Konert Anna, Ubezpieczenia lotnicze

Żyjąc w niedoskonałym świecie, człowiek naraża się na ryzyko przypadkowego zranienia czy choroby. Gdy społeczeństwo staje się coraz bardziej złożone, pojawiają się nowe zagrożenia, takie jak wypadki lotnicze . Wprawdzie statek powietrzny jest najbezpieczniejszym środkiem transportu , niemniej jednak jego użytkowanie związane jest z powstaniem pewnych ryzyk.

Historia ubezpieczeń lotniczych sięga początku XX w. Jest ściśle związana w rozwojem samego lotnictwa cywilnego. Pierwotnie w związku z dużym ryzykiem wypadków lotniczych oraz istniejącymi trudnościami w wycenie ryzyka firmy ubezpieczeniowe nie udzielały ochrony ubezpieczeniowej. Pierwsza polisa z zakresu ubezpieczeń lotniczych dotyczyła ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków i była skierowana do pilotów oraz członków załogi statku powietrznego (1910 r.) . Lloyd's (Londyn) wydało pierwszą polisę OC w 1911 r. W 1919 r. w Stanach Zjednoczonych Travelers Insurance Company ogłosiła obszerny program ubezpieczenia ryzyk lotniczych.

Początkowo jedynie rynki brytyjski i amerykański zdecydowały się na pokrycie ubezpieczeniem ryzyk lotniczych. Obawa ubezpieczycieli w innych krajach była związana z tym, że ryzyka te były bardzo trudne do oszacowania. Dopiero po II wojnie światowej ubezpieczenia lotnicze stały się popularniejsze. Lata 60. XX w. to okres ogromnego wzrostu liczby zarówno firm ubezpieczeniowych, jak i samych ubezpieczonych. Ubezpieczenia lotnicze stały się konkurencyjną działalnością zarówno na rynkach rodzimych, jak i zagranicznych. "W krajach Europy Zachodniej, USA, Kanadzie, Japonii jest to wielkie źródło dochodów towarzystw ubezpieczeniowych, które w warunkach stałej walki konkurencyjnej prześcigają się w tworzeniu jak najlepszych warunków ubezpieczeń, dążeniu do jak najszerszej ochrony ubezpieczonego, zróżnicowaniu ubezpieczeń i potanieniu składki" .

W miarę rozwoju sektora ubezpieczeń lotniczych wykształciło się pojęcie tzw. rynku ubezpieczeń lotniczych. Rynek ubezpieczeń lotniczych odnosi się do grupy ubezpieczycieli na świecie, którzy oferują pokrycie ryzyk istniejących w zakresie lotnictwa. Termin ten również odnosi się do ubezpieczycieli lotniczych zlokalizowanych w konkretnym miejscu (np. w Londynie) lub kraju (np. w Stanach Zjednoczonych), którzy zapewniają ochronę przed takim ryzykiem. Obecnie największym rynkiem jest londyński rynek ubezpieczeń lotniczych, znajdujący się w City of London. Rynek ubezpieczeń lotniczych w Polsce jest stosunkowo nowy i mało rozpoznawalny. Istnieje niewielka liczba zakładów ubezpieczeniowych oferujących ubezpieczenia lotnicze, a ich oferty również są zwykle ograniczone. Niemniej jednak ostatnio można zaobserwować większe zainteresowanie ubezpieczeniami lotniczymi; jest to skutek zwłaszcza coraz bardziej powszechnych sportów, zawodów i pokazów lotniczych (Air Show), ale również sami pasażerowie i ich wzrastająca świadomość prawna mają na to wpływ. Ubezpieczenia lotnicze przeznaczone są głównie dla osób korzystających ze statków powietrznych w celach turystycznych, prywatnych, ratowniczych lub szkoleniowych.

Podstawową zasadą tradycyjnych rynków ubezpieczeniowych jest to, że składki wielu osób pokryją straty niewielu. Rynek ubezpieczeń lotniczych zawsze różnił się od większości innych rynków ubezpieczeniowych przede wszystkim tym, że zarówno podstawa składki, jak i baza klientów są bardzo ograniczone, z niewielką liczbą ubezpieczonych, co wynika z faktu, że Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych (International Air Transport Association) ma tylko ok. 270 członków .

Celem niniejszego opracowania jest dokonanie charakterystyki ubezpieczeń lotniczych (rozdział I) oraz poszczególnych ich rodzajów, takich jak: ubezpieczenie aerocasco (rozdział II), ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (rozdział III), ubezpieczenie ryzyka wojny i terroru (rozdział IV) oraz ubezpieczenia indywidualne (rozdział V). Charakterystyka poszczególnych wyłączeń z zakresu odpowiedzialności wraz z analizą licznych orzeczeń jest przedmiotem rozdziału VI.