Ciećwierz Paweł (red.), Zielińska-Barłożek Izabela (red.), Ryzyka prawne w transakcjach fuzji i przejęć

Monografie
Opublikowano: LexisNexis 2013
Rodzaj:  monografia
Autorzy monografii:

Ryzyka prawne w transakcjach fuzji i przejęć

Autor fragmentu:

Przedmowa

Skomplikowana sytuacja na rynkach, która nie ominęła również rynku polskiego, skłania podmioty gospodarcze do szukania coraz to nowych rozwiązań oraz struktur transakcji przejęć i fuzji, które zwiększą poczucie bezpieczeństwa lub dadzą nowe możliwości rozwoju i funkcjonowania w zaistniałych okolicznościach. Oczywiście inne potrzeby i wymagania będzie miał w tym względzie fundusz private equity, a inne inwestor strategiczny czy podmiot planujący jedynie restrukturyzację grupy lub widzący szansę na rozwój w ramach przedsięwzięcia typu joint venture. Zauważalna jest jednak powszechna tendencja do przeprowadzania coraz bardziej skomplikowanych transakcji, nawet jeśli jej uczestnikami są wyłącznie małe czy średnie podmioty. Transakcje coraz częściej obejmują też wiele jurysdykcji krajowych, przy czym czas na ich przygotowanie czy wsparcie przez doradców, w tym doradców prawnych, jest coraz krótszy, co z kolei najczęściej wynika z mniejszego budżetu przeznaczonego przez przedsiębiorców na transakcję.

Taka sytuacja stawia kolejne ciekawe wyzwania przed prawnikami transakcyjnymi. Kancelarie muszą wprowadzać i stosować narzędzia zwiększające efektywność pracy i szybkość reakcji na zapytania i potrzeby klientów. Muszą też zapewniać klientom odpowiedni komfort pracy z prawnikami oraz takie samo czy nawet większe bezpieczeństwo obsługi w zmieniających się warunkach.

Opracowanie, które oddajemy w Państwa ręce, stanowi niejako odpowiedź na powyższe zapotrzebowanie.

Podobnie jak poprzednie publikacje w tej serii, również ta skupia się na praktycznych aspektach stosowania prawa. Poświęciliśmy ją ocenie ryzyka w transakcjach fuzji i przejęć, która jest niezbędna nie tylko przy sporządzaniu analizy prawnej przedsiębiorstwa, aktywów czy praw udziałowych będących przedmiotem zamierzonej transakcji, lecz także na etapie przygotowywania się do samej transakcji.

Niniejsze opracowanie jest pracą zbiorową wielu prawników kancelarii Wardyński i Wspólnicy, specjalizujących się w różnych dziedzinach prawa i posiadających wieloletnie doświadczenie w projektach transakcyjnych.

Publikacja została przygotowana pod nadzorem merytorycznym wspólników odpowiedzialnych za rozwój poszczególnych praktyk w kancelarii oraz pod redakcją ogólną wspólników odpowiedzialnych za szeroko rozumianą praktykę transakcyjną - Pawła Ciećwierza i Izabeli Zielińskiej-Barłożek, którzy na co dzień nadzorują i koordynują projekty transakcyjne oraz pracę zaangażowanych w nie specjalistów.

Publikacja podzielona jest na trzy części. Pierwsze dwa rozdziały stanowią wprowadzenie do części głównej. Czytelnik znajdzie tu uwagi ogólne dotyczące analiz prawnych (rozdział 1) oraz metodologię oceny istotności kwestii oraz oszacowania ryzyka w ramach badania prawnego (rozdział 2).

W części głównej opracowania przedstawiamy przykładowe ryzyka prawne w wybranych, typowych obszarach badania prawnego związanego z transakcjami fuzji i przejęć. Selekcji poszczególnych obszarów prawnych dokonaliśmy na podstawie naszych doświadczeń transakcyjnych, uwzględniając częstotliwość występowania określonych ryzyk prawnych w ramach danego obszaru.

Oczywiście każda transakcja ma swoje cechy indywidualne, kształtowane między innymi przez takie czynniki, jak przedmiot transakcji, jej struktura czy podmioty uczestniczące w transakcji. Z tego powodu dokonany wybór należy traktować jako swoistą wypadkową tych czynników, wypracowaną na bazie doświadczeń z co najmniej kilkuset transakcji różnego rodzaju. Przedstawione ryzyka stanowią więc reprezentatywny materiał poznawczy dla podmiotów zaangażowanych w projekty transakcyjne.

Omawiane ryzyka prawne należą do różnych kategorii. Wiele przykładów dotyczy najczęściej spotykanych lub najistotniejszych (pod względem ujemnych następstw prawnych) przypadków naruszeń obowiązujących przepisów prawa.

Tam, gdzie obowiązujące prawo jest niejasne, przy ocenie potencjalnych ryzyk uwzględniono także stanowiska prezentowane w orzecznictwie oraz w literaturze, a także poglądy czy postulaty autorów niniejszego opracowania. Mamy nadzieję, że stanowiska autorów wyrażone przy poszczególnych ryzykach przyczynią się do wykształcenia dominującego poglądu w doktrynie, które w elastyczny sposób wyjdzie naprzeciw potrzebom praktyki.

Przy tej okazji należy jednak zaznaczyć, że wiele przedstawionych tu poglądów należy traktować wyłącznie jako postulaty autorów co do prezentowanych ryzyk. Przy konkretnych transakcjach, kierując się bezpieczeństwem naszego klienta, doradzaliśmy warianty bardziej zachowawcze.

Należy bowiem pamiętać, że każde rozwiązanie prawne, nawet jeżeli da się je przekonująco uzasadnić w świetle obowiązujących przepisów, może wiązać się z określonym ryzykiem dla klienta, jeżeli w literaturze lub w orzecznictwie prezentowane są poglądy przeciwne takiemu rozwiązaniu. Zastrzeżenie to jest aktualne nawet wówczas, gdy uzasadnienie takich poglądów przeciwnych jest mało przekonujące (przykładem niech będzie kwestia dopuszczalności finansowania wynagrodzenia umorzeniowego ze środków pochodzących z agio, opisana w punkcie 5 rozdz. III). Nie chodzi tu oczywiście o jednostkowe, odosobnione poglądy, bo takie można w zasadzie znaleźć w każdym badanym obszarze.

Poszczególne ryzyka prawne zostały przedstawione, w miarę możliwości, według jednego schematu. W pierwszej kolejności zarysowano pokrótce stan prawny związany z danym ryzykiem. Następnie wskazano przykładowe czynności weryfikacyjne, jakie należy podjąć w celu identyfikacji tego ryzyka. Kolejnym elementem jest próba oceny ryzyka, przy uwzględnieniu najistotniejszych kryteriów, w tym skutków prawnych związanych z tym ryzykiem oraz prawdopodobieństwem ich wystąpienia w danym przypadku. Ostatnim elementem jest zwykle przedstawienie przykładowych rekomendacji lub rozwiązań prawnych związanych z wystąpieniem danego ryzyka, w tym czynności zmierzających do jego wyeliminowania czy też działań ograniczających ujemne następstwa wynikające z zaistnienia tego ryzyka.

Tam, gdzie uznano to za wskazane, podano właściwe podstawy prawne uzasadniające trafność prezentowanych wniosków, a także stanowiska prezentowane w doktrynie oraz w orzecznictwie. Na końcu każdego fragmentu opisującego dane ryzyko zmieszczono również najważniejsze pozycje z orzecznictwa oraz przykładową bibliografię.

Mamy nadzieję, że niniejsze opracowanie, jako kolejna publikacja z serii „Prawo w praktyce”, po Transakcjach przejęć i fuzji (wyd. 2011 r.); Sporach cywilnych i gospodarczych (wyd. 2011 r.) oraz Prawie konkurencji (wyd. 2012 r.), stanowiąca uzupełnienie i kontynuację tematyki tych opracowań, spotka się z przyjaznym przyjęciem ze strony praktyków zajmujących się tematyką fuzji i przejęć i będzie dla nich przydatne jako usystematyzowany zbiór reprezentatywnych ryzyk, z którymi spotykają się w trakcie projektów transakcyjnych.

Tomasz Wardyński

Autorzy fragmentu:

RozdziałI
Analiza prawna w transakcji

1.Uwagi ogólne

Decyzję potencjalnego inwestora dotyczącą zawarcia transakcji nabycia praw udziałowych (udziałów lub akcji) spółki lub zakupu przedsiębiorstwa spółki (lub jego zorganizowanej części) czy wreszcie nabycia określonych składników majątkowych przedsiębiorstwa, poprzedzają zwykle przygotowania, w ramach których inwestor w szczególności ustala, czy planowane przedsięwzięcie będzie dla niego korzystne z biznesowego punktu widzenia. Pozytywny wynik analizy biznesowej, skłaniający inwestora do zainteresowania się transakcją, stanowi często przyczynek do podjęcia odpowiednich czynności weryfikacyjnych w odniesieniu do sfery prawnej przedsięwzięcia. Czynności te, dla potrzeb dalszych rozważań określane wspólnym mianem analizy prawnej, powinny pozwolić inwestorowi na zbadanie stanu prawnego przedmiotu transakcji, jak również na dokonanie wyboru jej optymalnej struktury prawnej i ustalenia zakresu czynności niezbędnych do skutecznego zawarcia transakcji.

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX