Sobczyk Arkadiusz (red.), Z problematyki zatrudnienia tymczasowego

Problematyka zatrudnienia tymczasowego budzi zrozumiałe zainteresowanie doktryny. Szereg odstępstw od typowych rozwiązań stosowanych w prawie pracy przez dziesięciolecia uzasadnia potrzebę pogłębionej refleksji. O ile ukazało się już wiele publikowanych wypowiedzi dotyczących wykładni ustawy, to pogłębionych opracowań jest stosunkowo niewiele, ponadto opracowania te są rozproszone.

Praca, którą mam zaszczyt redagować, jest w chwili obecnej najbardziej pogłębionym kompleksowym opracowaniem tej tematyki, jaki jest dostępny na rynku księgarskim. Uwzględnia ona - co zupełnie oczywiste - problematykę prawa unijnego (L. Mitrus). Odnotować w tym miejscu należy dość rzadką sytuację, w której polska ustawa wyprzedziła dyrektywalną regulację unijną. O ile jednak analiza zatrudnienia tymczasowego w kontekście prawa unijnego nasuwa się w sposób naturalny, nowa w polskiej literaturze jest analiza z pespektywy zbiorowego prawa pracy (K. Baran), zwłaszcza, że ustawa o zatrudnieniu pracowników tymczasowych w zasadzie tej problematyki nie reguluje.

Jednak przede wszystkim, bardzo istotna ingerencja ustawodawcy - a może lepiej powiedzieć modyfikacja - szeregu instytucji prawa pracy, nakazuje postawić zupełnie fundamentalne pytanie o funkcję ochronną prawa pracy w tej sferze zatrudnienia (B. Wagner). Trudno przecenić wartość poznawczą tego fragmentu pracy, podobnie jak analizę innych dylematów doktrynalnych, jakie wywołuje ta forma tzw. nietypowego zatrudnienia (A. Patulski). Należy wręcz postawić pytanie, czy dotychczasowe definiowanie stosunku pracy pozostaje wciąż aktualne, w kontekście trójstronnej relacji prawnej (J. Stelina).

Co najmniej kilka regulacji ustawowych, dotyczących konstrukcji stosunku zatrudnienia tymczasowego, wywołuje inne, fundamentalne dla definiowania stosunku pracy pytanie, jakim jest zagadnienie tzw. ryzyka w prawie pracy (Ł. Pisarczyk).

Wystąpienie po stronie pracodawcy dwóch podmiotów generuje z kolei problemy natury formalno-materialnej, w zakresie umów zawieranych między pracownikiem a pracodawcą, innych niż umowa o pracę (A. Wypych-Żywicka).

Wszystkie te odstępstwa od regulacji typowych i związane z tym zróżnicowanie regulacji prawnych, nakazuje z kolei postawić pytanie o konstytucyjność przyjętych rozwiązań, zwłaszcza w kontekście różnicowania sytuacji prawnej pracowników typowych i tymczasowych (A. Sobczyk). Zresztą problematyka równego traktowania pracowników typowych i tymczasowych budzi wątpliwości nie tylko w płaszczyźnie konstytucyjnej, ale także na gruncie samych przepisów o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (D. Dörre-Nowak).

Chociaż ustawa o zatrudnieniu tymczasowym jest niewątpliwe najbardziej ustawowo rozbudowaną postacią nietypowego zatrudnienia, to jednak stosowanie ustawy uwypukla szereg zupełnie podstawowych problemów interpretacyjnych. Pominąwszy szereg kwestii drobniejszych, odnotować należy tak fundamentalne kwestie jak zagadnienie przejęcia części lub całości zakładu pracy w kontekście pracowników tymczasowych (E. Drzewiecka), czy też kwestię dopuszczalności lub niedopuszczalności pozaustawowej "dzierżawy" pracowników (M. Mędrala). Z drugiej strony, ustawę cechuje praktycznie autonomiczna regulacja w zakresie prawa do odpoczynku (A. Daszczyńska).

Niniejsza praca jest co do zasady poświęcona zagadnieniom prawa pracy. Jednak dwa bardzo istotne powody złożyły się na to, że zawiera ona także dwa opracowania o innym charakterze. Po pierwsze, książka zawiera tekst opisujący skalę zatrudnienia tymczasowego w Polsce (A. Bulik). Uznaję to za ważny element pracy, albowiem unaocznienie skali tego zjawiska uwypukla zarazem potrzebę pilnej refleksji nad aktualnym stanem prawnym.

Kolejne opracowanie dotyczy bardzo istotnej kwestii z zakresu ubezpieczeń społecznych. Niespotykane wcześniej w takiej skali zatrudnienie krótkoterminowe - spowodowane właśnie pracą tymczasową - ukazało skalę niedostosowania przepisów ubezpieczeniowych w zakresie ustawy zasiłkowej (W. Koczur). Osobiście uznaję tę część książki za niezbędną dla dojrzałej analizy prawnej pracy tymczasowej.

Oddając książkę w ręce Czytelników wyrażam przekonanie, że będzie ona przyczynkiem do bardzo pogłębionej i wieloaspektowej refleksji nad zatrudnieniem tymczasowym w Polsce.

Arkadiusz Sobczyk

Kraków, 2011