Konieczny Łukasz, Maziarz Agnieszka, Umowa darowizny jako podstawa wpisu do księgi wieczystej

Umowa darowizny jest umową nazwaną przeniesienia własności inter vivos. Warte podkreślenia jest to, że przedmiotem tej umowy jest chęć nieodpłatnego wzbogacenia osoby obdarowanej lub osoby trzeciej z majątku darczyńcy. Należy podkreślić społeczno-ekonomiczne znaczenie tej umowy, która w obrocie prawnym jest często spotykana i wykorzystywana, zarówno przez osoby ze sobą spokrewnione, jak i przez podmioty, których nie łączy żaden stosunek osobisty. Niejednokrotnie w umowach darowizn nieruchomości strony ustanawiają na swoją rzecz lub na korzyść osób trzecich prawa o charakterze obligacyjnym, jak i rzeczowym. Ze względu na funkcjonowanie elektronicznej księgi wieczystej warto było nie tylko omówić zagadnienia związane z zawarciem umowy darowizny, ale należało także odnieść się do kwestii związanych z rozpoznawaniem wniosku o wpis do księgi wieczystej i dokonywaniem samych wpisów.

Praca składa się z ośmiu rozdziałów, w których, dokonując omówienia poszczególnych problemów, posłużono się nie tylko orzecznictwem Sądu Najwyższego, aktualnym piśmiennictwem, ale także wyrażono poglądy i spostrzeżenia autorów wynikające z praktyki rozpoznawania wniosków i dokonywania wpisów w księdze wieczystej na podstawie umów darowizny. W monografii skupiono się zatem na omówieniu treści i przedmiotu umowy darowizny ze szczególnym uwzględnieniem elementów przedmiotowo istotnych (essentialia negotii) właściwych dla tego rodzaju czynności. Wskazano na wymagania aktu notarialnego obejmującego umowę darowizny oraz obowiązki stron umowy i notariusza wynikające z jej zawarcia. Omówiono także elementy dodatkowe, które umowa może zawierać, jak i treść zawartych w niej wniosków o wpis w księdze wieczystej. Jednocześnie wyliczono i szczegółowo omówiono czynności prawne, które mogą towarzyszyć umowie darowizny i kreować inne prawa, np. ograniczone prawa rzeczowe (użytkowanie, służebności osobiste).

Wskazano nie tylko ogólne zasady regulujące tę materię, ale także dopuszczalność zakładania ksiąg wieczystych i dokonywania w nich wpisów. Omówiono zakres kognicji sądu wieczystoksięgowego przy rozpoznawaniu tego rodzaju wniosków, wyznaczony przepisem art. 626⁹ k.p.c. Zwrócono uwagę na charakter prawny i skuteczność wpisu w księdze wieczystej na podstawie umowy darowizny. Omówiono zagadnienia związane z darowizną nieruchomości rolnej, zawarciem takiej umowy przez cudzoziemców, jak i za granicą. Wskazano także na występujące w praktyce problemy związane z umową darowizny nieruchomości. W osobnym rozdziale zajęto się zagadnieniami związanymi z odwołaniem darowizny, wskazując na treść i formę takiego oświadczenia, a ponadto na jego skuteczność prawną.

Autorzy pracy nie starają się narzucać swoich poglądów, ale podejmują próbę znalezienia praktycznych rozwiązań, które mogą być wykorzystane w obrocie cywilnoprawnym i w praktyce wieczystoksięgowej.