Świaczny Seweryn, Rozwiązanie małżeństwa i stwierdzenie nieważności małżeństwa w sądach kościelnych

Monografie
Opublikowano: ABC 2007
Rodzaj:  monografia
Autor monografii:

Rozwiązanie małżeństwa i stwierdzenie nieważności małżeństwa w sądach kościelnych

Autor fragmentu:

Wstęp

Jedną z prawd teologicznych głoszonych przez Kościół, która stała się normą prawną w kanonicznym systemie prawnym, jest nierozerwalność małżeństwa. Kościół uważa, że małżeństwo jest nierozerwalne i żadna ludzka władza nie jest w stanie takiego związku rozwiązać . Jednak prawo kościelne dopuszcza w tym względzie wyjątki, dając możliwość:

1)

rozwiązania małżeństwa niedopełnionego,

2)

rozwiązania naturalnego węzła małżeńskiego, czyli takiego, w którym przynajmniej jedna z tworzących go stron jest nieochrzczona .

W przypadku gdy małżeństwo rozpadło się, a zostało wcześniej dopełnione i nie jest ono związkiem naturalnym, istnieje możliwość wniesienia do sądu kościelnego sprawy o orzeczenie (stwierdzenie) nieważności małżeństwa. Kompetentny sąd nie unieważnia ważnie zawartych małżeństw i nie wydaje orzeczeń rozwodowych, lecz tylko - po przeprowadzeniu specjalnego postępowania, zgodnie z przepisami prawa - daje autorytatywną odpowiedź na wysuniętą wątpliwość: czy dane małżeństwo jest nieważne z konkretnego tytułu prawnego. Odpowiedź pozytywna, zawarta w prawomocnym wyroku, daje stronom, jako niezwiązanym węzłem małżeńskim, możliwość zawarcia nowego związku małżeńskiego z inną osobą . W sprawach o orzeczenie nieważności małżeństwa sama zgodna wola małżonków ani samo faktyczne rozejście się stron, ani nawet zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, nie mogą być tytułem wszczęcia procesu o nieważność małżeństwa. Tytuł ten musi być prawny, czyli przewidziany w prawie kanonicznym. Tytuły prawne można podzielić na trzy ogólne grupy:

1)

wynikające z istnienia w chwili zawierania związku małżeńskiego przeszkody kanonicznej, od której nie została udzielona dyspensa;

2)

wynikające z braku lub wadliwego wyrażenia zgody małżeńskiej;

3)

wynikające z niezachowania kanonicznej formy zawarcia małżeństwa .

Małżeństwo pozostaje pod szczególną opieką prawa. Oznacza to, że skoro tylko zostanie ono zawarte zewnętrznie, należy je uważać za ważne, dopóki nie udowodni się, że jest na pewno nieważne lub - w dwóch wspomnianych wyżej przypadkach - nie zostanie ono rozwiązane. Dlatego w razie nierozstrzygniętej wątpliwości, domniemanie prawne przemawia za ważnością danego małżeństwa .

W ostatnich latach możliwość stwierdzenia nieważności małżeństwa albo jego rozwiązania w trybunałach kościelnych przestaje być swego rodzaju tabu lub przywilejem dla "wtajemniczonych". Ta publikacja - jedna z niewielu na rynku wydawniczym - ma na celu uświadomienie, iż osoby, których małżeństwa się rozpadły, mogą skorzystać ze wspomnianych możliwości będących - co podkreślam usilnie - normalną wielowiekową praktyką w ramach prawa kościelnego. Język prezentowanego tekstu jest na tyle przystępny, na ile pozwala prawny charakter opisywanych instytucji. Styl komentowania norm kanonicznych został tu również ograniczony do niezbędnego minimum, tak aby czytelnik uzyskał konkretną, zwięzłą, a co ważniejsze przydatną informację.

Książka została podzielona na trzy rozdziały. Pierwszy dotyczy rozwiązania małżeństwa, drugi orzeczenia jego nieważności, a trzeci procedury orzekania nieważności. Na końcu dołączono aneks z wzorami pism procesowych, z telefonami i adresami sądów kościelnych w Polsce oraz z adresami Trybunału Roty Rzymskiej i Sygnatury Apostolskiej.

Autor fragmentu:

Rozdział I
Rozwiązanie małżeństwa

Rozwiązanie małżeństwa dokonuje się w obrębie norm kodeksowych i tych, które znajdują się w instrukcji Normae de conficiendo processu pro solutione vinculi matrimonialis in favorem fidei z roku 2001. Normy kodeksowe dotyczące małżeństwa nieochrzczonych zostały zawarte w kanonach od 1141 do 1150 . Najpierw kodeks mówi o rozwiązaniu małżeństwa niedopełnionego.

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX