Dzienisiuk Dorota, Supera-Markowska Maria, Zatrudnienie - prawne aspekty podatków i składek

Książka Zatrudnienie – prawne aspekty podatków i składek przekrojowo przedstawia zagadnienia prawa podatkowego, ubezpieczeń społecznych i innych dziedzin związane z obciążeniami daninowymi wynikającymi z zatrudnienia. Rozwój regulacji prawnej oraz sytuacja na rynku pracy prowadzą do wyodrębnienia nowej dziedziny prawa – prawa zatrudnienia, szerszej niż prawo pracy i zapewniającej ochronę osobom świadczącym pracę innej osobie za wynagrodzeniem .

Wynagrodzenia (i inne świadczenia) dla osób zatrudnionych są obciążane daninami publicznymi, a na podmiot zatrudniający oraz na zatrudnionego prawo podatkowe i prawo ubezpieczeń społecznych nakładają szereg obowiązków publicznoprawnych. Ich przedstawieniu poświęcone jest niniejsze opracowanie.

Książka ma przybliżyć problematykę podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składek na ubezpieczenia społeczne, pozostałych danin publicznych i innych obciążeń finansowych związanych z zatrudnianiem. Pojęcie zatrudnienia jest rozumiane szeroko, stąd informacje, jakie Czytelnik znajdzie w książce w powyższym zakresie tematycznym, dotyczą nie tylko pracowników i pracodawców, ale też zleceniobiorców i zleceniodawców czy tzw. samozatrudnionych. W myśl takiego założenia opracowanie dotyczy bardzo ważnych zagadnień praktycznych istotnych dla wszystkich zatrudniających (pracodawców, zleceniodawców, zlecających wykonanie umowy o dzieło) oraz zatrudnionych (pracowników, zleceniobiorców, wykonawców umów o dzieło), a nie tylko pracowników i pracodawców, koncentrując się na przedstawieniu zagadnień najistotniejszych w kontekście zatrudnienia (a nie na ogólnej i pełnej charakterystyce systemu danin, w tym podatków i składek). To praktyczne ujęcie ma odróżniać tę książkę od rozmaitych podręczników prawa podatkowego, prawa ubezpieczeń społecznych i prawa zabezpieczenia społecznego; natomiast próba ujęcia podręcznikowego, porządkującego i wyjaśniającego – od opracowań poradnikowych.

W publikacji skoncentrowano się na zarysowaniu najważniejszych problemów, a dla Czytelnika chcącego pogłębić swoją wiedzę pomocne powinny być liczne odesłania do literatury szczegółowo omawiającej zasygnalizowane problemy.

W rozdziale I przedstawiono istotę podatków i składek jako danin publicznych, zwracając w szczególności uwagę na ich podobieństwa i różnice oraz omawiając źródła prawa i najważniejsze pojęcia.

Następnie w rozdziale II zaprezentowano różne formy zatrudnienia w kontekście zagadnienia źródeł przychodów i tytułów ubezpieczeń. Prawidłowe ustalenie rodzaju zatrudnienia jest kluczowe dla odpowiedniego zakwalifikowania uzyskanych z tytułu zatrudnienia przychodów do jednego z możliwych źródeł przychodów przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dla prawidłowego ustalenia tytułu ubezpieczeń społecznych.

W rozdziale III przedstawiono zasady ustalania przychodów i kosztów ich uzyskania dla poszczególnych źródeł przychodów scharakteryzowanych w rozdziale II. Po zapoznaniu się z tym rozdziałem Czytelnik powinien móc prawidłowo ustalić dochód z tytułu różnych możliwych form zatrudnienia.

W rozdziale IV omówiono zagadnienie składek na ubezpieczenia społeczne, które podlegają odliczeniu od dochodu w celu ustalenia podstawy obliczenia zaliczki na podatek lub podatku. Tematy dotyczące ustalania zaliczek na podatek i obowiązków z tym związanych przedstawiono w rozdziale V, natomiast problematyki rozliczenia rocznego podatku dotyczy rozdział VII.

Rozdział VI poświęcony jest omówieniu pozostałych danin publicznych i innych obciążeń finansowych wynikających z zatrudnienia, a najważniejsze kwestie związane z podatkowym ujęciem u zatrudniającego tych danin oraz wcześniej przedstawionych składek, a także wynagrodzeń i innych świadczeń dla zatrudnionych lub na ich rzecz, specyficzne dla tych kategorii, przedstawiono w rozdziale VIII.

Książka została zainspirowana doświadczeniami z zajęć „Podatki i składki z tytułu zatrudnienia” prowadzonych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego od roku akademickiego 2019/2020, pracami nad związaną z nimi publikacją Podatki i składki z tytułu zatrudnienia oraz szerokimi i istotnymi zmianami w systemie prawa podatkowego i składek dotyczącymi w szczególności zatrudnienia, które wprowadzono w ustawach składających się na tzw. Polski Ład oraz Polski Ład 2.0 . Jest ona kierowana głównie do studentów, ale także i do praktyków poszukujących przekrojowych informacji. Mamy nadzieję, że okaże się pomocnym przewodnikiem po zagadnieniach prawnopodatkowych i składkowych związanych z zatrudnieniem, przybliżając najważniejsze kwestie w tym zakresie studentom i osobom zajmującym się zawodowo rozliczeniami podatkowymi oraz składkowymi z tytułu zatrudnienia.

dr hab. D. Dzienisiuk, dr M. Supera-Markowska