Gos Waldemar i in., Zarządzanie kosztami. Teoria i dobre praktyki

Monografie
Opublikowano: WKP 2019
Rodzaj:  monografia
Autorzy monografii:

Zarządzanie kosztami. Teoria i dobre praktyki

Autorzy fragmentu:

WSTĘP

Podejmowane przez zarządzających decyzje są konsekwencją dokonywanych wyborów. Od ich trafności zależy sytuacja jednostki gospodarczej i osiąganie wyraźnie sprecyzowanych celów powiązanych z określonymi kryteriami, które umożliwią zarówno wybory decyzyjne, jak i ocenę spełnienia zamierzeń. W warunkach nasilającej się konkurencji kryterium o kluczowym znaczeniu są koszty jako kategoria ekonomiczna, która w zestawieniu z przychodami stanowi podstawę do oceny rentowności działalności gospodarczej. Ważną dla zarządzania cechą kosztów jest możliwość oddziaływania na ich poziom zarówno w odniesieniu do bieżącego okresu, jak i dalszej przyszłości, przy czym dla stworzenia racjonalnych podstaw do podejmowania decyzji niezbędne są informacje o kosztach. Systemem, który je dostarcza, jest rachunek kosztów.

W odpowiedzi na dynamiczne zmiany warunków gospodarowania i rosnącą konkurencję na skalę globalną powstało szereg odmian rachunku kosztów zorientowanych na zarządzanie kosztami. Należy podkreślić, że poszczególne odmiany są przydatne w określonych warunkach, z uwzględnieniem specyfiki działalności i organizacji jednostki gospodarczej, jej wyposażenia w środki produkcji, kwalifikacji kadr, a także otoczenia. W obecnych warunkach dla zapewnienia efektywności zarządzania kosztami nie wystarcza zazwyczaj ograniczenie do jednej odmiany rachunku kosztów, lecz jest wskazane zaprojektowanie modelu rachunku kosztów obejmującego starannie dobrane i wzajemnie zintegrowane jego odmiany. Wymaga to wiedzy o charakterze poszczególnych odmian i preferencjach ich zastosowań. Z uwagi na to w pracy są zaprezentowane różne odmiany rachunku kosztów ze wskazaniem ich przydatności w praktyce zarządzania kosztami.

Punktem wyjścia są omówione w pierwszym rozdziale zasady definiowania i klasyfikacji kosztów według kryteriów wykorzystywanych przy konstrukcji poszczególnych odmian rachunku kosztów. Rozpatrzono też powiązanie odmian rachunku kosztów z systemem rachunkowości finansowej i zarządczej oraz ich wykorzystania w zarządzaniu operacyjnym i strategicznym. Wskazano też wpływ ryzyka na poziom kosztów.

Kolejne rozdziały są poświęcone poszczególnym odmianom rachunku kosztów, poczynając od tradycyjnego (ewidencyjnego, sprawozdawczego) rachunku kosztów, na którego funkcjonowanie wywierają wpływ przepisy ustawy o rachunkowości i międzynarodowe regulacje rachunkowości. Zwrócono uwagę na jego zalety i wady. Następne rozdziały odnoszą się natomiast do zarządczych odmian rachunku kosztów, których stosowanie jest wyrazem indywidualnych decyzji jednostek gospodarczych w zależności od warunków ich funkcjonowania i występujących potrzeb.

Spośród zarządczych odmian rachunku kosztów w pierwszej kolejności zostały przedstawione w rozdziale 3. problemy operacyjnego zarządzania kosztami zmiennymi i stałymi występującymi w rachunku kosztów częściowych. Zwrócono uwagę na zarządczą przydatność analizy progu rentowności i zaprezentowano krótkookresowe rachunki decyzyjne.

Kolejny rozdział 4. dotyczy wykorzystania rachunku kosztów przyszłościowych w zarządzaniu przez wyjątki. Prospektywne podejście do zarządzania kosztami jest kontynuowane w rozdziale 5., poświęconym problemom i etapom wdrażania budżetowania kosztów w celu podnoszenia efektywności zarządzania kosztami.

W rozdziale 6. ukazano zasady i warunki zarządzania kosztami w warunkach pierwotnej wersji rachunku kosztów działań, natomiast w rozdziale 7. jest mowa o roli rachunku kosztów w zarządzaniu zasobami, postrzeganymi jako źródło generowania kosztów. W rozdziale tym została też przedstawiona modyfikacja rachunku kosztów działań w postaci sterowanego czasem rachunku kosztów działań, który na podstawie doświadczeń praktycznych jest uznawany za metodę efektywniejszą, a mimo to prostszą i tańszą w zastosowaniu.

Następne dwa rozdziały dotyczą specyficznych cech strategicznego zarządzania kosztami w dłuższej perspektywie czasowej. Obejmują one zarządzanie kosztami w cyklu życia produktów, a także w rachunku kosztów docelowych oraz wykorzystanie w zarządzaniu kosztami jakości. Wskazuje się przy tym na powiązanie tych odmian rachunku kosztów. Zwraca się też uwagę na celowość – w wypadku tych metod – jednoczesnego stosowania koncepcji benchmarkingu kosztów w strategii rynkowej przedsiębiorstwa.

Ostatni rozdział jest poświęcony rachunkowi kosztów i korzyści, traktowanemu jako instrument zrównoważonego zarządzania kosztami. Wskazuje się przy tym procedury tego rachunku i związanej z nim analizy kosztów utraconych korzyści, których pomiar jest omówiony w tym rozdziale.

W celu zinterpretowania i wyjaśnienia omawianych treści w poszczególnych rozdziałach zamieszczono przykłady i/lub case study.

Szerokie ujęcie zagadnień zarządzania kosztami ze wskazaniem przydatności określonych odmian rachunku kosztów powinno w zamyśle autorów opracowania posłużyć zarówno osobom zainteresowanym teoretycznymi aspektami rozwoju i zastosowań rachunku kosztów, jak i wspomóc praktyków w efektywnym zarządzaniu kosztami zorientowanym na ich optymalizację i dążenie do zapewnienia rentowności działalności gospodarczej w krótkiej i długiej perspektywie czasowej.

Autorami podręcznika są pracownicy naukowo-dydaktyczni Instytutu Rachunkowości Uniwersytetu Szczecińskiego i Katedry Ekonomii i Rachunkowości Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie.

Autor fragmentu:

Rozdział1
KOSZTY W ZARZĄDZANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM

Zarządzanie kosztami jest kluczowym obszarem oddziaływania na efektywność działalności gospodarczej. Koszty są bowiem, obok przychodów, czynnikiem kształtującym wynik finansowy jednostki gospodarczej. Jednak ich wpływ na wynik jest odmienny niż przychodów, które są skorelowane z wynikiem pozytywnie, natomiast koszty – negatywnie. Z tego względu celem zarządzania kosztami jest ich minimalizacja, ale pod warunkiem, że nie wpłynie to na pogorszenie jakości, która na konkurencyjnym rynku determinuje wysokość przychodów. Właściwe zarządzanie kosztami wymaga wiedzy o ich istocie, klasyfikacji i zastosowaniach decyzyjnych, a także o odmianach rachunku kosztów, od których zależy zakres i charakter informacji o kosztach oraz możliwości ich wykorzystania w zarządzaniu.

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX