Cybulska Renata (red.), Skargi, wnioski i petycje w jednostkach samorządu terytorialnego

Uprawnienie do składania skarg, wniosków i petycji zagwarantowane jest w Konstytucji RP w rozdziale zatytułowanym „Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela”. Zgodnie z przepisem art. 63 ustawy zasadniczej każdy ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Tym samym prawo do składania skarg, wniosków i petycji posiada każdy podmiot w zakresie obrotu prawnego. Co istotne, uprawnienie to nie jest ograniczone wyłącznie do obywateli polskich.

Regulacja zawarta w Konstytucji RP doprecyzowana jest w ustawach szczególnych. W zakresie petycji jest to ustawa z 11.07.2014 r. o petycjach (Dz.U. z 2018 r. poz. 870), a w zakresie skarg i wniosków – dział VIII ustawy z 14.06.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 256). Przepisy te precyzują tryb i zakres składania wskazanych instrumentów prawnych.

Zarówno petycje, skargi, jak i wnioski pozwalają na weryfikację działań szeroko pojętej administracji publicznej, a w szczególności na realizację zasady jawności działania organów władzy publicznej oraz pewnego rodzaju współudziału w ich działaniach. Przez składanie wniosków lub petycji można bowiem zwrócić uwagę na potrzeby społeczeństwa. Instytucja skargi może natomiast zwrócić uwagę, a nawet wyeliminować wadliwe działania organów władzy publicznej lub ich pracowników.

Z uwagi na to, że uczestnicy obrotu prawnego chętnie sięgają po przedmiotowe instrumenty prawne, istotne jest, aby zarówno oni, jak i podmioty, do których są kierowane, działali w sposób prawidłowy. Niniejsze opracowanie ma przybliżyć nie tylko istotę skarg, wniosków i petycji oraz rozwiać wątpliwości związane z zakwalifikowaniem tego rodzaju pism, ale także tryb postępowania z nimi. Autorzy przeanalizowali więc nie tylko podmioty uprawnione do ich składania i obowiązane do ich rozpoznania, ale też całą procedurę związaną z ich rozpatrzeniem. W zakresie skarg i wniosków jest to z jednej strony postępowanie uproszczone, jednoinstancyjne, co jest jego niewątpliwą zaletą, z drugiej jednak strony każdy podmiot obowiązany do rozpoznania skarg i wniosków ma inny status prawny, co powoduje czasem trudność w stosowaniu przepisów. Szczególna uwaga została zwrócona na organ uchwałodawczy jednostek samorządu terytorialnego, z uwagi na pojawienie się w przepisach ustaw samorządowych nowej, obligatoryjnie powoływanej komisji, tj. komisji skarg, wniosków i petycji.

Przedmiotowe opracowanie przeznaczone jest nie tylko dla pracowników organów administracji publicznej, lecz także każdego, kto zainteresowany jest omawianą tematyką od strony zarówno teoretycznej, jak i praktycznej.

Uwzględniono stan prawny na 1.03.2020 r.