0111-KDIB2-1.4010.143.2019.8.DD - Charakter prawny opłat egzekucyjnych

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA po wyroku sądu - stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie:

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 kwietnia 2019 r. wpłynął Pana wniosek z 29 marca 2019 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie ustalenia, czy opłaty należne w postępowaniach egzekucyjnych wszczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2019 r., ustalone na podstawie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji stanowią dochód budżetu państwa w myśl art. 149 ustawy o komornikach sądowych.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 1 stycznia 2019 r. weszły w życie dwie ustawy regulujące działalność komorników sądowych. Jest to ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (dalej u.k.s.) oraz ustawa z dnia 28 lutego 2018 o kosztach komorniczych (dalej u.k.k.).

Zgodnie z art. 149 ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych:

1. Opłata egzekucyjna stanowi niepodatkową należność budżetową o charakterze publicznoprawnym pobieraną za czynności, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1 i 2, na zasadach określonych w ustawie z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych (Dz. U. poz. 770).

2. Uzyskane opłaty egzekucyjne, po potrąceniu wynagrodzenia prowizyjnego komornika, stanowią dochód budżetu państwa i podlegają przekazaniu na rachunek, o którym mowa w art. 196 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2077 oraz z 2018 r. poz. 62), urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę kancelarii, w terminie do 5 dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym zostały uzyskane.

3. Przez uzyskane opłaty egzekucyjne rozumie się opłaty faktycznie pobrane lub ściągnięte na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych.

4. Organem pierwszej instancji właściwym do wydawania decyzji w przedmiocie opłat egzekucyjnych podlegających przekazaniu zgodnie z ust. 2, jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na siedzibę kancelarii.

5. Komornik jest obowiązany złożyć do urzędu skarbowego, o którym mowa w ust. 2, miesięczną informację o uzyskanych opłatach egzekucyjnych oraz opłatach egzekucyjnych podlegających przekazaniu zgodnie z ust. 2, w terminie do 10 dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym zostały uzyskane. Informacja ta stanowi dowód księgowy.

6. W przypadku uprawomocnienia się orzeczenia sądu skutkującego koniecznością zwrotu całości lub części uzyskanej opłaty egzekucyjnej, proporcjonalna część przekazanej opłaty egzekucyjnej stanowi nadpłatę w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.).

7. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór informacji o uzyskanych opłatach egzekucyjnych oraz opłatach egzekucyjnych podlegających przekazaniu zgodnie z ust. 2, mając na uwadze zapewnienie kompletności tej informacji oraz możliwość weryfikacji prawidłowości przekazywania opłat egzekucyjnych podlegających przekazaniu zgodnie z ust. 2.

Ponadto, art. 150 ww. ustawy stanowi:

1. Komornikowi za pełnioną służbę przysługuje wynagrodzenie prowizyjne, proporcjonalne do wysokości uzyskanych opłat egzekucyjnych.

2. Komornikowi przysługuje wynagrodzenie prowizyjne w wysokości:

3. Wynagrodzenie prowizyjne komornik potrąca bezpośrednio z uzyskanych opłat egzekucyjnych.

4. Komornik przekazuje należne mu wynagrodzenie prowizyjne na odrębny rachunek bankowy służący pokryciu kosztów działalności egzekucyjnej, najpóźniej w terminie, o którym mowa w art. 149 ust. 2.

Równocześnie art. 283 ww. ustawy stanowi, że:

1. Przepisów art. 149-151 nie stosuje się do opłat egzekucyjnych prawomocnie ustalonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

2. Opłaty, o których mowa w ust. 1, przypadają komornikowi, zastępcy komornika, komornikowi odwołanemu, komornikowi, którego powołanie na stanowisko komornika wygasło z mocy prawa, albo spadkobiercom zmarłego komornika zgodnie z dotychczasowymi przepisami.

Jednocześnie art. 52 ustawy o kosztach komorniczych z dnia 28 lutego 2018 r. stanowi, że:

1. Do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.

2. Do postępowań, o których mowa w ust. 1, przepisy art. 29 i art. 30 stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

3. Jeżeli przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy powstały okoliczności uprawniające do złożenia wniosku, o którym mowa w art. 49 ust. 2b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2017 r. poz. 1277, 1343, 1452 i 1910 oraz z 2018 r. poz. 398), do tego wniosku i jego rozpoznania stosuje się przepisy dotychczasowe.

W związku z powyższymi przepisami, po dniu 1 stycznia 2019 r. po stronie komornika zaistniał obowiązek pobierania lub ściągania od dłużników niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym czyli uzyskanych opłat egzekucyjnych. Jednocześnie komornikowi przysługuje prawo do potrącenia z uzyskanych opłat egzekucyjnych prowizji, która stanowić będzie jego przychód.

Pytanie:

Czy opłaty należne w postępowaniach egzekucyjnych wszczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2019 r. ustalone na podstawie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji stanowią dochód budżetu państwa w myśl art. 149 ustawy o komornikach sądowych?

Pana stanowisko w sprawie

W świetle postanowień art. 149 ust. 3 u.k.s, przez uzyskane opłaty egzekucyjne, stanowiące należność budżetową o charakterze publicznoprawnym, rozumie się opłaty faktycznie pobrane lub ściągnięte na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych.

Po dniu 1 stycznia 2019 r. komornik sądowy może pobrać lub ściągnąć zarówno opłaty w sprawach wszczętych po 1 stycznia 2019 r. jak i opłaty egzekucyjne prawomocnie ustalone przed dniem 1 stycznia 2019 r. lecz ściągnięte po tym dniu, oraz opłaty w sprawach wszczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2019 r.

W związku z powyższym, rozważenia wymaga czy w postępowaniu egzekucyjnym wszczętym i niezakończonym przed 1 stycznia 2019 r. komornik ściąga opłaty egzekucyjne według zasad określonych w ustawie o kosztach komorniczych (u.k.k.), czy też według zasad określonych w ustawie o komornikach sądowych i egzekucji (u.k.s.e). Rozważenie tych kwestii wymaga w pierwszej kolejności zwrócenia uwagi na międzyczasowy przepis art. 52 ust. 1 u.k.k. Według tego przepisu, do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy o kosztach komorniczych stosuje się przepisy dotychczasowe.

Z przepisu art. 52 ust. 1 u.k.k. bez wątpienia wynika, że postępowanie egzekucyjne wszczęte po dniu wejścia w życie ustawy o kosztach komorniczych toczą się według tej nowej ustawy. Natomiast postępowania egzekucyjne wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy o kosztach komorniczych toczą się na dotychczasowych zasadach, czyli według przepisów ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (u.k.s.e) W związku z tym w pełni uprawniony jest wniosek, że opłaty egzekucyjne ustalone prawomocnie przez komornika przed dniem 1 stycznia 2019 r. a następnie pobrane lub ściągnięte po tym dniu nie stanowią należności budżetowej o charakterze publicznoprawnym:

Pozostaje do rozważenia problem zaliczenia do należności budżetowych opłat egzekucyjnych ustalonych czy też ściąganych przez komornika po dniu 1 stycznia 2019 r. w postępowaniu egzekucyjnym wszczętym i niezakończonym przed tą datą. Z jednej bowiem strony z przepisu art. 283 ust. 1 u.k.s. a contrario wynika, że do należności budżetowych należą opłaty egzekucyjne, które dotychczas nie zostały prawomocnie ustalone, z drugiej zaś - przepis art. 149 ust. 3 u.k.s. zalicza do należności budżetowych tylko opłaty faktycznie pobrane lub ściągnięte na podstawie przepisów nowej ustawy o kosztach komorniczych, wykluczając tym samym opłaty pobrane lub ściągane na podstawie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w postępowaniach wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 stycznia 2019 r.; zgodnie z art. 52 ust. 1 u.k.k. Biorąc pod uwagę powyższe, znaczeniu art. 283 ust. 1 u.k.s. mającego charakter wyjątku od reguły, nie można nadać nic poza literalnym jego brzmieniem. Przeciwne stanowisko stałoby w sprzeczności z powołanym art. 149 ust. 2 u.k.s.

Przepis art. 283 ust. 1 u.k.s, jako przepis materialnoprawny, nie rozstrzyga natomiast istotnej kwestii procesowej, a mianowicie czy obejmuje on także opłaty egzekucyjne ustalone przez komornika po dniu wejścia w życie ustawy o komornikach sądowych (czyli po dniu 1 stycznia 2019 r.) w postępowaniu egzekucyjnym wszczętym i niezakończonym przed tą datą. Do poruszanej kwestii odnoszą się zatem jedynie przepisy art. 149 ust. 3 u.k.s. oraz art. 52 ust. 1 u.k.k.

Przepisy art. 149 ust. 1-3 u.k.s. wyraźnie wskazują, że przez uzyskane opłaty egzekucyjne, które po potrąceniu wynagrodzenia prowizyjnego komornika, stanowią dochód budżetu państwa, należy rozumieć jedynie takie opłaty które zostały faktycznie pobrane lub ściągnięte na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych.

Zgodnie zaś z art. 52 ust. 1 u.k.k. postępowania wszczęte i niezakończone przed dniem 1 stycznia 2019 r. toczą się dalej według przepisów dotychczasowych, czyli według przepisów ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, a nie według przepisów ustawy o kosztach komorniczych. Z przepisu tego również wynika, że w postępowaniach egzekucyjnych wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie ustawy o komornikach sądowych (u.k.s.) opłaty egzekucyjne są ustalane, pobierane lub ściągane według przepisów ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (u.k.s.e.). Nie obowiązuje żaden przepis, który rozciągałby przepisy art. 149 u.k.s. na opłaty uzyskiwane na podstawie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji.

W rezultacie w odniesieniu do opłat egzekucyjnych należnych w postępowaniach wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie ustawy, opłaty te są ustalane, pobierane lub ściągane po dniu 1 stycznia 2019 r. i stanowią w całości przychód komornika i nie stosuje się do nich przepisów art. 149-150 u.k.s.

Na poparcie swojego stanowiska, Wnioskodawca powołał się na publikację autorstwa dr Marcina Uliasza, sędziego Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie, głównego specjalisty w Departamencie Legislacyjnym Ministerstwa Sprawiedliwości, pt. "Przychód czy wynagrodzenie prowizyjne, czyli o problemie intertemporalnym", który ukazał się nakładem wydawnictwa Currenda, w Przeglądzie Prawa Egzekucyjnego Nr 12/2018. Nadmienić należy, iż Zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 14 stycznia 2016 r. (Dziennik Urzędowy Ministra Sprawiedliwości Poz. 2) w sprawie powołania Zespołu do opracowania projektu ustawy o komornikach sądowych oraz projektu ustawy o kosztach egzekucyjnych, autor ww. artykułu - dr Marcin Uliasz, został powołany w skład zespołu, który stworzył projekty ustaw powoływanych w niniejszym stanowisku, jest więc niejako ich współautorem. Do niniejszego wniosku dołączono kserokopię ww. artykułu, który z uwagi na objętość nie mógł zostać złożony w formie załącznika ORD-IN/A.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Wnioskodawca uważa, iż w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 stycznia 2019 r., pobrane po tym dniu opłaty egzekucyjne nie stanowią niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym od których komornikowi należy się wynagrodzenie prowizyjne, lecz w całości stanowią przychód komornika.

Postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania

Rozpatrzyłem Pana wniosek - 30 kwietnia 2019 r. wydałem postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania, znak: 0111-KDIB2-1.4010.143.2019.1.JK. Postanowienie doręczono Panu 6 maja 2019 r.

Pismem z 10 maja 2019 r. (data wpływu do Organu 16 maja 2019 r.), złożył Pan w wymaganym przepisami prawa terminie - zażalenie na ww. postanowienie.

W dniu 16 lipca 2019 r. wydałem postanowienie znak: 0111-KDIB2-1.4010.143.2019.2.AP, którym utrzymałem w mocy postanowienie organu pierwszej instancji. Postanowienie doręczono 19 lipca 2019 r.

Skarga na postanowienie utrzymujące w mocy postanowienie pierwszej instancji

Pismem z 12 sierpnia 2019 r. wniósł Pan skargę na ww. postanowienie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim. Skarga wpłynęła do mnie 16 sierpnia 2019 r.

Wniósł Pan m.in. o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim uchylił zaskarżone postanowienie z 16 lipca 2019 r. Znak: 0111-KDIB2-1.4010.143.2019.2.AP w całości oraz poprzedzające je postanowienie z 30 kwietnia 2019 r. Znak: 0111-KDIB2-1.4010.143.2019.1.JK- wyrokiem z 28 listopada 2019 r., sygn. akt I SA/Go 646/19.

Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny - wyrokiem z 25 kwietnia 2023 r. sygn. akt I FSK 336/20, oddalił skargę kasacyjną.

Wyrok, który uchylił zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie, stał się prawomocny od 25 kwietnia 2023 r. Data wpływu prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim do Organu - 3 sierpnia 2023 r.

Ponowne rozpatrzenie wniosku - wykonanie wyroku

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.):

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

* uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim oraz Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyrokach;

* ponownie rozpatruję Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej - stwierdzam, że stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Na wstępie należy zaznaczyć, że pytanie przedstawione przez Pana we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyznacza zakres przedmiotowy tego wniosku. W związku z powyższym, wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (Pana zapytania). Zatem, inne kwestie wynikające z opisu sprawy i własnego stanowiska, nieobjęte pytaniem, nie zostały rozpatrzone w niniejszej interpretacji.

Pana wątpliwości dotyczyły ustalenia, czy opłaty należne w postępowaniach egzekucyjnych wszczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2019 r., ustalone na podstawie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji stanowią dochód budżetu państwa w myśl art. 149 ustawy o komornikach sądowych.

W związku z tak przedstawionymi wątpliwościami, wskazać należy, że z dniem 1 stycznia 2019 r. weszły w życie następujące ustawy:

- ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 850);

- ustawa z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 210).

Powyższe ustawy zostały wprowadzone by uregulować zagadnienia związane m.in. z istotą opłat egzekucyjnych. Przepis art. 305 ustawy o komornikach sądowych uchylił bowiem z dniem 1 stycznia 2019 r. przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1309). W stanie prawnym funkcjonującym przed 1 stycznia 2019 r. opłata egzekucyjna stanowiła przychód komornika. Natomiast od 1 stycznia 2019 r. opłata ta stała się niepodatkową należnością budżetu państwa o charakterze publicznoprawnym.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 149 ust. 1-5 ustawy o komornikach sądowych:

1. Opłata egzekucyjna stanowi niepodatkową należność budżetową o charakterze publicznoprawnym pobieraną za czynności, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1-2a, na zasadach określonych w ustawie z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych (Dz. U. z 2021 r. poz. 210).

2. Uzyskane opłaty egzekucyjne, po potrąceniu wynagrodzenia prowizyjnego komornika, stanowią dochód budżetu państwa i podlegają przekazaniu na rachunek, o którym mowa w art. 196 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 305), urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę kancelarii, w terminie do 5 dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym zostały uzyskane.

3. Przez uzyskane opłaty egzekucyjne rozumie się opłaty faktycznie pobrane lub ściągnięte na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych.

4. Organem pierwszej instancji właściwym do wydawania decyzji w przedmiocie opłat egzekucyjnych podlegających przekazaniu zgodnie z ust. 2, jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na siedzibę kancelarii.

5. Komornik jest obowiązany złożyć do urzędu skarbowego, o którym mowa w ust. 2, miesięczną informację o uzyskanych opłatach egzekucyjnych oraz opłatach egzekucyjnych podlegających przekazaniu zgodnie z ust. 2, w terminie do 10 dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym zostały uzyskane. Informacja ta stanowi dowód księgowy.

Zgodnie z art. 150 ust. 1-3 ustawy o komornikach sądowych:

1. Komornikowi za pełnioną służbę przysługuje wynagrodzenie prowizyjne, proporcjonalne do wysokości uzyskanych opłat egzekucyjnych.

2. Komornikowi przysługuje wynagrodzenie prowizyjne w wysokości:

3. Wynagrodzenie prowizyjne komornik potrąca bezpośrednio z uzyskanych opłat egzekucyjnych.

Jak wynika z art. 283 ww. ustawy:

1. Przepisów art. 149-151 nie stosuje się do opłat egzekucyjnych prawomocnie ustalonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

2. Opłaty, o których mowa w ust. 1, przypadają komornikowi, zastępcy komornika, komornikowi odwołanemu, komornikowi, którego powołanie na stanowisko komornika wygasło z mocy prawa, albo spadkobiercom zmarłego komornika zgodnie z dotychczasowymi przepisami.

Natomiast z art. 1 ustawy o kosztach komorniczych wynika, że:

Ustawa określa wysokość kosztów komorniczych i zasady ich ponoszenia oraz tryb postępowania w sprawach dotyczących tych kosztów.

Z art. 52 ust. 1-3 ustawy o kosztach komorniczych wynika, że:

1. Do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.

2. Do postępowań, o których mowa w ust. 1, przepisy art. 29 i art. 30 stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

3. Jeżeli przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy powstały okoliczności uprawniające do złożenia wniosku, o którym mowa w art. 49 ust. 2b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2018 r. poz. 1309 i 1669), do tego wniosku i jego rozpoznania stosuje się przepisy dotychczasowe.

W celu ustalenia, czy opłaty należne w postępowaniach egzekucyjnych wszczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2019 r., ustalone na podstawie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji stanowią dochód budżetu państwa w myśl art. 149 ustawy o komornikach sądowych, należy odnieść się do postanowień zawartych w art. 283 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych, bowiem to przepis ten określa, że do przepisów art. 149-151 nie stosuje się do opłat egzekucyjnych prawomocnie ustalonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

Analizując zatem treść wniosku, w pierwszej kolejności wskazać należy, że w świetle art. 149-150 i art. 283 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych od 1 stycznia 2019 r. opłaty egzekucyjne, w tym pobrane w postępowaniach egzekucyjnych wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 stycznia 2019 r., są niepodatkową należnością budżetową, które po potrąceniu wynagrodzenia prowizyjnego komornika stanowią dochód budżetu państwa i podlegają wpłacie na rachunek bankowy właściwego urzędu skarbowego budżetu państwa, o ile zostały prawomocnie ustalone po dniu wejścia w życie tej ustawy.

Przedmiotowej sprawy - wbrew twierdzeniom Wnioskodawcy - nie może rozstrzygać art. 52 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych, zgodnie z którym, do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Ten przepis przejściowy odnosi się bowiem tylko do zagadnień objętych regulacją ustawy o kosztach komorniczych.

W przeciwieństwie do wcześniejszego stanu prawnego, w którym ustawa o komornikach sądowych i egzekucji regulowała całokształt zagadnień ustrojowych dotyczących komorników sądowych, funkcjonowania systemu finansowania egzekucji sądowej, jak i szczegółowych zasad poboru opłat egzekucyjnych, od 1 stycznia 2019 r. zagadnienia te zostały podzielone między ustawę o komornikach sądowych i ustawę o kosztach komorniczych.

Przepis art. 52 ust. 1 ustawy o kosztach komorniczych odnosi się do postępowań wszczętych i niezakończonych jedynie w zakresie, w którym pokrywa się on z przedmiotem regulacji objętym ustawą o kosztach komorniczych, która określa wysokość kosztów komorniczych i zasady ich ponoszenia oraz tryb postępowania w sprawach dotyczących tych kosztów (art. 1 ustawy), ale już nie zasady wynagradzania komorników sądowych. Nie odnosi się ona również do kwestii, jaką jest istota samej opłaty egzekucyjnej, która została uregulowana w art. 149 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych. W konsekwencji prowadzi to do uznania, że w postępowaniach wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie ustawy przepisy dotychczasowe stosuje się jedynie w zakresie określania wysokości opłat egzekucyjnych i wydatków, zasad ich ponoszenia oraz trybu postępowania dotyczącego tych kosztów. Nie odnosi się to jednak do zasad ustalania wynagrodzenia komornika za prowadzenie tych spraw oraz określenia, czym w istocie jest opłata egzekucyjna. W tym zakresie zastosowanie mają z dniem 1 stycznia 2019 r. przepisy art. 149-150 ustawy o komornikach sądowych, z wyjątkiem przewidzianym w art. 283 ustawy o komornikach sądowych.

Taki pogląd został potwierdzony w wyrokach sądów administracyjnych: wyrok WSA w Białymstoku z 13 października 2021 r., sygn. akt I SA/Bk 391/21, wyroki WSA w Poznaniu z 17 grudnia 2020 r. sygn. akt I SA/Po 436/20, z 17 lutego 2021 r. sygn. akt I SA/Po 715/20, z 29 września 2021 r. sygn. akt I SA/Po 377/21, wyrok WSA w Gliwicach z 27 maja 2021 r. sygn. akt I SA/Gl 1714/20, wyrok WSA w Warszawie sygn. akt III SA/Wa 2446/22 z 17 marca 2023 r.

Uregulowanie zawarte w art. 149 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych należy odczytywać w ten sposób, że wszystkie opłaty egzekucyjne (a więc niezależnie od tego, czy ustalono je na zasadach określonych w ustawie o kosztach komorniczych czy ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (w przypadku postępowań wszczętych i niezakończonych przed 1 stycznia 2019 r.) stanowią niepodatkową należność budżetową, z zastrzeżeniem wynikającym właśnie z art. 283 ustawy o komornikach sądowych. Zatem art. 149 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych dotyczy wszystkich opłat pobranych w postępowaniu egzekucyjnym w zakresie czynności wskazanych w art. 3 ust. 3 pkt 1-2a tej ustawy, za wyjątkiem wprost wskazanych w art. 283 tej ustawy.

Podkreślenia zatem wymaga, że istota opłaty egzekucyjnej i jej nowy status jako niepodatkowej należności budżetu państwa, a nie jak dotychczas przychodu komornika, wynika z ustawy o komornikach sądowych i dla jej stosowania istotne znaczenie ma przywołany wcześniej przepis przejściowy tej ustawy zawarty w art. 283 ust. 1, zgodnie z którym, przepisów art. 149-151 nie stosuje się do opłat egzekucyjnych prawomocnie ustalonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Tylko zatem tego rodzaju opłaty egzekucyjne (prawomocnie ustalone przed 1 stycznia 2019 r.) nie stanowią niepodatkowej należności budżetowej i przypadają komornikowi na dotychczasowych zasadach. Z powyższego wynika zatem, że jedynie opłaty egzekucyjne prawomocnie ustalone przed dniem wejścia w życie ustawy o komornikach sądowych nie stanowią niepodatkowej należności budżetowej o charakterze publicznoprawnym.

Reasumując, jak wynika z art. 283 ustawy o komornikach sądowych stosowanie przepisów art. 149-151 ww. ustawy zostało wyłączone w sytuacji, gdy opłata egzekucyjna została prawomocnie ustalona przed 1 stycznia 2019 r.

Przez wzgląd na powyższe wyjaśnienia, Pana stanowisko w zakresie uznania, że w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 stycznia 2019 r., pobrane po tym dniu opłaty egzekucyjne nie stanowią niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym od których komornikowi należy się wynagrodzenie prowizyjne, lecz w całości stanowią przychód komornika, należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a."). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 z późn. zm.).