Brolik Jacek, Urzędowe interpretacje prawa podatkowego

Monografie
Opublikowano: LexisNexis 2010
Rodzaj:  monografia
Autor monografii:

Urzędowe interpretacje prawa podatkowego

Autor fragmentu:

Wprowadzenie

Kiedy w 2005 roku zapytano autora tej książki o jego ocenę instytucji i unormowań Ordynacji podatkowej w zakresie interpretacji prawa podatkowego, odpowiedział, że są one coraz lepsze, ale wad nie brakuje . Po upływie ponad czterech lat licznych zmian oraz nowości prawodawczych, w obowiązującym obecnie stanie prawnym ocenę tę można by w zasadzie powtórzyć, akcentując jednak zdecydowanie bardziej pozytywne jej elementy. Ogólne i indywidualne interpretacje prawa podatkowego stały się istotnym, ugruntowanym, relatywnie często wykorzystywanym elementem praktyki podatkowej. Organy podatkowe mogą w tym względzie przekazywać swoje poglądy dotyczące możliwości stosowania i wykładni prawa podatkowego - przez co istotnie trudne w odbiorze i przestrzeganiu prawo podatkowe staje się przystępniejsze dla podatników, w szczególności dzięki większej przewidywalności rozstrzygnięć organów podatkowych.

Regulacje prawne dotyczące wydawania i wykorzystywania interpretacji prawa podatkowego przy bliższej, pogłębionej analizie okazują się skomplikowane, podobnie jak przedmiot, który normują.

Wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego z powodu znaczenia prawnego w kontekście możliwości jej udzielenia, treści oraz zakresu niewątpliwie nie jest potocznie pojmowanym „zasięgnięciem informacji o prawie”. Prawidłowe sformułowanie i przedstawienie, a następnie załatwienie tego wniosku wymagają zrozumienia instytucji, której bardzo ważny element stanowi. Zainteresowani uzyskaniem interpretacji powinni zdawać sobie przede wszystkim sprawę z tego, że zapisy „wniosku interpretacyjnego” znacząco wpływają zarówno na jej treść, jak i na możliwość skorzystania z ochrony prawnej z tytułu zastosowania się do interpretacji. Organy podatkowe wydają interpretacje w relacji do (zaistniałego lub przyszłego) stanu faktycznego przedstawionego we wniosku; w przedmiocie tym nie może się toczyć postępowanie dowodowe; określonej treści wniosku nie uzupełnia i nie naprawia skarga do sądu administracyjnego wniesiona od wydanej interpretacji; ani organ udzielający interpretacji, ani też sąd administracyjny nie mogą zmieniać albo uzupełniać przywoływanego stanu faktycznego.

Jeżeli natomiast stan faktyczny interpretacji odbiegać będzie, np. jako nieprawdziwy lub nieprecyzyjnie zaprezentowany, od stanu faktycznego konkretnego opodatkowania, to interpretacja z tej przyczyny nie będzie we wzmiankowanym „obszarze błędu lub nieprawdy” chroniła jej adresata. W sygnalizowanej sytuacji niezgodne ze stanem rzeczywistym lub pomijające określone okoliczności przedstawienie stanu faktycznego działać będzie w istocie na niekorzyść strony postępowania interpretacyjnego, nie tworząc stanu ochrony prawnej. Jeżeli bowiem w toku postępowania podatkowego organy podatkowe ustalą stan faktyczny opodatkowania w sposób mający znaczenie prawne odmienny od tego, który stanowił stan faktyczny udzielonej uprzednio interpretacji prawa podatkowego, interpretacja ta, z powodu i w zakresie różnicy wymienionych stanów faktycznych, nie będzie uzasadniała ochrony prawnej na podstawie odpowiednich przepisów Ordynacji podatkowej.

Interpretacje prawa podatkowego nie stanowią prawa ani też źródeł prawa, nie mają mocy formalnie wiążącej dla adresatów prawa podatkowego ani też dla organów podatkowych. Zastosowanie się do interpretacji w granicach stanu faktycznego i prawnego, w którym została wydana, tworzy jednak z mocy prawa stan ochrony prawnej, który organy podatkowe zobowiązane są uwzględniać i stosować. Postępowanie o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego nie stanowi wykonania ogólnego nadzoru w sprawach podatkowych, nie jest też postępowaniem podatkowym - jego wyniku nie można utożsamiać z decyzją podatkową.

Interpretacje prawa podatkowego w rozumieniu Ordynacji podatkowej przekazują informacje o możliwościach stosowania, w tym również o prawidłowej wykładni klaryfikacyjnej, materialnego prawa podatkowego - zastosowanie się do nich objęte jest ochroną prawną.

Dla zainteresowanych i organów podatkowych posiadających niezbędną wiedzę oraz intencję ukonstytuowania - obiektywnie zgodnej z prawem, merytorycznie i formalnie poprawnej, przekonującej, możliwej do rzeczywistego wykorzystania w praktyce podatkowej - interpretacji prawa podatkowego obowiązujące w rozważanym przedmiocie regulacje prawne tworzą dostateczną podstawę i drogę prawną. Moim zdaniem, jeżeli w przywoływanym obszarze normatywnym potrzebne są zmiany, to przede wszystkim w celu lepszego zharmonizowania administracyjnego postępowania o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego z mającym kontrolować legalność jego wykonania postępowaniem przed sądami administracyjnymi .

Przedstawiana publikacja stanowi obszerne wprowadzenie do problematyki urzędowych interpretacji prawa podatkowego.

Celem badawczym, ale również popularyzatorskim, tej pracy jest wskazanie możliwości prawidłowego, z pożytkiem dla organów podatkowych i zainteresowanych, wykorzystania interpretacji prawa podatkowego, w tym również uniknięcia błędów i zaniechań w stosowaniu i przestrzeganiu przepisów dotyczących interpretacji.

Służy temu przedstawiona wielopłaszczyznowa analiza przepisów, z których wynikają unormowania dotyczące badanej problematyki, oraz - w niezbędnym zakresie - odnoszącego się do niej orzecznictwa i dorobku doktryny. Nad rozszerzeniem tych rozważań, w pierwszej kolejności w zakresie pism organów i zainteresowanych w administracyjnym postępowaniu interpretacyjnym oraz odnośnie do postępowania przed sądami administracyjnymi w sprawach indywidualnych interpretacji prawa podatkowego, autor nadal pracuje i przewiduje możliwość dalszych publikacji.

Jacek Brolik

Autor fragmentu:

RozdziałI
Urzędowe interpretacje prawa podatkowego – aspekt terminologiczny

1.Uwagi wprowadzające – znaczenie wykładni

W dyskursie na temat prawa posłużenie się terminem „interpretacja” stanowi najczęściej podstawę skojarzeń z wykładnią prawa.

W języku potocznym może to być naturalne dla jego potrzeb i wystarczające w jego obszarze, jeżeli interpretację odnoszoną do prawa rozumie się jako „ustalanie i tłumaczenie znaczenia norm zawartych w przepisach” . Ta słownikowa definicja jest zbieżna z obiegowym rozumieniem wykładni prawa.

W kontekście stanowiących przedmiot niniejszego opracowania efektów działalności Ministra Finansów oraz upoważnionych przez niego rozporządzeniem organów podatkowych (obecnie czterech dyrektorów izb skarbowych), a także (w określonych przypadkach) wójtów, burmistrzów (prezydentów miast) synonimiczne wykorzystanie terminu „wykładnia prawa” nie jest jednak dostatecznie uzasadnione, a tym bardziej precyzyjne.

Najogólniej mówiąc, istotą wykładni, jak się najczęściej ujmuje, jest zawsze ustalenie (wyjaśnienie) znaczenia określonego przepisu prawnego nasuwającego z różnych względów...

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX