Wiśniewski Tadeusz, Umowa agencyjna według kodeksu cywilnego

Monografie
Opublikowano: LexisNexis 2001
Rodzaj:  monografia
Autor monografii:

Umowa agencyjna według kodeksu cywilnego

Autor fragmentu:

Wprowadzenie

Dnia 9 grudnia 2000 r. weszła w życie ustawa z dnia 26 lipca 2000 r. o zmianie ustawy - kodeks cywilny (Dz. U. Nr 74, poz. 857). Wprowadzone na jej podstawie zmiany i uzupełnienia w przepisach dotyczących instytucji umowy agencyjnej wiążą się z ogólniejszym zagadnieniem, jakim jest konieczność dostosowania prawa polskiego do prawa europejskiego. Trzeba bowiem pamiętać, że Polska na mocy Układu Europejskiego z dnia 16 grudnia 1991 r. korzysta ze statusu „państwa stowarzyszonego z Unią Europejską”, zgodnie zaś z jego artykułem pierwszym, celem tego Układu jest stworzenie podstaw do stopniowej integracji Polski ze strukturami Unii i późniejszego włączenia do Wspólnoty. Zasadnicze jest tutaj niewątpliwie postanowienie o zbliżeniu obowiązującego i przyszłego ustawodawstwa do ustawodawstwa obowiązującego w państwach członkowskich. W tym zakresie Polska zobowiązała się podjąć wszelkie starania w celu zapewnienia zgodności jej przyszłego ustawodawstwa z ustawodawstwem Unii. Realizując to zobowiązanie, ustawodawca w szerokim zakresie uwzględnił treść dyrektywy Rady EWG nr 86/653 z dnia 18 grudnia 1986 r. w sprawie harmonizacji przepisów prawnych państw członkowskich dotyczących niezależnych agentów handlowych (zwana dalej „dyrektywą”). Zmiany są wielokierunkowe, a zasadnicze z nich polegają na nowym określeniu pozycji agenta oraz zakresu pojęć: „agent” i „działalność agencyjna”, precyzyjniejszym uregulowaniu zasad wynagrodzenia agenta, wyraźnym uregulowaniu instytucji „agenta wyłącznego”, a także wprowadzeniu klauzuli del credere. W celu wzmocnienia prawnej pozycji agenta przewidziano środek prawny w postaci roszczenia wyrównawczego. To założenie legło też u podstaw modyfikacji dotychczasowego unormowania dotyczącego terminów wypowiedzenia. Podkreślić też trzeba, że ustawodawca polski nie ograniczył się do skorelowania regulacji umowy agencji z dyrektywą, lecz unormował ją całościowo, nadając przy tym niektórym rozwiązaniom charakter swoisty. Wszystko to ma pozytywnie wpływać na konkurencyjność agentów i skuteczność ich działania.

Tak doniosłe zmiany dotyczące instytucji agencji przewidzianej w kodeksie cywilnym stawiają zarówno przed nauką, jak i praktyką wiele nowych problemów wymagających rozważenia. Niniejsze opracowanie stanowi próbę kompleksowego i jednocześnie analitycznego ujęcia problematyki związanej z tą instytucją.

Ustawodawca polski, dokonując nowelizacji stosownych przepisów kodeksu cywilnego, wzorował się nie tylko na odpowiednich postanowieniach dyrektywy Rady EWG nr 86/653, lecz także na niektórych rozwiązaniach przyjętych w ustawodawstwach obcych, przede wszystkim niemieckim. Biorąc to pod uwagę, w celu lepszego wyjaśnienia wątpliwości nasuwających się przy badaniu poszczególnych zagadnień, wielokroć zostaną one rozpatrzone w kontekście prawnoporównawczym. Wykorzystano tu zwłaszcza dorobek orzecznictwa i doktryny niemieckiej.

Zaznaczyć trzeba, że - stosownie do art. 2 ust. 2 wymienionej na wstępie ustawy nowelizacyjnej do umów agencyjnych zawartych przed dniem jej wejścia w życie, tj. przed dniem 9 grudnia 2000 r., stosuje się przepisy dotychczasowe, z zastrzeżeniem ust. 3. Z zastrzeżenia tego natomiast wynika, że do umów agencyjnych zawartych przed dniem 9 grudnia 2000 r. stosuje się przepisy tej ustawy po upływie roku od dnia jej wejścia w życie, jeżeli umowy te zostały zawarte pomiędzy osobami, o których mowa w art. 758 § 1 k.c.

Autor fragmentu:

ROZDZIAŁI
Istota umowy agencyjnej

1.Uwagi ogólne

Charakteryzując umowę agencyjną należy przede wszystkim podkreślić, że w polskim ustawodawstwie zaliczamy ją do grupy umów o świadczenie usług, a dokładniej - do umów pośrednictwa. W ujęciu historycznym jej pierwowzorem jest umowa zlecenia.

Umowa agencyjna jest szczególną umową pośrednictwa. W kodeksie cywilnym brak odrębnych przepisów o ogólnej umowie pośrednictwa. Instytucja pośrednika znana natomiast była kodeksowi zobowiązań (art. 517-522). Chodziło o umowę o pośrednictwo odpłatne, obojętnie czy podejmowane zawodowo, czy też okazjonalnie. Zgodnie bowiem z art. 517 k.z. pośrednik zobowiązywał się za wynagrodzeniem albo do nastręczenia sposobności do zawarcia umowy z inną osobą, albo do pośredniczenia przy zawarciu takiej umowy, przy czym obowiązek zleceniodawcy zapłaty wynagrodzenia powstawał tylko wtedy, gdy na skutek zabiegów pośrednika umowa została zawarta.

W braku wyraźnego unormowania współcześnie powstaje problem określenia pozycji umowy o pośrednictwo w systemie umów naszego...

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX