Jagura Bartosz (red.), Makowicz Bartosz (red.), Systemy zarządzania zgodnością. Compliance w praktyce

Zarządzanie zgodnością wpisało się już na stałe do kanonu good governance w różnego rodzaju organizacjach, zwłaszcza przedsiębiorstwach. Dla wielu jest to jednak wciąż terra incognita, dziedzina wymagająca lepszego poznania i zrozumienia podejścia, które oparte jest na podejmowaniu samodzielnych i dobrowolnych działań zorientowanych na zachowanie zgodności z mającymi zastosowanie regulacjami i standardami etycznymi. Jednocześnie trudno byłoby wskazać obszar, w którym w ostatnim czasie następowałby tak dynamiczny rozwój, jak ma to miejsce w przypadku compliance. Zarządzanie zgodnością, konotowane pierwotnie wyłącznie z regulowanym rynkiem finansowo-ubezpieczeniowym, stało się obecnie powszechnie uznanym standardem prowadzenia działalności gospodarczej bez względu na branżę. Coraz większe zainteresowanie zagadnieniami compliance ze strony organizacji innych niż z sektora przedsiębiorstw, w szczególności podmiotów publiczno-prawnych, w jednoznaczny sposób ukazuje trend, z którym mamy do czynienia: compliance już od dawna nie jest nice to have, to obecnie must have.

Trudność w zrozumieniu zarządzania zgodnością wynikać może z faktu, że jest to materia inter- i intradyscyplinarna. Akcentuje ona konieczność czerpania z różnych dziedzin nauk: prawa, zarządzania przedsiębiorstwem, nauk o komunikacji, informatyki czy behawioryzmu, natomiast w ramach samych nauk prawnych zastosowanie znajdują wszystkie dziedziny prawa. Zarządzania zgodnością nie wykłada się jak dotąd na studiach jako osobnego przedmiotu, a realizacja zadań w tym obszarze wiąże się z dużą odpowiedzialnością. Uchybienia mogą mieć dotkliwe konsekwencje – nie tylko dla samej organizacji, ale także dla działających w jej ramach jednostek. To wszystko powoduje, że pracę osoby odpowiedzialnej za zarządzanie zgodnością – oficera compliance – uznać należy za trudną, wymagającą i pełną wyzwań – a to w szczególności z uwagi na ustawiczne zmiany otoczenia regulacyjno-biznesowego.

Wychodząc naprzeciw tej rosnącej w liczebność i siłę grupie zawodowej, stworzony został ten podręcznik. Jego zamysłem jest wsparcie w codziennej pracy dla osób mierzących się z zarządzaniem zgodnością. Co istotne, podręcznik ma charakter uniwersalny i ponadbranżowy, adresowany jest on do reprezentantów wszystkich organizacji, bez względu na przedmiot działalności, strukturę właścicielską czy wielkość. Koncepcja podręcznika zakłada, że będzie on idealnym uzupełnieniem i źródłem pogłębienia wiedzy oraz umiejętności przekazywanej w ramach szkoleń Instytutu Compliance, głównie dwuczęściowego kursu: ACO – Approved Compliance Officers (I stopień) i ACE – Approved Compliance Expert (II stopień).

Podręcznik podzielony jest na cztery zasadnicze części. Rozpoczyna się wprowadzeniem do tematyki zarządzania zgodnością (rozdział I), dając w oparciu o metodologię normy ISO 19600 Compliance Management Systems (w przyszłości ISO 37301) ogólne rozeznanie w materii. W tej części ujęto odnośniki do tematów szczegółowych, które krok po kroku omawiane są w drugiej części książki (rozdziały II–VII). Część trzecia koncentruje się na wybranych ryzykach compliance, natomiast ostatnia część to przedstawienie branżowych wymagań compliance sektora ubezpieczeniowego (rozdział XIV) i bankowego (rozdział XV). W ten sposób w książce zrealizowano system odpowiadający metodologii pracy oficera compliance. Całość rozważań bazuje na uznanych globalnie standardach ISO: 19600 oraz 37001, ale jednocześnie szeroko uwzględnia kontekst krajowy. Omawiane są krajowe standardy compliance, w szczególności tworzone przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie, oraz relewantne źródła prawa.

Przygotowanie pierwszego na polskim rynku podręcznika, który w kompleksowy i innowacyjny sposób traktuje problematykę zarządzania zgodnością, nie byłoby możliwe bez ciężkiej pracy szerokiego grona Autorek i Autorów, wykazujących się ogromną wiedzą i praktycznym doświadczeniem w poszczególnych objętych opracowaniami dziedzinach. Chcielibyśmy serdecznie podziękować Państwu za trud włożony w przygotowanie poszczególnych rozdziałów. Dziękujemy również całemu zespołowi redakcyjnemu wydawnictwa za wytężoną pracę nad każdą stroną podręcznika.

Mamy nadzieję, że podręcznik okaże się przydatny w Państwa codziennej pracy i spełni pokładane w nim oczekiwania. Na koniec mamy jeszcze jedną ważną uwagę: przeprowadzone niedawno w Polsce przez Instytutu Compliance wraz z Partnerami badania stanu rozwoju compliance jednoznacznie pokazują, że duża część polskich oficerów compliance to kobiety. Drogie Panie, chcielibyśmy wyraźnie podkreślić, że wszędzie tam, gdzie w podręczniku zastosowane są formy męskie (oficer compliance), każdorazowo chodzi także o kobiety – oficerki compliance.

Życzymy owocnej lektury!

Słubice, październik 2019 r.

Prof. Dr. Bartosz Makowicz

Dr. Bartosz Jagura, LL.M.