Gabriel-Węglowski Michał, Zasadnicza wykładnia ustawy w postępowaniu odwoławczym oraz pytanie prawne in concreto w postępowaniu kasacyjnym lub odwoławczym przez SN

Zgodnie z art. 441 k.p.k., jeżeli przy rozpoznawaniu środka odwoławczego wyłoni się zagadnienie prawne wymagające zasadniczej wykładni ustawy, sąd odwoławczy może odroczyć rozpoznanie sprawy i przekazać zagadnienie do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu. W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że skorzystanie z tej instytucji jest uwarunkowane tym, że:

1. "zagadnienie prawne", należy rozumieć jako istotny problem interpretacyjny, a więc taki, który dotyczy przepisu rozbieżnie interpretowanego w praktyce sądowej lub przepisu o wadliwej redakcji albo niejasno sformułowanego, dającego możliwość różnych przeciwstawnych interpretacji;

2. wymaganie "zasadniczej wykładni ustawy", polega na przeciwdziałaniu rozbieżnościom interpretacyjnym, już zaistniałym w orzecznictwie bądź mogącym - z uwagi np. na istotne różnice poglądów doktryny - w nim zaistnieć, które to rozbieżności są niekorzystne dla prawidłowego funkcjonowania prawa w praktyce;

3. zagadnienie jest powiązane z konkretną sprawą, i to w taki sposób, że od rozstrzygnięcia tego zagadnienia prawnego zależy rozstrzygnięcie danej sprawy.

Bardzo podobnie rozumiana jest instytucja pytania prawnego in concreto, o której mowa w art. 59 ustawy o Sądzie Najwyższym. Niemniej jednak wypowiedzi Sądu Najwyższego dają asumpt do sformułowania dalszych, bardziej szczegółowych warunków stosowania obu tych narzędzi usuwania wątpliwości orzeczniczych.