadczeniem na rzecz drugiej strony. Zatem, w świetle powołanego powyżej przepisu, aby można było określone świadczenie zaliczyć do kategorii świadczeń nieodpłatnych, stanowiących źródło przychodu podlegającego opodatkowaniu, musi dojść do stosunku prawnego, w wyniku którego jeden podmiot dokonuje określonego świadczenia, drugi natomiast to świadczenie otrzymuje nieodpłatnie, zwiększając w ten sposób swoje przychody opodatkowane. Dla celów podatkowych za nieodpłatne świadczenia należy przyjmować te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze, których skutkiem było nieodpłatne, tj. nie związane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie w majątku osoby prawnej, mające konkretny wymiar finansowy.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt analizowanej sprawy wskazać należy, że w ocenie Wnioskodawcy, w konsekwencji przystąpienia Uczestników do Umowy, wskazany powyżej przepis art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT nie ma zastosowania. Oznacza, to że Uczestnicy i Wnioskodawca nie są zobowiązani do rozpoznawania przychodów z częściowo nieodpłatnych świadczeń w związku z uczestnictwem w systemie cash-poolingu. Co prawda w efekcie uczestnictwa w systemie cash-poolingu na podstawie Umowy, Uczestnicy będą mogli uzyskiwać wyższe przychody odsetkowe lub będą ponosić niższe koszty działalności finansowej niż ponosiliby, gdyby samodzielnie korzystali z usług Banku, ale wynika to z istoty cash-poolingu. Jego celem jest bowiem obniżanie kosztów działalności finansowej podatników oraz uzyskiwanie korzyści z nadwyżek kapitału.

Jednocześnie trzeba wskazać, że wysokość uzyskiwanych, bądź ponoszonych odsetek de facto jest ustalana przez Bank (niebędący podmiotem powiązanym z Uczestnikami), jako organizujący cash-pooling i świadczący usługi na rzecz Uczestników. Nieodłącznym elementem tych usług jest m.in. oferowanie Uczestnikom, środków pieniężnych z uwzględnieniem odsetek kalkulowanych według rynkowych stóp procentowych. Niższe koszty finansowe po stronie Wnioskodawcy wynikają z faktu, że odsetki są naliczane przez Bank na zbilansowanych zobowiązaniach wszystkich Uczestników. Takie rozliczenie jednak wynika ze standardowej usługi oferowanej przez Bank i nie jest praktyką odbiegającą od sytuacji rynkowej. W konsekwencji brak jest podstaw do przyjęcia, że Uczestnicy, w wyniku uczestniczenia w systemie są zobowiązani do rozpoznawania przychodu z częściowo nieodpłatnych świadczeń (w efekcie obniżenia kosztów finansowych). Uczestnictwo w systemie i nabywanie usług od Banku pozwala bowiem na zwiększenie dochodów podatkowych podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie budzi wątpliwości, że celem Uczestników, umowy cash-pooling będzie osiągnięcie oszczędności związanych z kosztami finansowymi, czy też administracyjnymi, nie zaś uzyskanie nieodpłatnego przysporzenia lub dokonanie takiego przysporzenia na rzecz innego Uczestnika umowy cash-pooling. Każdy Uczestnik przystępując do tego typu umowy, ma świadomość tego, że będzie korzystać na mechanizmie zerowania sald na rachunkach w przypadku, gdy na jego koncie wystąpi saldo ujemne. Jednocześnie jednak każdy Uczestnik wyraża gotowość do udostępnienia swojej nadwyżki środków pozostałym Uczestnikom. Dodatkowo zgodnie z Umową kwoty roszczeń obciążone są odsetkami stosownie do określonej stopy procentowej. Odsetki są naliczane na bazie dziennej, natomiast ich płatność przez/do poszczególnych Uczestników i Koordynatora jest dokonywana jednorazowo w miesięcznym okresie rozliczeniowym.

W ocenie Wnioskodawcy, działania podejmowane przez poszczególnych Uczestników, w tym Koordynatora, stanowią jedynie konsekwencję usługi świadczonej przez Bank i mają wyłącznie pomocniczy wobec niej charakter. Nie stanowią one odrębnych, niezależnych transakcji o określonej wartości rynkowej, ale niezbędny element funkcjonowania całej struktury cash-poolingu, konieczny do efektywnego wykonywania usługi przez Bank.

Mając powyższe na uwadze, nie można stwierdzić, że w związku z uczestnictwem w systemie cash-poolingu, którykolwiek z Uczestników otrzymuje nieodpłatne, bądź częściowo odpłatne świadczenie od pozostałych stron Umowy, w tym Koordynatora. Obniżenie kosztów podatkowych po stronie Uczestników ma swoje uzasadnienie ekonomiczne i wynika z celu i charakterystyki cash-poolingu. Uczestnicy nie są zatem zobowiązani do rozpoznawania przychodu z tytułu nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT.

Podobne stanowisko wyrażane jest również w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez działającego w imieniu Ministra Finansów:

* Interpretacja indywidualna z 21 listopada 2016 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach sygn. 2461-IBPB-1-3.4510.801.2016.1.JKT: "Świadczenia występujące pomiędzy podmiotami powiązanymi ze sobą umową cash-pooling nie mają charakteru świadczeń nieodpłatnych (częściowo odpłatnych) w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p.".

* Interpretacja indywidualna z 9 maja 2016 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy sygn. ITPB3/4510-79/16-4/DK: "Odpowiedzialność solidarna w zakresie dokonywania na rzecz Banku płatności opłat i kosztów nie ma charakteru świadczeń nieodpłatnych (częściowo odpłatnych) w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy i nie powoduje powstania dla Spółki przychodu z tytułu uzyskania nieodpłatnych świadczeń".

* Interpretacja indywidualna z 8 maja 2018 r. wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej sygn. 0114-KDIP2-1.4010.103.2018.1.JC: "należy przyjąć, że w przedmiotowej sytuacji przepis art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. nie będzie miał zastosowania, ponieważ dotyczy on uzyskania nieodpłatnych (częściowo odpłatnych) świadczeń. Poręczenia udzielane pomiędzy poszczególnymi Zainteresowanymi nie mają charakteru świadczeń nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. W tej sytuacji, fakt uzyskania w ramach cash poolingu poręczeń od Zainteresowanych (w tym Wnioskującego) bez ponoszenia dodatkowej odpłatności na ich rzecz, nie spowoduje powstania dla Zainteresowanych (w tym Wnioskującego) przychodu z tytułu uzyskania nieodpłatnych świadczeń:".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja zawiera ocenę stanowiska w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 4. W pozostałym zakresie wniosek zostanie rozpatrzony odrębnymi rozstrzygnięciami.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny/zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywać się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w..., za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.