Knypl Zenon, Postępowanie zabezpieczające
Postępowanie zabezpieczające
Wstęp
Celem postępowania zabezpieczającego uregulowanego w przepisach art. 730-757 k.p.c. jest zapewnienie tymczasowej ochrony prawnej. Zabezpieczenie roszczenia przed procesem lub podczas jego trwania zapewnia skuteczność egzekucji sądowej. Niestety, wierzyciele korzystają z zabezpieczenia nader rzadko, natomiast często obwiniają komorników o małą skuteczność egzekucji.
Na podstawie ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw , która weszła w życie z dniem 5 lutego 2005 r., tytuł części drugiej kodeksu postępowania cywilnego otrzymał brzmienie: "Postępowanie zabezpieczające".
W uzasadnieniu projektu ustawy napisano: "Zrezygnowano z dotychczasowego pojęcia "zarządzenie tymczasowe". Dla jasności ustawy używa się określenia: "postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia". Dostosowano terminologię do nowego celu postępowania zabezpieczającego. W miejsce "wierzyciel" i "dłużnik" wprowadzono pojęcia "uprawniony" i "obowiązany" jako pojęcia bardziej ogólne i odnoszące się do wszystkich stosunków prawnych, których postępowanie zabezpieczające ma dotyczyć".
Zdaniem J. Jagieły, ewolucja postępowania zabezpieczającego zmierza w kierunku tymczasowego zaspokojenia roszczeń uprawnionego w coraz szerszym zakresie jeszcze przed merytorycznym rozstrzygnięciem sprawy, co znajduje odzwierciedlenie w nowym przepisie art. 7531 k.p.c., oraz do definitywnego uregulowania stosunków pomiędzy uczestnikami na czas toczącego się postępowania, jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne (art. 755 § 1 k.p.c.) . Dla J. Jagieły widocznym przejawem ewolucji i rozluźnienia więzów między postępowaniem zabezpieczającym a postępowaniem egzekucyjnym są zmiany terminologiczne. Pierwsza z nich polega na zastąpieniu dotychczasowych pojęć "wierzyciel" i "dłużnik", charakterystycznych dla postępowania egzekucyjnego, odpowiednio pojęciami "uprawniony" i "obowiązany" .
Naszym zdaniem, zmiana terminologii jest przejawem braku poszanowania tradycji. Bez uzasadnionej potrzeby zrezygnowano z terminów utrwalonych w ustawodawstwie, nauce i praktyce sądowej. Bez żadnej potrzeby zmieniono wiele przepisów o zabezpieczeniu, które żadnych zmian nie wymagały.
Pojęcia "wierzyciel" i "dłużnik" nie są charakterystyczne tylko dla postępowania egzekucyjnego, bo są to pojęcia prawa cywilnego. Według art. 353 § 1 k.c., zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić.
RozdziałIPrzepisy ogólne o postępowaniu zabezpieczającym
1.Sprawy, w których można żądać udzielenia zabezpieczenia
W każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia (art. 730 § 1 k.p.c.).
Pojęcie sprawy cywilnej zostało zdefiniowane w art. 1 k.p.c. Według tego przepisu, kodeks postępowania cywilnego normuje postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach, do których przepisy tego kodeksu stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawy cywilne).
Przepisów o postępowaniu zabezpieczającym nie stosuje się do roszczeń o zwrot kosztów, ponieważ mają one charakter akcesoryjny w stosunku do przedmiotu sprawy i zależą od jej wyniku. Rozstrzygnięcie o kosztach następuje dopiero przy wydawaniu orzeczenia kończącego sprawę w danej instancji .
Przed nowelizacją przepis art. 730 § 1 miał brzmienie: "W celu zabezpieczenia roszczenia, którego dochodzić można w sądzie powszechnym lub przed sądem polubownym,...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX