Góralski Jan M., Świadectwa energetyczne budynków

Monografie
Opublikowano: LexisNexis 2009
Rodzaj:  monografia
Autor monografii:

Świadectwa energetyczne budynków

Autor fragmentu:

Wstęp

Problematyka świadectw charakterystyki energetycznej stanowi zupełnie nową regulację prawną w prawie polskim. Przepisy wprowadzające to zagadnienie do polskiego porządku prawnego stanowią implementację przepisów dyrektywy nr 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Dyrektywa ta dotyczy procesu certyfikacji energetycznej budynków, czyli obowiązku określania w prawnie określonych sytuacjach struktury zużycia energii dla budynków oraz nieruchomości lokalowych. Dyrektywa również obliguje państwa członkowskie do stworzenia minimalnych standardów w zakresie efektywności energetycznej dla budownictwa, co ma służyć obniżaniu zużycia energii. Zdaniem autorów dyrektywy, nadmiernie wysokie zużycie energii, za które w znaczącym stopniu odpowiedzialne są budynki, przyczynia się do wzrostu zapotrzebowania na surowce naturalne, a w konsekwencji również wzrostu poziomu emisji szkodliwych dla środowiska. Ponadto przesadnie wysoki zapotrzebowanie na energię w Unii Europejskiej stanowi wyzwanie dla sektora energetycznego, któremu obecnie jest co raz trudniej sprostać.

Postanowienia tej dyrektywy, jak również sama inicjatywa realizuje dwa cele polityki wspólnotowej. Jednym z nich jest polityka ochrony środowiska. Powiązane jest to z faktem, że nadal we wspólnocie dominują konwencjonalne źródła energii. Są one napędzane surowcami naturalnymi, którymi państwa członkowskie nie dysponują w stopniu wystarczającym. Co więcej, konwencjonalne jednostki wytwórcze są również odpowiedzialne za zanieczyszczenie środowiska. Niemniej jednak w omawianym kontekście potrzeba ochrony środowiska koliduje z potrzebą zagwarantowania bezpieczeństwa energetycznego, które stanowi drugi cel realizowany przez powyższą dyrektywę.

Zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej sprowadza się do przerostu popytu nad podażą na rynku energii. Wynika to z faktu, że zapotrzebowanie we wspólnocie na energię przerasta możliwości wytwórcze przedsiębiorstw energetycznych. Związane jest to głównie z niedoborem surowców naturalnych, takich jak węgiel, ropa czy gaz. Złoża tych surowców znajdują się przede wszystkim poza granicami Unii Europejskiej. Stąd też wzrastający popyt na energię prowadzi do uzależniania europejskiego sektora energetycznego od czynników zewnętrznych, na które państwa członkowskie nie mają wpływu. Ze względu na powyższe zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego może nastąpić na dwa sposoby. Po pierwsze można spróbować zwiększyć podaż energii w sektorze energetycznym. Jednakże opierając się wyłącznie na konwencjonalnych źródłach energii, doprowadzi to do wzrostu zanieczyszczenia środowiska, co jest zjawiskiem absolutnie niepożądanym. Ponadto w jeszcze większym stopniu Unii Europejska będzie zależna od państw trzecich zapewniających dostawy surowców naturalnych. W konsekwencji takie rozwiązanie będzie stanowić raczej uszczerbek dla bezpieczeństwa energetycznego, niż wartość dodaną. Aczkolwiek jak najbardziej wskazane jest promowanie odnawialnych źródeł energii nieobciążających środowiska.

Jeżeli regulowanie bezpieczeństwa energetycznego po stronie podaży jest ryzykowne, to drugim rozwiązaniem wchodzącym w rachubę jest ograniczenie popytu. Ograniczenie popytu powinno nastąpić w miejscach, gdzie energia jest nieefektywnie wykorzystywana. Jak się okazuje, poważne straty energii czy też „marnotrawienie” energii, towarzyszą eksploatacji budynków i lokali przede wszystkim mieszkalnych . Z tego względu oszczędności energii należy szukać w pierwszej kolejności w budownictwie. Powinno to dotyczyć zarówno standardów dla nowych budynków, jak również systemu motywacyjnego dla istniejących budynków. Skuteczne promowanie rozwiązań budowlanych sprzyjających efektywności energetycznej powinno szybko dać efekty, polegające na stopniowym obniżaniu poboru energii w związku z eksploatacją budynków.

Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków została w Polsce wprowadzona do ustawy - Prawo budowlane oraz do aktów wykonawczych do tej ustawy. Przepisy te zaczęły w całej swojej rozciągłości obowiązywać z dniem 1 stycznia 2009 r. Nie jest to jednak pierwsza regulacja promująca efektywność energetyczną w polskim prawie. Inne regulacje Prawne poświęcone temu zagadnieniu to przede wszystkim przepisy prawa energetycznego czy też przepisy ustawy o wspieraniu termomodernizacji . Prawo energetyczne ustanawia tzw. standardy efektywności energetycznej przede wszystkim dla producentów i importerów urządzeń napędzanych energią . Standardy te są określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy . Natomiast regulacja prawna o wspieraniu termomodernizacji skupia się na zasadach współfinansowania przez państwo kosztów przedsięwzięć termomodernizacyjnych i remontowych. Dotyczy to przedsięwzięć zmierzających do zmniejszenia zapotrzebowania na energię dostarczaną do budynków, zmniejszenia strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, czy też zamiany źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowania wysokosprawnej kogeneracji.

Nowelizacja ustawy - Prawo budowlane w zakresie certyfikacji energetycznej budynków jest aksjologicznie zbliżona do regulacji dotyczącej wspierania termomodernizacji, aczkolwiek normatywnie odrębna. Nowelizacja ta wprowadziła na polskiego porządku prawnego trzy zupełnie nowe zagadnienia. Jest to nowy obowiązek publicznoprawny obciążający w pierwszej kolejności właścicieli budynków, a mianowicie obowiązek obliczania w ustawowo określonych sytuacjach charakterystyki energetycznej budynków. W kontekście tego obowiązku powstają wątpliwości co do adresatów tego obowiązku, jego zakresu przedmiotowego, jak również sankcji za jego niewypełnienie. Drugim zagadnieniem jest świadectwo charakterystyki energetycznej. Niejasny jest charakter prawny tego dokumentu i jego rola w procesie budowlanym oraz obrocie nieruchomościami. Trzecią nową instytucją ustanowioną transpozycją dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków jest osoba niezależnego eksperta. W ujęciu dyrektywy niezależnym ekspertem jest osoba uprawniona do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Niezależni eksperci stanowią obecnie nową profesję, z którą wiążą się pewne wątpliwości dotyczące jego funkcjonowania na rynku, zakresu jego odpowiedzialności, jak również jego wpływu na realizację polityki efektywności energetycznej w Polsce.

Powyżej zarysowane pytania nie znajdują niestety wyczerpującej odpowiedzi w Prawie budowlanym czy też w aktach wykonawczych do tej ustawy. W związku z faktem, że przepisy o certyfikacji energetycznej budynków są nową regulacją, można się doszukać również pewnych niedociągnięć legislacyjnych. Utrudnia to dodatkowo właściwą interpretację przepisów. Z tego względu konieczna jest ich dogłębna analiza ze szczególnym uwzględnieniem postanowień prawa wspólnotowego.

Autor fragmentu:

Rozdział1
Dyrektywa 2002/91/WE (EPBD)

Polityka ochrony środowiska, ze względu na jej globalny charakter, jest obecnie kreowana przede wszystkim na płaszczyźnie ponadnarodowej, co ma gwarantować jednolite podejście do tego zagadnienia poszczególnych państw zrzeszonych. Wiodącą rolę w tym zakresie mają przede wszystkim Organizacja Narodów Zjednoczonych oraz Unia Europejska. Organizacja Narodów Zjednoczonych wydała wiele aktów prawa międzynarodowego, np.

1)

Konwencję o różnorodności biologicznej, ratyfikowaną przez Polskę 13 grudnia 1995 r. ; ma ona gwarantować różnorodność biologiczną świata i zrównoważone używanie jej elementów, a także sprawiedliwy i równy podział korzyści wynikających z użytkowania materiałów genetycznych;

2)

Ramową Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, ratyfikowaną przez Polskę w 1994 r. ; ma za zadanie doprowadzić do ustabilizowania koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze na poziomie bezpiecznym dla światowego systemu klimatycznego.

Decydującą rolę jednak odgrywa Protokółz Kioto...

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX