Wawrzyniak Jan, Sejm a Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów

Opracowania ukazujące się od ponad 20 lat w serii „Wiedza o Sejmie”, zgodnie z jej nazwą, koncentrują się przede wszystkim na przekazaniu Czytelnikowi możliwie najszerszej informacji na temat samego Sejmu. Gdyby jednak zadanie serii zostało ograniczone tylko do tego, wystarczyłoby zapewne kilka książek omawiających rozmaite aspekty kompetencji, roli i charakteru prawnego tej izby. Wiadomo zaś, że wspomniana seria obejmuje już kilkadziesiąt pozycji, spośród których znaczna część przedstawia Sejm także w kontekście wielu innych ważnych organów państwowych. Niewątpliwie takie podejście pozwala ukazać „oblicze” Sejmu w sposób znacznie bardziej wszechstronny, wielopłaszczyznowy.

Przykładem opracowania ukazującego nie tylko „wnętrze” Sejmu, ale także jego otoczenie instytucjonalne jest niniejsza rozprawa. Nie trzeba nikogo przekonywać, że w tym przypadku mamy do czynienia z instytucjami stanowiącymi jądro konstytucyjnego systemu rządów. Chodzi bowiem o dominującą w obrębie władzy ustawodawczej izbę, czyli Sejm, oraz oba człony władzy wykonawczej, czyli Prezydenta RP i Radę Ministrów. Nie znaczy to jednak – i chciałbym to mocno podkreślić – że praca będzie w sposób wyczerpujący omawiać wymienione trzy organy państwowe. To byłoby możliwe tylko w ramach znacznie obszerniejszego tekstu. A nie takie zadanie stawia przed autorem tytuł opracowania. Zgodnie z nim, należy się skupić na tych aspektach funkcji i kompetencji Sejmu, których realizacja pozostaje w styczności, po pierwsze, z kompetencjami Prezydenta RP, po drugie zaś – Rady Ministrów. Takie podejście prowadzić powinno do zapoznania się z różnymi funkcjami Sejmu, ale nie w ich całokształcie, tylko w kontekście działań ukazujących punkty styczne z kompetencjami wymienionych organów władzy wykonawczej. Użyte w poprzednim zdaniu słowo „tylko” może sugerować, jakoby te punkty styczne stanowiły jakąś niewielką część aktywności Sejmu. Tak oczywiście nie jest. Zarówno Prezydent, jak i Rada Ministrów są organami współdziałającymi z Sejmem w bardzo szerokim zakresie spraw. Dlatego o niektórych z nich można tylko dość ogólnikowo wspomnieć, nie roszcząc pretensji do całościowego wyczerpania tematu. W przeciwnym razie należałoby znacznie przekroczyć założone ramy objętościowe publikacji. To także trzeba brać pod uwagę przy lekturze niniejszego opracowania.

Ze względu na charakter serii „Wiedza o Sejmie” główna uwaga autora skupiona będzie na zapoznaniu Czytelnika w możliwie przystępny sposób z prawnymi aspektami omawianych problemów w ich ujęciu dogmatycznym. Z tym wiąże się oczywiście niewielkie położenie nacisku na rozważania o charakterze teoretycznym, a także skromne uwzględnienie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego oraz literatury przedmiotu. Pominięto też niemal zupełnie aspekty prawnoporównawcze.

Natomiast nieco uwagi poświęcono problematyce, która nie jest być może bezpośrednio związana z tematem pracy, ale stanowi jednak jego doktrynalne podłoże. Mam na myśli przede wszystkim zasadę podziału i równowagi władz. Ponadto celem szerszego ujęcia niektórych problemów sięgnięto w niewielkim zakresie do naświetlenia ich aspektów historycznych.

Przedmiot opracowania jest niejako ze swej natury kontrowersyjny, sporny, wszak mamy do czynienia z koniecznością współdziałania organu władzy ustawodawczej z nie zawsze zgodnymi ze sobą organami władzy wykonawczej, trudno zatem było uniknąć problemów, które wydały się najbardziej dyskusyjne czy budzące wątpliwości. Jeśli zainicjowałyby one dalszą pogłębioną refleksję w środowisku konstytucjonalistów, byłoby to najprawdopodobniej z korzyścią dla tychże problemów.