C-435/12, Dozwolony użytek prywatny a korzystanie z kopii już rozpowszechnionego utworu, pochodzących z nielegalnego źródła., ACI ADAM BV I INNI v. STICHTING DE THUISKOPIE I STICHTING ONDERHANDELINGEN THUISKOPIE VERGOEDING - Wyrok Trybunału Sprawiedliwości

1. W niniejszej sprawie do Trybunału ponownie zwrócono się z szeregiem pytań prejudycjalnych dotyczących przede wszystkim wykładni dyrektywy 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym 2 , a w szczególności art. 5 ust. 2 lit. b) tego aktu, który zezwala państwom członkowskim na ustanowienie wyjątku od wyłącznego prawa do zwielokrotniania, przysługującego podmiotom prawa autorskiego i praw pokrewnych 3 , w odniesieniu do kopii na użytek prywatny.

2. Główne pytanie prejudycjalne zadane przez sąd odsyłający dotyczy konkretnie tego, czy wyjątek dotyczący kopii na użytek prywatny może mieć zastosowanie jedynie do zwielokrotnień sporządzonych z legalnych źródeł oraz, idąc dalej, czy opłata licencyjna za kopię na użytek prywatny może być obliczana i pobierana jedynie z uwzględnieniem zwielokrotnień z legalnych źródeł 4 .

3. Chodzi tu więc o pytanie na temat wykładni dyrektywy 2001/29 5 , które zadaje sobie wiele sądów krajowych i które zostało rozstrzygnięte w niektórych państwach członkowskich albo przez ustawodawcę krajowego 6 , albo przez sądy krajowe 7 , ale które nie spotkało się jeszcze z odpowiedzią ze strony Trybunału 8 i które pozostaje kontrowersyjne w doktrynie 9 , a w konsekwencji posiada niemałe znaczenie.

4. Znaczenie to jest tym większe, że wyjątek dotyczący kopii na użytek prywatny jest przedstawiany przez niektóre strony w postępowaniu głównym, tak jak i przez część doktryny, jako sposób na wyrównanie szkód wyrządzonych podmiotom praw w drodze nieautoryzowanego rozpowszechniania w Internecie utworów oraz przedmiotów objętych ochroną, przynajmniej w braku środków technologicznych, które mogłyby skutecznie zwalczać 'piractwo'.

I - Ramy prawne

A - Prawo międzynarodowe

5. Istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sporu w postępowaniu głównym mają trzy umowy międzynarodowe. Pierwsza, która jest również najważniejsza, to Konwencja o ochronie dzieł literackich i artystycznych, podpisana w Bernie w dniu 9 września 1886 r., ostatnio zmieniona aktem paryskim z dnia 24 lipca 1971 r., w brzmieniu ustalonym na mocy nowelizacji z dnia 28 lipca 1979 r. (zwana dalej 'konwencją berneńską') 10 11 .

6. Pozostałe dwie to, po pierwsze, Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej, figurujące w załączniku 1C do Porozumienia z Marakeszu ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO), które zostało przyjęte decyzją Rady 94/800/WE z dnia 22 grudnia 1994 r. dotyczącą zawarcia w imieniu Wspólnoty Europejskiej w dziedzinach wchodzących w zakres jej kompetencji, porozumień, będących wynikiem negocjacji wielostronnych w ramach Rundy Urugwajskiej (1986-1994) 12 , a po drugie, Traktat Światowej Organizacji Własności Intelektualnej o prawie autorskim (WCT), przyjęty w Genewie w dniu 20 grudnia 1996 r. i zatwierdzony decyzją Rady 2000/278/WE z dnia 16 marca 2000 r. w sprawie zatwierdzenia w imieniu Wspólnoty Europejskiej Traktatu WIPO o prawach autorskich oraz Traktatu WIPO o artystycznych wykonaniach i fonogramach 13 , których postanowienia odwołują się do konwencji berneńskiej 14 .

B - Prawo Unii Europejskiej

7. Pytania prejudycjalne dotyczą wykładni, po pierwsze, przepisów art. 5 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2001/29 i art. 5 ust. 5 tego aktu 15 i, po drugie, dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej 16 , a w szczególności art. 14 tego aktu. Treść wszelkich właściwych przepisów będzie cytowana, w miarę potrzeby, w toku rozważań.

C - Prawo niderlandzkie

8. Na podstawie art. 1 niderlandzkiej ustawy o prawie autorskim (zwanej dalej 'Aw') twórcy utworu literackiego, naukowego lub artystycznego lub jego następcom prawnym przysługuje - z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych przez tę ustawę - wyłączne prawo między innymi do zwielokrotniania utworu. Ustawa Aw zawiera w tym przypadku przepisy ustanawiające wyjątek dotyczący kopii na użytek prywatny i przewidujące w zamian za to godziwe wynagrodzenie, a mianowicie opłatę licencyjną za kopię na użytek prywatny.

9. Artykuł 16c ust. 1 Aw, który stanowi transpozycję art. 5 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2001/29, stanowi:

10. Artykuł 16c ust. 2 Aw przewiduje:

11. Ponadto art. 1019h niderlandzkiego kodeksu postępowania cywilnego, który stanowi transpozycję art. 14 dyrektywy 2004/48, stanowi:

II - Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu w postępowaniu głównym

12. Pozwane w postępowaniu głównym to Stichting de Thuiskopie, fundacja, której powierzono zadanie pobierania opłaty licencyjnej za kopię na użytek prywatny, o której mowa w art. 16c ust. 2 Aw, i dystrybucji uzyskanych środków, oraz Stichting Onderhandelingen Thuiskopie vergoeding 17 , fundacja, której zadaniem jest ustalanie wysokości opłaty licencyjnej za kopię na użytek prywatny.

13. Spółki skarżące w postępowaniu głównym to importerzy lub producenci nośników przeznaczonych do zwielokrotniania utworów w rozumieniu art. 16c ust. 1 Aw, którzy mają obowiązek uiszczenia z tego tytułu opłaty licencyjnej za kopię na użytek prywatny.

14. Uznając, że opłata licencyjna za kopię na użytek prywatny ma służyć wyłącznie wyrównaniu uszczerbku ponoszonego przez podmioty praw wskutek czynności zwielokrotnienia, które wchodzą w zakres stosowania art. 16c ust. 1 Aw, spółki skarżące w postępowaniu głównym pozwały Stichting de Thuiskopie i SONT przed Rechtbank te 's-Gravenhage, podnosząc, że wysokość opłaty licencyjnej za kopię na użytek prywatny nie powinna uwzględniać szkody powstałej w wyniku zwielokrotniania kopii utworów pochodzących z nielegalnego źródła, czyli dokonanego z naruszeniem prawa autorskiego.

15. Rechtbank te 's-Gravenhage oddalił żądanie skarżących w postępowaniu głównym wyrokiem z dnia 25 czerwca 2008 r. 18 .

16. Orzekający w postępowaniu odwoławczym Gerechtshof te 's-Gravenhage również oddalił to żądanie wyrokiem z dnia 15 listopada 2010 r. 19 , orzekając, że godziwe wynagrodzenie, o którym mowa w art. 16c Aw, ma na celu zrekompensowanie szkody wynikającej dla podmiotów praw autorskich z czynności zwielokrotniania wchodzących w zakres tego przepisu.

17. Należy zauważyć, że z postanowienia odsyłającego wynika, iż Gerechtshof te 's-Gravenhage stwierdził, że ani art. 5 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2001/29, ani art. 16c Aw nie ustanawiają rozróżnienia w zależności od źródła pochodzenia danych kopii. Z prac przygotowawczych do Aw wynika jednak, że art. 16c należy interpretować jako zezwalający na zwielokrotnianie z nielegalnego źródła, dopóki nie istnieją środki technologiczne umożliwiające walkę ze sporządzaniem niedozwolonych kopii na użytek prywatny. Stwierdzono bowiem, że system, który nie zakazuje zwielokrotniania z nielegalnych źródeł, przewidując jednocześnie w przypadku takiego zwielokrotniania pobieranie opłaty licencyjnej od kopii na użytek prywatny, zapewniałby lepszą ochronę interesów podmiotów praw autorskich bez powodowania nieuzasadnionej szkody w rozumieniu art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29.

18. Skarżące w postępowaniu głównym wniosły skargę kasacyjną od wyroku Gerechtshof te 's- Gravenhage do Hoge Raad der Nederlanden. Stichting de Thuiskopie wniosła również do Hoge Raad der Nederlanden wzajemną skargę kasacyjną.

III - Pytania prejudycjalne i przebieg postępowania przed Trybunałem

19. W tych okolicznościach Hoge Raad der Nederlanden postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z trzema następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

20. Skarżące w postępowaniu głównym, Stichting de Thuiskopie, rządy niderlandzki, włoski, litewski i austriacki oraz Komisja Europejska przedstawiły swoje uwagi na piśmie.

21. Skarżące w postępowaniu głównym, Stichting de Thuiskopie, rządy niderlandzki i hiszpański oraz Komisja przedstawiły również uwagi w toku rozprawy, która odbyła się w dniu 9 października 2013 r.

IV - Uwagi wstępne

22. Pytania pierwsze i drugie sądu odsyłającego, które są ściśle ze sobą powiązane 20 , w rzeczywistości zawierają kilka pytań, które wymagają pewnych uwag wstępnych i które powinny zostać przeformułowane i pogrupowane.

23. Poprzez pytanie pierwsze Hoge Raad der Nederlanden zwraca się do Trybunału z wątpliwością dotyczącą wykładni dyrektywy 2001/29. Sąd ten zmierza zasadniczo do ustalenia, czy wyjątek dotyczący kopii na użytek prywatny, o którym mowa w art. 5 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2001/29, znajduje zastosowanie do wszystkich zwielokrotnień, niezależnie od legalności ich źródła (pierwsza możliwość), lub czy, wprost przeciwnie, wyjątek ten może znajdować zastosowanie wyłącznie do zwielokrotnień z legalnych źródeł (druga możliwość). Zastanawia się on również nad znaczeniem art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29 dla wykładni art. 5 ust. 2 lit. b) tego aktu.

24. Następnie w pytaniu drugim sąd odsyłający podnosi dwie kwestie ewentualne, na wypadek gdyby Trybunał dokonał wykładni art. 5 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2001/29 w ten sposób, że ma on zastosowanie tylko do zwielokrotnień z legalnych źródeł (druga możliwość).

25. Sąd ten zastanawia się najpierw [pytanie drugie lit. a)], czy art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001 /29, określający 'test trzystopniowy', może umożliwić rozszerzenie zakresu wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny, przewidzianego w art. 5 ust. 2 lit. b) tej dyrektywy, czy też, przeciwnie, może go jedynie zawęzić.

26. Sąd odsyłający zwraca się następnie do Trybunału z kwestią [pytanie drugie lit. b)] dotyczącą zgodności z prawem Unii - dyrektywą 2001/29 lub jakimkolwiek innym przepisem prawa - przepisu krajowego mającego na celu ustanowienie godziwego wynagrodzenia z tytułu zwielokrotniania utworu przez osobę fizyczną na użytek prywatny i nie w celach bezpośrednio lub pośrednio handlowych niezależnie od tego, czy sporządzenie zwielokrotnień jest legalne.

27. Jednakże ze względów, które przedstawię poniżej, pytanie pierwsze i pytanie drugie lit. a) mogą być zbadane jedynie łącznie, ponieważ przepisy art. 5 ust. 2 lit. b) i art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29 są ze sobą formalnie i nierozerwalnie powiązane i mogą być odczytywane i interpretowane tylko łącznie i w sposób oparty na wzajemnym ich oddziaływaniu.

28. Rozpocznę więc od zbadania, czy art. 5 dyrektywy 2001/29 jako całość może być interpretowany w ten sposób, że opłata licencyjna za kopię na użytek prywatny może być pobierana z tytułu zwielokrotnień sporządzanych ze źródeł nielegalnych, tzn. źródeł, które nie były wyprodukowane, rozpowszechniane lub udostępniane publicznie za zgodą podmiotów wyłącznego prawa do zwielokrotniania utworu [pytanie pierwsze i pytanie drugie lit. a)].

29. Ponieważ odpowiedź na to pytanie powinna moim zdaniem być przecząca, od razu zbadam następnie, czy art. 5 dyrektywy 2001/29 może być interpretowany w ten sposób, że państwo członkowskie może jednak 21 zdecydować się na pobieranie opłaty licencyjnej za kopię na użytek prywatny z tytułu zwielokrotniania z nielegalnych źródeł. Odpowiedź na pytanie drugie można bowiem łatwo wywieść z elementów odpowiedzi na pytanie pierwsze.

30. Wreszcie w sposób bardzo zwięzły udzielę odpowiedzi na pytanie trzecie, dotyczące wykładni art. 14 dyrektywy 2004/48.

V - W przedmiocie pytania, czy opłata licencyjna za kopię na użytek prywatny może być pobierana z tytułu zwielokrotnień sporządzonych z nielegalnych źródeł [pytanie pierwsze i pytanie drugie lit. a)].

A - Podsumowanie uwag

31. Skarżące w postępowaniu głównym, rządy hiszpański, włoski i litewski, a także Komisja zgadzają się co do tego, że mając na względzie literę, ducha i cel dyrektywy 2001/29, wyjątek dotyczący kopii na użytek prywatny, ustanowiony w art. 5 ust. 2 lit. b) tej dyrektywy, nie może mieć zastosowania do zwielokrotnień sporządzonych ze źródeł nielegalnych.

32. Po pierwsze, przepis art. 5 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2001/29 nie przewiduje takiej możliwości i - w zakresie, w jakim ustanawia on wyjątek od wyłącznego prawa do zwielokrotniania zagwarantowanego w art. 2 tej dyrektywy - powinien podlegać wykładni zawężającej, dokonywanej w związku z art. 5 ust. 5 tego aktu.

33. Po drugie, taka zawężająca wykładnia odpowiada celowi dyrektywy 2001/29, ponieważ odmienne rozwiązanie mogłoby naruszyć właściwą równowagę, którą należy utrzymać między poszczególnymi prawami i interesami. Godziwe wynagrodzenie, o którym mowa w tym przepisie, ma na celu jedynie wyrównanie uszczerbku poniesionego przez podmioty praw autorskich 'wskutek wprowadzenia' wyjątku kopii na użytek prywatny, a nie uszczerbku wynikającego dla nich ze zwielokrotniania z nielegalnych źródeł, ani, a fortiori, uszczerbku wynikającego z poprzedzającego je rozpowszechniania nielegalnych kopii ich utworów.

34. Chociaż Komisja przyznaje, że taka wykładnia zawężająca może paradoksalnie okazać się niekorzystna dla podmiotów praw autorskich w pewnych okolicznościach, uważa jednak, że okoliczność ta nie może prowadzić do podważenia tej wykładni.

35. Natomiast pozwane w postępowaniu głównym oraz rządy niderlandzki i austriacki twierdzą w istocie, że możliwość stosowania przez państwa członkowskie wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny do zwielokrotnień sporządzonych ze źródeł nielegalnych nie jest wykluczone ani przez brzmienie, ani przez systematykę dyrektywy 2001/29, lecz, przeciwnie, harmonizuje z jej celem i umożliwia utrzymanie właściwej równowagi między prawami i interesami podmiotów praw autorskich, z jednej strony, oraz użytkowników utworów i przedmiotów objętych ochroną, z drugiej strony.

36. Powyżsi uczestnicy postępowania podnoszą w tym względzie, że nie istnieje żaden środek technologiczny walki ze sporządzaniem kopii na użytek prywatny z nielegalnych źródeł i że pobieranie opłaty licencyjnej za kopię na użytek prywatny w odniesieniu do takich zwielokrotnień przyczynia się do normalnego wykorzystania powielanych utworów w rozumieniu art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29, a zatem stanowi najlepszy sposób zapewnienia, bez naruszania kryteriów testu trzystopniowego, ochrony uzasadnionych interesów podmiotów praw autorskich.

B - Analiza

37. Biorąc pod uwagę zdecydowanie rozbieżne stanowiska przyjęte przez skarżące w postępowaniu głównym, państwa członkowskie i Komisję w odniesieniu do podstawowego problemu poruszonego w dwóch pierwszych pytaniach sądu odsyłającego, należy rozpocząć od przypomnienia przede wszystkim, na czym polega ustanowiony w art. 5 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2001/29 wyjątek dotyczący kopii na użytek prywatny i powiązana z nim godziwa rekompensata. Należy też pamiętać, że wykładnia tego przepisu jest nierozerwalnie związana z wykładnią art. 5 ust. 5 tej dyrektywy.

1. Wyjątek kopii na użytek prywatny zgodnie z dyrektywą 2001/29

38. Artykuł 2 dyrektywy 2001/29 nakłada na państwa członkowskie obowiązek ustanowienia na rzecz podmiotów praw autorskich i praw pokrewnych, wskazanych w tym artykule, wyłącznego prawa do zezwalania na bezpośrednie lub pośrednie, tymczasowe lub stałe, dokonywane przy wykorzystaniu wszelkich środków i w jakiejkolwiek formie, w całości lub częściowo zwielokrotnianie przedmiotów objętych ochroną, a mianowicie, zależnie od przypadku, ich utworów, fonogramów, filmów i programów lub do zabraniania takiego zwielokrotniania.

39. Jednocześnie art. 5 ust. 2 lit. b) tej dyrektywy daje państwom członkowskim możliwość wprowadzenia wyjątku od wyłącznego prawa do zwielokrotniania, o którym mowa w art. 2.

40. W przypadku gdy państwo członkowskie wprowadzi wyjątek dotyczący kopii na użytek prywatny, pozwala 22 on osobom fizycznym posiadającym utwory lub przedmioty chronione przez prawo autorskie i prawa pokrewne na sporządzenie ich kopii na użytek prywatny i do celów ani bezpośrednio, ani pośrednio handlowych 23 . Zwykle wyjątek dotyczący kopii na użytek prywatny musi umożliwiać nabywcy CD z zapisem dźwięku sporządzenie jego zwielokrotnienia, które, na przykład, będzie mógł odsłuchiwać za pomocą przenośnego odtwarzacza cyfrowego.

41. Wyjątek kopii na użytek prywatny narusza w ten sposób monopol zwielokrotniania podmiotów praw autorskich, powodując uszczerbek, na który, jak się poczytuje, wyrażają one zgodę w zamian za godziwą rekompensatę. Rekompensata ta jest postrzegana raczej jako adekwatne odszkodowanie dla podmiotów praw autorskich za szkodę wynikającą ze zwielokrotniania ich utworów oraz przedmiotów objętych ochroną 24 , a nie jako wynagrodzenie.

42. Wyjątek dotyczący kopii na użytek prywatny, jako 'wyjątek podlegający rekompensacie', nakłada wreszcie na państwa członkowskie obowiązek nie tylko ustanowienia godziwej rekompensaty należnej podmiotom praw autorskich, ale też rzeczywistego jej pobierania 25 i oczywiście jej dystrybucji między podmiotami praw autorskich.

43. Godziwa rekompensata musi być finansowana przez osobę fizyczną, która wyrządza szkodę podmiotowi wyłącznie uprawnionemu do zwielokrotniania utworu poprzez sporządzenie, bez uzyskania wcześniej jego zezwolenia w tym celu, utworu lub innego przedmiotu objętego ochroną do prywatnego użytku i do celów niehandlowych 26 . Ze względów praktycznych państwom członkowskim wolno jednak pobierać opłatę licencyjną za kopię na użytek prywatny od osób, które - tak jak skarżące w postępowaniu głównym - udostępniają zobowiązanym osobom fizycznym nośniki, które są przez nie wykorzystywane do sporządzania zwielokrotnień. Właściwa równowaga, którą należy odnaleźć, pomiędzy podmiotami praw autorskich i użytkownikami utworów oraz przedmiotów objętych ochroną wymaga, po pierwsze, aby rzeczywiste obciążenie rzeczoną opłatą mogło zostać przeniesione na tych użytkowników 27 , a po drugie, aby była ona pobierana jedynie od nośników udostępnianych im na użytek prywatny 28 .

44. W ostatecznym rozrachunku, w takim systemie godziwa rekompensata opiera się na założeniu, że użytkownicy nośników służących do zwielokrotniania będą z nich korzystać do sporządzania kopii na użytek prywatny utworów - lub przedmiotu - objętych ochroną.

2. Rozważania wstępne w przedmiocie przepisów art. 5 ust. 2 lit. b) i art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29

45. Przed udzieleniem konkretnej odpowiedzi na pytania zadane w tej sprawie trzeba jednak zbadać relację między art. 5 ust. 2 lit. b) i art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29, ponieważ sąd odsyłający wyraźnie zastanawia się, czy powinny one być interpretowane jako wzajemnie powiązane, czy nie.

46. Artykuł 5 ust. 5 wspomnianej dyrektywy 29 uzależnia możliwość ustanowienia wyjątków przewidzianych w art. 5 ust. 1-4, w tym wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny, o którym mowa w art. 5 ust. 2 lit. b) tego aktu, od spełnienia trzech warunków: wyjątek ten jest stosowany tylko w niektórych szczególnych przypadkach, nie narusza normalnego wykorzystania dzieła i w końcu nie powoduje nieuzasadnionej szkody dla uzasadnionych interesów podmiotów praw autorskich 30 .

47. Te trzy warunki, które nie są dokładniej określone w dyrektywie 2001/29, odpowiadają, jak wynika z motywu 44 dyrektywy 2001/29, zobowiązaniom międzynarodowym państw członkowskich i Unii, a mówiąc bardziej precyzyjnie, warunkom dotyczącym wszelkich ograniczeń praw autorskich ustanowionym w art. 9 ust. 2 konwencji berneńskiej, znanym szerzej pod nazwą 'testu trzystopniowego' 31 , wspomnianego przez sąd odsyłający we wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, powtórzonym w art. 13 TRIPS i w art. 10 WCT.

48. Wbrew temu, co zdaje się sugerować sąd odsyłający w pierwszym pytaniu prejudycjalnym, nie można mówić o alternatywie wobec wspólnej wykładni przepisów art. 5 ust. 2 lit. b) i art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29. Wprowadzenie w życie wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny przez prawodawców krajowych powinno w każdym wypadku być zgodne z przepisami art. 5 ust. 2 lit. b), lecz również i jednocześnie odpowiadać wymogom ustanowionym w art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29, zgodnie z zobowiązaniami międzynarodowymi 32 . Tak samo jest w przypadku stosowania wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny przez sądy krajowe. W przeciwieństwie do tego, co twierdzi rząd niderlandzki, przepisy art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29 są skierowane tylko do ustawodawcy krajowego.

49. Ponadto, odnosząc się do pytania drugiego lit. a), przepisy art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29 nie mogą być interpretowane jako pozwalające na rozszerzenie zakresu wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny, ustanowionego w art. 5 ust. 2 lit. b) tej dyrektywy, lecz przeciwnie, w stosownych przypadkach powodują w sposób nieunikniony określenie granic zakresu jego stosowania, podobnie jak zasięgu wspomnianej dyrektywy.

50. W niniejszym przypadku bardzo dokładne ustalenie granic przewidzianych w art. 5 dyrektywy 2001/29 wyjątków od prawa do zwielokrotniania i ograniczeń tego prawa, należy traktować pod wieloma względami jako wdrożenie rzeczonego testu trzystopniowego 33 .

51. Tak więc, aby precyzyjnie zdefiniować wyjątki od prawa do zwielokrotniania i jego ograniczenia na podstawie art. 5 dyrektywy 2001/29, w tym wyjątek dotyczący kopii na użytek prywatny, należy w każdym razie uwzględnić pierwszy warunek 'testu trzystopniowego', dotyczący ograniczenia ich stosowania do przypadków szczególnych. Można zauważyć w tym względzie, że ustanowione w art. 5 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2001/29 ograniczenie prawa do kopii na użytek prywatny wyłącznie do osób fizycznych działających w celach prywatnych, a nie handlowych, stanowi wzmocnienie tego wymogu.

52. Na tej samej zasadzie motyw 38 dyrektywy 2001/29 stwierdza również, że chociaż państwa członkowskie powinny być upoważnione do uwzględnienia, za godziwą rekompensatą, wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny od prawa do zwielokrotniania dla niektórych rodzajów zwielokrotniania produktów dźwiękowych, wizualnych i audiowizualnych przeznaczonych do użytku prywatnego, to muszą jednak należycie uwzględnić różnice istniejące między prywatnym cyfrowym i analogowym kopiowaniem oraz dokonać odpowiednich rozróżnień pomiędzy ich pewnymi aspektami, ponieważ sporządzanie kopii na użytek prywatny na nośnikach cyfrowych może być bardziej rozpowszechnione i mieć większe znaczenie z ekonomicznego punktu widzenia.

53. Wyjątek dotyczący kopii na użytek prywatny, który jest z pewnością jednym z 'przypadków' wyjątku od wyłącznego prawa do zwielokrotniania określonego w art. 2 dyrektywy 2001/29, powinien zatem zostać określony przez państwa członkowskie i stosowany przez sądy krajowe z uwzględnieniem wymogów wynikających z ograniczenia zakresu jego stosowania do szczególnych przypadków 34 .

54. Tak samo, jak zresztą Trybunał miał już okazję orzec, państwa członkowskie zobowiązane są, jeśli postanowią wprowadzić wyjątek dotyczący kopii na użytek prywatny w prawie krajowym, przewidzieć również zapłatę godziwej rekompensaty na rzecz podmiotów praw autorskich. Nie można ustanowić wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny bez ustanowienia i faktycznego pobierania godziwej rekompensaty. Rekompensata wymagana na mocy art. 5 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2001/29 należy do trzeciego warunku 'testu trzystopniowego', dotyczącego wymogu, aby nie naruszać uzasadnionych interesów podmiotów praw autorskich, który to wymóg został przewidziany w art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29 35 .

55. Natomiast należy stwierdzić, że dyrektywa 2001/29 nie zawiera żadnego wyraźnego odniesienia do drugiego wymogu, o którym mowa w art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29, zgodnie z którym wyjątek od wyłącznego prawa do zwielokrotniania lub jego ograniczenie nie może naruszać normalnego wykorzystania 36 dzieła lub innego przedmiotu objętego ochroną. Niniejsza sprawa oferuje zatem Trybunałowi możliwość wypowiedzenia się na ten temat 37 , z uwzględnieniem, w miarę możliwości, praktyki międzynarodowej 38 .

56. Konkretnej odpowiedzi na pierwsze z pytań zadanych przez sąd odsyłający należy udzielić właśnie w świetle powyższych rozważań.

3. W przedmiocie ograniczenia zakresu stosowania wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny do zwielokrotniania z legalnych źródeł

57. Należy zacząć od stwierdzenia, że art. 5 dyrektywy 2001/29 nie daje wyraźnego wyjaśnienia, czy wyjątek dotyczący kopii na użytek prywatny może mieć zastosowanie do wszystkich zwielokrotnień, niezależnie od tego, czy były one sporządzone ze źródeł legalnych, czy nielegalnych, czy też, przeciwnie, może on mieć zastosowanie jedynie do zwielokrotnień ze źródeł legalnych. Ponadto, jak zresztą zauważył już Trybunał, ani art. 2 wspomnianej dyrektywy, ani żaden inny jej przepis nie definiują pojęcia 'zwielokrotnienia' 39 figurującego w art. 2 tej dyrektywy, która zresztą nie definiuje też pojęć 'częściowego zwielokrotniania' 40 , 'wynagrodzenia' 41 , 'godziwego wynagrodzenia' 42 ani 'godziwej rekompensaty' 43 wymienionych w art. 5 tego aktu, ani pojęcia 'publicznego udostępniania', o którym mowa w art. 3 ust. 1 tej dyrektywy 44 , czy też wyrażenia 'przy pomocy własnego sprzętu' zawartego w jej art. 5 ust. 2 lit. d) 45 .

58. Ponieważ przepisy te nie zawierają ponadto żadnego wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich w celu określenia ich znaczenia i zakresu, zarówno wymóg jednolitego stosowania prawa Unii, jak i zasada równości 46 wymagają, aby pojęciu temu nadać w całej Unii wykładnię autonomiczną i jednolitą 47 , do której powinno się dążyć przy uwzględnieniu nie tylko brzmienia przepisów, które jej wymagają, ale również kontekstu, w którym one istnieją, i celu, do którego dąży uregulowanie, którego stanowią część 48 , a nawet całości odpowiednich przepisów prawa Unii 49 . Geneza tych przepisów może również obejmować elementy mające znaczenie dla ich wykładni 50 .

59. Poza tym wykładni aktów prawa Unii należy dokonywać tak dalece jak to możliwe w świetle prawa międzynarodowego 51 , w szczególności jeśli mają właśnie na celu wprowadzenie w życie umowy międzynarodowej zawartej przez Wspólnotę 52 .

60. Motyw 15 dyrektywy 2001/29 wyjaśnia w tym względzie, że ma ona na celu wdrożenie zobowiązań międzynarodowych wynikających z przyjęcia przez Unię WCT 53 , również w odniesieniu do środków walki z piractwem w świecie cyfrowym w skali ogólnoświatowej. Ponadto Trybunał orzekł, że w zakresie stosowania dyrektywy 2001/29 Unia zastąpiła państwa członkowskie w kwestii wprowadzania w życie postanowień konwencji berneńskiej 54 .

61. W niniejszej sprawie dyrektywa 2001/29 określa zakres czynności objętych prawem do zwielokrotnienia utworu 55 i zawiera wyczerpujące wyliczenie wyjątków i ograniczeń w odniesieniu do tego prawa 56 . Wskazuje ona ponadto, że państwa członkowskie powinny być upoważnione do uwzględnienia, za godziwą rekompensatą, wyjątku lub ograniczenia wobec prawa do zwielokrotniania dla niektórych rodzajów zwielokrotniania produktów dźwiękowych, wizualnych i audiowizualnych przeznaczonych na użytek prywatny 57 , przy czym zaznacza, jak już wskazano, że muszą one, po pierwsze, należycie uwzględnić różnice istniejące między prywatnym cyfrowym i analogowym kopiowaniem 58 , a z drugiej strony rozwój technologiczny i gospodarczy, gdy dostępne są skuteczne zabezpieczenia techniczne 59 .

62. Dyrektywa 2001/29 wskazuje ponadto, że godziwa rekompensata, o której mowa w art. 5 ust. 2 lit. b) tego aktu, ma na celu wynagrodzenie podmiotów praw autorskich 'w sposób odpowiedni' za korzystanie z ich utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną w ramach stosowania wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny 60 . Poza tym forma, szczegółowe warunki i ewentualna wysokość takiej godziwej rekompensaty powinny uwzględnić okoliczności każdego przypadku, które mogą być oceniane na podstawie potencjalnej szkody poniesionej przez podmiot praw autorskich 61 .

63. Zatem z brzmienia dyrektywy 2001/29 wynika, że to właśnie utrzymanie lub wprowadzenie przez państwa członkowskie wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny powoduje wyrządzenie podmiotom praw autorskich szkody, którą godziwa rekompensata ma wynagrodzić w odpowiedni sposób 62 . Natomiast nie ma żadnych wyraźnych wskazówek pozwalających na określenie, czy może ona mieć zastosowanie jedynie do zwielokrotnień sporządzonych ze źródeł legalnych, czy też może również mieć zastosowanie do zwielokrotnień sporządzonych ze źródeł nielegalnych.

64. Jednakże, przeciwnie do tego, co twierdzi rząd niderlandzki, ten brak precyzji nie może być interpretowany jako celowe działanie 63 prawodawcy Unii zmierzające do wprowadzenia pobierania godziwej rekompensaty za zwielokrotnienia sporządzane ze źródeł nielegalnych. Taka wykładnia nie znajduje żadnego oparcia w dyrektywie 2001/29, a jeśli chodzi o bardziej fundamentalne względy, naruszałaby przepisy art. 5 ust. 5 i wymogi ustanowionego przez nie testu trzystopniowego, które są zgodne ze zobowiązaniami międzynarodowymi Unii i państw członkowskich.

65. W celu wykazania takiego zamiaru prawodawcy Unii rząd niderlandzki wskazuje na brzmienie art. 5 ust. 3 lit. d) dyrektywy 2001/29, który odnosi się do legalności źródeł zwielokrotnień, art. 5 ust. 3 lit. e) 64 oraz art. 6 ust. 4 akapit drugi tej dyrektywy, które się do niej nie odnoszą, lub też na dyrektywę Rady 91/250/EWG z dnia 14 maja 1991 r. w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych 65 .

66. Artykuł 5 ust. 3 lit. d) dyrektywy 2001/29 zezwala państwom członkowskim na ustanowienie wyjątku od prawa do zwielokrotniania w przypadku cytowania do celów takich jak słowa krytyki lub recenzji, ale tylko o ile dotyczy ono utworu lub innego przedmiotu objętego ochroną, który został już prawnie podany do publicznej wiadomości.

67. Artykuł 5 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2001/29 ustanawia natomiast wyjątek od wyłącznego prawa do zwielokrotniania w przypadku korzystania z utworu lub innego przedmiotu objętego ochroną do celów bezpieczeństwa publicznego lub w celu zapewnienia sprawnego przebiegu procedur administracyjnych, parlamentarnych lub sądowych, bez odnoszenia się do legalności źródła.

68. Artykuł 6 ust. 4 dyrektywy 2001/29 ustanawia w sposób ogólny możliwość podejmowania przez państwa, w przypadku braku dobrowolnych środków podjętych przez podmioty praw autorskich, właściwych środków w celu zapewnienia, że beneficjenci wyjątków lub ograniczeń przewidzianych w art. 5 będą mogli z nich korzystać. Jednakże art. 6 ust. 4 akapit drugi tej dyrektywy - który dotyczy wyłącznie wyjątku kopii na użytek prywatny - różni się od art. 6 ust. 4 akapit pierwszy 66 , ponieważ wcale nie odnosi się do legalności dostępu do utworu lub przedmiotu objętego ochroną.

69. Wreszcie dyrektywa 91/250 ustanawia zasadę wyłącznego prawa autora programu komputerowego do zezwalania na jego zwielokrotnianie lub zakazywania tego zwielokrotniania, wprowadzając jednocześnie wyjątek do celów sporządzania kopii zapasowej, przysługujący jedynie 'uprawnionemu nabywcy' 67 .

70. Zakres stosowania i zasięg wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny nie mogą jednak zostać określone poprzez odniesienie do przepisów, które znajdują zastosowanie w zupełnie innych dziedzinach i zmierzają do realizacji właściwych im celów.

71. Należy w tym względzie przypomnieć, że zgodnie z ustalonym orzecznictwem art. 5 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2001/29 powinien, jako wyjątek 68 od wyłącznego prawa do zwielokrotniania, zagwarantowanego podmiotowi praw autorskich przez art. 2 wspomnianej dyrektywy, stanowić przedmiot wykładni ścisłej. Zakres stosowania wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny nie może w związku z tym być rozszerzony na sytuacje, które nie są wyraźnie przewidziane w dyrektywie 2001/29 69 .

72. W każdym razie wykładnia, której broni rząd niderlandzki, jest niezgodna z przepisami art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29, interpretowanymi w świetle konwencji berneńskiej, WCT i TRIPS, a w szczególności z wymogiem dotyczącym zakazu naruszania normalnego wykorzystania dzieła lub innego przedmiotu objętego ochroną.

73. Stichting de Thuiskopie, a także rządy niderlandzki i austriacki powołują się w tym względzie w istocie na to, że uregulowanie zezwalające na pobieranie opłaty licencyjnej za kopię na użytek prywatny za zwielokrotnienia sporządzone ze źródeł nielegalnych stanowiłoby, w braku wiarygodnych środków technologicznych pozwalających skutecznie uniemożliwić publikację lub rozpowszechnianie rzeczonych źródeł nielegalnych oraz ich zwielokrotnianie w nieskończoność, w szczególności w świecie cyfrowym, to jedyny sposób naprawienia szkody poniesionej przez podmioty praw autorskich. Takie uregulowanie w zdecydowanie większym stopniu przyczyniłoby się do normalnego wykorzystania utworów i przedmiotów objętych ochroną, niż uregulowanie zakazujące całkowicie zwielokrotniania ze źródeł nielegalnych, i zagwarantowałoby równowagę praw między podmiotami praw autorskich i użytkownikami utworów i przedmiotów objętych ochroną.

74. Zakładając, że przepisy tego rodzaju, rozpatrywane w oderwaniu od innych, mogłyby stanowić odpowiednią i słuszną reakcję na przypadki naruszenia praw autorskich i praw pokrewnych wynikające z bezprawnego rozpowszechniania kopii utworów lub przedmiotów objętych ochroną w Internecie i ich zwielokrotniania, to jednak nie budzi wątpliwości, że wyjątek dotyczący kopii na użytek prywatny nie został ustanowiony w takim celu i jest wykluczone, by mogło tak być bez podważenia podstaw, na jakich się on opiera, i to niezależnie od istnienia lub braku środków technologicznych, które umożliwiają skuteczne zwalczanie sporządzania i rozpowszechniania nielegalnych kopii utworów lub przedmiotów objętych ochroną.

75. Należy w tym względzie zauważyć na wstępie, że argumentacja rządu niderlandzkiego czerpie swe źródło w tym, iż prawo niderlandzkie toleruje pobieranie (downloading lub przesyłanie na własny komputer) utworów lub przedmiotów objętych ochroną, udostępnionych bezprawnie w Internecie, natomiast ściga jedynie udostępnianie online (uploading lub przesyłanie na cudzy komputer) tych utworów lub przedmiotów objętych ochroną. W ten sposób Królestwo Niderlandów ułatwia pośrednio, lecz konsekwentnie, masowe rozpowszechnianie produktów wynikające z wykorzystania utworów oraz przedmiotów objętych ochroną, które w żadnym wypadku nie może być uznane za normalne, będące przyczyną zjawiska, którego szkodliwe konsekwencje dla podmiotów praw autorskich to państwo członkowskie zamierza naprawiać. Banalizowanie pobierania przez użytkowników na ich komputery utworów lub przedmiotów objętych ochroną, rozpowszechnianych bezprawnie w Internecie (przesyłanych przez użytkowników na cudze urządzenia) może jedynie naruszać ich normalne wykorzystanie.

76. Ponadto wątpliwe jest to, czy pobieranie opłaty licencyjnej za kopię na użytek prywatny w oparciu o obecną koncepcję może w jakikolwiek sposób odpowiednio zrekompensować korzyści utracone przez podmioty praw autorskich w wyniku masowego rozpowszechniania ich utworów oraz przedmiotów objętych ochroną w Internecie z naruszeniem ich wyłącznych praw do zwielokrotniania, do publicznego udostępniania 70 lub do rozpowszechniania 71 .

77. Z wyjątkiem zrewidowania w sposób dogłębny racji bytu wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny i podstawowych zasad ustalania godziwej rekompensaty, która powinna mu towarzyszyć, wraz ze wszystkimi konsekwencjami, które niesie to ze sobą, kwoty uzyskiwane z tytułu opłaty licencyjnej za kopię na użytek prywatny nie są w stanie zrekompensować utraty przychodów, które byłyby generowane przez normalne wykorzystanie ich utworów w Internecie. Należałoby najpewniej przewidzieć w szczególności znaczne podwyższenie wysokości opłaty, którą każdy użytkownik nośnika powinien uiścić, nawet gdyby nigdy nie sporządzał zwielokrotnień ze źródeł nielegalnych, co groziłoby naruszeniem równowagi praw między podmiotami praw autorskich a użytkownikami utworów i produktów objętych ochroną.

78. Koncepcja broniona przez rząd niderlandzki, zgodnie z którą pobieranie opłaty licencyjnej za kopię na użytek prywatny w odniesieniu do zwielokrotnień sporządzonych ze źródeł nielegalnych w większym stopniu zapewniałoby ponadto poszanowanie prawa do ochrony prywatności użytkowników utworów i przedmiotów objętych ochroną niż wdrożenie środków kontroli sposobu używania utworów w sferze prywatnej tych użytkowników 72 , zapewniając lepszą równowagę praw, nie może uzasadniać zupełnej zmiany przywołanej powyżej wykładni przepisów art. 5 dyrektywy 2001/29. W tym względzie należy po prostu zauważyć, że nie ma koniecznego związku pomiędzy wyłączeniem stosowania wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny do zwielokrotnień sporządzonych ze źródeł nielegalnych i ewentualnym naruszeniem prawa do poszanowania życia prywatnego użytkowników 73 .

79. W konsekwencji proponuję, aby na pytanie pierwsze i na pytanie drugie lit. a) sądu odsyłającego odpowiedzieć, orzekając, że art. 5 dyrektywy 2001/29 należy interpretować w ten sposób, iż wyjątek dotyczący kopii na użytek prywatny, który artykuł ten ustanawia, stosuje się wyłącznie do zwielokrotnień utworów lub przedmiotów objętych ochroną na podstawie prawa autorskiego i praw pokrewnych sporządzonych ze źródeł legalnych.

VI - W przedmiocie pytania, czy państwo członkowskie może wprowadzić pobieranie opłaty licencyjnej za kopię na użytek prywatny z tytułu zwielokrotnień sporządzonych z kopii nielegalnych [pytanie drugie lit. b)]

80. Za pośrednictwem pytania drugiego lit. b) sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy przyjęcie przez państwo członkowskie przepisu krajowego, który ustanawia pobór godziwej rekompensaty w odniesieniu do kopii na użytek prywatny, niezależnie od tego, czy sporządzanie zwielokrotnień jest legalne, czy też nie, jest zgodne z prawem Unii.

81. Z powyższych rozważań wynika, że nie można przyjąć takiej możliwości.

82. Z jednej strony, i to niezależnie od tego, czy dyrektywa 2001/29 dokonuje wyczerpującej harmonizacji wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny 74 , możliwość taka znacznie naruszałaby jeden z celów realizowanych przez dyrektywę 2001/29, dotyczący spójnego stosowania wyczerpująco wyliczonych wyjątków i ograniczeń w odniesieniu do wyłącznego prawa do zwielokrotniania, które dyrektywa ustanawia 75 . Trybunał orzekł już w tym względzie, że byłoby niekorzystnie dla tego celu, gdyby państwa członkowskie miały swobodę dookreślania w sposób niespójny i niezharmonizowany parametrów godziwej rekompensaty 76 . Tymczasem przywołany powyżej środek prowadziłby, jak podkreśla Komisja, do stworzenia sui generis wynagrodzenia z tytułu zwielokrotnień sporządzonych ze źródeł nielegalnych.

83. Z drugiej strony i przede wszystkim uznanie istnienia takiej możliwości byłoby podwójnie niezgodne z wymogami art. 5 ust. 5 dyrektywy 2001/29. Po pierwsze, rozszerzyłoby to zakres stosowania wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny w sposób znacznie wykraczający poza krąg przypadku szczególnego, określonego w dyrektywie, naruszając pierwszy warunek sformułowany w tym przepisie. Po drugie, oznaczałoby to pośrednią legitymizację istotnego naruszenia normalnego wykorzystania utworów oraz przedmiotów objętych ochroną, z całkowitym pogwałceniem drugiego warunku, o którym mowa w tym przepisie, i wynikającym stąd naruszeniem właściwej równowagi, którą warunek ten tworzy między wyłącznym prawem do zwielokrotniania przyznanym podmiotom praw autorskich i beneficjentami wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny.

84. W konsekwencji proponuję, aby na pytanie drugie lit. b) sądu odsyłającego Trybunał odpowiedział, orzekając, że w kontekście wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny, który państwa członkowskie mogą ustanowić na mocy art. 5 dyrektywy 2001/29, państwo członkowskie może pobierać opłatę, która powinna się z nim wiązać, jedynie w odniesieniu do zwielokrotnień utworów lub przedmiotów objętych ochroną na podstawie prawa autorskiego i praw pokrewnych sporządzonych ze źródeł legalnych.

VII - W przedmiocie możliwości stosowania dyrektywy 2004/48 w postępowaniu głównym (pytanie trzecie)

85. Za pośrednictwem pytania trzeciego sąd odsyłający zwraca się do Trybunału w istocie o rozstrzygnięcie, czy dyrektywa 2004/48, a w szczególności jej art. 14 77 , mają zastosowanie w postępowaniu głównym.

86. W postanowieniu odsyłającym sąd odsyłający wyjaśnia, że we wzajemnej skardze kasacyjnej Stichting de Thuiskopie wniosła o zwrot całości kosztów na podstawie art. 1019h niderlandzkiego kodeksu postępowania cywilnego, który z kolei jest oparty na przepisach art. 14 dyrektywy 2004/48. Chociaż oczywiście żądania Stichting de Thuiskopie nie wydają się wynikać z naruszeń praw własności intelektualnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 tej dyrektywy, pozostaje faktem, że podnosząc, iż art. 5 dyrektywy 2001/29 znajduje zastosowanie do zwielokrotnień sporządzonych ze źródeł nielegalnych, występuje ona w pewnym sensie w obronie rzeczonych praw.

87. Z wyjątkiem Stichting de Thuiskopie wszystkie strony, które przedstawiły uwagi, opowiadają się za niemożnością stosowania dyrektywy 2004/48 w postępowaniu głównym.

88. Należy w tym względzie przypomnieć, że chociaż ze względu na jej przedmiot 78 i jej zakres stosowania 79 ogólnym celem dyrektywy 2004/48 jest zbliżenie systemów prawnych państw członkowskich w celu zapewnienia wysokiego, równoważnego i jednakowego poziomu ochrony własności intelektualnej 80 , nie służy ona jednak uregulowaniu wszystkich aspektów związanych z prawami własności intelektualnej, lecz jedynie tych, które są nierozłącznie związane, po pierwsze, z egzekwowaniem tych praw, a po drugie, z ich naruszaniem, ponieważ ustanawia skuteczne środki prawne służące zapobieganiu naruszeniom, ich zaprzestaniu lub zadośćuczynieniu za każde naruszenie istniejącego prawa własności intelektualnej 81 .

89. Patrząc z tej perspektywy, art. 14 dyrektywy 2004/48 ma na celu wzmocnienie poziomu ochrony własności intelektualnej poprzez zapobieżenie temu, by strona poszkodowana nie była odwodzona od wszczęcia postępowania sądowego mającego na celu ochronę tych praw 82 , co oznacza, że sprawca naruszenia praw własności intelektualnej powinien ogólnie w całości ponieść skutki finansowe swojego zachowania 83 .

90. W niniejszym przypadku, chociaż postępowanie główne dotyczy oczywiście w sposób bardzo ogólny obrony interesów podmiotów praw autorskich i praw pokrewnych w zakresie, w jakim odnosi się ono do zakresu stosowania wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny, o którym mowa w art. 5 ust. 2 lit. b) dyrektywy 2001/29, to sporne zagadnienie, które leży u jego podstaw, pozostaje jednak całkowicie obce zakresowi stosowania dyrektywy 2004/48. W istocie bowiem skarga leżąca u podstaw sporu nie została wniesiona przez podmioty praw autorskich 84 w celu zapewnienia obrony rzeczonych praw 85 , lecz przez podmioty gospodarcze zobowiązane do uiszczania opłaty licencyjnej ustanowionej przez państwo członkowskie z tytułu godziwej rekompensaty w kontekście ustanowionego przez to państwo wyjątku dotyczącego kopii na użytek prywatny.

91. Proponuję zatem, aby na trzecie pytanie prejudycjalne zadane przez sąd odsyłający Trybunał odpowiedział, orzekając, iż art. 14 dyrektywy 2004/48 należy interpretować w ten sposób, że nie znajduje on zastosowania do sporu, który - jak ten będący przedmiotem postępowania głównego - nie dotyczy jako taki obrony rzeczonych praw przez podmioty praw autorskich.