Ślęzak Piotr, Prawo autorskie. Wzory umów z komentarzem

Niniejsze opracowanie wymaga kilku słów wstępu. Jak sugeruje brzmienie tytułu, obejmuje ono wzory umów prawa autorskiego wraz z komentarzem. Pierwszą kwestią, jaką wziąłem pod uwagę, przystępując do tworzenia tej publikacji, było rozstrzygnięcie jej zakresu przedmiotowego. Kiedy zacząłem zastanawiać się nad tym problemem, doszedłem do wniosku, że nie jest możliwe stworzenie opracowania obejmującego wszystkie umowy mające związek z prawem autorskim. Jest to spowodowane dwiema okolicznościami. Po pierwsze, nie można wskazać wszystkich kategorii utworów. Ustawodawca wymienia jedynie te spośród nich, które najczęściej występowały w obrocie prawnym w chwili uchwalenia ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.) . Niektóre utwory, chociaż bardzo często pojawiają się w obrocie, nie zostały objęte ustawowym wyliczeniem (np. utwory multimedialne). Po drugie, prawo umów autorskich reguluje zawieranie umów, których przedmiotem jest utwór lub inny przedmiot prawa autorskiego bądź też określone do nich prawa . A zatem chodzi zawsze o umowy dotyczące bezpośrednio utworu jako przedmiotu prawa autorskiego (tzn. dotyczące określonego dobra niematerialnego). Natomiast odrzucić należy możliwość zaliczenia do tej kategorii umów kontraktów, które dotyczą utworu jedynie pośrednio, gdyż nakierowane są na jego substrat materialny . Przykładowo w umowie przewozu czy umowie ubezpieczenia dotyczącej obrazu niewątpliwie występuje element „autorski”, jednakże w niewielkim zakresie, ponieważ umowy te nie uwzględniają specyfiki prawa autorskiego . Jako przykład tego rodzaju umowy można wskazać umowę o impresariat, której wzór zawarty jest w niniejszej publikacji.

Z wyżej wskazanych powodów za właściwe uznałem ograniczenie zakresu przedmiotowego publikacji. To z kolei zrodziło pytanie o kierunek tego ograniczenia. Możliwe było albo przedstawienie jak najszerszego wachlarza umów w zakresie jednej wybranej kategorii utworów, albo przedstawienie wybranych rodzajów umów w zakresie wybranych kategorii utworów. Wybrałem drugie rozwiązanie. Wydaje się bowiem, że opracowanie noszące tytuł Prawo autorskie. Wzory umów z komentarzem nie powinno ograniczać się do jednej kategorii utworów, nawet jeśli uznamy, że jest to jedyne rozwiązanie gwarantujące przedstawienie spektrum umów w obrocie autorskoprawnym. Wypada wspomnieć, że wybór kategorii utworów jest czysto subiektywny. Obejmuje mianowicie te kategorie utworów, które są mi bliskie ze względu na sferę moich zainteresowań naukowych.

Rozważenia wymagał także zakres publikacji. Na rynku wydawniczym w różnych krajach można spotkać opracowania opatrzone ogólnym komentarzem dotyczącym zasad zawierania umów prawa autorskiego oraz wzory umów , a także opracowania zawierające komentarz do każdego odrębnego wzoru umowy . Wybrałem rozwiązanie pośrednie, co oznacza, że niniejsza publikacja zawiera ogólne zasady zawierania umów autorskoprawnych oraz wzory umów wraz z krótkimi komentarzami.

Wzorów umów zawartych w niniejszej publikacji nie można traktować jako gotowych formularzy. Należy pamiętać, że sytuacja podmiotów zawierających umowę jest w każdym przypadku inna. Strony muszą uwzględnić specyfiką konkretnej sytuacji. A zatem wzory można traktować jedynie jako wskazówkę co do problematyki, jaka powinna być objęta treścią oferty albo jaka powinna być przedmiotem negocjacji stron.

Mam nadzieję, że niniejsza publikacja okaże się przydatna dla osób zainteresowanych formułowaniem kontraktów z zakresu prawa autorskiego.