0111-KDIB1-1.4010.629.2019.2.AB - Zwolnienie z CIT dochodu spółdzielni mieszkaniowej.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 900 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 16 grudnia 2019 r. (data wpływu 24 grudnia 2019 r.), uzupełnionym w dniach 24 lutego i 2 marca 2020 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy dochody Spółdzielni Mieszkaniowej z tytułu otrzymanych z urzędu Miasta odszkodowań za niedostarczone lokale socjalne, korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych, pod warunkiem przeznaczenia ich na utrzymanie zasobów mieszkaniowych - jest nieprawidłowe.

W dniu 24 grudnia 2019 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia, czy dochody Spółdzielni Mieszkaniowej z tytułu otrzymanych z urzędu Miasta odszkodowań za niedostarczone lokale socjalne, korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych, pod warunkiem przeznaczenia ich na utrzymanie zasobów mieszkaniowych. Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 18 lutego 2020 r., Znak: 0111-KDIB1-1.4010.599.2019.1.AB, wezwano do jego uzupełnienia, co też nastąpiło w dniach 24 lutego i 2 marca 2020 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółdzielnia Mieszkaniowa (dalej: "Spółdzielnia") jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Spółdzielnia posiada w swych zasobach m.in.:

* lokale mieszkalne o statusie spółdzielczego prawa do lokalu oraz prawa odrębnej własności, które to przysługują zarówno członkom, jak i nie członkom,

* 2 lokale mieszkalne, zajmowane przez osoby, które zostały z powodu zaległości w opłatach pozbawione praw do lokali mieszkalnych. Wobec tych osób Spółdzielnia posiada tytuły eksmisyjne z prawem do lokalu socjalnego. Z uwagi na brak lokali socjalnych osoby te nadal zamieszkują w tych lokalach. Wobec tych osób nadal naliczane są opłaty za mieszkanie, na takich samych zasadach jak dla osób które posiadają prawa do lokalu. Jeżeli osoby o których mowa powyżej nie regulują opłat za mieszkanie - wówczas Miasto L., płaci Spółdzielni odszkodowanie za niedostarczone lokale socjalne w wysokości należnych opłat,

* 3 lokale mieszkalne, zajmowane przez osoby które zostały z powodu zaległości w opłatach pozbawione praw do lokali mieszkalnych. Wobec tych osób Spółdzielnia nie posiada wyroków eksmisyjnych lub posiada ale bez konieczności zapewnienia lokalu socjalnego.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat, zgodnie z postanowieniami statutu. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ze znakiem 1, osoby niebędące członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, są obowiązane uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat na takich samych zasadach, jak członkowie spółdzielni, z zastrzeżeniem art. 5. Zgodne z art. 4 ust. 2 ww. ustawy, członkowie spółdzielni będący właścicielami lokali są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat, zgodnie z postanowieniami statutu. Zgodne z art. 4 ust. 4, właściciele lokali niebędący członkami spółdzielni są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych. Są oni również obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni, które są przeznaczone do wspólnego korzystania przez osoby zamieszkujące w określonych budynkach lub osiedlu. Obowiązki te wykonują przez uiszczanie opłat na takich samych zasadach, jak członkowie spółdzielni, z zastrzeżeniem art. 5. Zgodnie z art. 4 ust. 5, członkowie spółdzielni uczestniczą w kosztach związanych z działalnością społeczną, oświatową i kulturalną prowadzoną przez spółdzielnię, jeżeli uchwała walnego zgromadzenia tak stanowi. Spółdzielnia prowadzi działalność społeczną, oświatową i kulturalną. Wobec czego, członkowie Spółdzielni mają również naliczaną opłatę na utrzymanie tej działalności.

W uzupełnieniu wniosku ujętym w piśmie z dnia 25 lutego 2020 r. Wnioskodawca dodatkowo wyjaśnił, że dochody Spółdzielni z tytułu:

4. opłat za lokale mieszkalne pobierane od osób, które zajmują lokale bez tytułu prawnego, niebędących członkami, wobec których Spółdzielnia posiada wyroki eksmisyjne bez lokalu socjalnego albo wyroków jeszcze nie posiada - są przeznaczane przez Spółdzielnię na utrzymanie zasobów mieszkaniowych.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie:

Czy dochody Spółdzielni z tytułu otrzymanych z urzędu Miasta L. odszkodowań za niedostarczone lokale socjalne, korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy CIT, pod warunkiem przeznaczenia ich na utrzymanie zasobów mieszkaniowych?

(pytania oznaczone we wniosku Nr 3)

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy CIT, zwolnione z podatku są dochody spółdzielni mieszkaniowych uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi - w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem tych zasobów, z wyłączeniem dochodów uzyskanych z innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi.

Przychody z tytułu otrzymanych z Urzędu Miasta L. odszkodowań za niedostarczone lokale socjalne są również przychodami z gospodarki zasobami mieszkaniowymi i pod warunkiem przeznaczenia ich na utrzymanie tych zasobów - korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy CIT. Sfinansowane tymi przychodami koszty utrzymania zasobów mieszkaniowych stanowią koszty zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

W kwestiach podatku dochodowego spółdzielnia mieszkaniowa - jako podmiot posiadający osobowość prawną - podlega ogólnym regułom przewidzianym w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 865 z późn. zm., dalej: "u.p.d.o.p."). Jednocześnie, nie została ona wymieniona przez ustawodawcę w treści art. 6 ust. 1 u.p.d.o.p., jako podmiot, który jest zwolniony od podatku.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 u.p.d.o.p., przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

Dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów (art. 7 ust. 2 u.p.d.o.p.).

Jak wskazuje art. 12 ust. 1 u.p.d.o.p., przychodami (...) są w szczególności otrzymane pieniądze i wartości pieniężne (pkt 1), jak również inne, nie wymienione szczegółowo w ustawie zdarzenia, których skutkiem jest przyrost majątku podatnika.

Bez znaczenia jest źródło pochodzenia tych środków, tzn. czy zostały one wypracowane wskutek prowadzenia działalności gospodarczej, uzyskane jako pożytki zrealizowane przez spółdzielnię z nieruchomości wspólnej, czy też otrzymane w inny przewidziany tą ustawą sposób. Powyższe oznacza, że wszystkie środki pieniężne, jakie wpływają na konto spółdzielni mieszkaniowej, bez względu na źródło ich pochodzenia, stanowią co do zasady przychód w rozumieniu u.p.d.o.p. Z powyższego wynika, że kwota otrzymanych przez Spółdzielnię z urzędu Miasta odszkodowań za niedostarczone lokale socjalne, będzie dla niej stanowić przychód podatkowy w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p.

Natomiast, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p., wolne od podatku są dochody spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych, towarzystw budownictwa społecznego oraz samorządowych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność w zakresie gospodarki mieszkaniowej uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi - w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem tych zasobów, z wyłączeniem dochodów uzyskanych z innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi.

Jak wynika z treści tego przepisu, aby dochód podmiotów, o których w nim mowa, korzystał ze zwolnienia przedmiotowego muszą być spełnione dwa warunki, a mianowicie:

* dochody muszą być uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi;

* dochody te muszą być przeznaczone na utrzymanie tych zasobów mieszkaniowych.

Podkreślenia wymaga fakt, że oba te warunki muszą być spełnione łącznie.

Powyższe oznacza, że nie podlegają zwolnieniu dochody inne niż uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, niezależnie od ich przeznaczenia oraz dochody z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, w części nie przeznaczonej na utrzymanie tych zasobów.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawierają definicji "gospodarki" i "zasobów mieszkaniowych", zatem należy w tym zakresie zastosować wykładnię językową. Z definicji zawartej w Słowniku Języka Polskiego (Wydawnictwo PWN) wynika, że pojęcie "gospodarki" nie ogranicza się tylko do zarządzania i dysponowania, ale obejmuje także całość mechanizmów i warunków działania podmiotów gospodarczych związanych z wytwarzaniem i podziałem dóbr i usług. "Zasób" zaś to m.in. pewna nagromadzona ilość czegoś. Natomiast, pojęcie "mieszkanie" jest równoznaczne w swojej treści z pomieszczeniem, w którym się mieszka (vide: Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN). Tak więc, przymiotnik "mieszkaniowy", określa rzeczy związane z mieszkaniem. Uwzględniając zakres tak rozumianego pojęcia "gospodarka" oraz pojęcia "zasoby mieszkaniowe", uzasadnione jest twierdzenie, że przez gospodarkę zasobami mieszkaniowymi należy rozumieć całość działań mających na celu prawidłowe gospodarowanie substancją mieszkaniową znajdującą się w budynku mieszkalnym.

Reasumując, przez pojęcie "zasoby mieszkaniowe" należy rozumieć:

* znajdujące się w budynku mieszkalnym lokale mieszkalne wraz z przynależnymi do nich pomieszczeniami, wyposażenie techniczne jak np. dźwigi osobowe i towarowe, aparaty do wymiany ciepła, kotłownie i hydrofornie wbudowane, klatki schodowe, strychy, piwnice, komórki, garaże,

* pomieszczenia znajdujące się w budynku mieszkalnym lub poza nim, związane z administrowaniem i zapewnieniem bezawaryjnego funkcjonowania osiedlowych budynków mieszkalnych, tj.: budynki (pomieszczenia) administracji osiedlowej, kotłownie i hydrofornie wolnostojące, osiedlowe warsztaty (zakłady) konserwacyjno-remontowe,

* urządzenia i uzbrojenie terenów, na których znajdują się ww. budynki: zbiorniki - doły gnilne, szamba, rurociągi i przewody sieci wodociągowo - kanalizacyjnej, gazowej i ciepłowniczej, sieci elektroenergetyczne i telefoniczne, budowle inżynieryjne (studnie itp.), budowle komunikacyjne (np. drogi osiedlowe, ulice, chodniki), inne budowle i urządzenia związane z ukształtowaniem i zagospodarowaniem terenu, mające wpływ na prawidłowe funkcjonowanie osiedlowych budynków mieszkalnych (np. latarnie oświetleniowe, ogrodzenia),

* grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów, na których posadowione są budynki mieszkalne (lub inne urządzenia zapewniające ich funkcjonowanie).

Wyliczone wyżej obiekty służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych i utrzymaniu zasobów mieszkaniowych. Związane z wyżej wymienionymi budowlami (pomieszczeniami), obiektami i urządzeniami opłaty (zaliczki) oraz sfinansowane z nich koszty, stanowią przychody i koszty gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Stanowią one jednocześnie przychody i koszty podatkowe w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 1 oraz art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., z uwzględnieniem art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. Dochód powstały z tego tytułu, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p., wolny będzie od podatku dochodowego, o ile zostanie przeznaczony i wydatkowany na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych. Ze zwolnienia nie będą natomiast korzystały dochody, osiągnięte z innych źródeł niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi, nawet jeśli zostaną przeznaczone na utrzymanie tych zasobów, gdyż nie będzie spełniony jeden z kumulatywnych warunków wskazanych w cytowanym art. 17 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika m.in., że w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej znajdują się 2 lokale mieszkalne, zajmowane przez osoby, które zostały z powodu zaległości w opłatach pozbawione praw do lokali mieszkalnych. Wobec tych osób Spółdzielnia posiada tytuły eksmisyjne z prawem do lokalu socjalnego. Z uwagi na brak lokali socjalnych osoby te nadal zamieszkują w tych lokalach i nadal naliczane są opłaty za mieszkanie, na takich samych zasadach jak dla osób które posiadają prawa do lokalu. Jeżeli osoby o których mowa powyżej nie regulują opłat za mieszkanie - wówczas Miasto, płaci Spółdzielni odszkodowanie za niedostarczone lokale socjalne w wysokości należnych opłat za mieszkanie.

Należyte odczytanie normy prawnej z art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p., wymaga zastosowania wykładni systemowej zewnętrznej (w tym przypadku przepisów ustawy z dnia ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 845 z późn. zm., dalej: "u.s.m.").

Stosownie do art. 1 ust. 1 u.s.m., celem spółdzielni mieszkaniowej, jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych i innych potrzeb członków oraz ich rodzin, przez dostarczanie członkom samodzielnych lokali mieszkalnych lub domów jednorodzinnych, a także lokali o innym przeznaczeniu.

Zgodnie z art. 1 ust. 2 u.s.m., przedmiotem działalności spółdzielni może być:

Na podstawie art. 1 ust. 3 u.s.m., spółdzielnia ma obowiązek zarządzania nieruchomościami stanowiącymi jej mienie lub nabyte na podstawie ustawy mienie jej członków.

Artykuł 1 ust. 4 u.s.m. stanowi, że statut spółdzielni określa, którą działalność spośród wymienionych w ust. 2 i 3, prowadzi spółdzielnia.

Zgodnie z art. 1 ust. 6 u.s.m., spółdzielnia może prowadzić również inną działalność gospodarczą na zasadach określonych w odrębnych przepisach i w statucie, jeżeli działalność ta związana jest bezpośrednio z realizacją celu, o którym mowa w ust. 1, czyli zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych i innych potrzeb członków oraz ich rodzin.

Jak wynika z wyżej powołanych przepisów, ustawowym obowiązkiem spółdzielni mieszkaniowych jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych i innych potrzeb członków oraz ich rodzin nie zaś potrzeb mieszkaniowych dowolnych osób.

Podkreślić należy, że wszelkie świadczenia i usługi na rzecz podmiotów niebędących członkami spółdzielni mieszkaniowej, pozostają bez związku z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych członków oraz ich rodzin i nie stanowią gospodarki zasobami mieszkaniowymi w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 44 cyt. ustawy. Zatem uzyskany z tego tytułu dochód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych na zasadach ogólnych.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że odszkodowanie wypłacane przez Miasto dotyczy lokali mieszkalnych, zajmowanych przez osoby, które z powodu zaległości w opłatach zostały pozbawione praw do lokali mieszkalnych, czyli nie są już członkami Spółdzielni. Ponadto, osoby te są zobowiązane do uiszczania opłaty za mieszkanie i Spółdzielnia nadal nalicza te opłaty. W sytuacji gdy nie regulują oni ww. opłat, wówczas Miasto wypłaca Spółdzielni ww. odszkodowanie.

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, że przychody uzyskiwane przez Spółdzielnię Mieszkaniową w związku z otrzymanym od Miasta odszkodowaniem za niedostarczone lokale socjalne w wysokości należnych opłat za lokale mieszkalne zajmowane przez osoby nieposiadające członkostwa w Spółdzielni nie można uznać za przychody z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p. W konsekwencji, dochody Spółdzielni z ww. tytułu nie podlegają zwolnieniu z opodatkowania.

Za taką bowiem interpretacją przemawia wynikający z treści art. 1 ust. 1 u.s.m. zasadniczy cel działalności spółdzielni mieszkaniowej, którego realizacji służą zasoby mieszkaniowe. Wszelkie usługi na rzecz podmiotów niebędących członkami spółdzielni pozostają bez związku z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych członków i ich rodzin i nie stanowią, zatem gospodarki zasobami mieszkaniowymi.

W świetle powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku Nr 3 jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

W zakresie pytań oznaczonych we wniosku Nr 1, 2 i 4 wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w..., za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.