Kowalik Emil, Zakres kognicji sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym

Obrót nieruchomościami odgrywa niezwykle istotną rolę w gospodarce wolnorynkowej z uwagi na znaczenie nieruchomości dla prawidłowego funkcjonowania organizmu państwowego . To, w jakim stopniu rola ta jest należycie wypełniana, zależy od pewności i bezpieczeństwa tego obrotu. Można powiedzieć, że regulacja prawna obrotu nieruchomościami musi uwzględniać i chronić interesy stron, uprawnionych osób trzecich, a także państwa i społeczeństwa. Państwo ma tutaj kluczowe znaczenie, gdyż to do niego należy stworzenie odpowiednich warunków instytucjonalnych i prawnych dla zapewnienia bezpieczeństwa obrotu. Prawo własności, w tym własności nieruchomości, jest jedną z najważniejszych wartości, dlatego też ciężar zapewnienia jego ochrony spoczywa na instytucjach państwowych . Środkiem realizacji tej ochrony jest z jednej strony dobry system rejestracji nieruchomości i czynności z nimi związanych , z drugiej zaś odpowiednio ukształtowane postępowanie sądowe, wyznaczony zakres kognicji sądu w tym postępowaniu, gwarantujący sprawne i szybkie ujawnienie zmiany stanu prawnego nieruchomości, oraz dbałość, by stan prawny ujawniony w księdze wieczystej był zgodny z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości.

W celu zagwarantowania bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami ustawodawca przewidział instytucję ksiąg wieczystych, z natury rzeczy związaną z nieruchomościami, ze względu na zasady jej organizacji i funkcjonowania. Księgi wieczyste stanowią jeden z najważniejszych stabilizatorów stosunków prawnorzeczowych . Urządzenie i prowadzenie ksiąg wieczystych dla nieruchomości umożliwia ustalenie ich stanu prawnego, zaś powiązanie z wpisami dokonanymi w tych księgach określonych skutków prawnych, jak choćby domniemanie wpisania prawa zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym (art. 3 ust. 1 u.k.w.h.) czy też rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych (art. 5–9 u.k.w.h.), daje dodatkową gwarancję, że uczestnicy obrotu nieruchomościami będą mogli działać z poczuciem bezpieczeństwa i przeświadczeniem, że obowiązujące prawo w należyty sposób chroni ich interesy .

Księgi wieczyste zawierają podstawową informację o nieruchomości i jej stanie prawnym pozwalającym na określenie osoby właściciela i osób posiadających prawa do nieruchomości. Zmianę stanu prawnego nieruchomości ujawnia się poprzez wpis, którego dokonuje się co do zasady na wniosek i jedynie w oparciu o dołączone do wniosku dokumenty. Sąd wieczystoksięgowy zasadniczo nie może odmówić wpisu w księdze wieczystej, jeśli zmiana stanu prawnego nieruchomości wynika z treści złożonego wniosku i dołączonych do wniosku dokumentów oraz z treści księgi wieczystej. Taka konstrukcja prawna ma maksymalnie uprościć postępowanie wieczystoksięgowe, przy jednoczesnym zapewnieniu maksimum ochrony dla uczestników obrotu prawnego nieruchomościami .

Nawet najlepiej skonstruowany system ksiąg wieczystych nie mógłby należycie funkcjonować bez odpowiedniego uregulowania zasad rządzących dokonywaniem wpisów w księdze wieczystej. Należy zwrócić uwagę na szczególną rolę postępowania wieczystoksięgowego, która determinuje odpowiedni przebieg procesu zmierzającego poprzez wpis w księdze wieczystej do ujawnienia zmiany stanu prawnego nieruchomości. Postępowanie wieczystoksięgowe powinno uwzględniać w swej konstrukcji dwa – wydawałoby się niedające się pogodzić – interesy. Z jednej strony chodzi o efektywność i szybkość ujawnienia zmian stanu prawnego nieruchomości, które mają istotne znaczenie dla zabezpieczenia obrotu prawnego nieruchomościami, z drugiej – o dążenie do sytuacji, w której stan prawny ujawniony w księdze wieczystej w sposób możliwie najwierniejszy przedstawia rzeczywisty stan prawny nieruchomości. Konstrukcja postępowania wieczystoksięgowego musi stanowić zatem swoisty balans pomiędzy szybkością postępowania a dbałością o prawdziwość wpisów dokonywanych w księgach wieczystych .

Dla zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami kluczowym zagadnieniem staje się zakres kognicji sądu wieczystoksięgowego. Wyjaśnienie granic kognicji sądu w postępowaniu o wpis to istotny problem, a jednocześnie wyzwanie dla odpowiedniego zrozumienia ksiąg wieczystych i samego postępowania. Okazuje się, że literalne brzmienie art. 626⁸ § 2 k.p.c. nie stanowi kompleksowego określenia granic kognicji sądu wieczystoksięgowego, a tylko punkt wyjścia do ich wyznaczenia. Stwierdzenie, że sąd wieczystoksięgowy ogranicza się jedynie do badania treści i formy wniosku i dołączonych do niego dokumentów oraz treści księgi wieczystej, jak się okazuje na gruncie poczynionych badań i obserwacji, nie jest odpowiedzią na wszystkie stawiane przez doktrynę i judykaturę pytania .

Dodatkowo kognicję sądu wieczystoksięgowego należy rozpatrywać w szerszym kontekście normatywnym. Można o niej mówić z punktu widzenia cytowanego powyżej przepisu, co ogranicza przedmiot badań przede wszystkim do oceny treści i formy dokumentów stanowiących podstawę wpisu. Można ją również opisywać przez pryzmat przeszkód do wpisu i odrębności proceduralnych postępowania, co, jak się okazuje, nadaje jej nowego znaczenia i znacznie poszerza rolę sądu wieczystoksięgowego w procesie ustalenia stanu prawnego nieruchomości. Jednocześnie kompleksowe badanie granic kognicji sądu wieczystoksięgowego pokazuje, że sąd wieczystoksięgowy, pomimo specyfiki postępowania wieczystoksięgowego i ograniczeń dowodowych, ma do odegrania większą rolę, niż mogłoby się na pozór wydawać. To zaś sprawia, że granice kognicji sądu wieczystoksięgowego muszą uwzględniać wymagania współczesnej gospodarki rynkowej i dokonującego się w jej ramach obrotu prawnego nieruchomościami poprzez zapewnianie szybkiego ujawnienia stanu prawnego nieruchomości, przy jednoczesnym zachowaniu stabilności, pewności i ochrony udzielonej uczestnikom tego obrotu oraz instytucjom państwowym .

Nie bez znaczenia dla zagwarantowania bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami pozostaje postępująca informatyzacja ksiąg wieczystych i samego postępowania wieczystoksięgowego. Składanie przez notariuszy za pośrednictwem systemu teleinformatycznego wniosków o wpis do księgi wieczystej oraz wniosków o założenie księgi wieczystej umożliwia automatyczne przetwarzanie danych zawartych w treści wniosku do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie teleinformatycznym, po zweryfikowaniu tych danych przez sędziego lub referendarza sądowego. Wnioski w ten sposób złożone mają pozwolić na automatyczne zamieszczanie wzmianek wyłączających rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych niezwłocznie po sporządzeniu aktu notarialnego, co ma m.in. przyczynić się do dalszego zwiększenia bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami . Reforma ta stanowi początek informatyzacji postępowania wieczystoksięgowego, gdyż odnosi się jedynie do tych podmiotów, które najczęściej składają wnioski do sądu w sprawach wieczystoksięgowych . Dalszy proces informatyzacji, zgodnie z postulatami licznych przedstawicieli doktryny, wydaje się przesądzony .

Kluczowym zagadnieniem z punktu widzenia tematu książki staje się wyznaczenie przedmiotu badań i podstawowych założeń, stanowiących punkt wyjścia dla dalszych rozważań. Celem monografii jest przedstawienie wpływu zakresu kognicji sądu wieczystoksięgowego na zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami. Istotne staje się więc wyznaczenie ram kognicji sądu wieczystoksięgowego oraz wykazanie, że jej ograniczenie ma wpływ na szybkość i sprawność procesu o wpis w księdze wieczystej, co bezpośrednio wpływa na zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami. Jednocześnie istotne staje się zwrócenie uwagi, że postępowanie wieczystoksięgowe i kognicja sądu w tym postępowaniu są wynikiem kompromisu pomiędzy szybkością postępowania z jednej strony, a prawdziwością wpisów z drugiej. Można więc postawić tezę, że ograniczona kognicja sądu wieczystoksięgowego stanowi gwarancję bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami .

Przewidywane efekty badawcze zmierzają do określenia wpływu kognicji sądu wieczystoksięgowego na zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami. Zdefiniowanie skutków, jakie związane są z jej ograniczeniem, uwidoczni rolę sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym i jej wpływ na szybkość i sprawność postępowania wieczystoksięgowego. Osiągnięte efekty badawcze uporządkują również wiedzę dotyczącą postępowania wieczystoksięgowego oraz umożliwią zdiagnozowanie pojawiających się problemów związanych ze stosowaniem regulujących tę instytucję przepisów. Może to stanowić inspirację do dokonania odpowiednich zmian w aktualnych regulacjach prawnych.

W celu wykazania powyższej tezy posłużono się kilkoma metodami badawczymi. Podstawowa jest tutaj metoda dogmatycznoprawna, która zakłada wnikliwą analizę w oparciu o zasady wykładni prawa regulacji instytucji ksiąg wieczystych i postępowania wieczystoksięgowego istotnych z punktu widzenia omawianego zagadnienia. Wykorzystano też metodę funkcjonalną, która w przeciwieństwie do analiz skupiających się na prawie zawartym w aktach normatywnych, zajmuje się badaniem prawa w działaniu. Znalazła ona zastosowanie w związku z analizą wyroków i orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W celu przedstawienia zmian przepisów regulujących księgi wieczyste i postępowanie wieczystoksięgowe, w tym wprowadzenie systemu teleinformatycznego, sięgnięto po metodę historycznoprawną. Wykorzystano również metodę prawnoporównawczą, która pomaga w przedstawieniu procesu kształtowania się polskiego systemu ksiąg wieczystych na tle innych systemów prawnych krajów europejskich. W monografii pojawiają się ponadto elementy aksjologicznej analizy prawa, w szczególności związane z oceną celów stawianych postępowaniu wieczystoksięgowemu przez ustawodawcę, jakim jest szybkość i sprawność postępowania, przy jednoczesnym maksymalnym zapewnieniu prawdziwości wpisów dokonanych w księdze wieczystej.

Analizując normy prawne składające się na prawo wieczystoksięgowe, wyróżniamy normy prawa materialnego i formalnego. Z kolei wśród tych ostatnich wskazać można normy proceduralne, jak i te o charakterze ustrojowym . Normy powyższe, obok Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 2.04.1997 r. , umieszczone są w aktach normatywnych o randze ustawy. Dlatego też podstawowymi aktami normatywnymi regulującymi prawo wieczystoksięgowe są ustawa z 6.07.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece oraz ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego. Stanowią one fundament funkcjonowania ksiąg wieczystych i postępowania wieczystoksięgowego.

Obok aktów prawnych o randze ustawowej istotne szczegółowe uregulowania zawarte są w rozporządzeniach wykonawczych. Najważniejsze z nich to: rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 17.09.2001 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów , rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 21.11.2013 r. w sprawie prowadzenia zbioru dokumentów dla nieruchomości, które nie mają założonych ksiąg wieczystych albo których księgi wieczyste zaginęły lub uległy zniszczeniu, oraz postępowania w tych sprawach , rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 25.09.2014 r. w sprawie określenia sądów rejonowych prowadzących księgi wieczyste oraz obszarów ich właściwości miejscowej i rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 15.02.2016 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym .

Korzystne dla wyjaśnienia wpływu zakresu kognicji sądu wieczystoksięgowego na bezpieczeństwo obrotu prawnego nieruchomości jest sięgnięcie do obszernego orzecznictwa Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego. Wprawdzie w polskiej kulturze prawnej dorobek judykatury nie stanowi źródła powszechnie obowiązującego prawa, ale jest istotnym uzupełnieniem analiz ukazujących prawo w działaniu.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na wyrok TK z 3.07.2007 r. , w którym stwierdził on, że art. 626⁸ § 2 k.p.c. ograniczający kognicję sądu wieczystoksięgowego jest zgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, przyznającym każdemu prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez sąd. Trybunał podkreślił, że regulacja postępowania wieczystoksięgowego jest ściśle związana z materialnoprawną regulacją ksiąg wieczystych, a jej celem jest zapewnienie bezpieczeństwa i pewności obrotu prawnego nieruchomościami. Podstawą zagwarantowania tego bezpieczeństwa jest dążenie do niezwłocznego ujawnienia zmian stanu prawnego nieruchomości w księdze wieczystej poprzez dokonanie stosownego wpisu.

Z kolei najważniejszym orzeczeniem Sądu Najwyższego w tym zakresie jest uchwała z 25.02.2016 r. , zupełnie zmieniająca postrzeganie i rolę sądu wieczystoksięgowego w postępowaniu o wpis – sąd wieczystoksięgowy otrzymuje dodatkowe uprawnienia, które walnie przyczyniają się do zapewnienia prawdziwości wpisów w księdze wieczystej, a co za tym idzie także do zwiększenia bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami .

Kolejnym argumentem przemawiającym za zajęciem się omawianą tematyką jest rola, jaką odgrywa obrót nieruchomościami w gospodarce wolnorynkowej, oraz wykazanie wpływu zakresu kognicji sądu wieczystoksięgowego na zapewnienie jego bezpieczeństwa. Pojęcie bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami jako części bezpieczeństwa prawnego ma swoje ugruntowanie zarówno w filozofii prawa, jak i w prawie konstytucyjnym, dlatego niezwykle ważne jest sięgnięcie do dorobku naukowego obejmującego ten temat .

Zakres kognicji sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym nie był przedmiotem szerokiego zainteresowania doktryny. Cechą charakterystyczną dotychczasowych publikacji jest zauważalna duża dysproporcja w rozważaniach naukowych dotyczących wieczystych i samego postępowania wieczystoksięgowego. Prowadzone są one głównie w kontekście regulacji materialnoprawnych, natomiast brakuje aktualnego opracowania monograficznego omawiającego zagadnienia samej kognicji sądu wieczystoksięgowego i jej wpływu na zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami.

Wśród opracowań dotyczących materialnoprawnych aspektów ksiąg wieczystych na szczególne zainteresowanie zasługuje opracowanie T. Czecha Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz oraz komentarz J. Kuropatwińskiego Księgi wieczyste, t. I, Komentarz do art. 1–10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Kompleksowo omówiono w nich instytucję ksiąg wieczystych oraz sposób funkcjonowania systemu tych ksiąg w Polsce.

Problematykę procesową ksiąg wieczystych, w tym kwestię związaną z kognicją sądu wieczystoksięgowego, porusza przede wszystkim komentarz pod redakcją J. Pisulińskiego Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu w sprawach wieczystoksięgowych. Komentarz oraz monografia P. Mysiaka Postępowanie wieczystoksięgowe . Ponadto ważną pracą dotyczącą powyższego zagadnienia jest artykuł R.M. Bełcząckiego i M. Kocona Kognicja sądu wieczystoksięgowego – kwestie proceduralne . Poruszane tam kwestie dotyczą jednakże jedynie odmienności proceduralnych postępowania wieczystoksięgowego i nie mogą być traktowane jako całościowe omówienie zagadnień kognicji sądu wieczystoksięgowego.

Zagadnienia związane z funkcjonowaniem systemu teleinformatycznego ksiąg wieczystych, jak również postępujący proces informatyzacji postępowania wieczystoksięgowego omówiono w szczególności w książce pod redakcją A. Marciniaka Elektronizacja postępowania wieczystoksięgowego. Komentarz praktyczny. Akty wykonawcze . Poprawa funkcjonowania elektronicznej księgi wieczystej oraz przyznanie dodatkowych kompetencji podmiotom postępowania wieczystoksięgowego i nadanie ich czynnościom elektronicznej formy wskazuje kierunek zmian służących zapewnieniu bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami .

Dodatkowo zagadnienia dotyczące ksiąg wieczystych i postępowania wieczystoksięgowego były przedmiotem zainteresowania licznych przedstawicieli doktryny, przygotowujących opracowania o charakterze specjalistycznym. Na uwagę zasługują w szczególności prace autorstwa A. Oleszki , G. Bieńka i S. Rudnickiego . Autorzy ci poświęcili wiele uwagi wyjaśnieniu problemów związanych z funkcjonowaniem ksiąg wieczystych oraz postępowania wieczystoksięgowego. Zakres wykorzystania ich prac w niniejszych rozważaniach potwierdza ogromną rolę przedstawicieli doktryny dla kształtowania się i pojmowania instytucji związanych z kognicją sądu wieczystoksięgowego.

Pojęcie bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami jako części bezpieczeństwa prawnego ma swoje ugruntowanie zarówno w filozofii prawa, jak i prawie konstytucyjnym. Dlatego też niezwykle istotne jest sięgnięcie do dorobku naukowego z tego zakresu. Biorąc pod uwagę szerszy kontekst omawianego zagadnienia i jego wpływ na zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami, nie można pominąć literatury filozoficznoprawnej oraz dotyczącej ustroju państwa. W szczególności wyróżnienia wymaga tutaj monografia J. Potrzeszcz Bezpieczeństwo prawne z perspektywy filozofii prawa , komentarz do Konstytucji RP pod redakcją M. Safjana i L. Boska oraz monografia pod redakcją D. Dudka Zasady ustroju III Rzeczypospolitej Polskiej .

Pomimo istnienia wielu opracowań dotyczących ksiąg wieczystych i postępowania wieczystoksięgowego zauważalny staje się brak monografii dotyczącej zakresu kognicji sądu wieczystoksięgowego. Tym bardziej brakuje pozycji obrazującej wpływ kognicji sądu wieczystoksięgowego na zapewnienie bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami. Autor niniejszej książki postawił sobie za cel podjęcie próby choćby częściowego wypełnienia tej luki.

Realizacja założonych celów oraz sformułowana teza uzasadnia strukturę monografii podzielonej na cztery rozdziały. Ponadto dla zwiększenia przejrzystości wywodu każdy z rozdziałów poprzedzony został krótkim wprowadzeniem, zawiera też częściowe podsumowanie.

Rozdział pierwszy dotyczy przede wszystkim bezpieczeństwa prawnego i bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami. Charakterystyczne jest tutaj szersze spojrzenie na tematykę zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami poprzez wyjaśnienie pojęcia bezpieczeństwa z punktu widzenia filozofii prawa, jak również zwrócenie uwagi na realizację przez księgi wieczyste i postępowanie wieczystoksięgowe konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawnego. Należy także zastanowić się, czy zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami poprzez wpis w księdze wieczystej daje dostateczną ochronę prawną, oraz określić wpływ ograniczonej kognicji sądu wieczystoksięgowego na konstytucyjne prawo do rzetelnego procesu. Istotne staje się też zwrócenie uwagi na relację pomiędzy instytucjami ksiąg wieczystych i postępowania wieczystoksięgowego a konstytucyjną ochroną prawa własności i prawa do prywatności.

W drugim rozdziale wskazano podstawowe instytucje ksiąg wieczystych oraz zasady ustrojowe i materialnoprawne ksiąg wieczystych istotne z punktu widzenia omawianego zagadnienia. Składa się na nie szereg instytucji wzajemnie ze sobą powiązanych i zależnych od siebie, tworzących spójny system ksiąg wieczystych gwarantujący jak najszybsze ujawnienie zmiany stanu prawnego nieruchomości oraz dostęp do informacji na temat ich stanu prawnego. Dzięki temu uczestnicy obrotu prawnego nieruchomościami mają dokładne dane na temat stanu prawnego nieruchomości, przy jednoczesnym zachowaniu pewności co do jego prawdziwości. Istotne staje się również omówienie zagadnień związanych z zaistnieniem zmiany stanu prawnego nieruchomości. Warto odpowiedzieć na pytanie, co składa się na stan prawny nieruchomości, oraz zwrócić uwagę na to, że oprócz postępowania wieczystoksięgowego niezwykle ważne dla zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami jest powództwo o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości.

W rozdziale trzecim przedstawiono pojęcie kognicji sądu wieczystoksięgowego oraz proces dochodzenia sądu do ujawnienia zmiany stanu prawnego nieruchomości. Kognicja sądu wieczystoksięgowego rozumiana jako zespół elementów składających się na proces zmierzający do ujawnienia zmiany stanu prawnego nieruchomości, który ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami. Istotną kwestią dla wyznaczenia zakresu kognicji sądu wieczystoksięgowego jest wskazanie elementów składających się na proces rozpatrywania sprawy o wpis. Rola sądu wieczystoksięgowego jest znacznie szersza niż wynikałoby z literalnego brzmienia art. 626⁸ § 2 k.p.c. (badanie treści i formy wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treści księgi wieczystej). W procesie ustalania zmiany stanu prawnego nieruchomości sąd musi mieć na uwadze również przeszkody do dokonania tej zmiany, w tym fakty znane mu urzędowo. Dopiero wszystkie te elementy dają nam pełen obraz dochodzenia sądu do ujawnienia zmiany stanu prawnego nieruchomości.

Rozdział czwarty poświęcono aspektom proceduralnym związanym z kognicją sądu wieczystoksięgowego, które stanowią o odmienności tego postępowania i mają duży wpływ na jego szybkość i sprawność, a także na prawdziwość wpisów. Większość przedstawicieli doktryny, zajmując się kwestią kognicji sądu wieczystoksięgowego, skupia się na jej zagadnieniach materialnoprawnych związanych z analizą podstaw wpisu. Takie ujęcie znacznie zawęża przedmiot badań i nadaje mu charakter kazuistyczny, ograniczający się do poszczególnych przypadków pojawiających się w praktyce orzeczniczej. Wybiórcze traktowanie kognicji sądu wieczystoksięgowego przez przedstawicieli doktryny nie pozwala zatem na systemowe ujęcie omawianej problematyki. Dopiero uwzględnienie w rozważaniach na temat zakresu kognicji sądu wieczystoksięgowego elementów proceduralnych umożliwia szersze i dokładniejsze wyznaczenie ram kognicji sądu wieczystoksięgowego i określenie jej wpływu na zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami.

Monografię zamyka analiza tego, w jaki sposób ograniczona kognicja sądu wieczystoksięgowego wpływa na realizację celów stawianych przed postępowaniem wieczystoksięgowym, jakim jest szybkie i sprawne ujawnienie w księdze wieczystej zmiany stanu prawnego nieruchomości. Jednocześnie omówiono rolę ograniczonej kognicji sądu wieczystoksięgowego dla zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami.

Monografia stanowi rozszerzoną i uaktualnioną wersję rozprawy doktorskiej obronionej 8.10.2019 r. na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie, przygotowanej pod kierunkiem dr hab. Joanny Misztal-Koneckiej, prof. KUL. Uwzględnia wyniki badań naukowych inspirowanych kolejnymi zmianami ustawowymi i najnowszym orzecznictwem sądowym.