Barta Janusz, Markiewicz Ryszard, Prawo autorskie

Książka ta wywodzi się z "Wprowadzenia", tekstu poprzedzającego kolejne wydania książki Prawo autorskie i prawa pokrewne - będącego zbiorem przepisów z tego zakresu. Zdecydowaliśmy się dotychczasowy tekst zasadniczo zmienić, uwzględniając aktualizację przepisów i najnowsze orzecznictwo. Został on także poszerzony o problemy wynikające z dyskusji na temat prawa autorskiego prowadzonych na studiach podyplomowych w Instytucie Prawa Własności Intelektualnej UJ oraz o niektóre zagadnienia stanowiące przedmiot naszych opinii prawnych. Omówiono w nim także kwestie ważne dla praktyków, głównie ze względu na prowadzone lub potencjalne spory sądowe. Rozbudowany został poza tym wątek dotyczący prawa wspólnotowego poprzez prezentację odpowiednich regulacji, orzeczeń ETS i zamierzeń legislacyjnych.

Prawo autorskie nie jest ograniczone do zagadnień i ujęć podręcznikowych. Wyraża się to, po pierwsze, w uwzględnieniu także kwestii drugorzędnych z punktu widzenia wymogów egzaminacyjnych, jednak w praktyce funkcjonowania prawa autorskiego ważnych lub kontrowersyjnych. Po drugie, przedstawiamy tu niekiedy poglądy sprzeczne z dominującym kierunkiem wykładni przyjmowanym w Polsce, starając się jednak zawsze wyraźnie wskazać tę okoliczność. Po trzecie, szerzej omawiamy kwestie szczególnie aktualne i te, które w trakcie pisania tej książki były najmocniej dyskutowane. Jest to zatem także swoisty przewodnik po spornych zagadnieniach prawa autorskiego.

W opracowaniu w zasadzie pominięto charakterystykę przepisów dotyczących kontroli produkcji nośników optycznych, gdyż nie dotyczy ona bezpośrednio praw autorskich i praw pokrewnych. Regulujący tę problematykę rozdział 12² ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wprowadza uprzednio nieznany (obcy też zagranicznym ustawom autorskim i prawu Unii Europejskiej) system kontroli nośników optycznych. Jest to niewątpliwie nowa forma ograniczenia swobody działalności gospodarczej .

Pragniemy w tym miejscu bardzo podziękować naszym przyjaciołom i współpracownikom Markowi Bukowskiemu, Joannie Marcinkowskiej, Andrzejowi Matlakowi, Justynie Ożegalskiej-Trybalskiej, Annie Tischner, Karolinie Włodarskiej i Michałowi Wyrwińskiemu za pomysły i dyskusje na cotygodniowych seminariach. Odrębnie chcielibyśmy wyrazić szczególną wdzięczność Sybilli Stanisławskiej, Tomaszowi Targoszowi i Annie Wojciechowskiej, którzy nadto przekazali nam życzliwe uwagi krytyczne do tej książki, częściowo w tekście uwzględnione. Dziękujemy także Paniom: Joannie Fitt za trudną pracę nad redakcją tej książki, Joannie Gwizdowskiej za opracowanie indeksu przedmiotowego oraz Annie Korpale za pomoc przy weryfikacji orzeczeń.

Autorzy, 25 lutego 2008 r.

Wydanie to jest istotnie rozszerzone i zmienione - ponad 30% tej książki zostało napisane na nowo. Wywołane to było zmianą stanu normatywnego, koniecznością uwzględnienia nowych problemów, orzeczeń sądowych i publikacji, modyfikacją niektórych naszych poglądów, poprawą zauważonych błędów, a także rozbudową analizy wybranych kwestii (np. w sprawie indywidualnego charakteru działalności twórczej, art. 35 pr. aut., odpowiedzialności za tzw. hosting, współautorstwa utworu audiowizualnego). Za pomoc w przygotowaniu drugiego wydania tej książki serdecznie dziękujemy Pani Katarzynie Rybczyńskiej.

Autorzy, 25 sierpnia 2010 r.

Trzecie wydanie tej książki zostało kolejny raz bardzo istotnie rozszerzone, a także zmodyfikowane w porównaniu do wydania z 2010 r. Dowodzi to, jak bardzo - niestety - starzeją się obecnie opracowania prawnicze z zakresu prawa autorskiego, zwłaszcza gdy ambicją piszących jest utrzymanie ich aktualności. Zmiany związane są przede wszystkim z nowymi wyrokami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, polskim orzecznictwem sądowym, a także nowymi dyrektywami Unii Europejskiej i konwencjami międzynarodowymi. Wśród najważniejszych uzupełnień należy wymienić rozważania dotyczące pojęcia utworu w prawie Unii Europejskiej, dyrektywy o dziełach osieroconych, perspektywy modyfikacji tekstu art. 35 pr. aut. i zasad odpowiedzialności przechowujących utwory w internecie, układu ACTA, wolnego dostępu (open access) oraz wyczerpania prawa do programu komputerowego udostępnianego on-line. Za pomoc w przygotowaniu także trzeciego wydania tej książki serdecznie dziękujemy Pani Katarzynie Rybczyńskiej.

Autorzy, 25 lutego 2013 r.

W tym, czwartym z kolei, wydaniu książki, należy w znacznym stopniu powtórzyć wcześniejszą notę odautorską. Ten tekst także został istotnie zmieniony - prawie 30% zostało dodane lub zasadniczo zmodyfikowane. Wywołane jest to przede wszystkim dwoma nowelizacjami prawa autorskiego z 2015 r. Zmiany dotyczą m.in. czasu trwania praw pokrewnych, dozwolonego użytku, dzieł osieroconych i niedostępnych w handlu oraz wynagrodzenia dla twórców z tytułu użyczania utworów przez biblioteki. Uwzględniono także orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, sądów polskich i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Spowodowały one konieczność nowego podejścia lub rozbudowania rozważań w sprawie m.in. stosowania testu trójstopniowego, "ściągania" nielegalnych plików z internetu, dopuszczalności używania odnośników (linków), parodii i znaczenia określenia "korzystanie" z utworu. Niekiedy wprowadziliśmy także korekty do wcześniej proponowanych interpretacji, wskazaliśmy na nowe problemy prawne, a także uaktualniliśmy literaturę przedmiotu. W książce wykorzystaliśmy również niektóre nasze ostatnie publikacje. Także nad tym wydaniem, jak zwykle z uśmiechem, cierpliwością i pełnym oddaniem, pracowała Pani Katarzyna Rybczyńska - za co bardzo serdecznie dziękujemy.

Autorzy, 25 listopada 2015 r.