Czapliński Władysław, Znaczenie Orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w procesie rozwoju prawa europejskiego

Od początku swej drogi naukowej zajmowałem się prawem międzynarodowym publicznym. Przywrócenie demokratycznej formy rządów w Polsce, w tym zwłaszcza uniezależnienie się od bloku sowieckiego i możliwość prowadzenia samodzielnej polityki zagranicznej, otworzyło nowe perspektywy przed nauką prawa. Dotyczyło to także wzrostu znaczenia stosunków pomiędzy Polską a Unią Europejską (czy też w tamtym czasie jeszcze Wspólnotami Europejskimi). Zawarcie tzw. układów europejskich (czyli umów stowarzyszeniowych państw Europy Środkowej ze Wspólnotami i ich państwami członkowskimi) uświadomiło mi, podobnie jak wielu Koleżankom i Kolegom, że przed nauką prawa w Polsce stają nowe wyzwania. Niewątpliwie Wspólnota Europejska była już wcześniej przedmiotem badań wybitnych polskich specjalistów, ale dość szybko doszedłem do przekonania, że zgłębianie i popularyzacja prawa unijnego będą miały wielkie znaczenie dla nauki i praktyki prawniczej. Wśród różnych cech charakterystycznych systemu prawa unijnego najciekawszą jest szczególna rola sądów w stosowaniu tego prawa. Dotyczy to zarówno sądów unijnych, jak i sądów krajowych. Od początku zainteresowań prawem unijnym skupiłem się na orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (według obowiązującej obecnie terminologii: Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej). Współcześnie orzeczenia TSUE są dostępne w internecie. Doświadczenie pedagogiczne przekonało mnie jednak, że sięgnięcie do wyroków sądowych jest prostsze, jeżeli są one (oczywiście nie wszystkie, ale tylko wybrane) dostępne w jednym miejscu. Zdecydowałem się na dokonanie pewnego wyboru tych orzeczeń, które moim subiektywnym zdaniem mają największe znaczenie dla ewolucji prawa unijnego. Przyjąłem metodę szerokiego sięgania do oryginalnych tekstów wyroków, które opatrzyliśmy krótkimi komentarzami porządkującymi. Orzeczenia sądów unijnych zostały uzupełnione wybranym orzecznictwem sądów polskich (Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego) oraz wyrokami Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Pokazuje to wzajemne przenikanie się prawa międzynarodowego (do którego zaliczamy konsekwentnie prawo unijne jako prawo organizacji międzynarodowej) oraz prawa krajowego. Mam nadzieję, że lektura niniejszej publikacji przekona Czytelników o znaczeniu prawa unijnego dla nas wszystkich, ułatwi zrozumienie i posługiwanie się w praktyce prawem Unii Europejskiej, które stało się naszym wspólnym systemem prawnym.

Warszawa–Łódź, lipiec 2021

Władysław Czapliński